Petri de Alliaco 648 fupra. Licet Deus non Jit aBormali culpa \ tamen eft actor
mali poem : cum hujufmodi malum lit opus juftitiæ.
SedPrælatum injuftum præefle, iiepe eft malum pce-
næ , fcilicet vel ipfiufmet prælidentis , vel fubdito-
rum quibus præfidet. Ergo injuftum præefle facit
Deus, non quidem injuftè, fed juftè, cùm nihil injuftè
facere poflit. Unde patet primo, quöd nonfo-
lùm concedendum eft , ut aliqui dicunt, quod Deus
pp'mittit injuftum præefle, prout permiflio præfcin-
ait à Dei adtione vel fadtione : immo proprie concedendum
eft quod Deus primaria adtione facit inju.
ftum præefle. Secundo, patet quöd referendo in-
** juftum præfidentem, ad Deum ipfum inftituentem
injuftus poteft juftè præefle. Nam quidqiïid Deus
facit in punitionem peccati, aut in emendationem
peccatorum , hoe juftè fit , quia fie fit in ordine ad
bonum juftitiæ. Sed Deus nc facit injuftum præefle
quöd utitur injufti prælidentia, in punitionem
culpæ : ficùt fub tyrannide Pharaonis voluit filios
Ifraël affligi, in fuorum pcenam peccatorum 5 6c fub
Nabuchodonolbr. •
Quandoque etiam hoe Deus convertit in emendationem
peccatoris. Nam ciim videt quöd Deus fibi
647
tenet $ quia ad juftè præefle, magis repugnare videtur
Prælati præfidentia fcandalofa, quàm ejusigno-
rantia : 6c antecedens patet in præfenti fchif-
mate , in quo ille qui habet jus in Papatu , magnæ
parti, 6c fortè majori totius populi Chriftiani eft in
fcandalum ; 6c tamen , hoc non obftante, poteft
juftè præefle. Alioquin, ad fedandum hujufmodi
fcandalum, teneretur Papali præfidentiæ renuntian-
do cedere , potius quàm earn retinendo præefle j
quod plerifque videtur ablurdum. Igitur 6cc.
In oppofitum arguitur, ex illo verbo Chrifti, Mat-
thæi. xiii. C2. Omnis fertba doBus in Regno ccelorum, id
eft Regno Ecclefiæ Militantis, Jimilis eft Patrifami-
lias , qui profert de thefauro fuo nova, & vetera, ideft,
de thelauro fapientiæ fuæ , novi Teftamenti 6c ve-
teris documenta. Unde lumitur argumentum, quod
qui præeft in Ecclefiæ Regno, debet efle dbdtus in
utroqueTeftamento : 6c per confequens indodtus in
Jure divino non videtur juftè præefle. Igitur 6cc.
Quia in verbo prædidto tria defignantur quæ ré-
quiruntur in Prælato.
ÇPrimo, quod fit in Regno coelorum per juftæ
•vitae meritum.
I Secundo , quod fit dodfcus per làcræ Scripturæ
I ftudium.
L Tertio, quod fit Scriba per falutiferæ dodtrinæ
£officium.
. honorem præfidentiæ largitur , nee ab eo juxta fua
1 quöd fàcræ démérita punitur, quandoque difponit feutceflet ab
^ ' injuftitia, & ad Deum convertitur. Sic enim Daniel.
IT e r tio ,quöd i n . Nabuchodönofor punitus 6c converfus, præcepit
non alium colere, nifiDeum coeli. Sic ScCon-
1 . rr ■ ■ n. • & ftantinus punitus, 6c converfus, maenas dedit Chri-
V P™PJer Pnmum ! debet non effe inJuftus ln VI- fto reverentias & fuæ Ecclefiæ liberates. Tettib,
j- vendo.
J Propter fecundum , debet non efle indodtus in
I difeernendo.
£ Propter tertium, debet non efle fcandalofus in
£prasfidendo.
Ideö juxta harum trium , 6c circa materiam tac-
tam fupra in tribus Articulis ante oppofitum, quafi
très principales Articulos pertradtabo.
Ç Primus erit, utrùm Prælatus injuftus poflit ju-
J.ftè præefle.
J Secundus e r it , utrùm Prælatus indodtus poflit
1 juftè præefle.
v-Tertius erit, utrùm Prælatus fcandalofus poflit
(.juftè præefle.
Quantùm ergo ad primum Articulum. Sciendum
eft quöd hîc câpitur injuftus pro illo qui caret gratiâ
gratum faciente , fcilicet pro omni mortaliter vitio-
lo , leu peccatore : ÔC aliquis eft plus, vel minus injuftus
,• fecundùm quöd plures vel pauciores habet
mortales malitias. Hoc igitur præluppofito, diftin-
guendum eft quöd cùm Prælatus feu Præfidens injuftus
præfit ex fufeeptione authoritatis quam ipfe
hahet in fubditos exercere : juxta hoc poflunt tria
confiderari, feu ad tria comparari. Uno modo,ad
illos à quibus authoritas fibi datur. Secundo, ad fubditos,
in quos authoritas habetur. T ertiö, ad le ipfum,
qui tali authoritate utitur. Iterum primo modo poteft
dupliciter comparari. Uno modo, ad Deum,qui
primo 6c principaliter dat authoritatem. Alio modo,
ad homines qui earn contrario, 6c minùs principaliter
conférant : 6c juxta hanc differentiam ponentur
aliquæ propofitiones.
patet quod, licet diabolus fit fumme injuftus, 6c in
malo obftinatus* tamen a Deo jufte habet prasfiden-
tiae poteftatem, non folum ad culpas punitionem, fed
etiam ad virtutis probationem. Unde ad hoc propo-
fitum exprefse loquitur Auguftinus. Lib. De natura
boni. Cap. xxxii. Quia, inquit, noccntium potejlas non eft
nifi a Deo , Jicut feriptum ejl, loquente Sapientia, Prov.
VIII. I ƒ. Per me ‘Regetregnant , & tyrranni per mb
tenent terram. Et Apoftolus dicit , 2fon ejl potejlas
niji a Deo. Rom. x i 1 1 . i . Et in Job feriptum e f t : Job
XXIV. 30. Qui regnare facit hypo erit am propter perverfi-
tatem populi 6cc. Sequitur : Injuftum enim non e jl, ut
improbis acctpientibus nocendi potejlatem, ut bonorum pa-
tientia probetur , dr malorum iniquitas puniatur : nam
per potejlatem diabolo datam job probatus e(l, ut jujlus
apparent j dr 'Petrus tent at us , ut non de fe prafumeretj
& Paulus colajiz.atus, ut non fe extollereti dr judas damna-
q tut, ut fe fufpenderet. 6cc. Et lie patet de injufti prasfi-
dentia ad Deum relata.
Secunda propofitio eft , quod Loquendo de injudi
prajidentia , ad homines eligentes , feu ipfum in tali authoritate
injlituentes comparata: injudus pot ejl jufte pra-
ejfe. Nam fi tales probabiliter cred an t6 c nulla exi-
ftente in eis , quoad hoc, negligentia, verifimili-
ter exiftiment ipfum juftum , 6c dignum prasfidendi,
6cficdecepti invincibiliter cum eligant vplut dignum,
ejus praclidentia ad eos relata eft jufta 5 quia illud
jufte fit ex parte agentis quod fit abfque ejus culpa,
vel injuftitia. Igitur- 6cc. Et patet de injufti praili-
dentia per comparationem ad illos a quibus fibi authoritas
datur.
Tertia propofitio eft , quod Loquendo de injujli
praddenda, per comparationem ad fubditos, rejpettu quorum
authoritas habetur , injujlus potejl praejfe : 6c hoc
Prima propofitio erit, de injufti Prælati præfiden- D fufficienter patet ex di&is in prima propofitione j
i ad IJeiim actorem corrmarara • Kr pfl- mB . 1__• _________tia Deum aftorem comparata :6c eft ilia , quod n 1 % *■ r. « 1
Licet Dens non Jit aSlor culpa feu injujlitia j tamen in-
jujlum Pralatum facit praeJJ'e.
Prima pars patet ex communi do&rina Auguftini.
I. De liber0 arbitrio. Cap. 1. 6c Libro, De natura boni.
ubi dicit: Cum de Deo audimus omnia ex ipfo , dr per
ipfum, dr in ipfo, omnes itaque naturas intelligere debe-
mus, qua naturaliter funt; neque etiam ex ipfo funt pec-
cata qua naturam non Jervant, fed vitiant.
Secunda, patet: quia fecundum Auguftinum ubi
quia hoc jufte fieri poteft ad malos puniendos, 6c ad
bonos probandos, 6c exercitandos. Et quantum ad
hoc dicit Auguftinus: Lib. 4. De Civitate Dei. Cap. 3.
quod Hiis qui ferviendo malis Dominis fubduntur, non
meet niji propria iniquitas. Quia fcilicet in hoc pu-
niuntur. Nam ju(lis quidquid malorum ab iniquis Dominis
irrogatur, non ejl poena criminis, fed virtutis examen.
Proinde bonus , etiamd ferviat liber ejl 5 mains auterrr.
etidmfi regnet fervus ejl. Et lie patet de injufti pras-
fidentia, per comparationem ad illos in quos con-
. , i fertur,
64g Utrùm indoBus in jure Dvumopoßt juflépraejfe. 650
fertur , fcilicet ad fubditos , fuper quos authoritas cium exercet : ita quöd peccat præfidendo, feu of-
M Ü ficiando.
Sed major reftat difficultas , loquendo de injufti
præfldentia , per comparationem ad fe ipfum
qui tali authoritate utitur , 6c hoc modo comparan-
di. Cùm quæritur utrùm injuftus poteft jufte præefle
: hoc dupliciter poteft intelligi: Uno modo, ut
Hie tamen dico, quöd' ex hoc non fequitur efle;
concedendum, quöd talis in omni aftu prsefidendi,
feu officiandi, peccct novo peccato, quia eilet fave-
re illi errori quem nuper cum ceteris Magi ftris Theolo
gie Facultatis mandavi publice retradlari, fcilicet^
. quöd Omnis aSlus de liber at ns faflus ab exifiente in pec-
cato mortalieft mortale peccat um. Sed de hoc alias e-
rit dicendumi.
ly juße , determinet jus feu authoritatem præfiden- ^
di; fie quod juftè habeat præfidentiam , ideft jufi
to titulo, 6c non furtivè, lèu violenter. Alio modo,
ut ly determinet a&um feu ufum officiandi, lie
quöd juftè exerceat oificium præfidendi , ita quöd
careat culpa, officium præfidentiæ exercendo» Et
hinc de hiis duobus modis ponentur propofitiones.
Unde quarta propofitio fit ifta, quöd primo modo,
Injuftus potefijuße praejfe. Ita quöd poteft acquirere,
6c habere jus 6c authoritatem, feu juftum titulum præfidentiæ.
Nam fi débité eligentes, feu ritè promo-
ventes, errore invincibili eligunt peccatorcm 6c injuftum
ad præfidendum , tranfit jus prælationis in
ipfum : 6c quamdiù ab Ecclefia toleratur , omnia quæ
ad præfidentem pertinent, à fibi fubditis debentur.
Et hanc propofitionem diffusé inferiùs probabo ,
quamdam erroneam opinionemei contrariam repro-
bando.
Quinta propofitio eft, quöd fecundo modo fupra-
dièto , Injuflus non potefi juße praeß'e , ita quod non
poteft juftè, ideft fine carentia culpæ, præfidendi
aètum feu officium exercere:
Probatur primo fie. Quia injuftum eft quöd talis
præfideat, itleft præfidentiæ officium exerceat, un*
de locus 6C ftatus præfidentiæ vilefcat, ac dodtrina
veritatis contemnatur : 6c propter hoc Chriftus Ma-
gifterium Scribarum condemnat. Mathæi.xxm. quia
quamvis benè docerent, malè tamen vivebant, qui
lëdentes fuper Cathedram Moyfi , aliud dicebant,
6c aiiud faciebant : dicebant facienda , 6c faciebant
non facienda. Et tn hoc, ut dicit Auguftinus 4.
De doètrina Chriftiana, doftrinam veritatis contempti-
bilem faciebant. Quia fecundùm Gregorium. Cujus
vita defpicitur , refiat ut ejus pradicatio contemnatur.
Ergo injuftus injuftè 6c damnabiliter præfidet, cùm
per ipfius malam vitam Chrifti Cathedra dehonore-
tur, 6c veritatis doétrina contemnatur. Et ifta ratio
faltem probat intentum dé illo qui eft notorièvel
fcandalosè injuftus. Sed magis generaliter probatur
conclufio : quia injuftus qui præeft , aut eft occul-
tus injuftus, aut notoriè manifeftus. Si primo modo,
tunc eft hypocrita,quia ratione officii quopræ-
elt, teneturexemplajuftitiæ oftendere: unde Præla-
tis dicitur. Matth, v. i<5. Sic luceant opera veftra bona
coram hominibus 6cc. Ergo occulte injuftus in ftatu
prælationis efthypocrita, quia aliud oftendit, 6c a-
liud habet, ficut fepulchrum dealbatum,6c fie peccat
peccato hypocrifis. Si veto fit manifèftè injul-
tusj tune peccat, indigné ordine, feu officio prælationis
utendo, 6c fubditos per mala excmpla offen-
dendo ; 6c fie non folùm quia unum pufillum, immo
quia plures fubditos feandalifat, ut ei magis expédiât
lulpendimola afinaria in collo ejus, 6c demergirquia
ut dicit Gregorius. Qui prafunt , tot mortibus dignii
funt, quot ,per mala exempta in fubditos tranjmiferunt.
Igitur. ôcc.
Item, tertio arguitur fie : quia qui præeft, debet
efle caput, director, 6cre&orfubditorum. Ideö præ
aliis debet irreprehenfibilis, 6c fine crimine elfe, ficut
de Epifcopo dicit Apoftolus. 1. Tim. ni. 2. 6c
7 it.i.y. Injuftus autem eft caput languidum , dire-»
éfcor cæcus, reètor devius,qui fe ipfum regere nequit,6c
alios regere præfumit, quod non eft line præfump*
tuolà, 6c cæca ambitione, quia lient dicit Philofo-
phus. 7. ¥oX\ùcx.)-Pravos non fecurum faùere Dominos,
ipfi enim indigent euftodia aliorum , magis qu 'am pojfint
alios cuïlodire. Sic ergo ex prædiétis patet quöd injuftus-
injuftè præeft , id eft culpabiliter præfidentiæ offi-
Sciendum eft autem quöd contra quartam propofitionem
eft qpinio cujufdam magni Doötoris, fcilicet
Domini RichardiArmachani,qui inLibrofuo ,Depaupe-
rie Chrifti, tenet quod TSjullus abfque er e at a Dei gratia,
eft alicujus rei juft us Dominusj imm'o perdens gratiam, perdit
dominium. Et hoc intendit probare täm de originali
döminio , quam de civili 6c principativo dominio.
x Pro qua opinione funt aliqua motiva. Prirao quidem.
Quia primus homo ratione fuas prime grad
e , obtinuit dominium rerum, 6c ilia predidta perdit
: illud ergo lie efle debet de quolibet alio. Gon-
fequentia patet, quia nullus alius potius jus habet
in rebus, quam primus homo. Et antecedens patet.
Gen. I ,z6. Faciamus hominem ad imaginem dr fimtli-
tudinem noftram, & praßt 6cc. Ubi ad pi'efidentiam 6c
ß dominium rerum creatarum premittitur fimilitudo
hominis ad Deum , fcilicet per collationcm gratui-
torum.
Secundö. Abel per luam juftitiam fervatam ferva-
vit dominium fibi datum in rebus : 6c Cam illud
perdidit per peccatum. Ergo propofitum. Confe-
quentia tenet ficut priüs, 6c antecedens patet. (jene
feos. iv. Ubi notatur quöd Abel obtulit de primo-
genitis gregis fui: de Cain verb dicitur , quod obtulit
de fru&ibus terras 6cc.
Tertiö. Exiftens in mortali peccato, non habet o-
riginale jus in rebus ufualibus quoad neceflaria vitas,
etiam in extrema neceffitate: igitur nec in aliqua alia
re. Confequentia patet: quia hoc jus fundamen-
tum eft cujullibet alterius juris adventitii. Et antecedens
opparet. 1. Regum xxi.4. de David exiftente in
extrema neceffitate , 6c dicente Abymelech Sacer-
doti, ut fibi 6c pueris fuis aliquid daret ad mandu*
candum. Relpondit Sacerdos: Non habeo panes laicos,
E* ideft communes 6c populäres. Sed tantum panem Jan-
Bum : fimundi funt pueri 6cc. quafi diceret, quöd II
eflent immundi per peccatum, non haberent jus ad
panem manducandum.
Quarto. Peccans mortaliter, non habet lub Deo juftum
minifterium,. ergo nec juftum dominium. Confequentia
tenet per locum a majori. Antecedens patet
per illud prius. .Ambulant in via immaculata, hie
mihi minifirabat. Pf.c .6. Quafi dicens, quöd macula-
tus per peccatum mortale, non habet jus minifi
. trandi.
Quintö. Innocenter vivere, eft hoiftagium Deo de-
bitum pro collato fibi dominio. Juxta illud Michse.
vi. 8. Indicabo tibi b homo quid fit bonum, & quid Do-
minus Deus quarat a te: utique facere judicium 6cc. Et
follicite ambulare cum Deo tuot Sed qui non folvit ho-
magium, privandus eft Feudo: 6c per confequens,
peccans mortaliter, eft infidelis Domino, 6c ingratus
accepti dominii: igitur indignus dominio.
O - Sexto. Talis eft dignus morte: juxta illud Rom.
1. 32. Qui talia agunt, digni funt morte. Igitur eft in-»
dignus vita, 6c per conlequens multo magis indignus
pofleflione,velufu rerum ad vitam pertinentium:
juxta illud : 'Peccator non ejl dignus pane quo vef-
citur. Igitur in talibus non habet juftum dominium
6cc.
. Sed hiis, 6c aliis hujufeemodi fbphifticis rationi-
bus non obftantibus , teneo prasdidtam opinionem'
efle falfam, 6c htereticam: 6c hoc idem tenet Vene-
rabilis Doftor Guillielmus Ockam, in tertio Tradta-
tu fui dialogi Lib. 7. cap. 24. ubi mirabiliter probat
Ss 3 ex