foanms Gerfonit „ J B B H | Angefis fins, quos qiiid itliud quam propria' fefdlit)
*5doiofis expertes ; imrab, fi défunt penè fen&s, WM cm paticntiæ vteus? Dicit altera fe anmhila-
tam füiffe pro moïnia temporis S altera quod mira-
biliori unione Deus uniebatiir'fibij quam humanita-'
ti fuliéptæ Chriltus juiigebatur, cum talibus fine
numero, quæ nec magnis voluminibus , plene jre-
i errent ur, aut relata continercntur p
adulatio? : Sint homines qui fe tanquam deos, hac
tracti vefania 5 cpli juflerunt cxtoricruntquc; A t verb
quid ad ram fpe&at qu s nunc agitur, quxrcta-
liquis? Multum certe per omnem modum, quod
fub cautela duplici notabimus. Sicut nullum habet
lingula. Di- vir vel mulier efficaciusapud fe remedium Pr° j k -
i i B W i B M l l i e s ' fpreto hmmno fapientium con.il», fica-
omolas, K vc, bolus, duftas horum rrfpeöu, nihil fugibilius habere debet, quàn,
adulationem indoaorum velpravorams nihil quoque
dcfiderabiiius, quàm hærere comitibus (lint Coiitef-
fores, fint alii) qui line plica dolofitatis, ingérant
afliduè fimpliciter 8c humiliter fapere., Talem ha-
buifle beatum Bernardum fratrem fuum Gerardum
referunt, qui nec in manifeftis fignis applaudebat
beato Bernardo > led cum afpernationis cachinno reji-
ciebat, non ad nequitiam proteryam, fed humili-
tatem piam agens. Sunt Conféfîbres ƒ qui de non-
nullis quos vel quas audiunt, verba faciunt in bo-
num : ô quam pura mens, quam integra, quam fine
mortali delicto, eflem tabs utinam cum mei fimili-
bus ! non advertentes qui taliter agunt, fe per in-
dire&um, culpare reliquos confitentes eisj quos non
ita predicant -, fimul Sc occafionem dant fuis laudivie
parenti nodne prims i quspnmo verbo, fuper
relatione div.ni pitecepti,bis mentitaeft. 7’««/,«, inquit,
mm.ne comedercmus,& ne u ^ tm i .h o c ad-
dit tamer emus,fequitur,nefortemoriamur.Gen. 5-5-
Ecce inccrtum retulit quod erat certiiiimum. Ne-
oue tamen ilia dicentes , derogemus gratis: Dei,
neque mulierum- quas. elegit privilegiare fanth-
tati; led vigilandum eft adverius almtias dia-
boli jam ab initio cceptas, '8c cautela duplex inter
aim lumenda eft. Prima > omius do&nna mulierum
maxime folemriis verbo vel feripto , reputan-
da eft fufpecta, nifi prius fiient altero lex modo-
rum (quos prima pars refert) diligenter exammata,
8c multo amplitis quam in doctrma virorum. Gur
ita? Patet ratio, quia lex communis neequaiilcum-
que , Ted divink tales BB H , " arcet. Qmuahrdeu f^t nqeueisa ,l eqviuuisaBbus^ non qualiteraimque, fed in Gonfeflione men-
^ b d u ^ d e s , . t i e n d i . E>et hie h Ä n d u s fermo latior, prsfertim
in materia canonizatioms & teftificatiomslump-
ta; per Gonfeflores. Sed fiiper his 6c aliis particula-
rior erit inquifitiofacienda, dum modus exemplaris,
id eft per narrationes exemplorum traóbabitur. Sequitur
altera cautela pro Praslatis 8c - fpecialiter
Dodtoribus, apud inferiores prariertim idiotas, ac
fine litteris mulierculas. Gaveant cui dati funt in regimen
6c exemplum, ne leviter fuis verbis aut fac-
tis approbent do£trinas earum, Vel miracula feu vi4
fiones infolitas, ipfis maxime feientibus, feu^coram
non confiât eas eflefapientiæ divinæcogiiitrices. A-
liud quooue eft, gitrtirequx venenntadphantafimis
almd, de Scrtptuns I’anctis proferre fermonem ; lltud
cum artis Habilitate fubfdht; aliud dilabitur fine fir-;
mitate. Ubi funt feripta tot devotifiimaram. erudi-
tifiimarum feeminarum , ficut Paulæ ficut Eufto-
chium: certè nulla fuperfunt, quia nullapræfump-
ferunt. Secimda cautela quæ tafta eft; conferatur
ftatim doftrina per fingulas fententias & vei'ba, M
fit conformis ad Do&ores approbatoSj6c fific j quid
addit ad illos in pondéré fententiarum , velKeJigio-
nis ædificatione penfetur : funtenim doclrinæquæ-
dam habentes folia verbomm quafi fpeciofiflima ,
quæ fi difeutiantur, inveniuhtur fimiles nculneæcui
maledixit Dominus > quia fimt fine fruftu , aut pro
fru£bu reddunt inftar pomorum Sodomæ folumane-
rem, quo turbatur fenfus , non reficitm* aftectus,
eis : nulla plane poflet altera'dari talibus adfingen-
dum fortior occaho. 'Experti pluiies loquimür, 6c
Gregor.. X I. teftis fuit idonCus^ fed tardus mmis:
hie pofitus in extremis, habeiis in manibus facrum
Chrifti corpus j proteftatus eft coram omnibus, ut
caverent ab hominibus, five viris five mulieribus,
rem, 4uu ' fub fpecie religionis loquentibus vifiones fui capitis :
^NNSoetetmtu^r ^adr aetxrtei-memuu^mq uqoudod^ & n a i P ro.p h e t.M quia Pper tdeslpfe fed^ftus dimilfo fuoram ratio-
Doaores iam univerfahter approbati, recipiunt in
Ibis veibis obfeuris & ambiguis interpretationem,
qualis non debetur novellis prophetantibus de cor-
de fuo, aut priufquam conftiterit quafi de fuo, quam-
vis divino.
Conßderatio tertia.
nabili confilio, *fe traxerat 6c Ecclefiam ad diferimen
fchifmatis imminentis, nifi mifericors provide-
ret fponfus Jefus, quod horrendus ufque adhuc ni-
mis heu patefecit eventus. .
Hie Papa cum ejfet in Aveniqtie, per Cathaririam de
Senis induüus efl qualiter fe Romam transferret. Car-
dinalibus & cat er is dijjuadentibus: quo cum venijfet,
circa Aimidinm annum obiit. Ex tunc ccepii fchifnra,
quod circa annos 40. dttravit. 'Urbanovi. df faisfitc*
ceflbribus in Roma videlicet Bonifacio IX. lnnocemio VI I.
Gregorio XII. Alexandre v. foame XXIII. MArtino V.
ttfqiead Concilium Conflamienfi. In Avenime vero Clemente
Attendendum eft in examinatione do£trinarum,
cuius conditionis funt hujufmodi doctrinas vel au-
dientes, vel conducentes , vel recipientes.
Sapiens de Principe, id quod ad omnes trahi poteft.
Qui lib enter audit verba mendaciiomnes minifiros habet
impios. Prov. ip. i i Quid nempe eft efficacius ad- cor-
rumpendam omnem dodtrinam, quam adulatio fubdo-
lavelconfulentium, vel conferibentium, vel audien-
tium, vel recipientium cum indifereta laude, nec
examinata gloria fimul cum admiratione ? O quo- -q napropno
tiens videmus impletum illud Comici de adulatore!
Hie prof eft o ex fiultis infanos facit. Quod in de A -
micitia vetuit Cicero , dicens homines adulationis
impletos vento, fibi finhere fpecies improbiffimas,
in errore fuo fundatas* unde nihil fupereft ipfis nifi
diferimen 8c perditio •, dum tales hi fe reputant,
quales audiunt, doftos, fapientes, devotos, elo-
quentes. Quo contra nihil eft optabilius ad virtu-
tem humilem, quam libenter, nedum audire , fed
inquirere diligenter, qui dicat ei cum omni liberta-
te veritatem. Sint in exemplum nobis Lucifer cum
VII. & BenediSo xiii. & P“ rus de Lma,
debits.
Hoc Cancellarius nonponit, nec ufquam Cathartnam
illam nominauSed Dominus Stephanus olim ePrior Carthttf*
in Senis, poftea Papia, djferit propria manu ex ( athart-
' ore, eafdem litt eras fcripßjje ad Papam, &c.
Conßderatio quarta.
Attendertdum eft, quis finis fit hujufmodi publi4
cationis do6trinarum,fecundum alterum trium fimum>
qui funt bonum honorabile, utile, deleétabile. Et
primé de honorabili , ut de faftu deferibens Augu-
ftinus hæreticum, dicit eum efle, qui alicujus tem-
poralis commodi, 6c maxime gloriæ, princip^u
que fui gratia, falfas 6c novas opiniones, vel gignit
velfequitur. NotatSummade vitiis 6cvirtutibus,^
i 7 D e H xam m atm e doBnnarum. 1 8
Tra<ftatu de Fidc caufàs o£to confeétionis hære-
fum. Remittamus ad illam quam libenter hîc 8c
alibi. commemoramus Summainj quöniam ex opti-
is undecunque coiledta eft : cujus au&or contem-
poratieus fatis fuit Guillelmo Parifienfi , 6c fan-
fto Thomæ, v i r fine gradù, de conventu Præ-
dicatorum Lùgdunenfium. Hic nihil in compila-
tione de phantafia proprii capitis, fed de communi
vilegia, dignitates, prayudicialiter amplificantibusj
ubi quoque crebrö videre miferabiliter eft, quemad-
modum Sathanas in fe divifus eft habent doftrinas
ftias füorumque mutuo prxfenmt, exaltant, per
fas nefafque defendmit. A c proinde qiiot in Fide,
quot in bonis moribus fcandala,' quöt errores etiam
circa nobis naturaliter imprefia prima Legis principia
viderit jetas noftra ? Plangere nunc magis quam in
rvo Scripturarum dodtrinam nectit > cui fi com- \ medium reducere libet, duplicemque notare cauteparentur
novellæ vifiones noftramm vel noftrorum,
o fapientiflime Deus, quantum folidiores, non um-
bratiles invenirentur ! Ab eis tamen, quibus. adr
verfus Sapientis confilium, non eft perfuafum, quod
aquæ furtivæ dulciores funt, 6cpanis abfeonfus fua^-
vior,quique magis ea mirantur, quæ vel non inrelli-
gunt, Vel infoljta funt j feparatum volentes habere
convivium, fimiles Atheniehfibus, volentes femper
audire aliquid novi, prurientes auribus. Quo contra
fit cautela duplex : ruminet afliduè docens, vel feri-
bens vel ftudens, quis fuus fit finis intentus: Pauci funt
admodum qui non refpondeant, ut tandem falvus flam :
Scd fæpè lùb generalitate mentitur iniquitas fibi,
dum ad particulates 8ç proximos venitur fines, &
fub negotio char it at vs, agitur negotium vanitatis. T enta-
tionem fuperbiæ reputavit Auguftinus idéo difficile
cognofeibilem, quia non habet homo fas experiri,
quemadmodum paratus eft gloriam contemnère
lam. Prima confiilit fimplicitati devotomm, quorum
non intereft curiofos effe fuper intenfionibuS
occultis feribentium, quatenus expeditam regiamquc
Viam incedant legendo feripturas , quas feiunt ab
Ecclefia tota receptas, . quales utique fiifficiunt. Aut
fi pro dubiorum decifione non'niinquam occurren-
tium habendum fit confilium , qu^rantur ab illis
tales, quos minus eft probabile favore vel odio, qu«e-
ftu vel faftu trahi j quales funt jam mortui, viven-
tes in feriptis fuis, fi materiam qutequteritur attige-
rint j fi prseterea fuerint in ilia tarn intenti quam ex-
peiti. Multi nimirum multa fcriburitvelut intranf-
curfu; multa quandoque non- fatis ad fuam fpedtah-
tia facultatem, ut fi Theologus purus , vellet de
pundtis exquifitis Canonum pure pofitivbrum 3 aut
purus Canonifta de apicibus Theologie dfcclarandis,
ferre fententiam. Cuilibet in arte fua potior eft dan-j
da fides, fi non alia ratione pactum, ut ajunt, reforcut
non eft fas homini male vivere ne laudetiir. Ac- ßmetur, quod Me dicorum efl promittunt Medici, traccipiebat
autem fibi quidam rioftri temporis fignum
tale: Qiuerebat a feipfo coram D eo , de do'&rinis
propriis, quas vel ex officio, vel prolaudabili(contra
otium iners) exercitio, vel pro quarirti diftribu-
tione t-alenti, pro temporis necefutate feribebat.
Ecce fervatur integra tibi merces [.ait] a Domino
confeivetur, 6c aliunde fua proximis tuis axfificatio
per alienam dodtrinam, feu per tuam vëlut alienam,
quafi mortuus fis a corde , quid refpondes ? Num-
quid non adhuc in publicum prodire tua cup.eres
feripta? Si tandem inveniebat in confciepria; fere-
nitate, quod «quo animo celari feripta fua tali ca-
fu vellet, gratias agebat D e o , tanquam excufliis a
palea vanitatis. Quzefiti fuerunt a beato Gregorio
libri fui, remifit ad libros Augiftini, fuadens in illis
potiüs exerceri. Altera cautela fuadet habere
promptitudinem, quod do&rin« quas aliqüis legit,
■ fabrilia fabri , refert ab Horatio Hieronymus.
Grandis aùtem conquifitio caderet hic de Doctrina-
rum hæreticalium cognitoribusatquejudicibus,qualis
fit aptior feientia j numquid Theologica vel Cano-
nica j fed diftinério concordiani fàc it, quæ fuum
ciiilibet tribuit officium 5 Theologo de veritate Ga-
tholica, aut oppofita hærefi -, Juriftæ de poenis 6c
modo judicii confert partes Tuas j Cujus declara-
tionem alibi traditam hic non.inferimus , fccundam
ilico componentès. cautélam.
Providendum eft fedulo per restores Chriftianita-
tis, ne ftudium Theologicæ veritatis depereat, fed
alicubi refideat velut. in fonte. Alioqnin, timèn-
dum eft ne fupeiTemiiienturhærefeumzizania,propter
varietatemtotçapitum,totinfuper paffionum dir
vèrfârum, unde multiplicatio fequitur judiciorumj
ubi fi défit recurfus-ad Theologos non depraVatos,
aut findet, aut feribit, publicum fubeant examen, G 6c in unum côlleétos, quis oro provid'e.bit ? Si dixe-
& potius in vita quam ppft mortem -, ut fi quid errons
deprehenfum fuerit corrigat vivens. Sonant
liane promptitudinem proteüationes fieri folitæ in
aftibus fàcræ Theologiæ publicis. Hoc intendebat
qui dixit. Hareticare potero , fed hareticus non ero quare?
quia nemo nifi pertinax hæreticus eft : nemo quoque
paratus corrigi, pertinax eft. Refpicit hæc
cautela Venerabilem 6c Deo facratum pattem, cujus
occafione fumptum eft præfens opüfculum, qui libros
alios fui temporis novellos voluit examen habere.
Refpicit 8c omnes in communi Doétores, qua-
tenùs ea ftudiofitate doétrinàs componant fuas, tanquam
protinùs inteiTOgandas ab hominibus. Fuit
rit aliquis., fiet rèeurfiïs ad Sedem- Se Curiam fum-
mi Pontificis. Non negabimus hoc,, fi Theologia
illic habtierit fûos Dodiôres non partiales,-non lè-
dudtos, non fàftuofos, quæftuofos, aut invidos, non
poteftati feculari, non lpirituali, plus quam verita-r
ti faventes : alioquin tolerabilius effet nullos habere
quam taies pari. Acclamantes hic 6c deridentes
novimiis aliquos dè SatrapisEcclèfiarum. Quid no-
bis.6c Ecclenæ de Theolôgis ? nam per quos alios, hæ-
refes oriuntur 6c.ortæfiiht ? certè per eos fimiles quo-
tîdie, 6c fi non iri prædicatione, faltem in vêrbis
domefticis 6c operationë ? Sed eftb proveniant hæ-
refes per Theologos dëpravatos non enim Théoloifte,
ut ai-biti-or , non parvus ftimulus beato Hiero-p)ÿa 5 fiçut neç Ganonica feientia confirmât hominem
nymo, qui fe tot afpiciebat habere obfervatores 6c
«mulos, utquam optime feriberet vel transferred
Conßderatio quinta.
Attendendum eft in examinatione doftrinarum de,
finejfi fit ad. commodum temporale, vel quieftum. Di-
ci non poteft quam mendax eft cupiditas, ,.nec divinis.
parcit neC hurpams. Hoc in Advocatis pluribus eruditis
^dmendapium qualibet in caufa: hoc in doótrinis ulu-.
nmoruni, 6c fimoniacorum: hoc in quseftoribus pu-,
blicis, fuper confiótione miraculorum, vcl(Reliquia-
rum> vél Iiidujgéntiarum :-’ l?«c:licu! ^olorqfiqs opo
perniciofius. & ;in$gnius; in’ p^fficappj^s-npnä^lÜs
ad populum fuas ultra modum conceffipnes 6cPri-
■ Xom. 7. Pah / ™
in veritate! Nunquid eo cafu plus eiliti conyenit"
fufeitare contra tales reprobos 6c rioxios, plures a-
lios pdtentes obfiftere fuis h«refibus palliatis, quas.
foli Theologi vel deprehendere, vel convincere luf-
ficiunt ? Illi verb culpantur rationabiliter h«refes in-
ti-oducere, qui ex officio refiftere debentes, facti .
funt fpeculatores cseci, canes inuti“,. naut« ftulti.,'
pavem Ecclefi« naiiffagiis omnibus, expoiientes s.
quam regere' nec fciiint nec voiuiit \ feientibus de-
nique volentibiifque fuccurrefe, viam claudunt, ip-
fos :abijciunt, iufamant, fpernunt. .
Cpnjideratio Jescta.
Attendendum eft , in examinatione dodtrinarum
B ...... - ' • de