8 1 5
lui o b je é li, nee patet quod ratio non probat aliquid
contra diéla.
E x ifta conclufione fecunda, Sc aliis per e ju sd e -
clarationem pofitis, j'equuntur aliqua corollaria.
Trmum Corollarium.
titia quâ confiât quod Vult animas, à me diligi cum
yoluntate , etiam fi con lle t mihi quod Deus vult
inimicum meum à me diligi pro flam iflo : tunc
charitas mediate aétu fuo volente , & ilia notitiâ,
inclinât ad diligendmm pro ftatu iflo in imicum, 8c
ita de aliis propofitis , ficut eft diétum de Fide
infufa , refpeélu credendorum. E t patet corollarium.
ST a t habitus aliquos fpecie d ifti n g u i, Sc diflinélos
efFe<ftus fore ejufdem fp ec ie i, fecundiim quod
diéhim eft , quod habitus infufus non po te ll produ- Quartum Corollarium.
cere actum credendi circa diflinétum fuum objeélum, A
fcilicet illud : Omne revelatum a Deo & c . line Fide /'''vMnis habitus perfeétè virtuofus, cujufcumque
acquifita, circa idem objeélum. E rg o Fides acqui- perfeétæ virtutis aélüs mediate, vel immediate
fita Sc Fides infufa inclinât ad idem o bje élum, hoc
eft, ad alfenfum ejufdcm objeéli, Sc ad eumdem a f
fenfum fimul concurrunt ; ergo habitus fpecie di-
i l in é t i , cujufinodi funt ifti , partialiter producunt
eumdem aétum , 8c immediate 5 quia habitus ac-
quilitus ex aétibus aflentiendi ifti Complexo. Omne
revelatum See. inclinât immediate ad fimiles aflen-
fus. Patet igitur quod flat aliquos habitus fpecie di-
f t in g u i, Sc proprios a élus eorum fore ejufdem fpecie
i , etiam in eodem : Sc hoc eft cum unus eft in-
fu iu s , Sc alius acquifitus : fed de duobus acquifitis
illud non fla t,aélus ejufdem fpeciei caulantha
bitu:
non cauf.ttur ex actibus credendi , Sc ideo non eft
fimile de habitibus duobus acquifitis, Sc d c illoquo-
rum alter eft infufus.
eft produélivus.
Quintum Corollarium.
Mnis habitus bonus moraliter, ad cujufcumque
virtutis moralis aélum inclinât naturaliter.
E t licet ifta duo corollaria formaliter non fequan-
tur ex prædiétis $ ipfa tarnen voco corollaria, quia
fundantur fuper eodem fundamento, fuper quo fun-
datur fecunda quæftio , Sc eadem ratio eft hie , Sc
, I , ibi. Quare pro aliquaii deduétione, feu declaratione
X , quia actus eiuidem ipeciei cauiant na- :n_.. j 1 5 . , ASMHnHBH
c • • or j 1 • r ,• I • i f litorum duorumcorollanorum, biufdemfpeciei, Sc habitusFidei infufus n . - eitpnmo notandum, j . MISS gw f os ’ . l r - , ‘ ........ j- • ,. • . 15 quid vocatur habitus perfccte vntuoius, Sc habitus
moraliter bonus. Pro quo feiendum quod add um
bonum exercens , exercere contingit temporalité^
ut puta pafeere pauperem, prædicare, Sec. Uno
modo , propterDeum. Secundo modo, quiadiéla-
tur à recta ratione. T ertio modo, propter bonum
deleélabile , vel utile coiilequendum j aut aliquod
malum vel periculum evitandum. Aélibus primo
modo elicitis correfpondent perfeélæ virtutes. Qui
enim veritatem ex habituloquuntur, propter Deum,
habent virtutem , quæ eft perfecla virtus j iftam
habent fbli fideles, quia ifti foli veritatem propter
Deum verum ex Charitate loquuntur, Sc ifta virtus
nullum vitium fecum patitur. Habens enim iftam
virtutem, fecundiim præparationem cordis, habet
omnes virtutes. Sc omni vitio caret : Charitas enim
nullum vitium fecum patitur.
Aétibus fecundo modo elicitis correfpondent ve-
ræ virtutes, Sc imperfeétè, refpeétu primarum vir-
tunc temporis verum erat quod Chriftus non C tutum : Sc qui ex habitu veritatem loquitur, quia
r nar:,c •Sr n„nr iihiH irftm P a reda ratio diftat veritatem efle dicendam, licet non
cogîtet de Deo. 3 virtutem habet, quæ eft vera virtus,
fed imperfeéta, Sc habens' taliter virtutem, habet,
fecundum præparationem cordis, omnes habitus
bonos morales. Talis fecunda virtus, fecundiim aliquos,
omne vitium morale excludit. Secundum quod
pofleà aliquantiim declarabitur.
Aétibus autem tertio modo elicitis non correfpondent
veræ virtutes : qui enim loquitur veritatem, ut
honoretur, vel ditetur, vel aliquod malum evitet,
quemadmodum ambitiofi, hypocritæ, avari j licet
veritatem dicat, non tarnen habet .virtutem quæ eft
vera virtus, nee pertcétè, nec imperfcâè, nee tales
finit virtuofi, fed ambitiofi, tumidi, Sc avari.
De habitibus corrclpondentibus primis adlib us lo-
Icut unica eft Fides infufa omnium credendo- D quitur quartum corollarium, aflerendo quod qüæ-
fic eft unica Charitas omnium diligen- libet perfedla virtus inclinât ad quamcumque aliam
perfeclam virtutem ; Sc hoc poteil fic declarari : fi
enim aliquis habet virtutem perfedlam .callitatis vir-
ginajis, ita ut. velit vivere cafté propter Deum , Sc
aliquis fibi minetur mortem vulrtera, vel verbera, ni-
fi fornicetur: ifte habens caftitatem virginalem, Sc
nullain fortitudinein, q.uianunquam habuit aliquem
adluin fortitudinis, antequam fornicetur, vult fufti-
nere mortem, verbera , Sec. Sc tunc elicit primum,
adtum fortitudinis, refpedtu cujus vii;ginalis caftitas
ell caufa mediata , capiendo caftitatem pro habitu-,
quia adtus callitatis eil caufa immediata partialis
adttis illius fortitudinis, ex quo adtu generantur ha- ’
l i f e
Secundum Corollarium.
PE r Fidem infufam fufficienter poflet falvari in
antiquis Patribus, Sc modernis viatoribus unitas
v e r x Fidei. Frobatur : quia fi non hoc eft , alia
fucrunt complexa ab eis cred ib ilia , Sc a nobis. Im-
mo tenebantur aliqua credere, Sc nunctcnemurcon-
tradidlorium firmiter tenere : ut quia tenebantur
credere , Chriftus nafeetur de Vtrgine. Chriftus morie-
tur i Sc nunc tenemur credere , Chriftus non nafeetur
de Virgine. Chriftus non morietur. Tenemur dico
c red ere , Chriftus natus eft de Virgine , Sc tenebantur
ante Incarriationem credere , Chriftus non eft natus de
Virgine. E t licet non tenerentur illud credere; tanatus
de V irg in e : Sc nunc illud idem eft
falfum : modo non videtur qubd eadem Fides pof-
fir produccre effechis fic contraries Sc difparatos :
fed ifta ratio non v a le t, immo priùsfuit foluta, quia
eadem Fides infufa ad omnia ifta poteft inclinare,
non immediate, fed mediantibus diverfis habitibus
acquifitis , fecundiim quod priùs fuit declaratum.
E rg o fufficienter poteft falvari unitos Fidei inter
hos 8c illos,dicendo quod tàm antiquiP atre s , quàm
moderni fideles, habent eamdem Fidem infufam, non
earn dem numéro, fed fp e c ie , Sc hoc fufficit. Igitur
corollarium eft verum.
Jertium Corollarium.
jdor
P ro cujus declaratione notandum., quod ficut im -
mediatum objectum Fidei infufæ eft unum comple-
x um , Omne revelatum a Deo eft verum. Ita imme-
diatum objeSlum Charitatis eft unum complexum,
fcilicet, Deus , Sc Omne quod Deus vult, a me diltgi-
tur. E t mediante iflo , tanquam principio partiali,
Charitas inclinât ad diligendum proximum meum, fi
diligam Deum, Sc omne quod: à me vult diligi : 8c
po il confiât mihi per S.cripturam,aut alias, quod vult
animas à me diligi. T u n c Chantas inclinât-ad illud
mediate, fcilicet mediante fuo actu : Sc ifta nobitlis
, Sc acquirit virtutem fortitudinis peffeétam,
per virtutem perfeétam caftitatis. E t ficut eft de
iltis virtutibus , ita e il de omnibus aliis , 8c patet
corollarium quartum, quod adhuc inferiiis magis
declarabitur.
D e habitibus correfpondentibus aélibus fecundo
modo elicitis, loquitur quintum corollarium : D ic it
enim illud corollarium, quod omnis habitus moraliter
bonus inclinât ad quemcumque alium aSlum
irtuofus. N am fie fie t caufa to ta lis , ratio prsedictze
opinionis c on clu d ere t: fed illud non opportet , ad
hoe quod talis fit virtuofus j requiritur tarnen quod
reóta ratio fit caufa partialis talis aólus.
E x iftis patet declaratie quinti coro lla rii, Sc e-
tiam quarti. Qu ia licèt lie t eumdem efie virtuofum
in u n o , Sc vitiofum in alio j tarnen quielibet virtus
poteft efle principium producendi virtutem oppofi-
tam v it io , quo talis irretitur, Sc c um h o c , cujuilibet
moraliter bonum} 8c iftud declaratur : quia qui ca- ^ alterius virtutis : fcilicet per modum priùs declà-
ftus e i l , quia vult vivere fecundiim reélam rationem ratura.
caftitatis, habet principium inclinativum, feu dii-
poficionem inclinantem ad a£lum cujuilib et virtutis
j quia velle vivere cafte, propter ho c quia reéla
ratio fie diélat efle vivendum, inclinât ad operan-
dum aliquos aélus, fecundùm rationem reStam, quia
illo a£lu quo vult vivere ca fte , propter reélam rationem
, vult caftitatem, 8c cum ho c reélam rationem
: ficut fi diligo Joannem propter D eum , ille
aélus e il dileélio Joannis Sc De i : fic in propofitis.
Iitud autem v e lle , fcilicet v elle reélam rationem,
feu velle vivere fecundùm reélam rationem, poteft
efle caufa mediata cujufcumque virtutis, producen-
do partialiter aélum talis virtutis c um if to i fcilicet
reéla ratio diélat fic efle faciendum. Immo dicunt
aliqui quôd qui vult viv ere fecundùm rationem
Sevtum Corollarium.
Quod voco Corollarium^ ficut alia duo immediate precedent
ia.
Mn e crimen , vel vitium , cujufcumque aélus
mali e f t , vel efle poteft initium.
Iitu d corollarium declaratur particulariter de alî-
quibus vitiis. Primo de luperbia: nam Eccli. x . i f .
Initium omnis peccati eft fuperbta. Ifti fententiæ concordat
Innocentius , iplam fuperbiam in hune modum
alloquens. O infupportabtlis fuper hi a, omnibus odto-
fa , tu femper es prima, tu ftmper es ultima s riam omnepec-
catum, te antécédente, committitur , dr terecedente, di«
ö am callitatis, vult etiam fecere actum virtutis e t * 8 »?»» *» ;. .Q io d virtuwm habet- ad afe fom ^ co rp lla j
ju f l ib e t , quandoque reéla ratio diélat quod talem
aélum facere d e b e t , fic quod qui in uno delinquit,
Sc non reétè a g i t i n nullo bene a g i t , hoe e il vir-
tuol'è: verbi g ra tia : fi aliquis eft vitiofus in aliquo
morali v it io , ut avarus , vel ambitiofus, licèt fit callus
, quia abilinet ab aélu venereo j non tarnen habet
veram virtutem caftitatis, nec ab aélu tali abftineret
•propter reélam rationem : fed aliquando propter ab-
fentiam caufie particularis, qu«ead talem aélum r e quiritur,
vel propter aliquam caufam pnedominantem
impedientem. Stepe enim talis habet defiderium de-
leélandi in aélu v en e reo , fed fe re ftr in g it, quiafibi
d eficit o bje élum, vel propter timorem poense, vel
confufionis, v el Sc alterius damni: Sc licet talis prius
moreretur quam committeret aélum ilium 5 ho c tarnen
non eft e x amore reéla; rationis, fed propter
aliquam caufarum diétarum, 8c ideb talis non hab
e t virtutem caftitatis. E t ifta opinio eft v a ld èp ro -C
babilis. Nam fi aliquis faciat düos aélus , Sc primum
aélum faciat contra reélam rationem a 8c feit
fe facere ilium contra rationem, videtur quod etiam
faciat alium contra reélam rationem , quia eodem
modo reéla ratio diélat unum efle faciendum, ficut
alium. U b i autem eft eadem cau fa , idem d ebetfe-
qui effeélus. Si e rgo diélamen reéla; rationis
non eft caufa quare talis facit unum illorum , nec
erit caufa quare facit a lium: Sc hoe eft quod prius
dicebatur, fcilicet quod virtus vera moralis non eom-
patitur fecum aliquod morale vitium.
Sed ifta opinio eft bené rigorofa , 8c ideo prö-
babiliüs dieitur quod Hat eumdem virtuosè agere
circa aliquod ob je élum, Sc non virtuosè circa aliud:
hoe enim quilibet videtur experiri in fe. Experiri enim
quilibet videtur quod aliquando propofitum habet
fubveniendi indigenti, Sc de faélo ei fubvenit, pra;-
cifè quia reéla ratio diélat fibi tali efle fubvenienrii
po fiti, fcilicet principative Sc difpofitive , quia
fuperbia poteft efle principium cujufcumque peccati.
Secundo. Declaratur corollarium, de eupiditate
qu*e eft fpeciale peccatum : quia 1. ad Thimoth . vi.
IO. Radix omnium malorum eft cupiditas. Ub i Glofia
objiciens ait: alibi dicit Scriptura E c c li. x. i f . quod
fuperbia eft initium omnis p e c ca ti, hie verb dicit quod
cupiditas eft radix omnium malorum, qua convenirc
non videntur. E t refpondens ait : Sciendum verb
utrumque ejfe verb diSturn : nam nullum eft peccatum ,
quin aliquando provemat ex eupiditate, ideft, nullum eft
quin aliquando proveniat ex fuperbia , fit enim ex cupi-
ditate fupetbus, & contra. Aliquis eft enim qui non
eftet amator pecunia;, Sc forfan plures funt tales, nifi
per pecuniam putaret fe efle excellentem. E rg o
omnis cupidus, fecundum prseparationem eordis, eft
omni alio crimine irretitus.
Septimum Corollarium.
Q Eptimum corollarium declaratur de iracundia.
^ N am glofla fuper illo verbo Proverb, x x ix .# . zz.
Fir iracundusprovocat iras. A i t : fanua omnium vitio-
rum eft iracundia$ qua claufa, virtutibus tntrinfecus da-
bit ur quies : apertd verb 9 ad omne facinus armabitur
animus. Hac non poteft claudi, nifi per manfuetudinem
qua eft vera virtus. E rg o patet Gorollarimn quod in
aliis omnibus poflet declarari. E t ilia: probationes
feu dcclarationes pro nunc fiiffidant.
Contra illud corollarium arguitur aliquibus ratio-
nibus. Corollarium enim videtur d ic e r e , quod omnis
criminofus in aliquo crimine , fecundiim pra:para-
tionem cordis, eliomni alio crimine irretitus. Illud
autem nullus intelle£tus deberet opinari.
Primo, quiaquasdam vitia funt inter fe eontraria, u-
num autem contrariorum, non eft prseparatio, feu difi-
politic» ad aliud ergo See. Antecedens pro fecunda
dura , Sc fine gravaminc poteft fibi fubvenire, i t a j ) parte eft notum. Pro prima parte,antecedens probaquod
intuitu pietatis fubvenit eidem, Sc tamencum
illo v e lle , habet propofitum aSlualc verberandi lb-
cium qui fore fecit f ib i ; aut habet a6lu defiderium
fornicandi: 8c ita in uno eft virtuofus, Sc non in alio.
SiepS enim videmus aliquos aliquibus vitiis irretitos,
habituatos efle ad dandtim eleemofynam, Sc fubve-
niendum pauperibus , ac mu Ita alia virtutum opera
excrccnda. E t vifible c fl fquod aliquando talia
opera faciunt propter re£lam rationem, non obftan-
tc quod in aliis funt vitiofi. N e c fic opportet quod
rcSlaA prpaetinod ixfi ta dc aTuofma . tIo.ta lis , quare talis a£tu$ lit
tur de prodigalitate, Sc tenacitate, qua: vitia inter fe
contrariantur. Igitur See.
Secundo arguitur fic : Qucedam vitia Hint peni-
tus inter fe dilparata; ergo unum talium non eft dif-
pofitio ad aliud, quia opportet principium Sc prin-
cipatum, inter fe habere aliquam eonnexionem. E rg o
corollarium eft falfum.
T e r t io arguitur f i c : Videmus aliquos in aliquibus
criminofbs, qui alia vitia Sc crimina tantum deteftan-
tu r , quod prius morti fe exponerent, quam ilia com-
mitterent. E rg o non eft verum quod omnis crimi-
F f f no