quemadmodüm cognofcitur ars Sc prudentia alicujus artificis per opus ejus: creatura tarnen
lpiritualis Sc rationalis fpecialius Sc altiüs creata fuit ad cognofcendum Deum Scamandum,
ut imago quasdam perfeótior. Deus autem omties Angelos fecit bonos Sc pulchros, libe-
ros, donis gratuitis ornatos, in ftatu vise 8c meriti, ut beatitudinem per ftrenuos aélus infra
certam temporis moram me^erentur, vel nön merentes illa perpetuö privarentur, dedit-
que eis templis & fpatium utendi libera voluntate fua , 8c confirmationem in gloriam acqui-
rendi. Sed ö nunquam fecurum penitüs vise datum ! O nunquam 'fatis per fe ftabilem
creaturam non a Deo fpecialiter ftabilitam ! Accidit ut quidam Angelorum , qui erat aliis
perfebfcior, clarior & pulchrior •, fecundum B. Gregorii, non autem Damafceni fententiam;
1'upremus Angelorum, a perfeófcione fua decidit per fuperbiam , ambitionem , Sc impoten-
tem dominandi libidinem , odio 8c invidia erga Deum motus, jequalitatem currt eo appe-
tivit Sc aliquos fecum in camdem noxam traxit , cüi reftitêre Michaël aliique. Hinc fac-
étum, u t , de jufto Dei Judicio, Lucifer & omnés ejus fbcii 8c adhajrentes , de ccelo in
terram lapfi, ü tam fublimi loco in profundum demerfi , faéti fint ex Artgelis diaboli, de
bonis mali Sc mimici , de D ei amicis perfecutores ejus.
Haec de Angelorum creatione , ftatu Sc lapfu , fufiüs habet in Sermonibus primo Sc tertio
De Angelis. T . 1 11. p. 1468. & fequentibus.
Licèt porro quilibet Angelus fit immediate fórmatus a Deo quoad naturam, gratiam Sc gloriam
; nihilominus quoad exercitium a£tuum hierarchicorum , qui funtpurgare , illuminate,
Sc perficere , tres primi Ordines hierdrehizant tton hierarchizati ab aliis j tres medii hierarchi-
zanrur Sc hierarchizant s tres infimi hierarchizantur Sc non alios hierarchizant. H iec iècundiim
doóhinam libri De coslefti Hitrarchia, quem Dionyfio tribuit Gerfonius. T. 1 1. p. 239. Juxta
quem, tresfünt Hierarchic, Sc novem Ordines Angelorum. ibid. 424. B.
ïnnumera autem eorum multitude T. 1 1 1 . p. 1167* De eorum Icientia Sc cognitione , fufè
diflerit Allikcenus. 7 . 1. p .fó y . & fequentibus. Item quomodo illuminentur Sc loquantur 5
quJe facere poftint vel non poflint, inquirit Gerfonius eodem Tomo, p. 194 & fequentibus.
Creare non poflunt animas, nee libertatem hominutn cogere > liberi funt j poftunt mutare
res corporeas, Deo permittente; per devótas potiüs pieces*, quaöi per öblèrvationes fuper-
ftitiofas conciliantur ; ccelum regunt non animant ; mediafè Sc inclinativè agunt in intelle-
étum Sc voluntatern hominum , ex Dei permiflkme * in fuis aéHonibus liberis, certisregulis
coarStari, tradi, Sc cognofci non poflunt. Pafliones tarnen fpirituales ab Angelo Dei bono frequenter
immitti credendum eft: non illabendo quidem in fpiritum rtoftrum , quod fblius Dei
eft j fed per alios modos, quos explicare conatur Gerfonius. 7 . ï t i .p. 137.158.
Negari non poteft quin aflumant aliquando corpoream figuram , ad exercendas quafdam o-
pêrationes ut Sandhis Raphael apparuit in forma itinerantis vel nuncii 5 Sc inimicUs fiepenu-
merö, in horribilibus apparuit figuris draconum aut ferpentum.
De modo autem aflumendi Sc formandi hujufinodï corpora, nihil dicere vult Gancel-
larius nofter, qui a , inquit, materia ifia eft potiüs c'danda , quam pradicanda.. T. 1 1 1. p.
1493. D.
: Angelos hominum Doótores , Inftfu&orefque inftituit Deus, dans unicuique ab initio na**
tivitatis , etiam in utero , fecundum Bonaventuram , Angelum fui Cuftödem ; prseficienJ
infuper fingulis Regnis ac Provinciis certos Angelos j ut Michaëlem olim populo Judaïco,
poft haec populo Ghriftiano deputavit: imó unicuique bonus Sc malus Angelus deputatus
e f t ; bonus ad euftodiendumj malus ad exercendum. Permittit enim Deus malum tentare
Sc impellere ad malum; vultque bonum Angelum movere in contrarium , dando conforta-
tionem, auxilium 8c defenfionem ad versus harte crudelem beftiam. Propterea bonus Angelus
fervit D eo,8c, fecundum aliquos, fuam gloriam , 8c Paradyfum lucratur, quamvis jamip-
fum poffideat: malus verö-, jofto Dei Judicio , graviflimam acquirit punitionem. Cceterum
bonos Angelos hortorare debemus , non quidem ut Deos , fèd ut Dei amicos. H x c Gerfonius
, in Collationibus De Angelis. T .1 1 1 p. 1481 & jequemibus , & 1497: neenon éodem Tomo
p- 759 f f 3- Multa quoque habet de euftodia Angelorum. T. iv. p. 5^9 &fequentibui: neenon
p. 370 & fequentibus. 384 & fequenttbus , quas hic referre nihil necefle eft.
De Damonibus.
Cërtum eft Fide divinaefle Daemones , Sc hoe etiam ratione naturali probabile efficitur. 7 .1 .
2,11.^. Hi funt Angëli, uti diólum eft , cum Lucifero, exdamnatione voluntatis vel affeSbus
per arrogantiam Sc fuperbam in eis complacentiam lapfi. T . 1. p f . Hi poft lapfum ëCcelö
prxcipitati, Sc in Tartarum detrufi , ac in perpetuum cruciandi, omnis virtutis m im i c ih o -
minibus irifidiari non ceflant, five vexando tos corporaliter , five ad malum variis mod is im-
pelléndö , five per fallaces Prophetias decipiendo. Non tarnen poflunt homini pocere fine
rtutu Dei; fed.p.ermittit hommes a Damwnibus tedi , vexari, tentari, propter correStionem ,
proptér humiliationem, propter damnationfcm, quas caufas aliafque fimiles fuse explicat in Ser-
mone Dominica 3 , *n Quadragefima. T .111.^.1084 & fequenttbus. Vide etiam de JÖsemo-
num artibus Sc opérationibus Sermones De Angelts jam citatos j Sc Petri Alliaceni Traéla-
tum, De Falfis Prophetis T . I . p. f f4. & fequeriiibus. De padis cum Ulis non ineundis , 8c
omni eorum cultu fugiendo , vide Tradatum Aflrologia. Theologiz.ata , aliofcjue ad versus Ma-
gicas -artes Sc fupcrftitiqnes. Nihilominus fine idololatria 8c luperftitiöne aliquando coadi
fü n t , ccpóflunt Cogi a Sandis ad hoe infpiratis, ad minifteria hominibus prxftanda. At
cöacho D^monum alirer fada , 'falfa creditur & periculofa : non enim eos per Maeicas
artes Cögi poflè-Vérifitnile eft. • 0
H x c Sc alia tfe ‘Damonibus Gerfonius locis citatis, Sc alibi.
De
De Anima human*.
Angelicas naturas proxitna eft anima hotntnis, fpiritualis pariter Sc itnmortaîis, nullas habens
corporum proprietates;fedperfedâ Deoque fimillitna.T. m . i iy t & fequenttbus 13^2 & fe*
auentibus. Ea eft forma hominis effentialis, çujtiS duo funt pfirtcipaliter adus, intelligeré fei-
ficet & animare. Propter primutfi dicitur fpiritusj anima verb propter alterum-T./p; 241. A .
Errarunt Philofophî, qui putaverunt animas rationalesadtl efle infinitas numéro, aut migrare
de corporibus in corpora; ut Plato, Pythagoras, VirgiliUs; 8c alii plures: autquôdgeneran-
tur 8c corrumpuntùr cum corporibus ; ut Alexander Sc Epicurus ; aut quod unicus eft intelle*
Ô:us in omnibus hominibus ; üc Averroës imponit Ariftoteli. T. 1.18 9. D. Hiuc patetGerfo-
nium idem ferttire cum Autote Compcndii Theologies, animas humanas à Deo créa r i, cùm corporibus
infunduntur. T. %. 428. A. I “
De hujus animæ potentiis Philofophicè, Theologicè 8c Myfticè difputat inTradatu eâ de
re edito. T. 1 1 1 . 369.
De Libéro éArbmo.
In intelleduali animæ potentia radicatur libertas ârbttrii, quæ faculfas eft rationis Sc voluntatis
: quia nec voluntas fine ratione eligeret, rtec ratio fine voluntate veltet. Libertas idei-
çô cômpleditur utramquë vim. T. t . i f 1 A. A t pauperculus Sc infelix v iator,venundatus fub
peccato , fentiens cum Apoftôlo aliam tegem in membrts fuis , répugnante*» legi mentis fuas r Sc
eaptivantem fub peccato, qualem Philofophî experti fünt; quis eriim vivens expers efle poteft l
fed originalis caufa tarttæ corrüptiôfïis fuit hominibus incognita , donêc eatnTheologia revè-
lavit. Nonne dum conatur animus aflurgere , ftlrcb quafi paralyfi diflbhitûs, aut debilitatus
coluber relabitur? Væ nobis viatoribus, quosfatigat, & fcepiùs interturbat voluntas inférions
rationis, enitens ad fe trahere fuperiorerrt redricem voluntatem, pondéré gravi fomitis
orginalis, graviori peccati aduâlis, graviffirao inveteratæ confüetudinis, & fupermodum intend
mole obdurationis, qualiter in ChriftO nec fuit, nec eflè poteft, nec fimiliter eft in Beans.
Êxclamemus igitur cum Apôftold : Infelix ego homo, quis me liberabit tie corpore mortis hujus!
Subindë refpondeamus : gratia Dei per Jefum Chrifium. Dieamus eidem^ fiat nobis, Domine ,
fecundiim judicium & defideriüûi tuum, non inferioris, fed fuperioris rationis atque voluntatis.
Porro contra nitamur, üt pôflumus, retinentes faltem in lùfoenfo quodam liberum ar-
bitrium, ne præcipitanter eliciàt adorn fuuffi : quOniam in hac vi fufpertfiva , fit velle, * fis
nolle, fit adüs médius , falvâfuVprædpuè libertas arbitrii 8c fua in nobis utilitas. Alioquin
finefufpenûone tali vel renifu , voluntas inferior fortificatur afliduè, rebdllior quôque Sc indo-
mabilior effickur; ufque adeo quod fimilis fît jtimentis infipientibus , quæ carent arbitrii vo-
lunute fuprema. T. 1. 151 15*2. Non poteft voluntas fértiin malum fub ratione mali ; cbm bonum
, vel apparens bonum, fit proprium ejus ôbjedum. f^uinetiam minus bonum majori col*
latum incompoftjbiU, poteft fub hac præcifa Côîlatiotiis ratione, ratiortetn habere mali ; 8c ita
nec poterit, ut f ie , acceptari. A t in nobis, Êcultâs eft ftifpenfîva j quafi media inter velle
Sc nolle ; fugam & perfecutionem ; acceptionem 8t refutatioriem ; eu jus facultatis tanta vir*
tus eft in v ia , quod propofitis quibufcumque ôbjeétis bôriis; aüt malis circa ultimum finem ;
imb fecundum plurimos , ipfb etiam ultimo fine propofito, potefat fe voluntas tenere in fuf*
penfo, ne neutrum acceptet vel refutet; fed le figat cum ratione , qüafî plus deliberatura. N ec
oportethicquærere, quomodo poteft id fieri: quoniam natura voluntatis fie a primo Condiro*
re data eft fuper agenda nacuralia, ut nort rapiator, fëu Compellatur mox irruere; led fiftere
fe fias habeat, ac perinde Ipatium délibérâtionis me fallatur. . . . . Sola voluntas fibi fre-
quenter fiifficiens , caufa eft vel ratio quod i'ftud rfigit Sc illud non, nec exterior alia rario
quærenda eft: quod vocant aliqui, eXperiëritiam propl'iæ lib'Crtatis, vel ufütri ejus. T1. 1 n. 443*
444. Hominum voluntates nec ab aftris, rtec à dæmonibus, nec ab alio quocumque exterio-
ri agente cogi poffe docet in libro AftrotogU ’Iheotogiz.ata.
Concordia Çrdtitt & Libers Arbitrii.
Sed nec per prædeftinationem Sc gratiaffi tollituT itl Ëleébis libertas arbitrii, iffib fortificatur magis
ôciuftituitur ; atin Deo vivificante per giàtiam, quas eft velut anima quædam, vitam habens in po*
tentia ad vitam lecundam, ad meritoriafn videlicet ôperâtionum. Itaque ficùtoperatîo animalis fup-
ponit elle naturx; fie operatio Ipirituâlis vitamgvatiæt Sed neque âodiendo’s eft Gicero,quii, ut liber-
cateminhominibus ftatueret, abftulit à Deoprôvideutiam: neque rursùs,ex advetfo, recipiendüs
altei:,qui divinam providentiam fie inftituêrc'Volùit, uï arbittro noftroneceflitatem imponeret. Proh
nefâs ! in peccatis , dicens, Deum velle & facere nos peccare irt manifeftatiotteïfi gloriæ fuæ.
Rorro viam mediara 8c Regiam traditTheologia , revelatâ Fide fubniXa, quàgradiendum eft ;
etiam. ubi ratiocinationis contrarias difiblutio plena non pateret. T. 1. »42. Fâtehdurft eft plan
e , voluntatem per confenliim fpontaneùm obedientem , cbagerc præmonitioni Spiritas San-
ëli : fed ut ita coagat Sc obediat t hoc jam non ex fe* elt fine gratia, fed quia grâtiâ- præventura
cft, Sc per earn falubriter traStum. Néqùe tamefi idbb minus ad meritütn depütatur animat
confenlus hujufmodi, ficut aeriter arguit Frofp-er contra Caflîanum, ducri eft ifte conien-
fus vivificatus Sc formatus à gratia, quam fi per impoffibiic, Confenfum hune eXpuris naiü’
ralibus elicuifiet fine gratia , imb placentiôV tarttb eft Deo confenfu^alis ,• quantojDeus in eo
majus invenit munus fuum quod acceptet. Anima proinde fedditm* hutnilioi* ÊC Deo gratror
ex- eâf Gonfideratione , quod quidquid habef mevki, præventrix gratia dônaf. <^o contra,
ftultiffima eft præfumptio putantium fe prævénire Deum , ipftrmque velut obfequi ferVmt<» aa
hominis aââonem. Error ifte fuit Pelagianorüm , Sc omnium qui fnpicritesTimc irt oGulis luw,
qw terrena fapiunt , nec ifta percipere quæ Dei font poflunt. Scandsflizantur aliunde homi