»3 9 PU . !■ tifatus, vcî gcrens fc probaptifato, pertinaciter du-
birans, vél errans contra Chatholicam Fidem. Per
primara particulam excluduntur Judæi, 8c SaYrace-
nî, excluduntur etiam jocosè, & extra formamEc-
clefiæ baptilati; Per fecundam particulam compre-
henduntur illi qui putant, vel fingunt f'e elfe bapti-
fatos, 5c inter Chriftianos converlantur. Per ter-
tiam particulam excluduntur illi qui ex fimplicitate,
vel ignorantia j fine pertinacia, errant contra b idem,
vel dubitant. Taies tantum non font hæretici, ncque
tanquam hæretici- puniendi. Et patet de ifto du- ^
bio quid ell dicendum, quia in deferiptione hæretici,
1 quin effet; aperte fibi oftenfum quod aflentio flia ve*
veritate data, ponitur ifta particula , peftina-
citer dubitans, vel errans contra FidemGatholicam,
quæ particula non omnibus forfan eft clara.
ldeô ad declarationem majorem didtædefcriptio-
nis, dubitari poteft & quærij quid eft pertinax, fieu
pertinaciter alicui adhærere, feu pertinaciter de a-
liquo dubitare. | E
Ad quoddubiumrefpôndetur, quôd pertinax,eft
qui perfiftit in eo quod debet dimittere. Quôdhæc
deferiptio fit b'ona , confirmatur fie. Perlèveran-
tia, 8c pertinacia opponuntur. Et perfèverans, eft
qui perfiftit in eo quod non debet dimitere. Ergo
pertinax,eft qui perfiftit in eo quod debet dimittere.
Gonfequentia patet : quia contraria contrariis
deferiptionibus definiri, (eu deferibi debent.
Secundo. Confirmatur difta deferiptio per Ifÿdo-
rum dicentem : Pertinax diettur, quia impudenter te-
nax. Impudenter autem tenax eft, >qui tenetqùôd
dimittere debet. * Ifta autem deferiptio competic
omni pertinaci, tàm in Fide , quim extra Fidem.
Et ideo difta deferiptio poteft aliter appropriari errand,
vel dubitanti pertinaciter in Fide. Unde pertinaciter
dubitans contra Fidem, eft qui perfiftit in
dubitatione, circa ea quæfùnt Fidei, quam;de neceffitate
falutis debet dimittere: 8c proportionaliter,
pertinaciter errans contra Fidem, eft qui perfiftit in
errore, çirca ea quæ flint Fidei, quem de neceffitate
falutis debet dimittere. Unde generaliter pertinax
poteft fie deferibi. Pertinax in Fide, eft qui perfiftit
in errore, aut dubitatione, circa aliquam verita-
tèm Catholicam, quemerrorem, vel dubitatiouem,
de neceffitate falutis tenetur dimittere,
ntau Catholicæ adverfatur, & tails correctio eft fuf-
ficiens. Quare licèt dicat quôd non füerit fibi aperte
oftenfum quod aflentio fua Catholicæ obviât ve~
ritati 5 fi illud fuerit fufficienter fibi oftenfum : fta-
re cogitur judicio' peritorum 3 qui fi reputaverunt
fufficienter efle probatum quôd aflentio talis obviât
Fidei orthodoxæ : ftatim tenetur aflcntionem talem
revocare.
Ex iftis dictis fequuntur aliqua Corollaria.
Trimitm Corollarium.
N O N ad folam monitionem Epifcopi, âut alté-
rius fpecialisPrælati tenetur quis, de falutis neceffitate,
errorem fuum ftatim revocare. Ita quôd
corollarium vult dicere quôd quis, de neceffitate
falutis, non tenetur depöhere errorem fuum, adfo-
lam monitionem fui Prælati , nifi patenter fuerit o-
ftenfum fibi per èumdem , quôd error fous obviât
Catholicæ véritati.
Iftud corOllarium probatur fie. Doctores 8c tra»
ôlatores Sâcræ Scripturæ,præferuntur Prælatis 8c Ju-
rifdiôlionem hàbentibus, in expofitioneejufdem ,8c
per confèquens, præferüntùr illis in traditiône illo-
rum quæ ad Fidem pertinent Orthodoxem. Igitur
B non tenentur opiniones foas revocare,' licèt fuerint
erroneæ,ad folam monitionem Prælatorum fuoruin,
nifi fuerit oftenfum 8cc. Cônfcquentia patet 3 quia
qui majoris authoritatis eft in aliquo, inhoC nequa-
quam minori fubjicitur. Antecedens probatur per
rationem contrariam quam ponit fub iftis verbis.
Quô quifque majori ratione nititur, eô majoris authoritatis
eft : Doétores autem facræ Scripturæ, ratione
majori utuntur in expofiiione ejufdem. Igitur in
hoc majoris funt authoritatis aliis Prælatis , 8c Ju-
rifdi&ionem hàbentibus. Si igitur ratione periti,
non tenentur revocàre opiniones fuas, etiam erro-
neas, ad folam monitionem Prælati, nifi 8cc. Ea-
demratione,nec fimplices peritorum fequaces', tenentur
opiniones quas à peritioribus acceperunt, revocare,
nifi-Scc.
Secundo. Arguitur fie. Qui in eis quæ finit Fidei
non tenetur altert fidem indubiam exhibere 3 non
Contra iftam deferiptionem inftatur fie : fi ifta p tenetur ad folam ejus monitionem, opinionem erro-
deferiptio foret bona, iequefetuf quôdomniserrans ^ neam rç
fit pertinax. • Confequens eft falfum 3 quia errans
qui paratus eft côrrigi, non eft pertinax. Confe-
qüéritiâ probatur 3 quia omnis errans âliquandiù perfiftit
in errore, 8c omnis errans èrrorem tenetur dimittere.
Igitur omnis errans perfiftit in eo quod débet
dimittere, 8c, per confequens, omnis errans eft
pertinax : quod fuit probandum.
Ad iftam inftantiam refpôndetur 3 & primo nega-
tur iplâ cônfcquentia quâ infertur quôd omnis errans
fit pertinax, Sc ad probationem diclæ confe-
quentiæ, quando dicitur quôd omnis errans aliquan-
diù perfiftit in errore 3 çoncéditur: 8c negatur quôd
omnis errans, errorem fuum, de neceffitate,falutis,
debeat dimittere. Et fi quæratur quando igitur tenetur
errans èrrorem fuum dimittere : refpôndetur
quôd errans quantumeunque errât contra Fidem, j)
non eft cenfendus pertinax, nec hæreticus, fi fem-
per paratus fit corrigi, & errorem füum dimittere,
quando lcilicef légitimé fiierit correôtus. Pro quo
notandurh quid eft légitima correctio. Unde ilia fô-
la correâiio eft fufficiens 8c légitima, quâ apertè errand
oftenditur quôd aflentio Tua. Catholicæ obviât
véritati, ita quod judicio intelligentium non
poffit negare, quando fibi fuerit fufficienter 8c apertè
oftenfum, quôd aflentio fua obviât véritati. veibi
gratiâ : fi quis diceret, ex ignorantia, duas perfo-
has fuifie in Chrifto, 8c fibi per textum Synodi E-
phefinæoftenderetur quôd hæc eft hærefis Neftorii
per eamdem Synodum damnata, nonpoflet negare,
revocare3 quia fcilicet, qui aflertionem erro-
neam revocat , debet aflertioni contrariæ firmiter
adhærere. Subditi autem in hiis quæ font Fidei non
tenentur Prælatis fuis fidem indubiam exhibere : i-
gitur 8cc- Minor probatur : quia aliter Fides fubdi-
torum in fapientia hominum confifteret, tùnïetiam
quia tàm ex fimplicitate, quàm pertinacia, Prælati
pofliint errare.
Tertio. Arguitur p<ÜBcatum Petfum qui,in Cano-
nicafoa prima. ^.Cap.iy. fcribensfingulariter Prælatis,
ait : Dominum autem Chriftum fanctificate in cordibus
veßrisj parati femper ad faiisfattïonem omni pofeenti vos
rationem de eay cjti£ in vobis efl , Fide. Si igitur.tenentur
reddere rationem de Fide , omni pofeenti : fe-
quitur quôd fubditi non tenentur opiniones fuas revocare,
nifi 8cc.
Secundum Corollarium.
*vT O N ad folam monitionem Papæ quilibet tene-
tur fuum errorem revpcare. Patet, quia Papa
tenetur de Fide rationem reddere, ficutcæteri Prælati
, quia ficiit narrat gloffa, extra, de referiptis. Cap:
f i quando De omnibus debet reddi ratio , fi poteft :
turn quia in caufa Fidei à Papa licet appellate 3 turn
quia Eides noftra non confiait in fapientia Papæ.
Patet igitur Corollarium.
quôd aliquod taie fecerit, vel dixerit, tanquam.per-
Tertium Corollarium. tinax eft judicandus, 8c tanquam hæreticus condemnandus,
nec poteft talis excuiari, nifi in duobus O M N i s corrept-us à fuo foeio , vel quocumqué cafibüs.
alio, légitimé, erroremfuum ftatim teneturdi- ■ Primus, prb morte vitanda , 8c tune licèt non fit
mietere. Probatur fie : Frdes noftra non confiftit in reputandus hæreticus, tamen mortaliter peccat. Se-
fapientia hominum. Si igitur quis tenetur dimittere cundus cafus eft, f i, abloluta coaôlione fit coaèlus
errorem fuum , dtim fibi oftenditur à ,Prælato fuo talem aéfcum habitualem committere3 in quo cafu à
quôd alfertio fua obviât Fidei orthodoxæ, fequitur peccato excufàtur. Aliter autem non poteft excu-
quod à quôcumque hoc fibi oftendatur , eamdem fari, nifi dicatur quôd per illata tormenta, vel me-
afl'ertionem tenetur dimittere. - turn illorum, talis poffit exeufari.
Secundus modus pertinaciæ eft , fi quis dicat ali-
Quartum Corollarium. A quam partem N o v i, vel Veteris Teftamenti aliquod
Jalfum aflerere, aut non elle recipiendam à Catho-
r v Ui per fe ipfum invenerit errorem fuum Catho- licis 3 talis enim effet pertinax , 8c hæreticus judi-
^S,licæ véritati obviare, abfque alia monitione, ta- candus, ut fuerunt Manichæi. Si tamen aliquis il-
lem errorem tenetur dimittere. Probatur per earn- luminatus laïeus diceret de aliquo Libro, dequo alias
dem rationem , per quam probatum fuit tertium nunquam audiverat mentionem-, ut puta, de Li-
eorollarium. Probatur etiam exemple Anfelmi: Cur bro Joiuë , quôd talis Liber ad Vêtus Teftamentum
Deus homo. Cap. 8. dicentis Certus fum quod f i quid non pertinet, aut quôd talis Liber aliquid falfum
dixero , quod. Scriptura facra contradicat, quod falfum afferit, non propter hoc effet pertinax 8c hærpticus
efi, nec illud tenere volo, f i cognovero. Igitur corol- judicandus , fed effet examinandus 8c informandus. Si
larium verum. Patet etiam ex, iftis quia non eft verô poft informationem fe non corrigeret, tune eft
differentia inter correptum àPrælato, & córreptum fot hæreticus cenfendus.
à nonPrælato, quantum ad hoc quôd error dimitta- Si autem aliquis litteratus feiens Libros quos Ec-
tur , quia uterque tenetur errorem dimittere , fi clefia approbat, 8c reputat eflè de integritate Vete-
fuerit benè correptus. Sed quantum ad multa alia, ris, 8c Novi Teftamenti, diceret Librum Jofuë ad
eft differentia, quôdPrælatus poteft errantem cita- Vêtus Teftamentum minime pertinere , hæreticus
r e , ut audiat fuam informationem , eum ad publi-B & pertinax effet ftatim reputandus, nec eflèt expe-
cam revocationem compellere , 8c fi pertinax fue- Ctandus ut fe corrigeret.
r it , eum punirè, quod tamen non poteft nç>n Præ- Tertius modus pertinaciæ eft, fi quis Chriftianus
latus. 1' capax rationis, 8c intelligens, neget quameumque
Adhuc circa iftam materiam eft breve dubium, aflertionem Catholicam, quæ apud omnes Câtholi-
quomodô" poteft quis de pertinacia convinci. cos 3 8c fidèles çum quibus converfatur j divulgatur^
Pro eu jus declaratione eft notandum quôd du- 6c approbantibus, publicè verbum Dei prædicatur j
plex eft pertinacia 3 quædam mentalis feu interior, ut ifta: Chrifius fuit crucifixus, qui enim iftamnega-
alia exterior mentalis : quando fcilicet quis pertina- ret, effet ftatim pertinax judicandus. Patet : quia ta-
citer adhæret hæreticæ pravitati, aut dubitat perti- lis non poteft per fimplicitatem exeufari , cùm po-
naciter de Catholica veritate. Unde triplieiter po- natur quôd talis fit capax rationis, 8c intelligens. Per
teft quis errare pertinaciter in mente. Primo, fi quis, ignorantiam etiam non poteft excuiari 3 qu«a igho-
non obftantibus miraculis quæ audivit fuiffe facia rantia Jurisnaturalis apud omnes divulgati, non ex-
pro Fide firmanda , putat Fidem efle falfam , vel eufat, fecundumquod habeturinDecretis i.q .4 . c.
incertain. Secundo, fi mgénérait credit totam Fi- 1\unc ergo.
dem efle veram : àlicui tamen errori in fpeciali, Notandum igitur, à fortiori, neç ignorantia Juris
quem nefeit explicité ad Fidem pertinere, adhæret divini apud omnes divulgati exeufat; li tamen inrei
tara fortiter, quôd quantumeumque fibi oftende- veritate talis ignoraret talem aflertionem •: c divul-
retur ad Fidem pertinere errorem ilium, nullo mo- gatam , apud Dominum exeufaretnr 5 apud Eccle-
do dimitteret 3 fed ante putaret Fidem elle falfàm.Q liam etiam exeufaretur, fipoflet probare fe ignoraf-
Sicut in Veteri Teftamento, quando nullus teneba-^ fe talem aflertionem ab eo negacam , apud omnes
tur tenere Trinitatcm perfonarum, cum imitate ei-
fentias, aliquis"tenens doóbrinam Moyfi,8c Prophe-
tarum , priüs tenuiflèt doctrinam illam. eflè fallam,
quam tenuiflèt unitatem perfonarum , cum unitate
eflentiiE.
Tertio. Si alicui errori quis in h xret, 8c negli-
git qu.ompdo, 8c quando debet qiuerere veritatem 5
talis enim non eft paratus co rrigi, fed perfiftit in
eiTore quem debet de neceffitate falutis dimittere,
nec eft inconveniens quod aliqua negligentia fit pertinacia
reputanda. .
Qiiarto. Notandum quod nullus poteft convinci
de pertinacia mentali, five intei 10115 nifi per perti-
naciam exteriorem qiue in fa£to, feripto , vel voce
confiliit. Plures autem font modi pertinacia; cx-
Catholicos 8c fideles • tanquam Catholicam divul-
gatam.
Quartus modus- pertinacise exterioris , eft cum
quis corre&us , minime fe non cö.rrigit, hasrefim
fuam non revocando : 'aut cum quis fic corre£tus,
emendationi, 8ccorrecHoni illius, vel illorum, cujus,
vel quorum intereft, fubjicere fe recufat.
Probatur ifte modus 8c arguitur per Pelagium,qui,ut
habeturc.x 1 .q. 1. Cap. Chrifiianis: A it : Qui Judicium
refugit apparet eum de jußuia difßfum. Igitur 8cc.
Qiiintus modus pertinaci^ exterioris , eft cum
quis ad fuum errorem deffendendum, poft legitimam
corredtionem pra;ceptis, comminationibus , pra;-
mii$ , promiffionibus juratis, vel alio quovis modo,
alios coardtare molitur. Patet per Ifydorum, qui, ut
terioris, quorum aliquös^go hîc deçlarabo brevi- D habetur c. x 1. quæfl. 3 • Cap. Qui confentitpeccantibus.
illos fcilicet, ex quibus èvidentiùs, 8c fclariiis arguitur
pertinacia : Alios verô minîis daros, caulâ
brevitâtis dimittam.
Primus modus pertinaciæ exterioris, eft cùm fa-
cto , verbo, vel feripto quis monftrat fe non firmiter
credere Fidem. Chriftianam eflè veram : ut , fi
quis dicat Fidem Chriftianam efle falfam , vel du-
biam.3 vel fi quis ad aliam Sedtam fe convertat, ut-’
potè li fe facial circumcidi, vel Mahometum ado-
rcti talis fi ednvidtus fuerit, vel confeflus in Judicio
Ait : Si qui alterius erroYi confentit, Jciat fe cum illp fi-
mili modo , culpabilem judicandum. Item, arguitur
per Alexandrum tertium qui, ut habetur extra. De
S,ententia ex communication's. Cap; His vero. A i t : Cum
aliquis ver'e communicat cujus authoritate vel mandato
delittum commiititur. Ergo file judicandus eft pertinaciter
errorem deffendere, qui per alium, errorem,
feu hrerefim pertinaciter deffendit;
Sextus modus .pertinacitE, eft .cbm quis edgit ali-
quem , vel aliquos, aliquam veritatem Catholicam
G g g 3 ' abju