4.31 Joannis
quod grave peccatum eft , aut nova miracula expe-
cfcando defiderandoque. Reliquum verb quod natu-
ras vires excedit, Deo plena fide committat, 8c in-
dubitanter Deus qui nolcit omnia , quique optimiis
e f t, illudquod optimum eft commodiflimumquefue-
rit homini conferet 3 fiepe equidem infirmitas, pau-
pertas, aut alia qua:vis tribulatio hominibus utilior
eft quam nimia profperitas, quafaciliter abutimur: fcit
namque Pater quid filio profit, Magifter quiddif-
cipulo conveniat, 8c Meaicus patienti de remedio.
competent! novit melius providere. Peccant infii-
per contra Pr«ceptum hoc illi qui mundano quodam
timore irriforum aut oblocutorum verba formidautes,
divinis Prseceptis qbedire verentur: quapropter etiam
graviffime peccant hujufmodi irrifores, perfonas di-
vino fervitio deditas in ftatu Religionis, virginitatis
aut viduitatis conllitutas 5 aut ftudio Theologkedeßitatas,
affectione carnali ä bono opere retrahentes.
ocrurliis Praecepto nobispnecipiturhonor 8c reve-
rentia Sandbis exhiberi, fpecialiter Virgini Mari«, 8c
bono Angelo cuftodi noftro 3 ut nihil turpe ipfo vi-
dente 8c pr«fente faciamus quod prari'enribus hominibus
agere recufaremus ,quod denique San£torum Re-
liquias, loca fanfta 8c Beatorum Imagines debemus
venerari, non pro ipfis, fed quia videndo eas, honorem
impendimus rebus repr«fentatis per eas, jux-
ta ritum fandhe Matris Ec clefi«3 alioquin peccatum
idololatri« committitur, Imaginem fecundum fe a-
dorando, credendo ipfam Imaginem pulchram five
turpem, novam aut veterem plus ahquid habere vir-
tutis, 8c quidquam numinis includere vel divinita- ]
tis.
Huic Prsecepto plurimiim contrariatur nimius honor
Dominis temporalibus aut Magnatibus, adula-
tione five malo aliquo fine exhibitus. Omnis etiam
fimulatio vel hypocrifis ad inanem hominum gloriam
aut failacem deceptionem ordinata. Immoderatus
item amor parentum erga filios, 8c generaliter auri 8c
argenti aut alicujus creator«, fic quod npmo ibi fi-i
ftat, 8c in eis confidentiam ponat: non enim h«c omnia
ab infemali morte nos poterunt liberare j folus
quippe Deus eft verus 8c fidelis amicus, qui in extrema
neceffitate opem prseftare poteft, unde 8c fii-
per omnia confidenter cum cordis finceritate hono-
rari debet, adorari 8c diligi.
C A P I T U L U M V I ,
Eft de fecundo Pracepto.
SEcundum Præceptum eft, non jurabis per nomen
Dei ttti in vanum Exod. xx. 7. 8c fine caufa.
Contra Præceptum hoc principaliter agunt qui
fcienter quod falfum eft vel falfum eflecredunt, jurant,
perjurium committendo: valde namque hoc
grave peccatum eft, cum Deus aflumatur tanquaih
teftis falfitatis: 8c qui artificiosè jurat falfum, artifi-
ciosè degerat 3 quanquam enim pro loco 8c tempore
convenienter veritas poffit fubticeri , non tarnen
dici falfum fcienter 8c perjurium committi.
Peccant etiam graviter contra Præceptum hoc qui
turpia faciunt juramenta Deum blafpnemantes, 8c
animas fuas jurando dæmonibus devoventes, quique
de humanitate Chrifti 8c Sandtis inhoneftè loquuntur.
Contra quos omnes fic perjuros 8c blafphemos, fta-
tutæ funt Leges punitivæ, tarn à terrenis Principibus,
quàm à Prælatis Ecclefiafticis 3 undè dolendum eft
quod propter negligentiam ipforum ad quos pcenas
exequi pertinet, non fortitur effect um.
Multum verb diligenterque præmifla deberent at-
tendere hi qui caufa lucri de facili jurant, quem-,
admodum mercafores 8c mercatrices, Illi etiam qui
G e r f oriii gjitfe.
ablorpti paffione aut ebrietate in ludis frequenter in-
honeftis five prohibitis, ut eft taxillorum ludus e-
normiter jurant, 8c generaliter quicumque perverfo
confuetudine aut inclinatione præventi juramentum
emittunt. In talibws quippe l'æpe perjurium committitur
, propter quod etiam tales aliqui pejores
funt in hoc Saracenis aut Judæis , 8c minus Deum
honorantes. Ad hoc autem genus peccati perjurii
fcilicet, reducitur votorum fraétio, foederis, 8c fo-
lutio fidei matrimonialis. Et generaliter infidelitas
qua in altérais præjudicium fecretum illius revelatur
five per Confeflionem ipfius five alio modo lècreto
cognitum 3 Lege namque divina 8c naturali fecretum
teneri debet quod in fecreto acceptum eft, nili alia
via fuerit fibi detebbum.
Poftremo contra Præceptum hoc redubbive peccant
qui vovent aut promittunt ea quæ funt de lb illicita-
quod fi promilfa talia opere compleant, gravius in.
de 8c damnabilius peccant.
C A P I T U L U M V I I .
De tertio Pracepto.
H p Ertium Pr«ceptum eft : T h obfervabis dies Do-
-*■ mtnicos 8cFeftivos abEcclefia fervari prteceptos.
Exod. xx. 9. H « c obfervatio aut veneratio multipli-
citer accipienda eft.
* Primo quidem, ut quilibet Chriftianus illo dieDo-
minico vel Feftivo", legitimo impedimento cefian-
t e , Millam audire teneatur.
Secundo, ut quilibet eo die abftineatabomni labo-
re aut mercatione, aut alio quovis laboriolo opere,
fecundum ritum 8c confuatudinem patri« quam inhabitat
3 quam conluetudinem Przelatus fpiritualis loci
illius cognofcens non prohibet 3 quod fi apud ali-
quem fuper tah confuetudine fervanda, aut aliis ca-
fibus dubietas occui*rat, confulat ille Superiores &
peritos, ne per amplam nimis aut lbribbam conlcien-
tiam in peccatum cadat.
Tertio, accipienda eft hcec obfervatio, ut unufquif-
que illo die propriam vitam 8c conlcientiam difcu-
tiat j de commiflis criminibus veniam ä Deo petens.
Recognofcere debet tunc Chriftianus multiplicia be-
neficia fibi aDeopraeftita, non in aliquo murmuran-
d o , aut fibi guerram de bonis fuis faciendo 5 fed gra-
tias referendo. Debet tunc audiri Verbum divinum
8c fpiritualis dobbrina pacifice atque reverenter abfque
] irrifione aut impedimento quocunque. Meditetur
pr«terea quihbet 8c coram oculis cordis quantum po-
telb conftituat mortem fibi de propinquo imminentem,
Infernum atque Paradifum , mortem etiam priorum
hominum qui inhac vitapr«fuerunt, fabba etiam memorabilia
Sanbborum 8c Sanbbarum. Dicat Paler »öfter:
A v e Mariax Credo, 8c alias fiquas didicerit O-
rationes devotas. Pcenitentias injunbbas fibi diligen-
ter perficiat. Requirat infuper divinum auxilium in-
tercelfione mediante Sanbborum 8c Sanbbarum , ä
quibus velut pauper 8c mendicus eleemolynam fpiri-
tualem poftulet, nunc ad unum, nunc ad alium le
convertens, quoufque bonum aliquodfpiritualein fac-
cum Cux paupertatis congeflerit. Prxtercä doceat
quifque curam aliorum habens, filios aut filias 8c a-
lios fervitores diebus Solennibus 8c Feftivis fimilia
fäcere 3 horum enim omiflio’ culpabilis eft defec-
tus.
1 Praedibbis tarnen non obftantibus licite poteft «homo
diebus Dominicis 8c Feftivis aliquam recreatio-
nem 8c fpaciamentum vel ludum honeftum caufa fo-
latii afliimere plus quam alio tempore, dummodo per
eccatum mortale non offendatur Deus comcdcndo,
ibendo, chorizando aut alium ludum exercendo.
Quamquam frequentiflime in talibus ludis gravia peccata
. ^ D e Praceptis Decalogi
c ita cominittantur; quem ad moduni pcrjuria, rixaä,
Jiflenfiortcs, defideria carnaliaj opera , verba 8ccär-
mina lu xü r io ii, Contra Deum 8c xquitatem juftitiai;
ad eb u t& p iü sd ie Dominico niinüs malum eilet arare
auarn talia perpetrare. ,
Contra Pratceptum h o c peccänt grav iter impedien-
tes Prxdiqationem aut diviimm Servitium verbis H
fadis intra Eccleüam aut extra.
RB 434 periorum fuorum aut fapientiorum- açquiefcere con-
fihis, proprîisjudiciis innitentes. Provèhitquippe grave
peccatum hoc ex inobedientia 8c dedignanti fu-
perbia, in errorem 8c deceptionem hominum indu-
cens : contingit namque læpiùs ut aliquis homo ta-
liter deceptus fuperbia; tantæ le reputet fanbbitatis,
ut humano conlilio non indigere fe credat 3 fitproin-
do ut deceptus homo ille propter aufterâm nimis 8c
Quique circa Euchariftiæ Sacramentum irreveren- A indifCretam abftinentiam quam boriam elle credit,
o.,-rro olî-i Sorrîimf'nto tes-funt, aut erga alia Ecclcfiàftica Sacraqienta., ffiiecnutt" ’
Baptifmi 8c Matrimonii cclebrationem quidamfunt ir-
ridentes, 8c Sacramenta Confirmationis 8c Unbbionis
extreniæ fufeipere contêmnentès.
Ceterum contra idem Præceptum valde graviter
delinquunt hi qui in certis Solemnitatibus anni irre-
verentias multas 8c abominabileS perpétrant. Illi e-
tiam qui talia facientibus dant confenfum : illi præ-
fertim qui ex officio poflent 8c deberent talia impeding
7 nec exculàri poflunt lùdi prætextu. Aflèrit namque
veridicum proverbium : TSfmpatiwr ludum, fama^ FU
des, oçnlus.
C A P I T U L U M V I I I .
De quarto ‘Praccfto.
9
capitis furiam aut aliam infirmitatem iheurabilem, ma->
lo fine periturus in cu ri’at.
C A P I T U L U M IX.
De quinto Pracepto.
Q U i N T tl M P rx c e p tum eft ^ Non occides. Exod.
xx. 9. hominem. E t eft intelligendum quod
non eft interficiendus homo autoritate propria vel
particulari 8c per viam fabbi 3 pr«tenhifla via juftri
tias 8c_ «q q ita tis.. _
Hoe Prmcepto diftribtè prohifietur omne peiver-
fum odium 8c defiderium vindibb«, feu mortis alien« 3
malum item confilium, 8c iniquus confenfiis in alte-
rius nocumenfum, lxfionem vel mortem. Quod fi
perfona l«fa Ècclefiaftica fiierit, aiit in ftatu Geiïcali
conlrituta , gravius eft peccatum , 8c incurrunt eo
fabbo fic agentes 8c confentientes Excommünicationis
Onora Parentes tuos , Exod. xx. 1 z- eft quartum
Pra-ceptum Hoe autem accipicndum eft non Contra Pra?ccptum hüC gravit.erdelintantum
de parentibus carnalibus, led cc de. Piaelatis g .....^ .....
Ecclefiafticis 8c Curatis noftris qui nos in Chrifto rc-
generaverunt j 8c generaliter de aliis præpofitis 8c Su-
perioribus^ Magiftris fcilicet, Benelabboribus 8c terrenis
Principibus: . . . ; ■ ,
Confimiliter ctiam de mortuis 8c defunbbis intelligendum
eft: 3 quoad hoc quod pro iplis Deum
rogaré. tenemun Contra Præceptum hoc graviter
peccant hi qui fine caufà rationabili fuis Superio-
ribus quibufeunque dêtrahunt aut maledicunt, 8c
eos produnt vel îrioitem eis optant 5 quemadmo-
dùm mali filii parentupi mortem frequenter dëfi-
derant, ut eorum hereditatem poffideant. Trarif-
grediuntur etianl Præceptum hoc qui contemnunt
Præceptà failbbæ Matris Ecclefiæ,- veluti Excom-
municatîonis Sententiam parvipeiïderites,: 8c jeju-
nia indibba ab Ecclefia fine caufà rationabili foi-
ventes 3 cumtàmen ea obfervàre poflent fine fui corporis
notäbili gravamine. Sicüti etiam Libertatum E cclefiæ
3 quæ liberras Ecclefîæ conceflà eft, non tam
favore Miniftroruiii Ecclefiæ quam intuitii divini honoris
3 non enim propter malitiam aliquorum Mini-
fti'orum Ecclefiæ debet a cpioque Fideli Chriftiano
quunt hi qui odio vel rancore principaliter inori, aut
intuitu vindibbæ, dut alieni gravaminis potiùs quam
zelo juftitiæ inftigati, proximos fuos per placitatio-,
nés 8c piocefliis aut Judicia publica miiltiphciter vexant
, etiam quod fuum eft requirentes : poteft nihi-
lominùshomo quod fuum èft, injudicio publico re-
pçtere, 8c ordine Juris fervato eniendam rationabi-
lém liiæ damnificationis requirere, abfque hoc quod
odiendo proxifiium mortalitèr peccet : quamquam
fæpe pro pace propria 8c trdnqiiillitate , 8c attenta
proximi indigeritia eligibilius effet omnem emendam
abfque lite publica remitti 3 vulgo nam dicitur: In
denar 10 litis non eft oboîus amoris. Multum vero is qui
ïædit alium debet attendere quod ex alterius mu-
tilatione vel occifio’ne five læfione quacunque coii-
tingit interdum læfiim cum fuis heredibus depau-
perari', in guo edfu lædens, quemadmodùm fur aut
latro, ad omnium bonorum përditorum reftitutio-
nem tenetur.
Prætçrea contra Præceptum hoc graviter peccant
qui quotjuomodo impccjiùnt ex commixtioné viri 8c
mulieris foetum nafci aut abortivum procurant, feii
îifrart~usT P>r ælaticus au"Jt” Ev ccleiialticucs ' Àa'*i frpria mm -Ua"i »i maurt 1i—æ - -/Q- pfer cuflion_c_ viaol_e_nt.a u teri, aut nimxaia ingluvie, —aua:t
di 3 nëc perdit virtutem fuam Baptifmus , aut Mifla
celebrata , five aliud Sacramentum propter malitiam
Miniftrorum.
Tenetur prætereà hoc Præcepto laicus fidelis
(quamquam aliqui Ecclefiæ Miniftri mali fuut) debi-
tum reddere, Miflam audire ,■ décimas 8c oblatiories
8c alia jura reddere ordinata pro füftentatione Eécle-
liæ Miniftrorum,: qui vàcando divino fervitio tori Rei-
publicæ lërviunt, plurimis aliorum,hominum propter
temporales 8c neceflarias occupations ab hoc mi-
nifterio præpeditis : qui fie Ecclefiæ dëbitum reddit,
liber 8C immunis Deo , non hominibus fervit.
Porro Præceptum hoc mfringunt qui [éviter nimis
propter anguftiam yeibimentorum ad lafcïviam ordi-
natam, aut aliam quameumque riegligentèm foetu^
çuftodiam. Qiiod n foetus jam eratanimatus, gravius
peccatum eft : tune enim vere homicidium perpetra-
tur. Infuper contra Præçep'tum hoc fpecialitër peccant
irividi, detradlatorcs, odio plcni 8c iracundi 3
tune præcipuè cum inter affinés 8c alios guèrras aut
difeordias implacabiles excitant, ex quibus malaplu-
riraa oriuntur 3 adeo ut is qui litem movit, eanq
cum vellet non feiret aùt valeret fedare, unde 8c
apud Deum damnorum indè provenientium reus
couftituitur. Occurrit denique contra Præceptum
hoc damnabilis. 8c horrenda corifuetudo in ad£
b? î °^ nofeere 3 quapropter nec eos de façili judicare debet,
limita potius examini divino refervantes,. çoram quo
funt ipfi Principes aéfcuum fuorum rationem reddi-
tllri. • ' ' : U .-A.-- ' •' ■ f I .
Denique folvunt hoc Præceptum qui nolunt Su-
f f lM /. Pars III.
tum, quibus mortis verifimilitër imminèt pericu-
lura.'