CLXvi V I T A G E R S O N I I .
fua à pietatc & bcnc vivendi racione, quod caput eftartis, fegregabat) valdè addubitabit, an
cuiquam veterum aut recentiorum fit hac in parte pofthabendusj maxime verb, quod Chrifti
juaum leviffimum atjue mitiftimum, dr Evangelium, regalem & perfeüa lib ert at is Legem <^pronun-
ciet: unde etiam Inftitutionum & Traditionum humanarum impedimentis (quàm minime fieri po-
teft) Chriftianos gravandos elle publicat\ ne Conftitutionum diverfitas, pro decipula fit: quia
ut patris-familias, fic etiam fapientis eft Legiflatows, id omne vitave, quod fuis ad peccandum
occafionem aliquam præbere poteft. T(am ft Adam1 vir talis & tanins, inquit , unicum difciplina
Praceptum habens , in illo corruit s nos inter innumerabilta poßti, qualiter evademus ? Vix potesî imbe-
ci Hit as mfira Divinas Leges, ad numerum parvum gratuit a Dei bemgnitate reduftas, implere: viam
igitur obßtam tot fpinis Conftitutionum fiemet involventium & ob urn brant tum, quis inojfenfb pede tanfliet ?
Kctmusquoddixerit Tenus Apof{olust Aftuum xv. Quid tentatis Deum ? imponere jugum fuper cervi-
cem difcipulorum, quod neque nos, neque Patres noftri portare potuimus? Hoc animadvertens,&
pi a compajjione deplorans egregius Doblor syfugußinus , ad tnquißtionem Januar it j Ipfam inquit, Religio-
nem noftram, quàm mantfeftiffimis dr pattcijftmis celebrationum Sacrament is , Deivoluit mtfcricordtaejfc
liber am \ fervilibus nos premunt oner i bus, ut tolerabtlior fit conditio Judaorum ,qui Legaltbus Sacramen-
tis, non humants pr&fumptionibus fubjiciuntur. St tub tempore fic dolebas, 6 fapiens Augufline -, quid
noftra tempeftate dixißes ! ubi pro varietate & mom capitum, tncredibilis eft varietas, & dijjona multiple
citas onerum hujufmodi fervilium, dr humanarum, prout lo quer is , prafumptionum. Hac eft querela,
qualem olim apud devot urn Kern.trdum, detulerunt quidam ex Alonachis, dr propter quam compefcen-
dam -ficut mod'o nitimur agere, fcipfit volumen pulcherrimum, De Præcepto ÔC difpenfatione j qui
liber, huic Operi noftro pro fundamcnto fupponatur. Haélenùs Gerfonius, leétione 4. libri De Pita
fpirituali : cujus ratio docendi eftecit, ut apud omnes doétos fui feculi, nomen Evangelici, 6c
Chriftianiflimi Do&oris proptereà meretetur, quod Chriftianos humanis inftitutis quàm mi*
nimè premendos efl'e doceret- ... v •
Quoties autem de re aliqua confulebatur, fcriptb quàm verbb, 6c meditatb quàm ex tempore
refpondere malebati atque ubi Divinam, Naturalem, Canonicam Legem, aut Patres an- .
tiquos Au&ores 6c vindices defiderabat, non tarn determinative, ut ait, quàm inquifitive & dubitative
refpondebat. Totifque infuper animi 6c corporis nervis in id ftudium incumbebat, ut
Theologiæ ftudiofos, pruritu novitatis ad prava 6c inutilia abreptos, ad Au&orumveterumiec-
tionem revocaret: quia Patres antiqui, quo propiiis à Chrifti ÔC Apoftolorum feculo diftant,
eo perturbationum animi magis funt expertes, déque veritate acriùs 6c candidiùs, quàm nos
motibus animi præpediti, fentiunt atque judicant.
At virtutis ôc Patriæ acerrimum fuiflc propugnatorem , hoc unum demonftrabit exemplum.
Siquidem Burgundiæ Ducem Moecenatem fuum, tum juftiflimp deieruit, quamprimùm novis
rebus ftudere, ôc Galliam faétionibus conturbare prefpexit. Joannes Juvenalis Urfinus refert,
annoM.cccc. xm ,qu o fe x plebeculæ Parifienfis læviebat in Armeniacos (fic enim perditi, bonos
cives vocitabant) Joannem Gerfonium (qui propter vitæ fan&imoniam, 6ccrebras Condones,
quas frequenter habebat Lutetiæ, magnæ erat au&oritatis apud populum) inter concio-
nandura valdè ingemuiflej dixiflèque, iftiufmodi fcelera, quibus fe multi certatim nobilitare
ftudebant,hominis,etiam in extrema barbaria educati, efl’e indigniflîma} ôc tandem aliquando,
illorum audores, feveriflimam ôc juftiflîmam Dei manum, publico exemplo experturos. Quæ
Cancellarii Concio, ftatim atque ad feditioforum aures pervenit, confilio habito, ficcarios ad
virum fandiflimum ablegant, qui in carcerem teterrimum ilium compingerent : cujus inccepti
nefarii certior à nonnullis fadus Gerfonius, vitæ fuæ fugâ confulere, 6c (domo cum tota fup-
pelledile, prædæ 6c expilationibus latronum relidâj fefe intra fuperiores Ædis Beatæ Mariæ
fornices, per aliquot dies abdere, coadus eft: 6c dehinc, Carolo vi delirii inducias patiente,
vitam exilio mandate, quàm inter Anglos 6c Burgundiones, Parifiis vivere maluit.
De zelo 6c pictate, nihil, quàm pauca dicere præftat, quippe cîim germanis omnibus, ut
Religionen! Monafticam profiterentur > fororibus verb ut coelibem vitam ducerent perfuaferit j
nullaque re alia tantoperè lætaretur, quàm fi ab aliquo fraternè, 6c, ut ait, charitative redargue-
retur: idenim lucro, ôc mendicitati fpirituali deputare, proqueafliduodocendi, concionandi,
ôc fecretas Confeffiones audiendi labore, præter îpiritualem frudum, 6c orationes populi atque
fcholafticorum,nihilquicquaraaliud ftipendiiaut quæftus expofeebat. Herde quidem, tota ejus
. eonverfatio in ccelisejfe videbatur, quia inftar Angcli alicujus, necbenedtcUonenec maleditlionc moveba-
tur, neque ex minifterio occupationis fua inferioris, fuperna unquam defer uit, aut for de s peftiferas contraxit,
non enim foi mis corporum alliciebatur aut ftimulabatur tftd abftraüusin fublimi arce rationis, in fola anima-
rum perfpicaci qualitate perpetuo verfabatur : & peut pravis fufptcionibus non inquietabatur t aut minis ter-
rebat ur-y fie neque gloria t urge feere y neque infamià ulld contrahi aut deprimi foie bat : quæ hominis ve-
rè myftici ÔC fpiritualis figna efle monftrat, divino illo in Opéré De T>arvis ad Chriftum trahendis.
Quid hîc Myfticam commemorem Theologiam, quam qui attenté rcvolverit, certè, Gerfonium
Viris Apoftolicis, Divo præfertim Bernardo (quem unum fibi privatim ad imitandum de-
legifle videtur) conferendum exiftimabit : Enimvero , qucmadmodùm diligens pater-familias,
obvia quæque ad certos ufus colligit ôc feponit; itidem Canccllarius, fie vitam inftituerat fuam,
ut quicquid etiam inter deambulandum haberet obvium, ad meditandum, ÔC animum meliùs
crudiendum abriperet. Cujus diligentiæ exempla, paflîm in ejus Operibus, ôc nominatim in
Donato, cDe 0Ü0 partibus orationis, occurrunt: quem libellum puerilem, ad myfticam fcholafticorum
inftitutioijem, quam deperibat, in fenfum transfbrmavit moralem. Quâ porro metho-
do fingulos hebdomadæ dies, orando ôc nieditando, ad penfum vitæ fpiritualis exigeret, una
epiftola ad forores, Deus immortalis! omni genere pietaris refertiflîma, abundè ôc plane dc-
monftrat : quique varia ejus Opera Myftica, ad amuflim examinant > recentiorum molitiones,
de vita fpirituali, non valdè defiderabit : imbdodiflimisôcfanétiflîmis Gerfonii libris, ideopoft-
ponendas duxeritj quod præ iftis, illæ omnino inanes ôc vacuæ fint: fiquidem Scholafticam
Theologiam, Myfticæ fubfervire voluitj ôc nihil non gravibus fententiis, Ôc axiomatis Theo-
logicis, undequaque egregiè munitum protulit: idque in caufa fuit, ut Laurentius Surius, ôc
cæteri,
V I T A J O A N N I S G E R S O N I I . clxviï
cæteri, qui Rûsfiroëçhii defenfionem fufeeperunt, fummam eruditionem Cancellarii, contra
quem faciunt, fempér impensè laudare ôc admirari conentur.
Sed hîc mihi aliquös videor fubaudire ÔC obijeere, libros De Poteftate Ecclefiaftica, nonlevem
màculam Gerfönii pietati inurere. Bona verba dbfecro : 'certè qui Auôtoris inftitutum non maligne
detorferit, vel olcitanter perpendérit, dontrarium facile reputabit. An rogo, Pontificiæ
Auftqritati infeftus.eft, qui fanétam. S. A. Monarchicâm, Ôc ita quidem Monarchicam efleaf-
jeut, nt neqii'e ab Ecclefia unquam rolli, neque in puram Ariftocratiamy Oligarchiam, aut
DcmbcràtianV mutari poflit ? atque infuper , Pontificem Maximum (tanquam doôtrinæ atque
unitatis Fidei Symbolum) fie à Chrifto Domino inftitutum probat;, ut Eçclefiam, foloPrinci-
patu Monarchicoy ab hær.etiçorum Convcnticuhs, 6c Synagogis gathanæ, tdignolci6cfecerni^
arque folum Pontificem, Conciliorum generalium convocandorum Ôc comprobandorum, auto
ritärem habère demönftret?
’■ Ac'inqùiésV librum De Auferibilitate ^Papa edidit: verum id quidem eft, fed attende äd fehif-
ma, quo bacchante lucubratUm fuit, turn omnia bene concordabis. Enimvero Parifienfis Academia,
cum duos Antipapas de Ecclefiæ auétoritate fie inter fe'e colludentes cerneret, ut ne-
que aétu neque habitu ,' uniendæ Ôc concordandæ Ecclefiæ fationem retinerent; poftquam ex
ufitata Scholæ confuetudine, niultas Supplicationes, ôc Sacra de Spiritu fanôto, pro Ecclefiæ
pace, Ôc fchifnlatum extirpatione, (blemniter habuit, duce Gerfonio, frequentiacoëgit Comi-
tia, quibus primo difputatüm fuit,
Omnem Politiam, rebus neceffariis ad fui confervationem, fuiffe à Deo inftruBam & Chriftum Dominum
Ecclefia fftonfa chartfftma, non minus bene j quàm Civili cPolitia conjultum 5 DivumquePetrum,
qttamqursm Ecclefia cPrincipem, Concilio Oecumenico, & fràterna correütoni , proptereà fubjtci voluiftè
(Mattlr. xvin.i) quod Juri Divino dr Naturali repugnet, aliqueni propria in Caufa teftem ejje aut fudi-
cem\ unde Qalatarum 11. Petrus a °Paulo redargmtur, eo quod ad veritatem Evangelii non ambulet i
hoc (ft y DecreiumConciUi Hier o[olj mitant fuper Legalium abrogattone y minime ob fer v et.
Sccùndo conclufum fu it , auKloritatem, fmEhtatem , & unitatem Ecclefia Catholicà , ifihoc Symboli
articula obfignatam, Gredo unam sanctâm Ecclesiam CatholiCam , &c. non penes Antipapas
[qui manibus' atque pedibus Ecclefia unit atem & concordiam impedire conabantur) fed tantum penes eos,
qui confilio y rir, & opera, pacem atque unionem procurarent, refidere : dr proindet illis invitis ’atque
réclamantibus, Concilium unius obedièntia, ut Gerfonius appellat, indici & cogt poftê (ut révéra habi-
tnm fuit) quo & unitas farcir et ur, dr écclefiaCathotica auïlorttasy in prifiinam liber t atem affereretur:
quia alioquin y Chriftum Ecclefia defurjfe in necejjkriis p & tAntipapas,' ftatum Adonarchicum Ecclepà
à Chrifto inftitutum y pojfe deft ruere oporteret, quod impojfibile eft.
Cæteiiim, qui libellum De Auferibilitate y cum titulo comparant, ottiniaque benignè examinant
, animadvértet, Tra&atum hune eruditiflimum, non id velle, .quod hæretici cavillanturj
aut invidiofum illud' lemma præ le fert: quoniam Ecclefiæ auôtoritatem, non abfolute dr formaliter
y fed cafualiter tantum, quo ad abufum, & exercitium , au&oritati Pontificiæ antecellere de*
monftrat Gerfonius.
At forfan dicet aliquis; Pontificem nihilo magis ab Ecclefia , quàm patremfàmilias à fàmi*
lia propria, fuam mutuari fàcultatem ; Ôc proindePapam neccoërceri,nec abdicari poflë ab Ecclefia
, ut Petrus de Luna caufabatur. Sed quis nefeit patremlàmilias, moribus ôc iriftitutis
patriis obfe^uï debere, ôc fi furiofus f it, reétè ad agnatos deducij imo verb à propria quoque
iamilia vinciri, ôc exarmari pofle ? Haud certè aliter ^ quàm caput ôc oculus meus (quæ non à
me, fed à natura Ôc à parente meo font) fi forte fini Ôc inftituto naturæ adverfentur, à me aut pet
meùri, vinciri, ferroque fecari poflunt. Nam Pontifex Maximus caput eft minifterialeôc ana-
logicum , Cui in ordine ad regimen Ariftocraticum, facultas pafcendi commifla eft > ôc idcircb,
nihil fuâ privata , fed Communi Ecclefiæ utilitate ftatuere, Ecclefiamque inauditam, inconfuK
tarn, invitairfj aut repugnantem obligare poteft: quoniam, ut ait Apoftolus, poteftas data eftei
in adificationem corporis Chrifti, quod eft Eccleßa : qua de revidenduseft libellus articulorum Theo-
logtcôrunx contra Petrum de Luna.
Martiftus Azpilcueta Navarrus, Tractatu De cPoteftate Laic a & Ecclefiaftica y refert Thomatri
à Vio Caïetanum, omnium doôtîlfimè ôc lublimiflîmè coutra Gerfonium ôc Scholam Parifien-
lem fcripliflé, cujus verba hîc lubet adfcribere. Non eft, ait, confilium$ in prafentia définir e , cui
princtpaliùs potefias Ecclefia fuefit' à Chrifto collata , An Ecclefia toti, an verb ipft Petro, propter illaru
maxim am dijeordiam Romanorum dr Parifienfium'. Illi enini testent Petro dr fucceffortbùs datameffèhanc
poteftatem, atque idéo Pap am, Concilio ejfe jitperiorem j ii verb quibus Gerfon adharet y tot am datum efte
toti Ecclefia 9 licet exercendam per unum y at que adeo in aliquot faltem c aft bus Concilium efte fuprà Pa*
pam: quarum ilia, jetlieet RomanorUmy videtur placuife fanfto Thoma, dr Th0ma à Vio y ubi altiùs
omnibus dr profundiits hoc demonftrare conatur. Altera verb y plaçait cPanormitano ,• qui pro Parifienfi
bus eft9 quem frequentius noßri fequuntur, ut tradit Decius, Confilio I f i . quàm mordicus tuetur Ja*
cobus Alrriaïnus e SorboHù Theologffs, qui refpondit Thoma à Vio y libello jufto-y dr Joannes tJATajor c;r-
pite 18-. in Matthæum , qui idem facitt aiens Rom a neminem permitti teuere Parifienftü’m & Panor-
mitani fententiam j nec rursùs Academiamillam Pariftenfem patiy ut contraria opinio aft erat ur in eai
quorum unique videiur replicafie pradiblusThomas à Vià in difta Apologia.' Hæc Navarrus, 'cap. novit,
de Judiciis: ubi non obfcurè defignat, fé Parifienfium pläcita , velut probabiliora, ampleôfci :
quod fuit in caufa, ut juftum ('breviflîmum tarnen J Almaïni libellum, ôc Joannis Majoris dif-
putationem De Ecclefia Auftoritatey cuni Gerfonii Qperibüs edendum cuYaremus ; ut lèôtor vr-:
dere police , juftè neene Caïetanus, Conftantienfe ôç Bafileenfe Concilium criminetur, ôc D écréta
Scholæ Parifienfis, pur a put à fomnia, dr imaginations Gerfonii vocitet, cum Divina, Naturali,
6c Canonicâ Lege (quæ veteris Ecclefiæ praxim indicat) ita nitantur, ut nullis Gareta-
tn argutiis coiivelli unquam pôffint.
bed ut unde digtefla, eft eo redeat noftra Ôratiô ycùm Cancellarius Parifienfis Antipapas ^miP*
fi°nem qtiam de ejuranda automate Pontificia (pro pace ôc concordia Ecclefiæ) hor-
1 ibihbiis facramentis' firmaverant, nolle implere viderec, tantùm apud Regem Chjriftianiflkrium1
eflecit atque profecit, ut Imperatorem,- omnefque alios Principes Catholièos ,■ ad fchifmacom«
* muiif