Petri de oAlhaco 7<% fieret emeriti praditta opera: unde labor nunquam feem-
7 6 3
logia, fit opera fpiritualis, ut declaravi, non eft
Cancellatio licitnm in illius adminiftratione , cum
ad hoc ex Officio reneatur , illiquid exigere 5 quia,
hoc non eft fibi a Jure permiffum, immo exprefse
prohibitum. Extra. dc M a o r is . Quanto quodcaajam,
nf dicit Glofla, propter Caucellarium par E c c le fix
firit f ia u m : quia cum hoc fit a Jure permiflumE-
pifeopo in vifitando , & non Cancellario licen-
tiando, patet dare ratio diflimilitudinis, & ex did
o patet quod ratio non eft ad propofitum conclu-
fionis.
dum fe emitur ex intentione mentis, fed folum opus cut
annexus efi labor. Etideo concludit quod Si opus ad~
miniftrationis Sacramentorumi& aliorum jpiritualiumynon
potefi cadere fub venditione , fine vitio fimonia j nec per
confequens vendi potefi labor qui eft in tali op ere, nifi
fmoniae 'e : & dicere oppofitum efi rediculum, & prafians
ve lament urn excufationis fimoniacorum, qui pojfent dice-
re: non vendimus Sacramenta, fed laborem quem babe •
mus in adminiftratione Sacramentorum. Et ideo ulte-
rius concludit, quod Si aliquid licite recipit Minifies
Sexto. Arguitttr contra illud quod didhim eft, Ecclcfiaftims, dijpmfando Sacratnmta, non recipit illud
x j „ft «fr» lahnrp _ finit r- A ut pretium opens, vel laboris 5 quod non eft licitum exigere pro labore , ficut e- fed utfuftentattonem Mi~
tiam nunc ta&um eft* fecundùm Bernardi opinio-
nem, 8c Oftienfis : unde quidam aliter arguebat fie:
quia in adminiftratione rerum minus pretiofarum,
licitum eft laborem fuum vendere , feu pro ea
exigere, ficut patet de labore in adminiftratione
rerum corporaliumj ergo fimiliter in adminiftratio-
ne rerum magis pretiofarum , fcilicet rerum fpiri-
tualium. Igitur 8cc-. E t confi.rmatur ex parabola
Evangelica Mathei. xin. 4f . De homine negotia-
tore qui inventa und pretiofd mar gar it a , vendidit omnia
qua habuit, dr emit earn. Ut dicit glofla, quod
Ilia pretiofa margarita eft feientia falutis. Si ergo
feientia falutis, lcientia Theologica, propter fuam
pretiofitatem licite poteft em i} multo magis
labor in fui adminiftratione, ratione fuas pretiofitanifiri
: ficut etiam alias dixi, 8c idem tenet Petrus
Aureoli, Lib. 4. difi. 41. qua ft tone 3. art 2,. ejufdem.
E t ad hunc intelle&um vera eft opinio fupra dióla
Bernardi, Sc Oftienfis. Igitur See.
Ad 'confirmationem verd, dico quod in ilia parabola
Evangelica, Chriftus loquitur fimilarie,,8c capitur
ibi emptio, non propriè, led metaphyiice j ficut e-
tiam fupra dixi, Regnum coelorum emi, feientiam,
margaritam : feientia Chrifti fimilariè , Sc myfticè
dicitur emi, omnibus aliis venditis, quia pro ea homo
omnibus myfteriis veteris Legis Sc obfervationi- ■
bus renuntiat, ficut fecit Paulus, ut ibidem dicit
Glofla. Igitur See.
. Septimo. Arguitur, contra illud quod diSlum
fuit in tertia probatione principali diétas conclufiotis,
majori pretio,poteft vendi, quàm labor in ad- Bnis , fcilicet quod^ per Privilégia Univerfitatis ,
minift_ra1t:i_o_n_e_ r_e:i vilioris, fcilicet rrpeii cc>onr»p-rno-»rracil1iisc. TI gcrii_
Cancel lari us non foliim non norCfHirirè pvîopiy- . fi*A
tur Sec.
Ad hoc dico. Primé, negando confequentiam :
quia non eft fimilc de labore in rebus corporalibus,
Sc in fpiritualibus 5 nec pretiofitas rerum fpiritualium
concludit quod talis labor fit licite venalis : immo
magis concludit oppofitum, ficut patet ex tertia ratione
quam pofiii in fecuiida parte primi Articuli,
quod Sc hie nunc magis declaro, fcilicet ex compa-
ratione rei venditæ, ad pretium. Nam ficut dicit
Durandus: ‘Prima quaftione, defimonia. fuper4.difi.
41. 111a venditio eft de fe illicita, in qua res vendi-
ta non poteft per pretium comparari, vel compen-
fari: hoc enim habet natura emptionis, Sc venditio-
nis, quod resempta, vel venditacompenfetur pretio
i fed res fpiritualis non poteft terreno, vel tem-
porali pretio compenfari, juxta illud Troverbiorum.
Cancellarius non folùm non poteft licite exigere, fed
etiam nec recipere pecuniam, aut juramentum ob-
fequiofum See. Nam fi Papa per hujufinodi Privilégia
voluit prohibere dationem , Sc receptionem
pecuniarum, fcilicet quia induélivæ funtadcorrup-
tionem : ergo fimiliter prohibere debuit recipere
preces, feu litteras precum, cum tales poflint cor-
rumpere Judicem. Etiam munus à lingua confiftit
in pretibus, Sc in tali munere poteft committi fi-
monia, ficut in munere à manu , vel ab obfequio,
ut diStum eft. Igitur Sec.
Ad hoc dico quod Papa rationabiliter magis debuit
prohibere pecuniæ receptionem, quàm precum,
quiareceptio pecuniæ, quantum eft de le , magis eft
corruptiva Juaicii, Sc magis habet fpeciem mali. Unde
etiam quandoque preces non corrumpunt Judir
cem, fed fæpè inftruunt, Sc informant de fufficienlir.
i f . quod dicitur de Sapientia, quod Pretioforeft q tia illius pro quo fiunt. Tamen, ficutdicitDuran-
cunttis opibus, dr omnia qua defderantur, ei non valent dus, ubi ;fupra, quasi. 2. Sc communiter alii DoSla
res, diftinguendum eft, quia preces, vel fiunt pro
digiio, vel pro indigno : fi pro indigno, tunc bene
apparet clarS, quod nihil aliud movet ad exau-
diendum tales preces , nifi favor precantis, aut pc-
riculum quod timetur , nifi preces potentis exau-
diantur, quas preces dicuntur armatas. Et ideo in
hoc cafu femper eft fimonia, cum ad tales preces
aliquid Ipirituale datur: fi verb preces fiant pro di-
gno, quantum ad judicium hominum, probaoile eft
quod dans magis moveatur intuitu dignitatis perfonse,
quam favore precum. Verumtamen fi principaliter
moveatur favore precum, vel timore rogantis j quantum
ad Judicium D e i, fimoniam committunt Sc roga-
tus qui dat, Sc rogans, fi hoc intendat ut dicit ifte Do-
comparari. É t eadem ratione, hoc verum eft de aliis
donis fpiritualibus, ficut titigit Petrus * Attuumv m.
16. dicens Simoni. Pecunia tua See. quia exiftimafti
Sec. Unde concedendo quod quia res fpiritualis propter
fui pretiofitatem non eft licite venalis 5 propter
hoc nec labor in ëjus adminiftratione infepara-
biliter annexus, qui etiam per attributionem fpiritualis
dicitur,nunquam licitevenditur, quidquid fit
de labore in adminiftratione rei corporalis , quæ
propter minorem pretiofitatem eft pretio comparabi-
lis, Sc ideo labor ei annexus poteft dici licite venalis.
Tamen adhuc dicit prædidus Dodor ibidem, in
eadem quæftione, quod Non folum concomitantia illat
maxime qua infeparabilia funt ab adminiftratione Sacrant
— — | ........... labor ■ corporalis,........I H qui H eft ..................in
p H dor. E t idem, Sandus Thomas, Sc Oftienfis, Sc alii:
Sacr amenta, vel in eonfecrando Ecclefias, nullo modo vtn- D Sc fimiliter, fecundum eum,dicendum eft de obfequio,
dipojfunt fine vitio fimonUi Immo, reddendo caulam
hujus, fubdit generaliter quod Labor operantis nunquam
cadit fub conditione, fed folum opus, etiam in pure cor-
E t hoc déclarât fic : Quia ficut operarius, ficut car-
pentator, vel fojfor vine arum , pojfet opera fua exercere,
fine labore quocumque, nihilhomintts pojfet vendere ea :
& f i laborando exerce at pradittd opera, & eavendatplus
propter laborem 5 tamen emensnon emit plus propter laborem
. fed propter fruStum oper is , ad quern nihil facit labor
oper ant is: quia f i fine labore furent, aqualis fruftus
quantumcumque fit honellum, quod fimonia c lt ,
fi pro eo detur principaliter fpirituale donum.
Ratio autem iftorum e f t, quia idem eft judicium
de pecunia, Sc de omni pretio temporali quod poteft
per pecuniam comparari: fed favor perlbnx ,
Sc quodcumque obfequium , quantumcumque ho-
neftum, eft commodum temporale quod poteft pecunia
comparari: ergo ficut eft peccatum fimoniie
confercndo aliquid fpirituale digno , vel indigno ,
pro pecunia > fimiliter eft fimonia , fi conferatur
digno, vel indigno , aliquod fpirituale pro mune-
765 P raB a tu s lI. AdverfusCancellarium Parifienfem. 76 6
re a lingua, ideft, pro favore precum j vel rau- ‘ ~
nere ab obfequio, fi ad hac principaliter habetur
refpe&us: habetur autem principaliter refpeShis,
quando fine hiis non eilet aliter collatum. Häec ille. E t
concordat cum hiis quas dixi in primo corollario
fecundas partis,primi Articuli, Quafix Etperhasc
patet folutio prasdi&as rationis. Et haec circa pri-
mam conclufionem.
Secunda conclufio fu if, quod efto quod Cancellarius
citum Cancellario exigere, quia pro tali Officio exer-
cendo habet Beneficium. Si ergo non haberet Beneficium
pro Officio, vel fi Beneficium non fufficeret
ad viStum fuum , vel ftatjum ; videtur quod poflet
exigere, ficut'Magifter* licethabeatBeneficium, fi
tarnen ipfum habeat, Sc non pro Officio docendi *
vel fi Beneficium fit Officio docendi annexum,
Sc non poffit commode illo Beneficio fuftentari, poteft
exigere, fecundum Ray-. . . . . , & Oftiennon
poflet aliquid exigere, aut recipere pro labo- ^ fern. Argumento 12.
tamen tantum quantum exigit, vel1 quan4-
turn fe poflè recipere aflerit Sc proponit : Sc hæc
conclufio probabitur tripliciter.
Primo, ex conditione recipientis.
Secundo, ex conditione dantis.
Tertio , ex comparatione doni , 8c laboris.
•
Prima ratio fundatur in hoc , quia Cancellarius
habet in hac parte Judicis Officium, Sc pro hoc Officio
habet Ecclefiafticum Beneficium j ratione quorum
, fcilicet Officii, Sc Beneficii, tenetur ad licen-
tiandum : quare non debet recipere magna mune-
ra , ficut eft munus decern francorum See. Juxta
notas Ray. . . . , fanSti Thomas, 8c aliorum Do-
Storum See.
Contra hanc conclufionem arguebat quidam fic :
quia Archidiaconus Tholofanus, qui ex Officio licen-
tiat in Theologia, plus recipit quam Parifienfis Can- Boftenfum/
Z. quicumque. E t Ca-
Ecclefiafticis. Et Capitulo, Chariiatem.
Modo Cancellarius dieet, quod non habet Beneficium
Cancellariæ pro Officio licentiandi, quia Beneficium
Cancellarias fuit antequam forte effèt Cancellario
commiffum Officium licentiandi. Dieet e-
tiam * quod licet haberet tale Beneficium prohujuf-
modi Officio, tamen non poteft de illo commode fuftentari
, ut ipfe in Parlamento propofuit ; Sc per
confequens, poterit exigere pro iüpplementoviàus
fui. See.
Ad illud dico primo, quod non eft fimile in pro-
pofito, de Magiftro docente , 8c de Cancellario li-
eentiante \ quia in cafu prædi&o, conceflum eft à
Jure quod Magifter docens recipiat, vel exigat, ut
patet per Jura allegata. Sed in propofitio non eft
fic Cancellario à Jure conceflum , vel permiflum :
immo expreflë prohibitum, ut alias diélum e ft, 8C
cellarius : unde quia ipfe quandoque volebat exigere
viginti francos, ut folitum erat ; lis fuper hoc fuit
in Romana Curia, Sc tandem iliafumma fuit ad duo-
decim francos reducta : Sc tamen ille non habet tantum
laborem, ficut Cancellarius Parifienfis j quia
nec ipfe facit collationem in Licentiis, nec arguitin
Magifleriis, ut ifte aflerit. Igitur See. Ad hoc etiam
facit illud quod Cancellarius allegat in fuis Articu-
lis, fcilicet Articulo X . Ubi dicit quod prasdi&us
ufus laudabilis e ft , 8c fimiliter in aliis Univerfitati-
bus obfervatus , fcilicet quod Baccalaurei licentiandi
dona omnia fàciunt quandoque majora pras-
miffis See.
Ad hoc dico primo, quod ille ufus, feu abufus,
in Tholofa generavit fcandalum Fidei, quia ibi di-
xerunt Judasi, quodRabiFideinoftras, ideft, Do-
Dicunt etiam aliqui, ficut Guillielmus in Glofla,
quöd illi Magiftri, qui ab Ecclefia habent ftipen-
dium non fufficiens, poflunt inopiam fuam fcolari-
bus exponere, Sc infinuàre quod libenter reciperent,
fi gratis darent : fed non licet extorquere ab 1*hvito$
nec debent eos repellere à fcolis, vel fpolia eorum
accipere, fi non velintfpontèpromittere. Sedpoll-
quam promiferint, promifià poflunt exigere, ot fic,
ut credo, intellexit Ray..............: quod fi lira non
fufiiciunt eis competenter, 8c honefte, poflunt licite
exigere moderate. Et confimiliter dici poflet in pro-
pofitode Cancellario, nifi effet fibi omnino prohibitum
tarn exigere,quàm recipere, ficut patet ex fpeciali
Privilegio fupra ailegato.
Dico fecundó quod Cancellarius habet Beneficium
propter Officium licentiandi: nam Papa , habend
Stores 8c Magiftri, fiunt per pecuniam: Sc ideo, pro- C Beneficium Ecclefiafticum fufficiens ad viSlum hopter
fpeciem mali tollendum, etiam fi non effet alia
ratio, Papa deberet ilium abufum damnare , ficut
patet ex diStis in tertia conclufione, in probatione
primas propofitionis.
Secundo. Dico quod non credo quod Papa, vel
Romana Curia, ilium ufum in Tholofa approbaverit
p er Sententiam definitivam : fed forte partes litigan-
tes in hoc confenferunt per communem concordiam :
Sc fi Papa hoc diffiniviflet, videnda effet forma
Mandati j aliter de hoc nefeirem certitudinaliter lo-
qui.T
ertio. Dico quod ilia diffinitio, vel declaratio
Papas, magis effet contra Cancellarium, quàm pro
eo ; quia ille Archidiaconus Tholofanus reciperet,
vel exigerct authoritate Papæ, Sc ex fpeciali Privilegio
y Cancellarius autem non. Immo contra Jus
neftum, poteft ex caufa rationali, Sc pro utilitate
Ecclefias, committere aliquod Officium , maximè
quando eft honoris , abfque hoc quöd augeat ejus
Beneficium, vel quod ei det authoritatem ad recipiendum
novum ftipendium, maximè quando ipfum
non contingit extra lüum domicilium proficifci. juxta
Ca.ftatutum. De Refcriptione. Lib. 6. Et juxta Capita
lum, Cum ab omni de vi. . . . & ho. . . , Cle.
In antiquis. Et poteft poni exemplum in materia
noftra, de Cancellario fanélas Genövefac. Sec. Pro
hoc etiam fäciuut notata per Oftienfem, in ditto cap.
Cum ab omni. Ubi dicit, quod delegatus Papas,fuf-
ficientcr beneficiatus, vivens de burfa litigantium,
inhoneftè vivit Sc peccat. Et ratio eft, quia ftipen-
dia fui Beneficii funt de patrimonio Chrifti, 8c debet
eile illis contentus, ficut Judexfascularisde hiis
commune, 8c contra Privilégia Univerfitatis , Sc r) quæ dantur à Fifco. Et fic , à foftiori, dicode
Mandatum Papas, ut diSlum eft.
Quarto. Idem dico de aliis Univerfitatibus , in
quibus ille ufus fervaretur, non tamen fervatur in
omnibus-, nam Aureliano, nihil datur , 8c etiam
Parifiis,in Artium Facultate, Papaprohibet recipere,
etiam pro labore: 8c fi ita fit in hiis, multo magis
debet fervari in Theologia, cum ipfa fit magis
fpiritualis, Sc magis debet efle libera 8c liberalis,
quam feientia Legum vel Artium liberalium, utno-
tum eft. Igitur 8cc.
OSlavo. Sic arguitur Contra prasdiStam conclufionem
, Sc ejus probationem, five ex ejus probatione
contra earn : quia per probationem, ideo non eft li-
Cancellario, cum fit Judex Ordinarius 5 Sc tunc talis
cenfetur habere hujufinodi Beneficium proptei'
Officium, etiam fuppofito quod priiis habuerit Be-*
neficium, ante illud Officium. Et Cancellarius cenfetur
habere Beneficium Cancellario, propter Officium
licentiandi.
Dico tertio quöd Cancellaria Parifienfis fufficit
ad viótum honeftum Cancellarii, Sc fi tamen non
habet alia Ecclefiaflica Beneficia, de quibus poteft
honeftè fuftentari, 8c hoc fufficit: quia cum ipfe
exercendo Officium licentiandi, non folum ferviat
Univerfitati, nec Ecclefias Parifienfi, nec uni R e gno
, vel Patrio , fed toti Ecclefias univerfali >
fuffi-
• « I l
»
111 ä s f i s 'i iü ii