” illius lie venturus. $i verb quis dubitaret de aliqua
pofteriori, ad notitiam illius poteft devenire , per
propofitiones priores. Primum autem quod oppor-
tec fideliter credere , eft quod Fides Chriftiana eft
8 4 3
abiurare, aut ncenis , vel prxeepus, aut alio modo
Catholicam negate veritatem. Patet: quia qui
eoeit a'uquern veritatem aliquam Catholicam abju-
rare cogit eumdem hsrefi contraria: îrrevocabili-
ter adhærere. Talis autem, ut diftum eft imme-
diatc pi-ids, eft ccnfcndus hxrcricus & pertmax. I-
? Septimusmoduspertinaeix, eftciim quis abjurât pofitionem F,d,s Chrifti*™ 'ft v,ra .tenetur
liauam veritatem Catholicam, vel jurat fe fervatu- A -allquos Articulos Fidei,in Ipeciah. Ideo qua a liqu am
rum aliquam afiertionem, quae in eritate eft hæretica
, tanquam Catholicam, in perpetuum. Vel
ctiam cum quis verbis , vel fadtis proteftatur talem
afiertionem hæreticam minime revocare. Patet :
quia talis non eft paratus corrigi, cum firmer fe in
propofito negandi afiertionem , quia eft Catholica;*
vel tenet afiertionem quæ eft hæietica.
Oiftavus modus pertinaciæ, eft cum quis errans,
de veritate damnata renuit informari ; *naxime in
cafu in quo dibta afiertio à peritis reprehenditui, 6c
de cujus dogmatifatione fcandalifantur fideles. Patet:
quia qui nec eft , neo vult elle difeipulus ventatis;
ille tanquam pertinax eft judicandus. Talis autem
renuens informari, non vult elfe dilcipulus veritatis,
quia non vult audire veritatem. Ergo talis eft pertinax
judicandus. v r
Nonus modus pertinaciæ, eft cum quis in tavo^
rem hæreticæ pravitatis prohibet legi Scriptures Ca-
tholicas j vel prohibet prædicari, aut publicari Ca-
tholicas veritates. Talis enim eft defenforhæieticæ
pravitatis, 6c oppreflor Cathohcæ ventatis. . ^
Decimus modus pertinaciæ exterioris , eft cum
quis in defenfionem hæreticæ prævitatis novos ei-
rores fingit. Talis enim non eft paratus corrigi. 1-
girur pertinax eft judicandus.
Plures alii modi pofient poni : ^fed quia ifti funt
dariores, 6c patentes, 6c multi aln coinciderent in
iftis : ideo ifti pro nunc fufficiant.
Ex quibus omnibus patet quod benè refponden-
dum fit ad duodecimum dubium. r r\
Adhuc contra prædiétum objicitur fic. Omnis
infidelis eft pertinax j fed omnis dubitans de aliqua
'atholica, etiam fi paratus fit corrigi, eft
Ex illis patet folutio illius rationis : quia, quilibet
Catholicus habens ulum rationis; ultra primampro-
tenetur lcire.
æritur
quæ eft ratio potiflima ad concludendum quod ali-
quis fidelis, ut puta Sortes, tenetur fare iftum Arti-
culum in fpeciali, vel iftum, ut puta quod Spiritus
fàndtus procédât à Pâtre, 6c Filio.
Ad iftud dubium refpondetur quod potifiima ratio
ad illud concludendum, eft quod talis Articulus,
feu talis veritas, apud omnes Catholicos 6c fideles,
cum quibus converfatur talis, fcilicet Sortes tenetur
tanquam Catholica, divulgatur, 6c a prædicantibus
verbum Dei publicè 6c fæpè prædicatur, aut quia
tafis Articulus, aut veritas, ex alia veritate tanquam
Catholica fic divulgata , patenter ab omni Catholi-
co , 6c illuminato poteft inferri.
Ex quo fequitur quod multæ funt veritates Ca-
tholicæ, quas nullus Catholicus tenetur explicité
credere, quibusquilibet fidelis utens ratione, tene-
® tur aflentire explicite, fi apud omnes Catholicos 6c
fideles eflent fufficienter divulgatæ, 6c dogmati-
fatæ. ^ ^
Sed contra iftud arguitur fic : fequeretur quod
prædicantes verbum D e i , 6c dogmatifantes veritates
Catholicas, obligarent Catholicos ad aflentien-
dum talibus veritatibus explicite ; quod videtur fal-
fum. Et confequentia probatur per didta: quia ante
divulgationem talium veritatum, fideles non tenen-
tur illis explicité aflentire. Poll verb divulgationem
ipfarum, tenentur talibus firmiter 6c explicite af-
fentire.
Ad iftam obje&ionem refpondetur quod prædicantes
verbum D e i, 6c dogmatifantes veritates Catholicas
, non obligant Chriftianos ad credendum
6cc. Sed Deus eos obligat ad fic credendum, dum
per illos fie divulgantur 6c prædicantur.
infidelis j igitur omnis talis eft pertinax ,. .etiam fi c E x iftis patet folutio hujus dubii. Et hæc fufficiant
de obje&o Fidei ; 6c fic patet quid fit dicen-
dum de Fide aquifita, 6c ejus obje&oj dequo erafi
videndum in fecunda parte grimi Articuli.
paratus eft corrigi, quod eft contra dicta. Major
hujus rationis eft nota, 6c Minor probatur : quia,
Dubtus in fide eft infidelis. Patet per beatum Bernar-
dum qui in Libro f . ad Eugenium Papam , a it .
Fides f i habet hafitationem infirma efi. Dubitans autem
de aliqua veritate Catholica , habet hasfitationem:
igitur Fides illius infirma eft. Omnis autem Catholicus
firmiter debet credere: ut habetur : Extra, de
furnma Trinit ate, & Fide Catholica, Cap. firmiter cre-
dumus. Igitur nullus habens Fidem infirmam eft Catholicus,
6cfidelis; 6c per confequens, dubitans de
aliqua • veritate Catholica eft infidelis ; quod fuit
probandum.
Ifta ratio folum requirit. declarationem hujus pro-
pofitionis. Dubius in fide eft infidelis, feu ifte dubius
in fide, habet infirmam Fidem, qua: alcei 1 equiva-
Jet , quoad veritatem. Eft igitur di&a propofitio
IT- 4-
De Deffonfatfone Eccleßa cum Chriflo.
I n i t a fecunda parte primi Articuli; viden-
-H dum eft in tertia parte ejufdem, de defponfa-.
* done Ecclefiæ cum Chrifto: ad cujus declarationem
ponam aliquas divifiones, 6c aliqua notabilia.
Secundo fubjungam aliquas Conclufiones, 6c aliqua
Corollaria.
Prima divifio erit dc Eccléfia. Hoc enim nomen,
inrpilifrenda. Dubins in fide, id eft dubitans Fi- . . -
dem efle veram, habet infirmam F,dcm, feu , 'ftD &cUft., m varus Iocs Scnptm-atum vane acc.pi tur.
infidelis: Fides cn.m debet clTe firma in univerfil,, enim «cap,tur fexxkfia pro loco rnate^
ÔC opportet' quemlibet cuilibet Articulo in fpeciali
firmiter adhærere, .hoc eft per firmam Fidem, fci.
licet implicite : fed non opportet quod quilibet explicité
cuilibet veritati Catholicæ firmiter adhæ-
reat. Dubitans igitur, * ifta Fides Chriftiana eft ve-
ra eft manireftus hæreticus 6c pertinax judicandus,
quia non eft paratus corrigi :-nullus enim eft
paratus corrigi per do&rinam quam credit efle fal-
fam. Et ideo qui de propofitione prima, in aliquô
ordine, quæ nullo modo poteft fieri nota, per aliam
dubitat , non. eft præfumcndum quod ad notitiam
riali divinis officiis deputato. Sic accipitur 1. Ad
Chorinth. xi.22.. TS(umc]njjl domos non habetis adman-
ducandum, & bihendum, 6c, Ecclefiam Dei contem-
nitis.
Secundo modo, accipitur nomen Ecclefiæ, pro
ipfa Ecclefia triumphante, Chrifto fcilicet, 6c ejus
Sanétis. Sic accipitur PfalmocxLix. 1. Laus ejus in
Ecclefia S an 51 or um.
Tertio modo, capitur Ecclefia pro Ecclefia militante
j 6c accipiendo diverfis locis, diverfimodé
accipitur. Quandoque enim accipitur impropriè pr®
Ecclefia malignantium , de qua Pfalmo xv. f . Odi-
' ~ " " " ‘ — ' • Secundo modo, diciturfidelis, quifervatFidem,
fecundo modo diiâam, fcilicet qui fervat, 6c facie
ea quæ fervare , vel facere tenetur. Et diceretur
•ciefiam malignantium. Quandoque accipitur pro
Ecclefia feu congregatione fidelium , 6c in ifta aç-
ceptione, à diverfis diverfimodé accipitur. Quandoque
etiam accipitur pro quolibet fideli Chriftiano :
nam ficut quilibet fidelis Ghriftianus poteft vocari
templum Domini,in quo fcilicet habitat Deus per gra-
tiam; fic poteft vocari Ecclefia Domini. Sic fecundùm
iftam acceptionem feribitur, 1. Paralip. xxix. 20. Be~
nedixit omnis Ecclefia Domino Dw.Qiiandoque accipitur
Ec clefia,pro aliqua fpeciali multitudine Chriftiano-
rum, five laicorum: fic accipitur 1. Petri v. 15. Salutat a
vos Ecclefia qua efi in Babilone. Accipitur etiam quandoque
Ecclefia pro Collegio Clericorum : fic accipitur
in Jure Canonico ; nam Clerici, nomen Ecclefiæ
ad Clericos reftrinxerunt, Clericos folos vocan-
tes Ecclefiam : & adhuc, fecundùm iftam fignifi-
fîcationem , plurés habent fignificationes, fëcun-
dùm quod notatur extra : de verbçrum fignificationi- ,
bus. Cap. Clerici. Quandolibet etiam tantum defig-
nat Epilcopum.7>q. i.çap.Sc/V*. Quandolibet capitur
pro majori parte Gapituli, 8. Cap. Apoftolica. Quandolibet
capitur pro congregatione Clericorum alicu-
jus provincæ extra. De uju pallii. c. 1. Quandoque
accipitur pro aliqua multitudine Cardinalium & Papæ.
Quandoque etiam capitur pro totali congregatione
omnium Clericorum.
Alio modo, capitur Ecclefia 6c propriè, pro congregatione
omnium fidelium inhac mortali vita de-
gentiurm Et ifto modo Ecclefia Comprehendit tàm B morum.
viros quàm mulieres; tàm laicos , quàm Clericos. ’n I -'br«
De ifta feribitur Aétuum xx. 28. Attendite vobis, &
Univerfo gregi in cjuo vos Spiritus fanSlus pofuit Eptficopos
regere Ecclefiam Dei.
Quarto modo , principaliter capitur Ecclefia ; 6c
non folùm Carholicos viventes , fed etiam fideles
mortuos comprehendit, 6c nomen Ecclefiæ comprehendit
Apoftolos, Prophetas, 6c alios fideles dc-
funétos. Sic accipit Ecclefiam Beatus Auguftinus,
in Libro quem edidit contra Manicheos ,, ficut patet
in textUi.
Ultimo modo, capitur Ecclefia adhuc magis large
, prout comprehendit ftatum utriufque Teitamen-
t i, fcilicet N o v i, 6c Vcteris Tcftamenti : quia ficut
una cft Fides antiquorum, 6c modernorum, vaquis
fidelis Chriftianus, qui fervat Fidem Chrifti, ad
quam fervandam obligatur. In fervando autem Fidem
Chrifti duo principaliter requiruntur. Primum, ad-
ha:rere Legi Chrifti fine formidine , fcilicet modo
prius expolito. Secundum, Przecepta ejus corde 6c
opere adimplere. Sic accipitur fidelis, Tobiae x. 6.
Satis fide Us eft vir ille.
Tertio. Notandum quod ficut ad conjundtionem
maritalem, qute Matrimonium vocatur, requiritur,
6c fufficit confenfus , de prasfenti, animorum, feu
voluntatum perfonarum legitimarum , per verba,
aut alia cuncta figna expreflus, juxta fententiam I-
fidori, dicentis: (jonfenfus facit Matrimonium : fic
ad defponiationem fpiritualem requiritur, 6c fufficit
confenfus, de prsefenti, fponfe 6c fponfi, per cun&a
figna externa expreflus.
Quarto. Notandum, quod hujufmodi confenfus
in Matrimonio, eft fides, vel pa&um, quo promit-
titur mutua diledtio, 6c corporum conjundtio; ut
fcilicet alter alteri fe exhibeat, ut quifque fib i, 6c
alteri fe copularenonliceat. Patet per verbum Chrifti.
Mathei. x IX. 5. dicentis; Propter hoc relimjuet homo
SPatrem & Matrem, & adharebit uxori fua , &
erunt duo in came una. Per hoc enim quod dicit Chri-
ftus, adharebit uxori fua , denotatur conjun6tio ani-
in amore & dileftione. Unde Auguftinus,
in Libro, de bono conjugali, Conjugmm, eftfignum
fpirituale conjunSlionis & dileSlionis qua inter fe conjugcs
uniri debent. Propter quod ait Apoftolus, ad Ephe-
fios v. 25. Fin diligite uxores veftras, ut corpora veftra.
Per hoc autem quod dicit Chriftus: Erunt duo in car-
ne una s denotatur focietas conjugalis qua opportet
eos cohabitare, nifi caufa rationabili corporaliter,
ufque ad tempus, vel ufque ad finem vitae feparen-
tur.
Iftum confenfum vocat Ifidorus fidem, in Lib. E-i
thicorum. Juxta lecundum membrum divifionis prius
p ofitx, dicens: Conjugcs appellantur a prtma defpon-
fat orurn fide, quamvis adhuc inter eos ignoretnr carnalis
concubitus.
Quinto. Eft notandum LUI Uilcl C U E luco (Ulllljuui Ulli J w. UIUUUIIUI uiu , X T qT uod ficut in frponfalibus
riata fecundùm majorem, 6c minorem explicationem: U corporalibus , fcilicet in Matrimonio , debet efle
fic u_n_a e„ jfit Ec c_cll«e/f:i.a. , variata fecundùm majorem R6cr dnnlpY nnin. fenindùm nuod Fiiit declaratnm . fei-'
minorem conjundtionem ad dominium : quia fcilicet
magis eft junéfca Deo tempore N ovi Teftamen-
t i , quàm fuerit tempore Veteris Teftamenti, ficut
poftea declarabitur. Sic accipit Ecclefiam Gregorius,
Homilia 4. dicens : JQuis fimUitudinem Patris
familias reblius tenet, quam Conditor nofter, qui eos quos
condidit, fic pojfidet quafi fubditos in domo qui habet vine
am, fcilicet ZJniverfalem Ecclefiam, qua a primo sAbel
jufto, ufque ad primum Eliam qui in finem mundi nafei-
turus efi , quot SanSlos protuut, tot palmites mißt. Iftis
modis accipitur nomen Ecclefiæ variis locis Scrip-
turarum.
Secundo. Notandum quod hoc nomen, Fides,in
propofito, poteft capi dupliciter. Unomodo, pro
adtu, aut habitu credendi ; aut etiam objedto talis
aótus, vel habitus, ficutpriùsfuit deçlaratum. Alduplex
unio,fecundùm quod fuit deçlaratum,fcilicet
animorum 6c corporum ; fic in fponfalibus fpi-
ritüalibus duplex ünio , feu conjunétio proportio-
naliter debet inveniri. Ibi enim debet elfe unio animorum
; quia mutuo amore fponfus 6c fponfa tenentur
fè diligere, exemplo ipfius gratiofiffimi fponfi
Chrifti qui fuam fponfam , Canticorum 11. 10. allô-
quitur in hune modum : fitrge propera arnica mea,
fponfà mea & veni, quæ cum *Deusmutuumamo-
rem quo dileétiflïmam fuam fponfam dilig it, ait
Canticorum I. Dileüus meus mihi inter ubera mea
commorabitur.
Secundo. Ibi debet efle unio naturarum, feu cor-
porum, ut fponfa dileétiflimolùofponfo fe, 6ccorpus
fuum exhibeat, exemplo ipforum Marcyrum,
Apoftolorum, 6c Confeflorum, qui pro Chrifto fuo
dile&iflïmo fponfo fe, 6c propria corpora exhibuetero
illorum modorum fæpe capitur in facra Scrip-D tn n t; qui etiam fponfus pro fua fponfà proprium
Alio modo, accipitur Fides, magis impropriè, pro
aliquo pa<5to 6c promiffione , quo, vel qua quis o-
bligavit 6c promilït fe aliquid taéturum, vel ferva-
turum, vel aliquid non faéturum : quia ita benèca-
dit obligatio in negativis, ficut 6c in privativis. Sic
Accipitur Fides : Ecclefiafticixxii. 28. Fidem poffide
cum amico in paupertate illius, ut in .bonis illius Utens.
Juxta iftam fecundam acceptionem Fidei, poteft pro*
portionaliter diftingui de fideli.
Uno modo, capitur fidelis , qui aflentit fine forcorpus
ufque ad mortem humiliavit.
Iftis pofitis, ponuntur ties Conclufiones.
C Prima. De Ecclefia Judæorüm.
r < Secunda. De Ecclefia Chriftianorum,
1 Tertia; De comparatione iftarum.
midine Legi Chril
2foli ejfs incredulus,
>itur Joannis xx. 27.