Pétri de Alliaco 632,
6 3 I
Tertia Conclufio. , ------- v .
éft quanta perfeétionaliter, ablque hoc quod fit ali-
quanta: latitudinis gradualis intrinfecus contentiva
realiter; • v
Libertés creaturæ rationalis, fieri à Deo, & aliud non fieri contingenter, ab eo.
Tertia eif. Non flat aliquid fieri contingenter à
D eo , ôc illud fieri non contingenter five neceflàrio
abalio. Iftas non probo, fed iuppono, tanquam in-
fallibiles veritatesi
Prima conclüfio probatur , 6c pnmô quod lit pë-
nitùs indiftinéta fimpliciter probatur 5 quia nec dif-
tinguitur realiter, nec formaliter * nec ex natura, feu
quotas modo aliter, ut pro nunc fuppono. Sed quia H H H | ( H H H H H
liât quod A & B , dunt penitùs idem , & diftinétaA cunda fecit aliquid: ergo Deus facit aliquid: ergo
fin'pliciter,& tarnen quod A non CtB eilentialiter} Deus fecit illam, per primam propofiuonem. E_
E * hnr homine. hoc albo ; hic ho- tiam fequitur:contingenter
Ex quibus patet quod quælibet caufa fecunda, fi.
ve libera, five non libera, æquè contingenter agit,
fiçut caufa prima. Nam fequitur: hæc caula feficut
demonftrato hoc homine, hoc albo > hie homo
, 6c hoc album font omnibus modis idem fimpli-
eiter, 6c tamen hie homo , non eft hoc album ef-
fentialiter, quia fiat hunc hominem efle, 6c non efle
hoc album: modo in propofito voco aliquid die intriniece
, five efientialiter tale, quando monftrat ip-
fum efle , 6c non efle tale. Ideo. ad oftendendum
quod non fie poteft did de voluntate 6c libertate * fed
quod voluntas efi libertas efientialiter, utdicit con-
clufio, ponam aliquas propofitiones,
Prima eft. Quod in creaturis omnis perfe&io
communis denominationis divinte perfedtioni fimpliciter
convenit, vel efientialiter. Verbi gratia. V ita
creata eft perfedtio communis denominationis vit
a divina, qua eft perfedtio fimpliciter, quia utrafequitur
: Deus fecit illud : ergo contingenter
fecit per fecundam. E t ultra fequitur : Deus facit
illud contingenter : ergo cauia iecunda facit Illud
idem non necefl'ario, fed contingenter, per tertiam.
Ideo concludo quod fbrmalisratio libertatis, non
confiftit in hoc præcisè, quia concurrentibus omnibus
caufis requifitis ad fuum effedtum , poteft cum
eis agere, vel non agere: nam hoc etiam convenit
potentiæ naturali non libera. Unde concurrentibus
omnibus caufis requifitis ad hoc quod ignis producat
ignem, poteft cum eis agere, vel non agere ;
quia Deus poteft eis coageie vel non coagere. Et fi
dicatur quod ipfe ordinavit femper agere, de com-
muni curfu natura, 6c non ordinavit de libera vo-
luntate j hoc non valet, quia potuit oppofitum orque
eft vita, & ilia perfedtio convenit creaturæ ef- R dinare: quo pofito, voluntas non efletlibera3 & fic
fentialiter, quia nulla creatura qua eft vita, poteft efle ipfa non eflet libera intrinfecè 3c efientialiter, fedfo-
6c non efle vita, 6c ita dico efle de qualibet alia de-
nominatione perfedtionis fimpliciter: quia non appa-
ret major ratio de una quam de alia. Ut patet in-
dudtivè & c . Intelligitur de denominationibus abf-
tractivis, & de convenientibus creatis fubftantiis.
E t ex hoc apparet propofitum j quia cum libertas
divn.a fit. perfedtio fimpliciter, & libertas creata
fit perfedtio communis denominationis } ilia convenit
voluntati efientialiter, ita quod nulla voluntas
quse eft libera, poteft efle 6c non efle libertas : 6c
ideo dicit Magifter. Lib-, z. Dtft. z f . quod libertas
a neceflitafce eft per naturam j id eft convenit voluntati
efientialiter ex natura rei.
Secunda propófitio. Quod in creaturis inter has
denominationes perfedtionis, eflentia, vita, intelli-
gentia volitiva, eft ordo eflentialis 5 fic quod una eft
ad aliampotentialis, 6caliaa‘dtualis. Patet: quia flat
linn extrinfeed, 6c accidentaliter. Cujus oppofitum
ftabilitum eft fupra, in prima conclufione.
Ex quibus omnibus patet conclufio probanda >
fcilicet quod formalis ratio creatæ libertatis in hoc
confiftit, quod ipfa eft potentia fui effedtus produc-
tiva contingenter , 6c hoc per principium intrinfe-
cum duplicis perfedtionalis denominationis ipfiprimæ
libertati coniimilis, ideft per principium intelledti-
vtim, 6c volitivum -, ficut Deus intelligendo 6c volen-
do libéré adextraprincipiat : 6c ifte eft fenfus conclu-
fionis , nec apparet alius modus fufficiens ponendi
formalem rationem creatæ libertatis. Quare 6cc.
Et ad hunc fenfum poflunt trahi verba Venerabilis
Hugonis, ideft de Sacra, prate f . Cap. 2.0.6c z 1 .6c Ma*
gift ri. Lib. z..DiftinlHombus 24. 6c z f . fcilicet quod
ly arbitrium eft fecultas rationis 6c voluntatis. Et
hæc de fecunda conclufione.
unam convenue creaturæ fine alia, fcilicet, priorem C T e i cia conclufio probatur, 6c .primo quod fit quan-
fine pofteriori : 6c non é contra : ficut ftat aliquam ta perfedtionaliter. Patet : quia una eft.ailâ pqrfe-
creaturam efle efientiam, 6c non efle vitam, 6c non dfior, 6c per confequens.major efientialiter , juxta
ë contra y 6c priorem voco potentialem, pofterio- modum loquendi Auguftini. 6. De Trinitate. Quod
rem verb adtualem, quia non poteft efle fine alia. I- In hiis qua non mole magna funt, idem- eft melius, cjuod
eitur 6cc. majus efle. Sed quod non fit aliquantæ latitudinis gra-
^ Tertia propofitio. Quod in creaturis poffibilis eft dualis contentiva realiter, patet j quia fi poneretur
intelligentia quæ non fit volitiva, 6c per confequens talis latitudo intenfiva pluriumgraduum aliquo mo-
nec libera 5 fed non è contra. Patet ex fecunda pro- An ^.ftinAnnim hnr mnvlmp pfl'pr
pofitione j quia Deus poteft communicare creaturæ
priorem denominationem perfedtionis, fine pofteriori,
6c non è contra : quia cum ita fit de aliqua, ita pof-
fe efle de qualibet, non apparet repugnantia. Quare
ÔCc. Et hæc de prima quæftione.
Secunda conclufio probatur. Et primo feiendum
eft qubd fecundùm multos Dodtores fbrmalis ratio
libertatis confiftit in hoc, quia pofitis omnibus aliis
requifitis ad producendumeffedtum, ipfa contingenter
producit ipfum, fic quod habet intrinfccum pof-
Jo diftindtorum contentiva,hocmaximè eflet adfal-
vandum exccflum fpecierum, in perfedtione eflentia-
l i , ficut dicunt adverfarii. Sed hoc non cogit : quia
Deus qui dicitur maximè 6c infinite quodlibet aliud
perfedlionaliter excedere, nonponitur ab adverfariis
talem latitudinem gradualem continere, fed æ-
què faciliter poteft in aliis falvari, ut patet. Jgi-
tur 6cc.
Ex hiis fèquuntur aliquæ propofitiones. Prima eft.
Quod una natura fpecifica non excedit aliam perfe-
dtionaliter vel exceditur ab alia in aliqua quantitafe
ad producendum, 6c non producendum, five adDtiva proportion geometrica, vel arithmetica. Ver-
talem cffedliim , 6c fummo propofitum. Cui fen- bi gratia: nec in dupla nec in triplapatet, quia tii-
tentia: etiam concordarevidentur Ariftoteles. 9.Me- 1 ' r.ix...
taphyfica , 6t ejus Commentator- Comfnento. 18. Ubi
per hoc volunt ponere d ifte rend am inter potentiam
naturalem, 6c liberam. Sed fine aflertionetemera-
ria, dico quod formalis ratio libertatis confiftit in
hoc, nec fic diftinguitur convenienterpotentia libera
, 6c non libera: ad cujus probationem pnemitto tres
propofitiones.
Prima eft. Non ftat aliquid fieri ab aliquo, 6c
illud non fieri ä Deo. Secunda. Non ftat aliquid
lis proportio folum- eit propriè in quantitatibus dif-
cretis extenfivis, vel incenfivis, 6c non inperfedtio-
nibus fpecificis. lgitur 6cc.
Secunda eft. Una natura fpecifica, non,eft major
alia, vel minor perfedtionaliter , propter majorem
vel minorem diftantiam a non gradu, vel etiam
a fummo gradu elfendi fimpliciter. Patet : quia
nulla continet aliquos gradus diftindtos aliquali-
t e r , per quos ficut diltaret perfedtionaliter. I-
gitur 6cc.
Ter-
De Libert ate 633 Creaturæ rationalis. & c.
Tertia eft. Quod una natura fpecifica eft aliama-
vel minus perfedla cflentia|iter: quia fibi con-
634:
quilita, uc difta potentia rationalis a g a t, ftat, im-
pedimentis remotis, & ilia non agit. Igitur ilia libera
contradidorie, modo tabs confequentia eft bona
de A. Ut patet ex caiu. Iaitur.8cc. .
Refpondetur quod quidquia fit ae antecedente;
quod forte implicat contradidionem, ut pqfiet oC-
tendi: tamen illo conceflb ad aliquem bonum fen-
film, non valet ilia confequentia, nec eft: bona de A;
nifi: in antecedente addatur qtiod A eft potentia rationalis
volitiva, propter rationem tadam in conclu-
veninnt pluses vel paufiores denominationes perfe.
aionis fimpliciter.. . Fatet ex didis. Et hoc modo
una libertas creata eft alia efientialiter magis perfe-,
a a ficut angelica magis qiiàm humana. Hæc de
tertia conclufione. Ex qua , & omnibus fupradidis
probatur quællio refponfalis, fcilicet pars ajfirmati-
va quæftionis. '
Contra refponfionem arguitur lie. Libertas contmfe
v e n tite eft pe'rfedio, feu perfedionalis conditio acci- fione fecunda. I
fentalis rationali-creaturte. Igitur potuit fibi inef-A . Sed iterum contra probatur, quod illud adderenon
u ■ ' ' " ~ - - ,L 1 juvat, quia potentia yolitiva-ut fic , le habet ni plus
fecundùm majus & minus, ante 6c poft lapfum
Confequentia 6c falfitas confequentis patent.. Ex dials
antecedens probatur : quia fi libertas eft perfedio
eflentialis creaturæ i igitur nediim fecundum fpeciem,
fed fecundùm modum praftantiffimum & gradum im-
menfumeftinDeo. Confequentia eft nota, Scfalficas
confequentis patet: quia tunc fequitur quöd Deus con-
tradidorièlibéré producere poffet deledionem r.otio-
nalem ad intra s quia non minus nobiliter aduatur
quæcumque Dei potentia ad intra quam. ad extia.
Libera autem producitas, eft perfedio fimpliter, &
non naturaiis.. Igitur i fortiori debet habere ter-
minum ad intra, etiam aliter non effetf unde difi
tinguuntur adus notionales ad- intra See.
Refpondetur 6c negatur antecedens principale. Ad
probationem conceditur primum confequens ad bo- B ne divinum velle, relpedu lu
num fenfum , 6c ad improbationem negatur prima litivi, eft contradidorie liber
confequentia. Ergo deus contradidorie, libéré. 6cc. auia Deus vult fe efle, 8c vi
Et ad probationem negatur ilia ultima confequentia)
ergo libera producitas à fortiori debet habere termi-
num ad intra, necpetnaturaliter, 6c libéré produce-
re, dfftinguuntur primarièadus notionales, five di-
vinæ emanatioues ad intra.. . Die pro materia quod
libera producitas: ad extra, eft denominatio perfe-
dionis fimpliciter, fed non producitas ad intra, quia
prima convenit cuilibet perfedo fimpliciter s fed non
iecunda, quia non in Spiritu fando.
Sed iterum probatur. principale antecedens. Et
fit A. intelledualis natur^ non voluntas habens,
tamen appetitum cognitWum: quia ex ftatuto na-
irali curfu habent quod omnibus 6cc. ad agendum
quàm libertas cbntingéntiæ, quia Deus vult fe , ÔC
libéré producit Spiritual fenétum. E t res (blum
complacenter libera, eflet volitiva, 6c non contra-
diétoriè libera J ut patet. Igitur de ratione forniali
volitivæ, ut f ic , non eft efle contradiélonè liberum j
nec de ratione intelleétivæ. Igitur, nec ex curfu il-
larum oritur formaliter libertas contingentiæ.
Refpondetur negando antecedens 6c diftinguendo.’
Quod voluntas 6c libertas convertibilirer fe habent.
E t ad probationem antecedentis, primo dicitur pro
materia, quod omnis volitiva eft contradiétoriè libera,
nec ftat quod fit aliqua volitiva foliim complacenter
libera.
Secundo dicitur, quod cum illo ftat quod non om-
■ efpeétu fui cujuflibet objeéti vo-
toriè liberum, five libéré velle :
quia Deus vult fe efle, 6c vult producere Spiritum
lanétum. Et tamen nec libéré vult illud, nec libéré
producit Spiritum fanctum, loquendo de liber-
tate contingentiæ Ôcc*
Tertio dicitur, quod ex hoc non fequitur aliud
nifi quod ifte terminus, libertas, aliquid plus connotate
quàm ifte terminus , voluntas, fècuudùm efle pro-
duétivum contingenter, 6c ad ilium fenfum de ratione
formali volitivæ, 6c fic non eft efle contradiétoriè
liberum. Ideft, hoc non includitur in ejus ratione, feu
deffinitione quidentitativa. Sed hoc non eft contra
diéta. ôce.
Hîc confidera, quod Deum libéré producere A.
tria importât} fcilicet iplum intelligere, 6c inccllipofitis
a^at vel non agat, five naturaliter poflit age- gendo velle, fed hoc non fufficit, quia mtelligit ÔC
re vel non a^ere 6cc. Tunc fic A eft vëfè libe- Cvult fe efle : ideo ultra requiritur Deum hujufmodi
5 - ,v T- ‘........ - - j l w r - aétum volendi ad A contingenter applicare, hoc eft
contingenter velle A efle. Ideo cum libertas contingentiæ
fit denominatio perfedtionis fimpliciter communis
Deo 6c creaturæ , ipfa erit confimilis rationis'
__ 7 & non rnfi accidentaliter. Igitur antecedens
probatur, quia A eft natura habens appetitum rationalem,
quia apprehenfione intelleétuali mobilem.
Igitur cùm fit continenter fui aétus produétivus, ipfe
eft liber 6cc.
Refpondetur. Licet cafus pcrflet apparenter calum-
niari : tamen dicitur quod admiflo cafu , adhuc
negandum antecedens, quod A eft verè liberum. Et
ad probationem negatur aflumptum quod A fit natura
habens appetitum rationalem > quia per appetitum
rationalem intelligo appetitum volitivum 5 ficut per
appetitum irrationalem, appetitum fenfitivum : 6c
quando probatur per hoc quia habet appetitum apprehenfione
intelleétuali mobilem, quidquid fit de
hoc, quia poflët probabiliter negari j tamen nega-
tur confequentia : ergo appetitum rationalem.
in utroque. Igitur ilia fola creatura erit libera quæ,
ficut Deus, intelle&ivè 6c volitivèprincipiat contingenter.
Unde pàtet quod, libéré agere, eft intelle-
ctivè 8c volitivè agere contingenter. 8tc.
Circa primam propofitionem primæ conclufionis.
Nota quod ipfa intelligitur de denominationibus ab-
ftraétivis, uc in propofito deferibatur ddnominatio
perfeaionis fimpliciter, quod eft terminus abftraétus y
fupponens pro perfections fimpliciter fnmma. ■ & con-
junftim ac divifim, pro quolibèt quod eft ipfe.
Per hoc excluditur inftantia de denominationibus
perfeâionis concretivis,ficut funt cogn'ofcens, volens,
I I W M I i i i l B g g g i i M quod ficut D ,intelligens, velle8cc. Item intelligitur de denomi-
appetitus naturaiis, 6c appetitus animalis difterunt, natiombus convenientibus rebus lubitantiahbus, ut
quia primus ell fine cognitione prima, fecundusnön:
ÜC appetitus irrationalis qui dicitur fenfitivus, 6c ap-
petitus rationalis, qui dicitur volitivus diftei unt, quia
primus eft cum cognitione prima, ex qua fola fufficit
fe aétuare aétu fuo appetendi : fecundus autem
eft ex cognitione intelleétiva prima, ex qua folaluf-
ficit fe aétuare aétu fuo appetendi, qui dicitur actus
volendi. igitur 6cc;
Sed iterum arguitur antecedens negatum , quia
ifta confequentia eft Philofophica 6c Catholica. Naturaiis
curfus in omnibus flat, 6c omnia occurvunt reber
hoc excludatur inftantia de iftis denominationi-
bus abftradtivis, intelleftio, volitio, juftitia, 6cc.
Item hie non fumitur convenire efientialiter, pro
cortvenire fecundum pradicationem eflentialem, fed
magis large, ut patet ex quid nominis, de eflentia-
liter tale. 6ce. t
Circa fecundam. Nota quod voluntas, libertas,'
eft denominatio pofterior, 6c a6tualis, refpedtu in-.
telligentix. Non aliunde poteft concludi, nifi ex
ordine fuoruma&uum, ficut de intelligentia, relpe-
dtu vita:. 6ce; ^
R f z Circa