c x x x i v „G , E jR.rS g p j g I A N A . ^R. - L V
AT. 3’
De Voteßate JZccleJiaßtca , ' 7 ^ * ß e~
'wsssmu -^i <$$p '£ M /iüitiriiate ac töa jefifje. '*
Z>r 'Pótefiate Ecclefiafiica.
POteftas Ecclefiaftica debet ab Ecclefiafticis quid & qualis-fit & quanta agnpfci, ut & ho-
norêtur cognita, 6c in fuis terminis honorata fervetur, nè plus debito cam falfx opinibnes
vel deprimant vel exaltent: quoniam primum, eft facrilegx impietatis 5 alterum,de adulationc
pefiïfera fufpcétum eft. .
H x c ratio Gerfonium movit, ut de Poteftate Ecclefiaftica, fpecialiOpere,fubcertis Con-
fiderationibus diflereret. T. n . p. z z f . & jequentibus.
Jam definitionem poteftatis Ecclefiaftica a Gerfonio traditam, cjufque diyifionem in po-
teftatem Ordinis 6c poteftatem Jurifdiótionis retulimus. Jn explicatione d?finitionis obfervat,
eos folos capaces credi poteftatis Ecclefiafticx, qui caraéteremhabent Baptifmalem : ‘ at non
pariter exigi gratiam gratum facientem, feu Charitatem. Poteftatem autem Ëcclêfiafticam, turn
Ordinis, tumjurifdiétionisfic fubdividit.
Poteftas Ordinis duplicem habet refpeétum: unus eft fuper Corpus Chrifti yerum , quoad
confeétionem ejus j aliud fuper Corpus Chrifti Myfticum, feu membra ejus. Ët hoc dupli-
citer i vel quoad miniftrationem Corporis Chrifti veri j vel cxhibitionem alterius Sacrament ,
ficut eft Ordo , velConfirmatio, vel Poenitentialis Abfolutio.
Poteftas Jurifdiótionis duplex eft-, una in Foro exteriori} alia in Foro confcicntix. Rur-
sus poteftas Jurifdiótionis in Foro exteriori dupliciter confideratur; uno modo , prout imme-
diatè a Chrifto tradita eft, fecundum legem Evangelicami alio modo, prout fuperaddita eft
ex humana Conftitutione , vel dono, per Principes fxculares: aut aliter fubdividitur. Poteftas
Jurifdiótionis in Foro exteriori, confurgit ex duplici radice : uno modo , ex parte hominis
fe ultro fubjicientis tali poteftati, ficut confitens fubjicit fe fpontè Presbytero, 6c ordi-
nandus Ëpifcopo : alius fubjeótionis modus confurgit ex autoritate Superioris, hunc vel ilium
tali vel tali fubjicientis j quod fieri poteft, non ad arbitrium illius cui fubjicitur > 6c fic inter
duplicem hanc fubjeótionem differentia patet.
De fingulis hujus divifiónis iiiembris agit deinceps Gerfonius.
D c Poteftate Ordinis in Epilcopis 6c Sacerdotibus jam diótum.
De Poteftate Jurifdiótionis nonnulla omifla refumendafunt. PoteftatemEcclefiafticamJu-
rifdiótionis in Foro interiori fic dëfinït: Potèftas eft Ecclefiaftica coërcitiva, qux valet exerce-
ri in alterum etiam invitum, ad dirigendum fubditos injinem Beatitudinis xtpr^x , velut in
finem proximum 6c principaliter intëntum. Junibiótió, diqitur facultas , ieu. poteftas próprjp,*
qua diccndi vel fententiandi jus iri alterum} ,6c hxd duplex eft, temporalis ^ fpiritu^ïs. T ë^ -
poralis'exërcétur'feciindüm Léges .Ciyiles, ad finém quietx conver fat ionis hu manx pro Hacyi-
ta : {pïritu^ïis autem exércetur' fecundum JL^es Canonicas', ad jmem princi palem xterna?
Beatitudiniscönfequendx. ’ Pró jnoBé<2iëntfum coërcjtione , adaita eft pcenajis Ëxcomifiunl-
datio : 6t funt qui dicünt, pceham hanc efle ultimam quam inftigere pofïit Eccléfiaj^ca poteftas
Jurifdiótionis, ex inftitutione Chrifti fola primariaj cc quod non extënditur acl inc^rce-
rafionem ; nee ut aliquis adjudicetur morti vel flagello corporal!: fed facit ,ho.c Ecclefiafticus,
dum facit, ex conceflione Principum; quemadmodüm multam, ob eorum dbnatiorièm, Jurifdic-
tionis temporalis autoritatem Clerus accepit j qux nihilominüs Jurifdiélio vel Cenfura dici-
tur fpiritualis, ficut 6c Ecclefiafticorum bona temporalia, propter dedicationem 6c applica-
tionem ad eos qui miniftrant Ecclefix ; ficut Panes Propofitionis, Primitix 6c Decimaz, va-
fa infuper Templi,veftes 6c fimilia dicebantür in Lege , fic 6c nova Lex retinet.
Ad defenfionem bonorum Ecclefix cöërcitivam , adhibita eft Cenfura Ecclefiaftica, per
Excommunicationes 6c Interdiéta, quas prius erat tantum contra pertinaces , fchifmaticos &
hxreticos. Utrüm autem hare applicatio gladfi fpiritualis ad defenfionem temporalium, con-
fufionem magnam in Ecclefia, vilipenfionem 6c contemptum Evangelicx hujus Cenfurx fu x ,
6claqueos animabusmultorum, magisquam falutem induxerit, vel inducat, éxperientiam echtem
appellat Gerfonius, 6c videri poflë aïtj ficut temporalitas addita eft Ëcclefiac pro dote fuaj
fimiiiter addendam tantum fuifie adversus impeditores poenam vel cenfuram temporalem, ut
eft mul&atio pecuniaria, vel corporalis detentio , vel arréitatip ^onofum. Ccptpra qux QC
poteftatis Ecclefiafticx ufu, fubje&ó, Legibus, & Jure habehtur,^^ vel px int^lliguntur,
vel exponentur alias: qux fi quis volet uno decürfu légere , apprimc faciet.
De furifditlione Ecclefiie in Temporalia.
$ed ex modó relatis fatis intelligitur, Gerfonium nullam in Eccjefia Jurifdijftioncm teiJïPQ-
ralem agofcere, nifi ex conceflione Principum . Nam 'tempöre Chrifti, ut obfervat, 6c Apo*
ftölorum, Ecclefia nullum habuit exercitium , nüllam executionêm juridicam fuper temporalia
T. ï i . 43. *B- Nee próbat Excothmunicationis gladium adhiberi, ad defenfionem
temporalium , tum fuprä, tum in libro, Dt iiita Spirituali T. 1 1 1 . p. y j. Ibidem incertum ef-
fè ait, an Jus Divinum conceflerit Prxlatis Jurifdiéfionem temporalem immediate , ^uf lal."
tem ejus exercitium , quod Chriftus ä fe abdicavitj 6c fi hoc conftare poflet , remanere tarnen
incertum , utriim Jurifdiéfionem fxcularem ex confuetudine vel dono Principum concef-
fam fibi, poflit Ecclefia per Jurifdiétionem fuam pure fpiritualem exercere , profequi, 6c
defendere. Rem etiam fufè traétat in fine Sermonis ‘De fußitia , toram Rege. T . iv. p. 649:
G E R S O N I A N A. L I B B E R I V . c x x x v
ubi obfervat 1. Ecclefiam fanétam in principio non fuiflè magnis pofeflionibus 6c reditibus onuftam ;
ouoniam Legiflator Jeftts Chriftuseam fundare voluit per fe 6c fuos Difcip’ulos 6c Apoftolos.in omni
humilitateëc ipiritualitate, per Evangelii fui prædicationem : unde habemus, ipfum fugiflë, ctim
iiiibx eum vellent Regem conftituere -, 6c mandaflë ut Apoftoli fui 6c Difcipuli contenti eflent his
nuæelar^iebanturabillis quibus prxdicabanti Dicit guoqueS. Lucas j hos qui crediderunt in principio omnia in commune habuifle. z. Politia,inquit,fpiritualis (quam nos Ecclcfiafticam
a-it Ëvaii<Telicam nominâmus) tunc præcipuè Evangelio regebarur. 3. Deinceps concefla fuifle
Ecclcfix bona, 6c iis adminiftrandis Evangelicam Legem non fuffeciffe, fed alix Leges funt in-
ventx .quxdiétæ funtCanonicæ, qux ordinant hominem ad vitam fpiritualem principaliter j
fed hoc eft medio liumanx Inftitutionis, 6c voluntarix atque pofitivx , 6c veluti per medium
viix hujus temporalis, qux fpiritualis nominatur. 4. Spiritualis Jurifdiéfio junéfaEccleûafti-
coftatui, principaliter utitur ôc proximè Legibus Divina, Naturali, Canonica. 5. Jurifdiétio
temporalis militiæjunéfa regitur Naturali 6c Civili Lege. 6. D u x hæ Jurii'di&ionesduobus illis
junétx ftatibus, funt veluti duo ipfa brachia politix Chriftianx, 6c pacem habere debent atque
unionemad Juftitix divinx Thronum fuftinendum. 7. Licet Ecclefiafticus nullam habeatju-
rifdiftionem temporalem, nifi dono terrenorum Principum} non tarnen legitime 6c juftè poteft
Ecclefixauferri.
De Regum Suprema Autoritate, nulli Potefiati Ecclefiafiica obnoxia.
Ex his patet quàm longe abfuerit Gerfbnius ab eorum mente, qui Reges, Principes 6c Dominos
temporalesRegnis, Terris , fundis6c bonis, vel àSummo Pontifice , vel ab Ecclefia ,
pro peccatis fpoliari pofle autumant. Nam inde negat, Ecclefiafticam poteftatem , prout à
Chrifto inftitutaeft, ullam habere Jurifdiétionem temporalem, ullum Dominium in terre-
na j negat item Romanum Pontificem Dominium habere in temporalibus feu poteftatem. T
ïM 23. I .
Aliundè verb affirmât, Dominium temporale fine Charitate exercen pofle ôc retineri, nec
per peccata in Deum amitti, 6c tamdiù remanere, quoufque per Leges Civiles, fecundùm quas
iliaDominia regulantur 6c robur aflumunt, fubfiftunt. Vide qux de Dominiis habet, in libro
De Vita fpirituali. T. 1 1 1 . p. 31. 32,. 33. v .
Tertio Excommunicationçm , Inteduétum, aliafque ejufmodi Cenfuras, uti multoties ob-
fervatum e f t , fpirituales prorsùseflè, 6c nonnifi pro fpiritualibus rebus ferendas , 6c pereas
fpiritualibus tantum bonis Ghriftianos privari arbitratur. Q u x tria, illorum fententiam penitùs
diruunt, qui Reges direétè vel indireétê à Summis Pontificibus, aut ab Ecclefia pofle Regnis
de Jure vel dc facto fpoliari, aflèrere aufi funt.
Gerfonii advenus Regum & lyrannorum Occifores Sententia.
Quidam Gerfonium calumniati funt, quafiMajeftati 6cfecuritati Regum minus confuluerit,
in Sermone qui incipit : Vivat l { e x , quem habes 11 Tarte Tomi 111 > u b i, Veritate
tertia, poftquam obfcrvavit Tyrarmos morte naturali raro mori, hx c addit : Nec ferme adeo
parvus efi , auinfi vitam fuam pertculo exponere vellet ut Tyranno vitam adimat,. inveniat modum ipfum
occidendi & pacem refiituendi. Unde inferunt eum exiftimafle , Tyrannum jure merito occidi
pofle : idque ipiî ab Epi'copo Atrebatenfi objeétum eft in Concilio Conftantienu.
Veriim hanc à fe calinnniam ipfc tam apertè tune depulit, ut ei jam objici nequaquam pof-
fit. Nam in Refponûone, fenfum hujus propofitionis omnino diverfum oftendit, ab eo qui
ipfi affingebatur: ejus verba hic nppofuiflè fufficiet. %
Hs.c prapofitio vera efi informa , ficut efr alia feptem per Epifcopum Atrebatenfem male' traUa, pro
fuo propofito z in cjuibus horion fic â contumeliâ aSlorem ajficit , juxta verbum Hteronymi, de Rufino.
"Unde propofitio b a c clari loquitur de pojjèfaëli, non Juris 3ficut Sxnffius Thomas feribit fimiiitert libro 1.
Deregimine Principum. Cap x i . qui nonfavet huic errori. QuilibetTyrannus &c. Scilicet
in loco allegato rationem reddit hujus diéti, cur, ut aitPoeta ad generum Cereris, pauci fine
cæde 6c fanguine defeendant T y ran n i, 8c hanc affert -, qubd cum odio ab hominibus habean-
tur, plures in eorum caput conjurent. Sed hujufmodi conjurationes nedum licitas, ut e contra,
Juri Divino 6c Humano ita contrariaseflè fern per cenfuit, ut Joannis Parviaflërtionem 5, qubd
in aliquo cafu, Tyrannus licite poflet occidi, hxteticam effe cenfuerit, 6c ejus proferiptionem
in Concilio Confiant)enfi totis viribus profecutus fit , ac propter ejus defenfionem in exilium
abierit, uti à nobis fuse narratum eft. Cirmque ei ab eodem Atrebatenfi Ëpifcopo hxcpro-
pofitio fuiflët exprobrata, exTraétatu Venient autem diesj ÔC AJJèrere mortem alicujus Principis efii
faiïam pro bono Regis ÔC Regni , fapit harefim : repqnit ; AJfertionem ejfe ver am, & eum qui ülam
reprobat, indicare je nefeire quid fit fapere harefim. Item hanc propofitionem : ^Ab hoc Precepto
Nonoccides, non excipitur Tyrannus , qui in Republica non jure principalur aut principari conatur ,
verameflë déclarât, Ôc oppofitam hxreticam , damnatam per Concilium Conftantienlè, Qui*
libet Tyrannus ôcc. H æ c4iabes T . v. p. 440. 447. 448. A. .
Quin Ac Tomus illc integer, præftantiflima 6c ampliffima eft Gerfonii adversus iftamcnmina-
tionem Apologia j cùm innumera contineat Gerfonii Scripta, quibusid unum molitur, ut'pro-;
po fitiones Joannis Parvi, qux Tyrannorum cxdi favebant, taftquam hæreticx profci iban-
tur. ' • '■ ' •'
Qiiantâ verb in Chriftianiffimos Reges Francix charitate affeétus fuerit; quantum pro illis
follicitus j quàm fidusfubditus -, quàm fine adUltatione utilis ac prudens Confiliarius j quantum
pacisamans, Ôc belli civilis ac ornnis rébellionis turbarumque iriimicusi quanto in Patriam ac
Regnum ftudio flagrans *abundë ejus 6c gefta 6c "Scripta demonftrant. D e geftis, Vitam confute.
Imer Scripta, hxcpotïffimùm lege: Tom. n i . p. 226j ;Traétatum De Confideratiombus
quas habere débet Princeps -, Inftruéliones Ad foanntm Majorem p. i f f } Sermonem De Spirit»
Sanfto v. 1370; Scrmones T>e S. Ludovico 2440 j 8c Tom o I V. Oraùones ad Regem habttas. p.