6z 3 Petri de oAlliaco,
alii Dodores, tencntes quod una perfona poteft cog-
nofci fine alia: nam talis diftinda cognitio unius perfon
x , vel eft: cognitio abfoluta , vel relativa. Si
abfoluta, habetur oppófitum : fi relativa, contraj
quia omnis notitia relativa alicujus relativi, eft
notitia fui correlativi. Verbi gratit, licet concep-
tus Patris non fupponat pro F ilio ; tamen fignificat
ipfum, 6c includit ejus conceptum in obliquo , ut
patet ex quid nominis. Igitur 6cc.
Item idem habentconcedere omnes ,Dodores, te-
nentes quöd tres perfonx pofliint afliimere tres di-
ftindas humanitates, 6c per illas efle tres homines j
nam hoc pofitoinefle, ficut eflent tres homines, fic
eflent tres res abfolutè, 6c de illis poflent formari tres
conceptus abfoluti, fupponentes pro illis fingulariter
& diftindè: fed per hoc quod incipiunt efle tres homines,
npn incipiunt efle tres res abfolutè, ut patet
de fc. Igitur modö funt tres res abfolutè , ficut
tune eflent. Igitur 6cc.
Ex prxdidis ergo patet probabilitas d id x propo-
fitionis, fecundüm plures fenfus. Et hxc de primo.
Quantum ad fecundum: quiaprxdidxpropofitio-
nes nee probari, nee improbari eflicaciter poflunt per
rationes : ideö folüm objicio contra eas per authori-
tates. Unde primo contra primam videtur efle Da-
mafcenus. Lib. i . Cap. z. \In divinis omnia funt u-
num frater ingencrationcm , generationem & proceffio-
Item Boetius.Lib.de Trinitate. EJfentia continet #-
nitatem ,. relatio multiplicat trinitatem.
Item Anfelmus. Lib. deproceflione Spiritus fandi.
Relatio fola can fa pluralitatis in Deo efi j 6c idem cap.
3. In divinis omnia funt unum , ubi non obviat relatio-
nis oppof rio. E t cap. io . Impoffibile efi invenire unde
una perfona diftinguitur ab alia, mfi per relationes origi-
nis. E t multas alias authoritates funt ejufdem fen-
tentias, vel confimilis: fed quod omnibus hujufmodi
authoritatibus majus eft, ad idem videtur efle determinate
Ecclefias, de fumma Trinitate. Et . . . .
Cap. Firmiter : Ubi dicitur quöd hasc Trinitas eft
fecundüm perfonales proprietates difcreta. Igitur
6cc.
Item contra fecundam propofitionem videtur illa
6 z4 Quantum ad tertium. Refpondeo probabiliter
ad prxdidas authoritates. Et primö ad illas quee
objiciuntur contra primam propofitionem, dico quöd
ex illis non habetur quöd perfonx divinx diftin-
guantur per relationes, tanquam rationes formales
ipfarum proprie diftindivas: fed folüm ex hiis habetur
quöd perfonas hujufmodi diftinguuntur per relatioß.
nes, ideftftint diftindæ relationes, vel diftinguuntur
perfeipfas, quæ funt relationes: & aliquas earum fonantquöd
perfonas funt diftindè per relationes, five
perfonales proprietates, ideft per eas cognofcuntur
efle diftindæ. Unde ex hujufmodi proprietatibus rc-
lativis nobis innotefcit perfonarum diftindio. Ideö, ut
dicunt Præpofitivus, 6c quidam antiqui Dqdores, hujufmodi
relationes dicunturnotiones, quia per eas iu,
notefcunt perfonas 6c earum diftindæ proprietates.
Nam quia infacraScriptura inveniuntur hii termini
relativi, Patris, F ilii, 6c Spiritus fandi, in divinis
verificari j concluditur ibi perfonarum diftindio, fed
metaphyfico ifto principio, quöd nihil poteft feipfüm
generare vel producere j ut fic patet ex proceflu Au-
guftini, Lib. De Trinitate 6cc. Et ideö patet quöd prx-
didæ authoritates nihil fàciunt contra dida j fed ma-
gis confirmant tertium didum fecundi Articuli, ficut
apparet intuenti. Igitur 6cc.
Ad authoritates quæ objiciuntur contra fecundam
propofitionem, refpondeo : Unde ad illas in quibus
timdatür prædida régula, dico primö quöd régula u-
niverfaliter.intelleda multas patitur inftantias. Primö,
quia hoe nomen perfona dicitur ad fè, ut probat Au-
guftinus. 7. De Trinitate. cap. 34. & Magifter. Lib. 1.
Difiinüione 33. cap. 2. 6c tarnen pluraliter, 6c non fingulariter
dicitur de tribus perfonis. . «
Item hoe nomen, ypoflafis, fecundüm Magiftrum
dicitur ad fe , 6c pluraliter conceding de perfonis.
Diflinüione. 15 ». 2,3.
Item hæc nomina. Ens , fubfifiens, 6c fubfifientia.
E t tamen fecundüm Magiftrum; Difiinüione 2y.cap. 7.
tres perfonas dicunturtres entes, tvtsfübfiftentia , tres
fubfifientes.
Item hoe nomen, res, abfolutè dicitur, & tarnen
pluraliter conceditur. Difiinüione 27. cap. p. Ünde
6c Auguftinus dick. Lib. 1. De Dodrina Chriftiaria.
generalis régula quam ponk Magifter, diftindione Res quibui fruendum e fi, funt Pater, Filiust & Spiritus
2° 7 . prima, eorum quæ ad’ f<-e , &o- eoru-m•- -q-u--æ-- -r--eClatri ve^ d i- ^fanüus. 6cc. I J ES I
cuntur de Pâtre 6c Filio. E t eft Auguftini, d. Lib.de
Trinitate. Quidquid^ inquit ^adfe dicitur, non dicitur
alter fine altero. Item Auguftinus, y. de Trinitate.
cap. Ig .Quidquidad fe dicitur, fubflantialiter dicitur,
quidquid autem ad aliud, non fubfiantialiter, fed relative.
Item. Quidquid defingulis ad fe ipfos dicitur , non pluraliter
in fumma, fed fingulariter accipitur. Et fimile po-
nit. cap. 23. 6c in 26. probat ex intentione quod
Omne quod dicitur ad fe de illis perfonis fingulariter , dicitur
de tribus, & non pluraliter: 6ciftas authoritates
ponit magifter M o ..............diftindione 22. cap.
Item hx c nomina, aternum, omnipotent, ad fe 8c
abfolutè dicuntur, fecundüm Magiftrum. Difiinüione
22. Ubi allegat authoritates Auguftini prxdidas:
6c tamen illa nomina pluraliter conceduntur, faltem
cum iftis nominibus fubftantivis, perfona, res, dicen-
do tres res omnipotentes, tres res asternas, ut patet
per authoritates Auguftini fuperiüs a Praspofitivo al-
legatas. Igitur 6cc.
Et ideöulteriüsdico, quöd prasdida regula non eft
univerfaliter intelligcnda de omnibus terminis ad fe,
five abfolutè didis , fed folüm de terminis abfolutis
2. Èt eamdem fententiam ponit Anfelmus M on........ pure effentialibus, fivè eflèntialiter fumptis. Et hoe
cap. 16. 6c 17. Ex quibus authoritatibus videtur
fequi hæc regula, quod Omne diüum de Deo ad fe, five
abfolute, dicitur de tribus perfonis fingulariter, & non
pluraliter. Igitur de Deo non eft concludendum
quod fit très res abfolutè 6cc.
Item Anfelmùs. Lib. De Incarnatione Terbi. ex intennotavit
Magifter. Difiinttione 27. exponens illam re-
gulam Auguftini. Quidcjuid Tater, d r Filiusad fe dicuntur
, non dicitur alter fine altero , ideft , quid-
quid dicuntur, quod fubftantiam correfpondeat, am-
bo fimul dicuntur. Similter idem notat Auguftinus, di-
cens: Quidcjuid ad fe dicitur , fubfiantialiter dicitur
tione difputat contra quemdam qui perfonas divinas dicit D k c . Intelligens ibi per didum ad fe, illudquodim
dijferreper abJoluta.\Jn.àt'mfevv. Quodfîponantur très per- ---- Jr--;; g j
fona efje Deum, & concedantur ejfe abfolute, neceffe efi
utponantur effetres Deos.
Item ad hoc poteft fieri ratio fundata in dido An-
felmo Mon — i f . Quia omne illud quod fic fe habet
quod ipfum in quolibet eft melius quàm non ipfum,
dicit perfedionem fimpliciter > fed omne abfolutum
in divinis eft tale:igitur fi perfonas divinas eflent très res
abfolutè, aliqua perfedio fimpliciter effet in una,
quæ non effet in alia , 6c cuilibet perfonas divinas
deficeret aliqua perfedio fimpliciter. 6cc.
mediatè 6c abfolutè fignificat fubftantiam, five effen-
tiam. E t ideö Præpofitivus in primo cap. Summa
fua, 6c fimiliter Petrus Putancnfis, illam regulam Auguftini
fic exponunt. Idefl, quidcjuid fecundum efientiam.
de Deo dicitur, & de illis in fumma fingulariter, (fr non
pluraliter. Immo Præpofitivus illam regulam adhuc
reftringit ad nomina fubftantiva , fub hac regula.
Omne nomen fubfiantivum indicans effentiam, pradicatur
de tribus perfonis fingulariter, & non pluraliter. Et
oftendit quid fit nomen eflentiale, fub hac regula,
Omne vocabulum quod dicitur de tribus, ita quod de qua-
Ad ffuoefiionem de tribus fuppofitïs & c. Refponfio. 626
libet illarum , dicitur fecundum effentiam. E t adhuc
ab hiis regulis ifti Dodores excipiunt aliquos termi-
nos in divinis.
iSlunc igitur, invocato fumrnæ Trinitatis auxilio,
ad deffenfionem meam fic procedo.
Primo, illa quæ tune dixi pro poflê fideliter re-
citabo.
Ex quibus patet quöd illa regula Auguftini, 6c
authoritaces pro ea indudæ, non habent locum in
terminis abfolutis perfonalibus, vel etiam eflèntiali-
bus perfônaliter fumptis, ficut apparet in prædidis
inftantiis : 6c ideö cum illis ftat quöd funt aliqui A rabo.
termini abfoluti puré perfonales, pro tribus perfonis ^ Quantùm
diftindè fupponentes,
Secundo , ad illa quæ objiciuntur mihi , fub
corredione aliqualiter refpondebo. T e r tio , refpon-
fionem meam ex didis Dodorum probabiliter colo-
^itur ad primum, offero me per fide
dignos probaturum, quöd in refponfione ad didum
Ad aliud quod allegatur ab Anfel. M o n .............. argumentum dixi quafi formaliter illa quæ fequuntur.
p ico quod ipfe loquitur ibi difputativej nec oppor
tet eum ibi fuftinere, nec illam confequentiam quam
facit concedere. Nam ex hoc quod perfonas con-
cederentur efle tres res abfolute j non plus fequitur
quod funt tres dii , quam ex hoc quod ponuntur
efle tres res relative, ut patet intuenti. Ad aliud
de perfedione fimpliciter 6cc. dico quod efle abfolutum
, five rem abfolutam , ut fupponit immediate
pro perfona, five quando fumitur perfo-
naliter, non dicit perfedionem fimpliciter : 6c hoc
neceflariohabentconcedereDodores, tenentes quod
perfonx non funt res abfolute , ficutDominus Du-
randus, 6c Guillielmus de Argentina , qui facit illam
rationcm. Nam ipfi ponunt quod in divinis non eft
aliquod fiippofitum abfolutum, nec ultra triafuppo-
Primo namque recitavi quod opinio quorumdam
Dodorum fuit, quod relationes in divinis aliqualiter
diftinguntur ab eflentia 6c perfonis -, 6c quod perfonas
conftituuntur ex eflentia 6c relationibus illis , 6c pei
eas ad invicem diftinguntur: ut verbi gratia, fecun-
dùm hanc opinionem : Paternitas formaliter dftingui-
tur ab effentia, & Taire j & perfona Patris confiituitur ex
effentia & bujufmodi paternitate. Et quia Tater dr Fi-
lius funt idem in effentia, ideo non diflinguuntur per earn ,
fed per relationem illam qua efi in Patre, ipfe diflingui-
turaFilio, & e converfb.
Secundo. Contra hanc opinionem dixi quod non
videbatur mihi imaginabile quod eflent aliquæ relationes
à quolibet abfoluto, vel quibuflibet abfolutis
qualitercumque diftindæ j quia non poteft dari alifita
relativa coguntur ponere quartum abfolutum: B qua defcriptio rei relativx, qux non formaliter con-
6c ideö opportet quöd dicatur, quöd efle fuppofitum veniat rei abfolutè 6cc.
abfolutum, non dicit perfedionem fimpliciter : aliter
enim non conveniret Deo quaslibet denominatio
perfedionis fimpliciter * quod implicat. Igitur apparet
quod illa ratio rétorquétur in facientem ', nec
propofitum impugnat. E t hæc fub corredione fine
dida. 6cc. .
Nota quod ad confirmationem prasdidarum dua-
rum propofitionum, fimilis eft exprefTèpominus A-
lexander de Hales, prima præfuppofitâ rubricâ de
hoc nomine, hypoftafis, quafi ultima. Ubi refpondet
ad aliam authoritatem Boëtii. Relatio multiplicat Trinitatem
6cc. Item Bonaventura illam opinionem ap-
probat, ^C particularem reputat, circa z6. diftindio-
nem prima quasft. 2. Ubi quærit utrùm ipfarum
proprietatum fit hypoflafes diftinguere, vel diftindas
oftendere.
E J U S D E M
P E T R I DE A L L I A C O
Cardmalis Carnetacenjls,
Ad eamdem quxftionem.
De tribus fuppojttis in ma natura
A
Tertio. Ex hoc intuli, quod licet ad bonum fen-
fum, 6c fecundum conftrudionem intranfitivam h x c
fit vera, Tat emit as efi in Patre: tamen de virtute fer-
monis, 6c fecundum conftrudionem tranfitivam, non
eft vera j quia omnis propofitio denofans aliquam di^
ftindionem inter Patrem 6c paternitatem, de virtute
fermonis eft falfa. Ideo, fic loquendo, magis eflet
concedendum quod paternitas eft in Filio: quia Pater
qui eft formaliter paternitas, eft in filio, fcilicet
per circuminceffionem , juxta illud : Ego in Patre,
& Pater in me efi. Joan.x. 38. 6cc.
Quarto. Secundum eum fenfum intuli quod Pater
non conftituitur, nec ctiam diftinguitur a Filio
per paternitatem, nec aliqua perfona ab alia per relationem
, fcilicet aliquo modo diftindam ab ipfa perfona.
Non negari tamen , immo poftea exprefle
concefli , quod perfona diftinguatur ab alia per
£ relationem, ideft per fe ipfam, qux eft res rela-
tiva.
Quinto. Juxta prxdida dixi, quod perfonx font
res abfolute , ideft fimpliciter 6c fine addito font ve-
r x res, 6c ka verx feu veriores res, ficut quxeum-
que res abfolute : volens per hoc excludere quod
non funt res relativx, feu refpedivx, fcilicet ad fenfum
fupradidx opinionis, qux fcilicet ponit relationes,
vel refpedus diftindos ab abfolutis, efle minim»
entitatis.
Sexto. Refpondeo duobus venerabilibus B . . .
objicientibus contra illud immediate didum , quod
Terfona funt res abfolute. Tetigi duos fenfus quos ex-
cludebam ab ilia propofitione. Primus e ra t , quod
non intelligebam illam, prout ly , res abfolute, exclu-
deret fimpliciter quod perfonx eflent res relativx:
nam exprefle dixi quod funt res relativx , ad iftum
fenfum, quod una ad aliam refertur, quia una ab a-
lia originatur. Secundus erat, quod non intelligebam
cam , prout ly, res abfolute, refertur ad eflentiam,
R E S P O N S I O .
D quxftionem in Sorbona propofitam , V -
trùm efje tria fuppofita unius naturafitperfeÜiofim-
pliciter fimplex communicabilis creatura ?
PR æmïssis quibufdam propofitionibus, ad de-
clarandum intentionem meam, pofui probabiliter
partem quæftionis affirmativam : contra quam quidam
venerabilis Beda arguebat, aflumens in argu- . .
mento fuo quöd tria fuppofita, five tres perfonx di- j-. five ad rem qux eft tres res j ita quöd intelligeretur quöd
vinx d—ifti nguntur per re’l at‘i ones, feu refpedus , 6c u eflent très eflèntiæ, five tres res, quarum quxlibet eflet
quöd funt res relativx, leu refpedivx.
ln cujus argumenti folutione refpondeo ad illud
afliimptum. Opponitur mihi me dixifle duas propo*.
fitiones male fonantes. Prima eft negativa j fcilicet
quöd perfonx divinx, non diftinguuntur per relationes
vel refpedus. Secunda eft affirmativa , fcilicet
, quöd hujufmodi tres perfonx funt res abfolute.
osfppendix ad Tom. /.
tres resj quia hoc exprefle negavi^ 6c etiam quöd eflent
tres entitates, nifi fortè’ifti termini, ens 6c entitas, cape-
rentur prxcifè, communicabiliter cum iftotermino,
res , quod non eft ufitatuni. Et ifta funt qux dixi
, nec aliud credo per me efle didum<
Quantüm ad fecundum. Refpondeo ,fub corredione
, ad idem auod mihi objicitur, prxdidas duaé pro-
pofitiones male fonare, 6c communi dodrinx diflö-
R r na