tiones, diverfi diverfimode opinantur de hxrefibus.
Quidam dicunt iftas propofitiones die hxreticas, .
& non alias, qua; Icilicet facris Scripturis repugnant}
Sc de talibus ponunt tres fpecies : quia quxdam ve-
ritatibus, fub forma propria in facia Scriptura re-
pertis,non folum quomodolibet adverfanturj fed etiam
in eifdem terminis contradicunt j ut ilta: Vtrbum non
Caro faElum eft.
Alite funt hxrefes qux patenter omni intelligen-
ti & illuftrato , hiis qux in divinis Libris habcn-
pro falute
835 Articulum : quia in Symbolo aliquo authentico pof-
fet addi aliqua propofitio Catholica, qux in eo-
dem minimè nunc continetur.
Alio modo, capitur Articulus Fidei pro omniveri-
tateCatholica, Sc ifto modo dicunt quod Papa non
poflet fecere novum Articulum Fidei. Et ideo ad
primam rationem pro alia opinione faStam, fcilicet
ad Can. Alexandri. refpondetur quod Alexander
non fecit novum Articulum ; fed fecit quod ncc afle-
rendo, nec opinando , licet dicere contrarium il-
Jius quod ante fuit Catholica veritas ; ita quod dicen- A tur repugnant : u t, (hriftits non fuit n,
tes contrarium, excommunicationi fubderentur : non noftr-
enim fecit Summus Pontifex aliquam veritatem Ca-
tholicam ; fed per approbatiônem fuam définit ali-
quas veritates, approbando eas fuifle Catholicas, Sc
condemnat aliquas aflertiones, declarando eas, fuifle
hæreticas : Sc ita non facit novum Articulum Fidei j
fed noviter définit aliquem Articulum pertinere Sc
pertinuifle ad veritatem Catholicam.
Ex iftis patet folutio ad ilk duo fund-amenta, fu-
per quibus primi afl'ertores fe iundabant.
1SI une eft refpondendum ad alias rationes : pro
quarum folutione, eft primo notandum quod ficut fx-
pe eft aliquis hæreticus, qui tamen non debet judi-
cari tanquam hæreticus , eo quod eft occultus hæreticus
: tamen ita fæpe eft aliquis hæreticus, quia
Aliæ Hint hærefes quæ non omnibus, fed foliam
fapientibus , eruditis in Scriptuns divinis , per fub-
tilem confiderationcm , facris Litteris inveniuntur
adverferi : u t, Chriftus non eft aliquid, fed quod homo
iftos très modos * poflum prædici afl'ertores.
Alii juxta quinque genera veritatum Catholicarum
ponunt quinque fpecies hxrefum, vel errorum.
Prima fpecies hærefum, vel errorum , eft eorurn
qui foliim contends in fecra Scriptura repugnant j Sc
ilia fpecies plures modos continet , ut patet ex immediate
didtis. Ifti errores propriè hærefes debent
nuncupari.
Secunda fpecies erroris , eft eorurn qui dodtrinx
Apoftolicæ, autScripturis quoquomodo repugnant:
pertinaciter adhxret h x re li, Sc tamen non eft no- g Sc ifta fpecies etiam poteft dividi in plures modos,
turn explicite quod aflertio fua lit, Sc fuerit hxre- ut prima fpecies.
tica. Ideo antequam explicite innotuerit E cclefix Tertia fpecies erroris, eft eorurn qui revelatis,vel
quod didla aflertio fit, 8c fuerit hxretica , non de- infpiratis Ecclefix , poll Apoftolos quomodolibet
bet tanquam h xreticus judiciari, aut condemnari,
& ibi capitur Ecclefia pro Concilio Generali, vel
Papa. Poftquam autem Ecclefix , lie accipiendo
Ecclefiam, innotuerit quod didla aflertio fi hxreti-
ca : fi pertinax inveniatur 5 debet tanquam hxreti-
cus condemnari.
Ex iftis patet folutio deGrxcis,8c Joachim. Nam
quia non innotuerat Ecclefia: quod aflertiones ipfo-
rum efl'ent hxreticx; condemnari tanquam hxreti-
ci non debuerunt: fed poftquam illud innotuit Ecclefia:
, pertinaces in eifdem operibus debuerunt tanquam
hxretici condemnari.
Ad aliam rationem qua infertur quod nihil plus
videtur operari determinati© Summi Pontificis, quam
aliorum Dodtorum Sec. refpondetur quod confeobviarent.
Quarta fpecies erroris, eft eorurn qui chronicis,
vel geftis , vel hiftoriis Apollolicis contrariantur.
Quinta fpecies, eft eorurn qui Scriptura: divinx,
vel dodtrinx Apoftolicx extra fuas Scripturas habi-
t x , vel infpiratis, aut revelatisEcclefia:, cum aliis
veris qux negari rationabiliter non pofl'unt, incom-
poflibiles demonftrantur : licet ex forrfia propofi-
tionum talibus veritatibus nequaquam appareant in-
compoflibiles. Hujufmodi eft ifta : Fides Augufti-
ni non fuit vera j Sc licet tales propriè , Sc ftridtc
non fint hxrefes : fapiunt tamen manifeftam hxre-
fim, hoc eft , ex ipfis Sc quibufdam veris lèquitur
aperte hxrefis manifefta. Et fic patet quod fecun-
dum quod funt quinque genera veritatum Catholinon
valet. Nam licèt ad Summum Pontifi-C carum , ita proportionaliter funt quinque genera
cem pertineat authenticè definere qux aflertio eft
Cacholica, Sc qux eft hxretica j non tamen poteft
facere de non Catholica Catholicam, aut non hxri-
retica fyxreticam: non obftante hoe tamen plus ope-
ratur definitie, aut determinatio Summi Pontificis,
quam determinatio alieujus Dodlorisj quia poft determinationem
Dodtoris licet oppofitum denniti, feu
determinati opinari, Sc publicè opinando tenere ■, hoe
autem non licèt poft determinationem Summi Pontificis.
Similiter poft determinationem Summi Pontificis
licet cuilibet Epifcopo Sc Inquifitori pravita-
tis hxreticx contra tenentes oppofitum determi-
nationis procedere , juxta canonicas Sandliones, ni-
fi tales offerrent fe ad probandum Summum Pontifierrorum
, feu hxrefum. Et fixe fumciant pro ifto
dubio.
Polt prxdidta verb poteft dubitari an omnis hx-
refis fit damnata.
Ad illud dubium refpondetur, quod fic : proba-
tur per Concilium generale , fub Innocentio tertiö
celebratum,dequo habetur, Extra, de har et ids. Cap.
Excommumcamus. Ait enim : Excommunicamus , er
anathematifamus omnem har eftm extol lent cm fe adversus
hanc fan El am Catholicam, & Orthedoxam Eidern. Igitur
fequitur quod omnis hxrefis eft condemnataj ita Sc
omnis canonica veritas elf approbata.
Si verb dicatur quod in illo Capitulo Excommunicamus
, foluin damnatur hxrefis extollens fe advercem
errorem definifle : in qùo cafu effet ad Conci- DsùsFidcm quam Concilium generale expofuit.£v/*v*.
cilium generale recurrendum. Non fic autem poil
determinationem alicujus alterius DoStoris. Et fic
patet quoddeterminatio Summi Pontificis plus ope-
ratur, quàm determinatio cujufcumque alterius Do-
Storis : Sc fie folvitur ilia ratio fecunda. Ethæcfuf-
ficiant de; ifto ifexto dubio.
Nunc Septimo, dubitatur quot funt genera hæ-
refium, vel errorum.
Ad quod refpondetur quod ficut de veritatibus Ca-
thoficis diverfi contrarie opiniantur, quibufdam di-
centibus qubdf illæ folæ veritates lunt Catholicæ, quæ
explicite, vel implicite in Libris divinis habenturj
aliis dicentibus quod præter illas, multæ aliæ veritates
inter canonicas lunt numerandæ : ita juxta iftas aflèrjSe
fumma Trimt aie , G? Fide Canonica. Cap. Fir miter.
Ad iliud dicitur quod ex ifto fequitur propofi-
tum, arguendo fic. Tota Fides Catholica in diéco
Capitulo Firmiter approbatur. Ergo omnis hærcfis
in Capitulo damnatur, Sc excbmmunicatur.
Conlèqucntia nota j Sc antecedens patet ;
quia dicit j"cum illud Firmiter expreflê approbando **
næc fanèfaTrinitas Scc. per Moyfem Sc lanèfos Pro-
phetas, aliofque famulos liios, juxta ordinaliffimam
difpofitionem temporum humano generi doètrinam
tribuit falutarcm -, ergo doStrina quam per famulos
fuos aut pér fe ipfum tribuit nunc fjdclibus eft doStri-
na felutaris.
t Fortf Cap. , Ex
* Locus corruptus. * * Locus corruptus.
~ - - ' gram, Sc inviolatam fervante , feu tenente. Servare
autem Catholicam Fidem integram conti
Ex quo fequitur quod in di£to Capitulo tota Fides
Catholica approbatur.
Item glofla 24. quxft. 3 .1 . Omnis hareticus eft ex.
communicntus, quantumeunque fit occultus. Ergo fequitur
quod omnis hxrefis etiam eft damnata ,
quia pro aflertione non damnata , non dicitur quis
damnari , feu excommunicari : quia tantum litte-
rati videntur quandoque diftinguere inter hxrefim
damnatam, Sc hxrefim non damnatam. UndeGra-
tianus, ut jam prius allegabatur, eamdem diftinbtioomnia
quæad Fidem pertinent orthodoxam explicite
vel implicite, abfque dubitatione credendo.
Quid autem eft credere .implicite , priùs fuit de-
claratum. Nam, ficut priùs dibfumeft, qui tenet
omnia in fecra Scriptura contenta, ac dobtrinam u-
niverfalis Ecclefix efle veram Sc fanam, Sc nulli con-
trariæ veritati Catholicæ pertinaciter adhxret j Catholicam
Fidem integram Sc inviolatam tenet, Sc
11cm videtur approbate. Ait enim : Omnis hæreticus, A fecundùm ilium modum, eft cenfendus Catholicus.
■ harefim jam damnatam fequitur , aut novam fingit.
Ideo eft notandum, pro intellebfu Gratiani, Sc aliorum
talem diftinblionem approbantium, quodqux-
dam hærefes finit damnatæ explicite , Sc quædam
funt damnatæ implicite tantum. Gratianus autem,
Sc alii ponentes dibtam diitinbtionem, loquuntur de
hærefibus damnatis explicite. Dicit enim Gratia-
nus quod Omnis hæreticus, aut harefim jam damnatam
explicite fequitur, aut novam fingit, id e ft , aflèrit aliquam
hxrefim non damnatam explicite. Cum
hoc tamen flat quod talis hærefis implicite fit damnata.
Tunc oritur dubium nonum : quot funt genera
hxrefum explicite damnatarum. Ad quod refpondetur
quod quatuor funt genera hærefum fic explicite
damnatarum.
Ifto modo fumendo Ghatholicum, quis diceretur
Catholicus, fi Fidem Catholicam diblomodo ferva-
ret, etiam convibbus rationej ita quod præçisè ad-
hxferet Legi Chrifti, propter rationem quam for-
fan credei;etdemonftrativam,autfaltem incunbtabili-
ter concludentem.
Tertio modo fumitur Catholicus, pro illo qui di-
bto modo fervat Catholicam Fidem, non propter rationem,
fed credit Legi Chrifti abfqué ratione ipfum
convincente , fcilicet ex habidbus acquifitis,
mediante habitu fupernaturali j quia, ficut priùs di-
btum eft, proprius abtus Fidei Catholicæ, ellablus
caufetus ab habitibus, infufo Sc acquifito : quia habitus
infufus non poteft caufare aliquem abtum , fine
habitu acquifito, fecundùm quod priùs diceba-
Primum genus ^ eft êarum, quæ damnatione fpecia-” tur. Ideo etiam propriè Catholicus e f t , qui hali
fub propria forma damnantur. Sic damnatur 1
refis Arii, Macedonii, Sc multorum aliorum : ficut
patet ex diltin^ione 15. cap. Canones^Sc,cap.ficut
San Elis. Sc câp. San El a Romana.
Secundum, eft earum quarum contraria: fub forma
propria à cunbtis fidelibus ufum rationis haben-
tibus, afl'eruntur, Sc approbantur. Ut ifta; 'Deus non
eft faElor omnium vifibilium & ifivifibilium.
Tertium) eft earum quarum contradiblorix in a-
liquo Volumine, v élLib ro, autTrablatufpecialiter
approbato, tanquam canonico , fub forma propria
approbantur. feu continentur ; Sc ideo omnes hærefes
, quarum contradiblorix in Canone Bibliæ con-
firmato fub propria forma continentur, hærefes damnatæ
explicite funt cenfendæ.
bet tales abtus, qui propriè funt Fides. Et ideö qui
ex habitu acquifito, cum habitu infuloaflentit huicj
Lex Chrifti eft vera, aut alicui xquivalenti, Sc nulli
contrario Legi Chrifti pertinaciter adhxre t : talis
propriè vocandus eft Catholicus. fi
Ex ifta diftinbtione fatis patet quid eft Catholicus*
Sc quot modis fumitur hoc nomen Catholicus.
Nunc reftat videre quid eft hæreticus Sc an hoc
nomen, hæreticus, habeatunam fignificationem tan- '
turn, aut plures.
Ad iftud dubium refpondetur quod nomen hære-
tici plures habet fignificationes. Unomodo , capitur
hæreticus pro excommunicato, ut notat Nico-;
laus Papa. cap. 4. qua ft. 1. Ca. Quod autem. Et eodem
capitulo idem notât glofla.
Quartum genus hxrefum explicite damnatarum, c Secundo modo, hæreticus dicitur perverfbrfecraeft
earum ex quibus patenter etiam omnibus laicis
ufum habentibus rationis , fequitur aliqua hxrefis,
fub aliquo trium modorum priorum comprehenfe.
Ifta funt genera quatuor hærefum explicité damnatarum.
Tunc quæritür quæ funt hærefes damnatæ impli-
citè : turn ad quid dicitur quod illæ hærefes, quæ
fub nullo prædibtorum modorum continentur , de
quibus folum viris infecris Litteris eruditis perfub-
tilem confiderationem apparet * quomodo canonicæ
répugnant veritati, aut contentas in facris Scripturis,
vel dobtrinæ univerfelis EccTefiæ adverlantur , Sc
quod ex eis fequatur aliqua hærefis aliquorum gene-
rum prædiblorum. Talis fuit hxrefis Græcorum,
dubitantium Spiritum fenbtum procedere à Filio,
antequam damnaretur explicité.
Ex prædiblis patet quid eft veritas Catholica,
quid etiam eft hærefis, quot funt genera hærefum.
Nihil tamen adhuc eft dibtum, quid eft hæreticus,
aut etiam quid eft Catholicus -, Sc ideo de iftis eft
videndum.
Dubitatur igitur, primo, quid eft Catholicus. Pro
declaratione hujus dubii eft notandum quod hoc no-
men, Catholicus, poteft fumi tripliciter.
Uno modo, fumitur Catholicus, pro omni rite bap-
tifato, qui nulli contrario Legi Chrifti pertinaciter
adhæret : Sc in ifta deferiptione tàm adulti cre-
dentes Legi Chrifti , quàm Sc parvuli baptifeti, non
plùs adhærentes Legi Dei Sc Chrifti, quàmSebtæ
Mahometi, com prehend untu r.
Alio modo, furàitur Catholicus pro omni adulto
ufum .rationis, habente , Catholicam Fidem inte-
App en dix adTom. /.-
* Locus corruptus«
rum rerum -, Sc fymoniacus dicitur hæreticus * unum
gloflvi ut. 1. quæfl. 1. quifquis: ait quifquis per pecu-
niam ordinatur, ad hoc quod fiat hæreticus pro-
movetur. **
Tertio modo fumitur hæreticus magis propriè, pro
illo qui Fidem Catholicam putat efle felfa-m vel nc-
tam: Sc Judæi, Sarraceni funt hæreticij fic etiam dubii
in Fide funt hæretici, quia funt infidèles : utha-
betur, extra. De bareticis. (ap. 1.
Qiiartomodo, hærericus^dicitur, qui putat, aut
putavit fe elle Chriftianum, Sc tamen errât pertinaciter
contra Catholicam veritatem. Quia putat, vel'
putavit Sec. ponitur, propterillos qui extra fprmarri
Ecclefiæ baptifantur, qui non funt Chrîftiani, licèt
putant, vel putaverunt fe elle Chriftianos , Sc tamen
fi pertinaciter errant contra Catholicam veritatem
, aliter funt puriiendi quàm Sarraceni, Sc ideö
non aliter dicuntur hæretici lu i, Sc illi.
Quinto modo , fumitur hæreticus pro ömni qui
pertinaciter adhæret alicui errori hærelim fapienri,
feu qui làpit m hæreticam pravitatem. Et ifte modus
eft communis tertio Sc quarto modo -, quia fie capiendo
, tàm Sarracenus, five Judæus , quàm v'er’è
baptifatus errans pertinaciter contra Fidem, dicitur
hæreticus. Et etiam poteft rationabiliter quæridef-
criptio hujus nominis, hæreticus, in fignificationeiu
qua fæpiùs capitur, fcilicet pro illo qui fi fuerit de
hærefi convibtus, Sc non correxerit fe , fecundùm
formarn Ecclefiæ tradendus eft Curiæ fæculari.
Ââ quod dicitur quod fic accipiendo, hareticumf
hæreticus deferibitur fic : hæreticus eft p'rxcisè bap-
G g g t ti-
* Locus corru ptùs. * * Lo eus corruptus.