74.2 Petri de Alltaco
pedire opera mifericordix 6c cliaricatis , fcilicet
dodtrinx, 6c prxdicationis. Sed cqnftatquod omnia
talia approbare tanquam licita , includit multas
hxrefes. Igitur dcc. Et fic patet conclufio principalis.
Tunc relpondendum eft ad rationes quae videntur
efle contra predidfca, 6c pro parte adverfa.
Ad primam ergo rationem, negatur Minor. Unde
Dico primo , quöd Paulus nunquam prxdicavit
pro temporalibus. Nam Altiffimus- ponit hanc re-
I I . 744
laureis, non dare volentibus, Licentiam denegare.
Igitur 6cc.
Ad fecundam rationem dicendum e ft, ficut dicit
Hieronymus, fuper Adicheam :■ quod talia munera
fpontë exhibeantur bonis Prophetis , non quafi ad
emendum Prophetiae ufum j fed ad fuftentationem
ipforum, ut fpiritualibus vocarent : liberius tamen
pfeudoprophetæ illud retorquebant ad quæftum.
Unde fuper illud Micheæ hi. n . Sacerdotes ejusin
I /gulam generalem , quod non licet predicate pro . mercede doceb an..t . dj i• cit glo- nfl*a •i nst ernline aris de ntas
lucro temporali, vel favore huma-no, quia ut dicit ^ bus, quod Non nifi accepto pretio docebant popular»
Hieronymus . . . notat caufam princijpalem, quan-
do proprie accipitur $ 6c fic accipio hie, 8c in omnibus
di<£tis prxcedentibus, modo nunquam licitum
eft fpiritualia principaliter dare pro temporalibus: a-
liquid autem dare principaliter pro temporali , fecundum
Ray............ ubi fupra, eft fic dare , quod
fine illo non eflet daturus ille qui d a t , 6c fic non
licet principaliter predicate pro temporalibus. Unde
Auguftinus. Non cnim debemus evangehz.are ut
manducemus 5 fed manducare ut evangeliz.emus : ut
cibus non fit premium quod appetitur j fed necefla-
rium quod additur: aliquis tamen poteft predicate,
etiam principaliter, ut moveat homines ad opera pie-
tatis: ad hujufmodi autem finem confequitur datio
temporalium , 6c confecutive predicat Apoftolus
pro temporalibus , ut fierent colledtas pauperibus.
£"Tam hoc erat opus pietatis , ad profedtum fpirifa
Dei, nifi pro mercede proferebant, qui pro-
phetare debuerant. Ideo dicit ibi Hieronymus, quod
Prophetia tali am f a ft a eft divinatio. Etitaeftinpropo-
fito. Igitur 6cc.
Ad tertiam : conceditur antecedens, fed negatur
confequentia. E t licet ratio fatis pateat ex didtis 5
tamen adhuc dico cum fandto Thoma. Secunda Se-
cunda, quod „ Accipere, vel dare aliqua pro fu-
„ ftentatione miniftrantium fpiritualia, fecundiim
,, ordinationes Ecclefiæ, 6c confuetudinem approba-
„ tam, eft licitum. Ita tamen quod défit intentio
,, emptionis, $C venditionis fpiritualium , 6c quod
„ ab invitis non exigatur per fubftradtionem fpiri-'
,, tualium quæ exhibenda funt 5 quia hoc haberet
,, quamdam venditionis fpeciem : led, fpiritualibus
,, priùs gratis exhibitis, pofiunt ftatutæéc confuetæ
„ oblationes, vel quicumque alii proventus exigi
tualem dantis, 6c adfublevandum defedtum tempo- à nolentibus, 6c valentibus folvere , authoritate
ralem recipientis.
Secundo. Dico pro folutione aliarum authorita-
tum, quod Apoftoli 6c alii Predicatores licite reci-
piunt, 6c recipere pofiunt mercedem, five ftipen-
dium,ab illis quibus predicant, ad fuftentationem vir
e ,pro minifterio, five potiiis pro labore in miniftran-
do,vel adhuc magis proprie loquendo,nonpro labore,
ficut probat didtus Durandus , ubi fupra } fed pro
vidfcûs neceflîtate ; ne fcilicet cogantur relinquere
vcrbum Dei, 6c circa procuranda fibi neceflariaoc-
cupari : 6c ficut dicit ian&us Thomas. IJla nonde-
bentur eis, quia pretium pradicationis , nec ficut merces
difpenfationis j fed ficut ftipendium necefiitatis. Unde fuper
ille verbo: Qu i beneprafunt 6cc. i .T im . v. 17.
dicit glofla Auguflini. aAccipiant fuftentationem ne-
ceffitatis a populo , mercedem difpenfationis a Domino.
Ex hiis tamen non probatur quod eodem modo
fit licitum Cancellario recipere à Bacallaureis. Ra-
,, Superioris interveniente. „ Verba funt fandti
Thomas. Sed conftat quod ifta clarc funt contra
Cancellarium, quia non eft fibi concefliim, immo
prohibitum recipere, ut oftenfumeft: etiamnotum
eft quod ipfe exigit contra formam prxdidfcam. Igitur
6cc.
Ad quaftam: licet fatis refponfum fit ex predi >
dtisj tamen adhuc dico cum fandto Thoma. Secunda
Secunda, quod ,, Ille cui committitur fpiritualis
,, poteftas, ex officio obligatin' ad ufum poteftatis
„ fibi commiflx, in fpiritualium difpenfatione, 6c
,, etiam pro fua fuftentatione ftatuta llipendia habet
,, ex reditibus Ecclefiafticis; 6c ideo ft aliquis accl-
,, peret pro ufu fpiritualis poteftatis , non intellige-
„ retur locare operas fuas, quas ex debito fiifcepti
,, officii debet impendere, led intelligeretur ven-
,, dere ipfum fpiritualis gratiae ufum. Ille autem
qui habet fcientiam , ideo non fufcipit officium
tio diverfitatis eft, quia hoc Predicatoribus expref- q „ ex quo obligetur aliis ufum fcientiæ impendere ,
sè conceditur à Jure divino, licet non fic conceditur
Cancellario -, immo negatur , ut patet ex didtis
in prima 6c fecunda conclufionibus hujus fecundi Ar-
ticuli : licet forte per hoc probatur quod in cafu
necefiitatis, fcilicet fi aliter non haberet unde, pof-
fet recipere à populo cui licentiandi predicabunt,
6c cui mittit eos ad prêdicandum , vel docendum j
fed non ab ipfis quos ipfe mittit. Exemplum de
Epifcopo qui mittit Mendicantes ad prædican-
dum 6cc.
Tertio. Dico quod licet Predicatores , modo
prædi&o, pofiunt vire neceflaria recipere, tam-
quam eis Jure divino conceflaj non tamen pofiunt,
faltem ultra neceffitatem vire exigere , feu com-
pulfive peterc -, fed gratiosè, fine compulfionis rigo-
re petere folùm necefiaria vitæ 5 juxta illud Augu-
ftini. Lib. De opéré Monachorum. Conflituit ‘Domi-
1 auod ex Evangelio vmentes, panem gratuitum man-
,, 6c ideo licite poteft pretium fuæ doëtrinæ, vel
„ conftlii accipere, non quafi veritatem, aut fcien-
,, tiam vendensj fed quafi operas fuas locans. Si
,, autem ex officio ad hoc teneretur, intelligeretur
„ iplain veritatem vendere, unde graviter pçccaret :
„ ficut patet in illis qui inftituuntur in Ecclefiis ad
,, docendum Ecclefiafticos 6cc. „ Hæc lanétus T h o mas.
Ex quibus,6c aliis fupradi&is, patet quod Can-
cellarius non poteft recipere, vel faltem exigere pro
labore licentiandi, ficut Advocatus pro labore pa-
trocinandi 6cc.
Et fic ex omnibus prædiëtis apparet quod pars
quæftionis affirmativa eft Vera. Unde ad rationem
in oppofitum, dicendum quod Papa , 6c Curia Ro-
mana, non funt fuper hoc adhuc fufficienter infor-
mati : fed quand© conftabit eis de veritate quæ pa-
rum eft notoria, ipfi fuper hoc falubriter provide-
bunt, 6c Univerfitatis Parifienfis veracem opinioducarent
, ab eis quibus gratuitam gratiam pradicabant. D nem nullatenùs condemnabunt ; advertentes illud
Ideo fi eis vire neceflaria denegarentur quas eis de-
bentur; non tamen propter hoc licite poflent dene-
gare, vel differre predicationem petentibus doctri-
nam , fi aliunde, etiam propriis raanibus laborando,
pofiunt vivere, exemplo Apoftoli 6cc. Unde patet
quod licet ex prediftis authoritatibus probaretur
quod Cancellarius pofle e recipere pro labore > non
tamen quod poflet exigere compulfive, nec Baccaquod
dicit Auguftinus contra Donatiftas. Non fad le
pro uno, velpaucis, adversus multos ‘fteligionis & uni-
tatis viros , & magno ingenio , & libera doSlrina pra-
ditos, ntfi pertraElatis , pro viribus , atque perfpettis
rebus , ferenda Sententia eft. Et hoc de quaeftione.
F I N I S.
• j^ T r a B a tu s I I A d v e r fhsC ancellarium Vanfienfem. 74.6
PETRI DE ALLIACO
Carâinalis Cameracenfis,
T R A C T A T U S I L
An liceat pecuniam dare, vel exigere,pro docendi
Licentia.
Nunc pritflum editus ex Cod. MS. Navarr.
SV P ER omnia vincit veritas. U t dicit Propheta .*
fed quia non eft viétoria fine pugna, 6c ubi
pugna fortior, ibi viétoria gloriofior, ideo ut
veritas fortiùs impugnata., gloriofiiis vincat, intendo
prout promifi , veritatem quam in quadam quæftio-
ne aliàs declaravi, pluribus rationibus tune contra
me fa â is , ôc quibufdam aliis impugnare, 6c eafdem
pro pofle folvere , ac etiam non lolùm ipfis , fed
aliis interficiendis, illo adjuvante, qui coronam
gloriæ légitimé pro veritate certantibus pollicetur,
Ad primum negoantecedens, loquendodéThco-
iugia propriè dièta, de qua hîc intelligo : unde pro
materia dico primo quôd Theologia, propriè loquen-
do , eft habitus acquifitus, vel plures habitusacqui-
fiti ex difcurfu propriè Theologico, vel difeurfibus
Theologicis. Vocatur autem dilcurfus propriè Theo-
logicus, qui conftat ex dièfcis , feu propofitionibus
in facra Scriptura contentisj vel ex hiis, vel faltem
A ex altero hujufmodi fequentibus: 6cprincipia Theo-
logiæ fie fumpre, funt iâcri Canoncs, ideft facræ
Scripturæ veritates. Diftinguendo autem conclu-
fiones contra principia : conclufiones Theologicæ
dicuntur omnes veritates, non fecundùm fe forma-
liter in facra Scriptura contentæ, fed ex contenus
in ipfa, de neceffitate fequentes, 6c non aliæ.
Secundo. Dico quôd talis Theologia de hujuftno-
di conclufionibus, 6c per hujufmodi principia, modo
prædiéto acquifita, in animoillius qui dat fidem facræ
Scripturæ, eft quædamFides, feu habitus cre-
ditivus : 6c ideô Theologia fic accepta, 6c propriè
di&a, eft quædam Fides acquifita. Jgitur fèquitur
quôd non poteft ab infideli acquiri, ipfo manente in-
fideli j nec eft poflibile aliquem infidelem effe Theolo*
gicum, loquendo de infideli fimpliciter, qui nulli parti
Scripturæ fidem daret. Siverô accipiatur Theoloaliqualiter
refpondere : præmiffis tamen 6c præfup- B gia magis large, pro illo, vel illis habitibus, quo, vel
pofitis proteftationibus alias per me factis.
Igitur in quaeftione alias per me tra£bata , qua
quasrebatur utriim haereticum fitdicere, quod liceat
pro docendi Licentia pecuniam dare vel recipere 5
quantum ad primum Articulum tres fuerunt conclufiones
declaratae. Prima fuit, quod dare vel recipere
pecuniam pro Licentia docendi Theologiam,
eft proprie fimoniacum: ad cujus declaratiouem ,
quibufdam premiflis circa materiam fimonre tandem
pofire fuerunt quatuor propofitiones, 8c per or-
dinem dcclarat«.
Prima fuit, quod Theologia eft donum Dei fpi-
ritu’ale.
Secunda, quod doftrina, feu predicatio ipfius,
eft res fpiritualis.
Tertia, quod Licentia, feu poteftas, velautho-
ritas docendi, vel predicandi earn , eft authoritas
fpiritualis.
quibus aliquis novit fenfum facre Scripture, & unum
didtum per aliud exponere 6c probare, talem Theolo-
giam poteft infidelis acquirere, 6c ipfamdocere.
Tertio. Dico quod Theologia primo modo di6fa,
cum fit qutedam Fides, eft quoddam Dei donum
gratuitum; nam Fides enumeratur inter gratias gratis
datas 1. Chorinth. xn. 6c ad Ephefios, n. 8. dici-
tur (firatia falvati eft is per Fidem, dr non ex vobis , ne
quis glorietur: Dei enim donum eft. 6cc. Unde dicit
Sandtus Thomas. Secunda , Secunda. quaft. 6. art.
I . quod Cum homo ad ajfentiendum hiis qua funt Fidei
elevetur fupra naturam fuam, opportet quod hoc infit ei
ex fupernaturali principio interim movente , quod eft
Deus, 6c ideo Fides, fecundiim eum, quantum ad
aflenfum, qui eft principalis adtus Fidei a Deo interims
movente per gratiam. Similiter Guillielmus
Parifienfis, in prima parte Tradlatus fui. De Fide&
Legibus. concludit ex multis rationibus , Fidem
Quarta, quôd poteftas licentiandi in ea, eft etiam C efle gratiam, hoc eft divinæ largitatis , 6c benefipoteftas
fpiritualis.
Ex quibus clare fequitur conclufio, fcilicet quod
dare vel recipere pecuniam pro Licentia docendi
Theologiam, feu proquocumquepredi&orum, eft
proprie fimoniacum.
Contra primam propofitionem arguo fic. Theo-
logia non eft gratuitum donum D e i, feu donum fii-
pernaturale , ideft quod ex puris naturalibus non
poflit haberi : igitur non eft donum Dei fpirituale.
Confequentia tenet ex didtis in eodem Articulo, in
declaratione tertix partis delcriptionis fimonix. Antecedens
probatur : quia aliquis infidelis, vel hxre-
ticus poflet efle Theologus , 6c Theologiam pure
naturaliter acquirere. Et per idem arguitur contra
fecundam propofitionem: quia talis Theologus infidelis
vel hxreticus, poteft ex puris naturalibus feire
Theologiam, docere, 6c predicare: 6ctalisdodfcri-
na, vel predicatio non eft fpiritualis, vel fuperna-
turalis. Et confirmatiu* argumentum: quia ex hoc
quod Theologia eft fapientia, feu donum fapientise,
probatum eft quod ipfa eft res fpiritualis, vel fuper-
naturalis, 6c quod non debet efle Venalis. Sed fapientia
eft unus de quinque habitibus intelledfcuali-
bus, de quibus tradtat Ariftoteles, 6. Sthicorum, qui
funt habitus mere naturales. Etiam fecundum eum-
dem, Libro Metaphjfica, in pluribus locis, Metaphyfi-
ca eft Theologia, 6c eft fapientia , 6c tamen non
eft fupernaturalis, nec ex illo fequitur quin ipfa ,
vel ipfius dodfcrina poflit efle venalis. Igitur nec
valet probatio illius propofitionis. Igitur 6cc.
centre gratuitum donum : quia fcilicet intelledtus
vincit fe , 6c concludit quia in fe , vel faltem fupra
fe, 6c eft lumen vincens naturalia luminaintelledtus
humani, 6c ideô eft gratia quæ eft media inter glo-
riam 6c naturam, 6c idem dicendum eft de Theologia
fie accepta. Igitur 6tc.
Quarto. Dico quôd licet Theologia, fecundo modo
didta, vel etiam fecundum aliquos qui non te-
nerent opinionem prædidtam , licet Theologia primo
modo didta poflet naturaliter acquiri, præfuppo-
fita prima revelatione Scripture fàcræ: tamen ad i-
flum fenfum poteft dici fupernaturaliter haberi ,
quia objedtum, feu principium Theologicum , fcilicet
ipfa Scriptura facra , naturaliter non habetur
ex fupernaturali revelatione j juxta illud 2. Pet. 1.
21. Spiritu fanfto infpirati loquuti funt fancli Dei homines
6cc. Et ad eumdem'fenfum Theologia, utroque
modo fumpta, 6c ipfius predicatio, feu dodtrina,
dicitur res fpiritualis : fatis enim notum eft quôd
predicatio , feu dodtrina Theologiæ } feu præ-
dicare, 6c docere , eft quidam adtus corpo-
ralis, 6c per confequens naturalis. Et tamen
alia confideratione dicitur fpiritualis, 6c fupernaturalis
, quia eft refpedtu fàcræ Scripture fupernaturaliter
infpirare , ficut etiam Baptifmus 6c
alia Sacramenta, quantum ad materiam, funt quædam
corporalia, 6c per confequens naturahaj 6c tamen
dicuntur fpiritualia , 6c fupernaturalia , quantum
ad eflredtum , fcilicet quantum ad fàcramentalem
gratiam, vel etiam quia fupernaturaliter, 6c divini-
A a a 3 tus'