nes quales prædiximus, carnales B hujus feculis quia non fapiunt I quôd hujufroodi præven-
tio non tollac Übeltätern atque neceflitatem ; aut quod non m Deo lit înyemre viciffitudmis
obumbrationem, aut perfonarum acceptionem ; vel inefficaciam operationis , dum a præven-
tione refilit quis 6c peccat. InduGunt prætereà illud Aüguftini : Deus nonfie res admintftrat ,
m tas proprios moins «tac non final. . Liberum igitur arbitriutn cur ab Hac lege dicetur exemp-
uim? N ec exempeum eft, fatemuv, quin finat,ipfum agere Deus proprios motus; fuæ hberta-
tis- imôtantô libeiiùjs 8c efficaciùs finit , quanto ipfum amplion prævemt gratia, vivificat,
corroborât, infatmat, & languidum erigit & finit,. Puto (exempli g ra t ia j quod cum hoibo
ajorotus à Deo fanatur, nonideireb Deuseum proprios motus agere norffinit, fedad eoldem
aptiarera.reddit,-ftddatur ad hæc conlideratio faluberripia8c alla, quôd fn prdine Eclatitudi-
ne fpiritùalium ch a f iirn a tum cinveniuntur proprii motus ïîngularüm virtumm , luo modo
divinmtï', libetioriiJC.texceUentiori, Hæc de Gratiæ cum LÂ ç rÿq ib itn o conciliationc Oer-
tônius ,, in Sermone De Spirit« Sanüo. 71 n i . ( . 12-19 nqô-
De Gratia Dei.
Quantum ad neceflitatem grâtiæ ab.bene agendum ,.obfervat, gratiæ nomen dupliciteracci-
pi. Sunt qui gratiam appellant, omnè illud quod à Deo liberaliter datur line mentis. Hoc
lenfu, efle noltrum 6e vivere, valetudo, divitiæ, yirtus,funt gratiæ. A üq. modo gratia fu-
mitur pro dono aliquo infufo, diftin&o ab anima/fupra vires fuas naturales & mduftnas: ÖC
hæc iterum diftingui poteft, in gratiam aaualem ad opus aliquod bonum faciendum, utaddan-
dum eleemofinaitti ad orandum, ad vincendam aliquam tentationem } 6t gratiam gratum facientem,
quæ dat animae vitaro integram & perfeâam. , . .
Hocpoûto, ad bonum morale faciendum fuffieere arbitratur,dona naturalia,& liberum arbritrium}
nec magis rieceflè videri ,gratias infufas ad operamoraliter bona peragenda, quàm ad cognofcendum
verum circa naturalia,per intelle&um. Rejicit eorum fententiam qui dicerertt,animam morte pecca-
ti orginalis vel a&ualis preflam,non pofle ad aèfcus bonos moralesalïurgere, (quemadmodum eft Celebris
de ipfisdæmonibus 6c damnatis opinio,quodbenèmoraliterneque vellepoflurtt, nequeagere)
quia, inquiunt, tanta eft incurvatio 6ccorruptio, feudepravatio vitæ naturalis in animabus
talium, ut potiùs trahantur in malum, quàm in bonum: nam violentior eft in eistradusmortes
quàm vitæ. Prætereà dicunt, quod omnia ad cupiditatem luam, quæ eft mors fua, refe-
runt y 5 6c éx confequenti, omnia mortua funt, utpote à morte procedentia. Hæc verb, in-
quit fententia , etlî talibus, aliifque piurimis apparentiis fulcita videatur , pridem rcpulfa eft
tànquam dura , 6c plus ad defperationem, quàm ad ædificationem proficiens. Quis enim non
obllupefceret, audiens quod abfque gratia honorare Parentes, eleemofinas dare, Ecclefîalti-
Ga Præcepta de jejuniis facere} imb per Attritionem fe ad gratiam diTponere, eft mortaliter de-
lioquere? Non enim requiritur quod inomni adunoftro agamus ex gratia, aut quod gratiâ ilium
inforraemus., nifi pro quanto , 6c dum mereri tenemur per aliquem hujüfmodi adum. R e -
liqui verb actus, fi fiant circa materiam bonam de généré , &cùm intentione débita finis immediate,)
ponendo alias,circumftantias bonas moraliter , étfi non fint meritorii vitææternæ} funt
tamen.boni moraliter, 6c bonorum temporalium meritorii ,6c ad gratiam, de congruo, præparatorii^
quia per eos homo facit quod in fe eft : nam facere quod in . fe eft intelligitur, hoc fàcere
quod homo poteft fecundùm vires quas adualiter habet.
Hoc tarnen præfertim Gerfonius intellîgit, de iis quibus Deus gratias dédit aduales, ad bona
quædam opera , licèt nondum fint charitate inftrudi, 6c Dei amici. Kîeii, inquit, poteft,
ut Deus dederit Joanni gratiam liberaliter dandi eleemofinam pauperibus, vigilandi,
aut orandi , qtii gratiam fooriè, 6c cafte 6c benigné vivendi non. acceperit, nec charitate fit
inftrudus. Hic locum habet iftud axioma , Facienti cjmd in fe eft't Deus non denegat gratiam:
hoc eft, bene utenti donis Dei jam habitis. N ec enim impletio Præceptorum, quantum
ad fubltantiam, femper exigit gratiam gratum facieniem ; quamvis intentio præcipientis non
confervetur, fi non fiant in gratia vel ex gratia: intentum quippe eft, in omni Præcepto, ut
per illud mereamur ad vitam ingredi. Sed hanc intentionem non femper ponimus elfe obligato-
riamfimpliciter,adpeccatum, fi non obferveruri tantummodb,condirionaliter obligat , ut po-
nit Durandus, fi mereri volumusj aut dum mereri tenemur: quemadmodum contingit in fu t
ceptione Sacramentorum, aüt dum ad gratiam refurgere, vel ex eà jam habita debemus ope-
rari. Antequam autem anima vivificetur per infufionem Spiritus Sanéjti y frequenter quædam
funt difpofitiones longinquæ, quas Theologi appellant in adultis , operationes informes » quibus
peccatrix anima , nitendô facere quod infe e ft, fedifponit âd vitam: non quod ifta dilpo-
fitio fufficiat, ut pote quæ longinqua f i t , 6c nihil de vita fpiritûs habeat in fe> fed quia nfliil
interim anima majus habet quod faciat, quàm ut benè utatur fuis naturalibus potentiis , 6c
donis quibufdam gratuitis, licèt non vivificatis.- Quo fado , ficut credis animam introduci
in materiam naturalibus tantummodb adionibus qualificatam, non quidem in virtute hujus
qualificationis} feddefola liberalitate omnipotentiffima Ci-eatoris } non aliter exiftimes, in ipfa
vitæ fpiritûs infuûone. Qualefcumque enim 6c quotcumque præceflerint difpofitiones ex ipfo
conatu animæ ad hanc vitam ex morte tendentis, nihil funt, nihil attingunt, nifi miferatus ex alto
SpiritusSandusjultimatamcomplexionsharmonicæfpiritualis qualificationem infuderit, cum
qua, 6c in qua ipfc qui verus eft animæ fpiritûs, ipfam vivificat fuo illapfu 6c afflatu feeretoi qui afflatus,
Baptifmus Flaminisdicitur, 6c Baptifmus in Spiritu Sando. Gratiam quippe gratum facien-
tem influit in animam , velut difpofitionem quamdam harmonicam, de legeneceflariam. Ve-
rumtamen prævius eft aut naturâ, aut tempore Baptifmus aquæ vivæ 6c roundæ , tanquam
qualitativa difpoficio prærequifita ad vitæ hujus formalis introdudionem. Illas autem gratias ,
quibus à peccato refurgamus, 6c per bona opera nos ad vitam difponamus , Deus femper para-
tus eft dare,nec cefiàt nos adbonum excitafe,commovere,edocere., fi gratiæ vocanti 6c-ex-
hortanti confentirre velimus : quod fi facere reeufaverimus, meritô ille nos puniet. Hincma-
niféftum elfe ait Gerfonius, damnandam elfe quorumdam hominum præfumptionem , qui,
inquit, oré làcrilego diçere audent : .Deum nolle generaliter qmnes falvos fieri} & cum quibufdam
der gratiamfuain, aliis non d ç t, perfonarum acceptorem elfe. N am, inquiunt, fi in
ejus poteftate eft omnes generaliter convetere, ut aliquos reverà conyertit} fi uni tantam gratiam
darc pieté ft quantam alteri ; Judæ ficut 6c Paulo .aut Petro} cur non id præftitit ? Hujufinodi
quæftionibus , quas aut curiofîtas aut dmpietas parit, très Propofitiones opponit.
• •'. \ „■» ^
i. Confiderandum elfe fummum Dei dominium in çreaturas, quôd ejufinodi e f t , ut fine
injuftitia6c crudelirate quæcumqqe yoluerit in eas exercere poflit, five annihilare, five inæter-
num pledere. Propter hoc ,, inquiebatSapiens Salomon : Quis tibi imputabit^ Domine, f i pert
erint omnes Natib/ies quas tu feciftQ Et paulöpoft fubdit; Tu Domine cum fis jufias^ jufte omnia
diJponiiV^ap- x i i. .ÿ i j .
z. Deum nullam’creaturam rationalem .punire, nifiob peccatüm 6c demeritum ; nec cuiquam
gratiam denegaré , nifi quia ad Deum fefe convertere refpuiç, 6c gratiæ divinæ non obtempérât,
qua perpetuo inftigatur, promo vetur 6ç excitatui\ ad bonum , quantum in Deo
eft., f - •. •• • .... • ■ . ■ " ' ; - 4’
■ j. Dei voluntatem fummarn elfe 6c primam. nortnam 6c îegem quà res omnes diriguntur 6c
difponuntür. Hinc omnes adiones, leges , ordinationes quæ ipfi non funt conlèntaneæ, fed
contraria } neque bonæ funt, neque juilæ, neque rationabiles., neque exequendæ. Hinc pa-
tet quantùm.à reda ràtione aberrent nonnullorum quæftiones : Cur Deus voluerit animam
condere, qua.m damnationi perpetuæ obnoxiam fore prævidit ? Cur Beatq Paulo gratiam de-
dit, 6c non Judæ, aliifque piurimis? Siültæ funt hujulmodi quæftiones, quæ voluntatis divinæ
caulam inquirunt, cù,m ipfa Dei voluntas fit prima 6c fumma rerum caulà. Quod quidem plu-
ribuS exemplis declaràri pofiet: fedf fufficit ad hoc exemplum Pauli Apolloh, Rom. i x , de
figulo., qui de una mafia terræ facit unum vas 6c non àliud} fcilicèt facit aliud de unamalîàter-
ræ } cui fatuum effet petere } Cur-de1'ifta parte terræ facis illud *’v a s , 6c de ifta
aliud ?. . ;.r
Hæc eft Gerfonii dodrina , turn yarns in locis, tum præfertim -initio libri De vita fptritua-
iianima. T. n i . p. 7. & fequ'eneibus. fn Diaiogo cum fororibus, eodem-Tomo. p. 808.
in Sermone, Initio T empor is Quadrageftmalis. ibid. p. i f 87. & fequeritibus.
T)e Merito & fuftificatione.
Ibidem de Meritô 6c Jufti^catione quid fentiat exponitur. Hominem fcilicèt non mereri
.vitam ætérnam, nifi fit juftus 6c in gratia} at per bona opera præcedentia juftitiam , mereri
gratiam, faltem de congruo, juftum fieri per ablutionem interiorem , 6c Spiritus Sandi præ-
fentiam per charitatem. Nemo quidem certus elfe poteft, elfe fe in gratia , fed per conjecturas
6c fignaunufquifque dignofeere poteft, utrùm Fidem habeat 6c Charitatem} non tarnen
certö 6c evidenter , ; abfque i^evelatione5T, i . f 3. A f<5. C. f f ^454. q f f . T. in. if® B. \6oA.
Idem probabile elfe cenfet, nullum adum creaturæper fe 6c intrinfecè elfe bonum , bonita-
te moris.aut.meriti} aut fimiliter malum, nifi per refpedum.ad divinam rationem 6c voluntatem}
quia videlicet divina voluntas 6c ratio dignificat hominem-pro tali adu ', 6c pro alio in-
dignificat} imo dicimus , inquit , quod fine adu quocumqué polfet dignificare creaturam.
Utrùm vero earn polfet fimiliter abfque quâcumque adione^-f aut omiffione } aut pro quocum-
que adu cujufcumque generis indignificare, non ita eft mihi perfpicuum } quamvis, fi attenda-
tul* dominantiflima Dei virtus refpedù fuæ creaturæ , qualitercumque fe habentis , in agendo
vel iri(omitrendo.} non videtur ufquequaque eviderts, quod hoc. non polfet, ficut probare .
y.idetur exemplum Apoftoli , de figulo %pm. ix . z i , qui ex eadem mafia form at-vas aliud
in honorem , aliud in contumeliam : fi autem attenditur Dei fapientia’ 6c bonitas » iftud di-
cere, non videtur congruum. Ideo nihil hie pono vel aflero. Magis tarnen inclinât aflenti-
refecundo.T.111. i^.AB. Omnis autem meriti vitæ æternæ radix eft Charitas. Polîiblè quidem
eft hominem æternæ mortis efle reum, 6c tarnen boni alicujus temporalis fieri à Deo gratis
participem , de congruo , propter quamdam âdæquationem operum fuorüm bonorum de
genere , ad bonum aliquod temporale : quamvis enim* peccator indignus fit etiam pane quôvef-
citur, dicente Auguftino, 6c hoçdevigore feveræ juftitiæ} tarnen juttitia Dei mifericord.iaetan-
tæ conjunfta eft , utnonfinat bonum etiam de genere, abfque décore remuneràtionis, faltem
tranfitoriè. Ccetemm nihil impedit, quin,homo vivens vita gratiæ, quandoque bonos aèlus producat,
non ex charitate, fed ex fola vitâ prima, fcilicèt naturæ : quo cafu meretur homo juftus
non minus quàm injuftus} non tarnen ufque ad meritum Beàtitudihis æternæ } quia non
eftfuusaètus à vitâ gratiæ radicaliter elicitus: meretur ergo folùm bonum temporale. T. 111
58. C. D. Uno verbo., nuilus vitam æternam meretur* de condigno, fine Charitate T. 1 1 1 .
B.
i- ’ * De F’ita tÆtcrnà & Beatorum Felicitate
Hæc æterna vita, fumma homiiiis Beatitudo, pro obje£lohabet vifionem Dei claram, cum
fruitione confequente earn. In duobus his a&ibus Beatitudo ab Ecclçfia ponitur. Ibid. Et ita
eft exprefla determinativ Decrelalis, Beatitudinem noftram confiftere in duobus àélibus , vi-
fione 6c ffuitione, cum lumine gloriæ. Deus non eft vifio aut claritas noftra elfentialis } fed
tantum objeétiva. Non ignoro, inquit Gerfonius, fuifle 6t elle quofdam ex THeologis, difi
pu tantes fatis c.uriofè, fi polfet f de abfoluta potentia ,• anima rationalis cognofcere , 6c formaliter
beatificari per Divinam eflentiam, abfque medio alio , itâque , quod Deus effet ipfi
animte fua cognirio 6c fruitio, non tantqm objeélalis , fed quafi formalis} hod eft, Deus non
folunieffet cognitio quæ cognofceretur ab anima, fed per quam änima ijÄa cognofeeretur : 6C
pari niodo defriiitiorie. Quidquid veto fit de poflibili, nuilus efle ita de faélo præfumit, affe*
rere} nam E'cclefiaftica determiiiatio ad oppofitum eil. 1 . 1. 6o. 6 1. Qualis ergo Beatorum fcli- P 3 ci