7 Joanriu Gerfonn 8 chariæ 5'. dicitur de impietate. H ac eft oculus eorum refriguit, quoniam magna ex parte diflipatum eft,
ubi potiflimè florere lölebat. Fiet infuper fermo
pnefens talibus 8c pro talibus, qualis fuiflè lauda-
tur Job, qui funt fimplices 8c redti ac timentes
Deum, 8c recedentes a malo> ne diabolus, cujus
ignoramus aftutias, improvifos foitè reperiat fedu-
catque. Tales alloquimur Venerandos Patres Car-
thulienfes 8c Coelellinos, quos afflidtos ut Job, o-
1 univerfa terra. Prov. 2 1. Lucerna impiorum pecca-
ium-f ideo avaro videtur aliquid licitum quod aliis
non videtur, quia avaritia eft lucernaei; fecundum
earn enim judicat : luxuriofo enim videtur ilia
quam nimis amat pulchra, cum fit deformis ; quia
amor facit eum evrare in judicio illo. Qdium etiam
intelledtum multorum à Fide avertit, multi Walobediendum
denfes odientes pr«lationem Clericorum dicunt DeoA portet eflè in terra Hus, qua; fonat confilium. Con-
efle 8c non homini. Aliqui etiam ex
eis dicunt folis Pradatis bonis efle obediendum. Dicunt
etiam Ordinem non efle neceflarium ad hoc
quod aliquis liget vel folvat; 8c quod non eft ne-
cefle ut aliquis confiteatur peccata fua Sacerdoti: 8c
quod relaxationes quas Epifcopi confueverunt face-
re non valent, necfuffragia Eecleli« profimt mor-
tuis. Item timentes errores fuos per juramenta pro-
palari, dicunt in nullo cafii efle jurandum. Item timentes
fe occidi, dicunt in nullo calii efle hominem
venit8c Orientales efle,pro fufceptione luminisglo-
riofi, quibus teftimonium perhibendum eft de lu-
mine. Anima denique jufti annuntiat aliquarido ve-
ra , pluiquam feptem fpeculatores conftituti in ex-
celfum ad fpeculandum. Quibus ante locutis, dif-
curramus per unamquamque confiderationem, duo-
decim veritates aliquafque cautelas mifcendo.
Confideratio Prima.
Examinator authenticus 8c finalis Judex dodtrina-
rum Fidem tangentium, eft generale Concilium.
Deducitur hæc confideratio primitùs audtoritate generalis
occidendum. Sic tranfierunt h«retici in affedtum
cordis 8cc. Tales corrumpuntomnem Ordinem hie-
rarchicum, neduminEcclefia, fed etiam in fecula-
ri politia. Tales nihilominus proteftantur fe Fidem
Catholicam tenere, 8c cum evocantur, qu«runt fub-
terfugia fophiftica, 8c captiofas refponfiones 8c lin-
guis loquuntur. Tales iniecerunt Regnum Anglise, .
deftruxerunt Studium Pragenfe, 8c ufque ad Sco- g infuper ab Evangelio cum ratione talis confirmatioj
Concilii Conftantienfis, cui forte par in du-
ratione nullum fuit. Forma Decreti fui fâtis habetur,
8c pofitaeft in tradtatu de Pot eft ate Ecclefiaftica.
8c in opufoulo, aAn lice at appellare à Papa? Sumitur
tiam venerunt. E t , proh dolor! experimur in hoc
Regno qualitermultiplicati funt fuper numerum qui
ad leditiones 8c rebelliones contra omnem domina-
tionem eriguntur, 8c nolunt quod infima per media
reducantur in Deum, fed conftituunt fe judi-
ces 8c fupremos.
T R A C T A T U S
Joamis Gerfonii ‘Dotforis & Cancellarii ‘Pari-
fcnjis. Deexaminationedoftrinarum.
Collar, ad MSS. Codd. Vidor. 699. Colbert.
99. & M. Targny.
In Colbertino Codice afcriptus efi annul Lugdttni 1413. in
Adaio. fed cum in hoc Tradians mentio fiat Decreti (fon-
ftantienfis hoc anno pofterioris, fortajje legendum
erit 142.3'
Chriftus fuit fupremus 8c optimus inftitutor Eccle-
fiæ, non deficiens inneceflariis,qui 8cdixit. Matth.
2 8.2,0. Ecce ego vobifcum fitm ufque ad confummationemfie-
cnli. Oportuit igitur in Ecclefia relinquere regulam
infallibilem pro Fide fervanda, 8c dubiis emergenti-
bus terminandis ; non autem reperitur in terns altera
talis infàllibilis régula, nifi generale Concilium
legitime congregatum. Namperfona quælibet fin-
gularis de Ecclefia, cujufcunque dignitatis, etiam
Papalis, circumdata eft infirmitate, 8c deviabilis
eft, ut fallere poflit 8c falli. Propterea non impa-
rem pofiiit Auguftinus audforitatem in Ecclefia 8c in
Evangelio dicens : Non crederem evangelio, nifi me auc-
toritas Ecclefia commoverct. Opponet aliquis, quod in
agibilibus 8c conftitutionibus humanis vel fententiis,
vel Sanctorum Canonizationibus, Ecclefia falli poteft
8c fallere, fecundum jura 8c expérimenta plurima ?
Refpondetur, fecus efle in his quæ funt fadti vel
A Juris humani, 8c in his quae funt Juris divini de ne-
ttendite a falfis Prophet is,clamat Chriftus fum- ^-'ceflitate falutis agnofcendi j cujufmodi funt verita-
musDodtornofter Matth. 7. i f . Cui confonat tes Fidei, pnecipue articulorum ; propterea Deus
a t"»_cl. i.----- --------------- - afliftit foecialius, ubi non fufficit humanum auxi^
lium, ficut in determinatione veritatum Fidei, quam
in aliis , in quibus non neceflario ftat falus. Nihilominus
attendendum eft multiplicem efle dodtri-
nanim (per Ecclefiam feu Concilium vice fua) appro-
bationem. Qu«dam approbantur, ut certitudina-
liter, vere, neceflarioque credend«: qu«dam, ut
utiles ad moralem, religiofamque dodtrinam, fine
mixtione falfitatjs noxiae non tamen funt fic , ut
credantur obligdtorias •, fed dicunturdepietate Fidei:
qu^dam verb folum permittuntur ut legantur, non
quin fint mixtae falfitates, fed habent aliunde plu-
rimas utiles dodhinas, ficut funt fcripta multorum
Dodfcorum: 8c ita Auguftinus fua fcripta recipi vo-
Apoftolus fuus Doctor in veritate.Hebr. 1 3 .ç.Dottrinis
inquit, variés dr peregrinis nolite abduci, Patres 8c Fra-
tres , qui habet aures audiendi audiat : quia nulla mo-
nitio falubrior: nulla,finegligatur, periculofiorefle
poteftj quia ficut venenum corpus enecat, fic Prophe-
tiæfalfæ,fic dodtrinæ variæ 8c peregrinæ trahunt
animas ad interitum, non qualemcunque fed æter-
num : turbant infuper Eccleuam, politias demum om-
nes , temporales 8c fpirituales evertunt. Quapro-
pter occanonibus intra extràque fufceptis , propo-
luit noftra fedulitas opufculum componere quadru-
plici modo, De Examination doSlrinarum. Primo
theologicaliter,fecundbexemplariter, tertio phyfi-
caliter, quarto pradticaliter. Primus modus quipræfontiseft
opufouli, fex confiderationes de examina-Dlebat: inquit, me is litter is cjuafi Canonicis Scrtpturis
toribus idoneis dodtrinarum , 8c totidem de exami-
nationis arte perftringet,quæ notantur in his verfibus.
Concilium, Papa, Prafitl9 Dollor bene do flus 9
Difcretor quocjue jpirituum de dogmate cenfient.
Qualii fit doStrina, docens ejuis, quicjue fodales,
Si finis fitfaftus, ejuaftuscjue 9 five libido.
Proteftamur imprimis, nihil nos in docendo vel
narrando efle didturos, intentione corrupta, favo-
re vel odio -, fed tanquam in articulo mortis pofiti,
.coram Judice D eo , volumus cautelas infinuare contra
falfas Prophetias, fiifpedtafque dodtrinas > maxime
diebus iftismalis, quandoftudium Theologiæ
defervire : E t iterum, Negare non poffum9 nec debeo (ficut
in ipfis majoribus) ita multa ejfe in tam multis opufculis
meis} cjua pojfunt jufto judicio, dr nulla temeritate culpari.
Sumitur hic duplex veritas. Canonizatio perfo-
næ non compellit firmiter adhærere cuilibet dodtrinæ
fuæ : Patet etiam in Martyribus, ut in Beato
Cypriano: Patet de pluribus Canonizatis, quorum
quotidie pofitiones à fcholafticis non tenentur, fed
palam negantur, aut cum reverentia, fi fieri pote
ft, exponuntur. Altera veritas} debet cumma-
turitate maxima 8c non fine grandi neceflitate Rei-
publicæ determinatio fieri in materiis Fidei, maxi-
D e Examïnatione doBnnarum.
1 0
me condendo articulum univerfaliter obligantem:
alioquin formidandum eft defcandalo, velfchifmate
non faciliter exterminabili> fi qui diflenferint. Do-
ceat nos de ho c , fchifmaGræcorum. Hac ratione
facra Theologiæ .Façultas Parifienfis , frequenter
(dum quæruntur ab eadem decifionesdubiorumqua-
fi neutrorum) folet non per fe totam 8c per fingula
fuppofîta fua dare determinationem ; fed deputatos nam. Sic imdiigere'dëbënt ScaiTëë7 nïïlumpræ-
fuos proconfiliodandocommittere. Quantbamplius \ ter Papam conderc pofle articulum, alioquin falle-
hæc autoritatis gravitas eft in generali Concilio, nec ' ■ - •
non in fiimmo Pontifice coniervanda ? Neque ta-
Sed notetur hie duplex veritas: Prima, quod nul-
lus Epifcopus inferior poteft condere aiticuium Fi-
dei Ca th o lic s, qui videlicet ad totam Ecclefiam fe
extendat; non enim poteft in eos obligationem fer-
re , quos non habet in Jurifdidtione fubjectos. Dif-
fert igitur detenninatio Papa;, quoniam generalis,
e lt , Be ad omnes Catholicos fe extendit quoad pocmen
ita declinandum eft ad nihil determinandum,
ut apertum inde in Fide 8c moribus fcandalum radi-
ectur 8cc.
Confideratio fecunda.
Examinator Juridicus dodtrinarum Fidem tan-
gentinm, Papa fupremus eft in terris, poft generale
Concilium, vel cum ipfo. Deducitur audtoritate
Canonum cum ratione morali, prasfuppofita Fide :
Qiioniam fupremus in omni politia Judex habet dubia
circa politiam emergentia determinare, vel interpre-
tari, veldeclai'are, cum appofitione pcenammin re-
belles , hoc autem eft judicium audtoritativum. Dice-
ret aliquis non oportet ita fieri, cum Papa fit deviabilis
j non enim eft magis confirmatus quam Petrus
renturj quoniam in fiiis Dioecefibus Prælati jus habent
cum appofitione cauti confilii. Pro quo fit
focunda veritas, diftinctione præmifla, quod aliquæ
funt dodtrinæ palam hæreticales apud omnes : aliæ
dubiæ fimplicious, led manifeftæ fapientibus 8c pe-
ritis : Tertiæ veluti neutræ, habentes pro fe Doc-
tores, cum rationibus ad utramque partem proba-
bilibusj nec in una tantum Dioecefi vel pau.cis,fed
apud omnes Chriftianos, aut longe plurimos. Eft
ergo veritas, quod in primis 8c fecundis , autoritas
infëriorum Prælatorum fe extendit 8c ad fuos tan-
tummodo : in tertiis ' verb nequaquam ; quoniam
merito dicuntur majores caufæ Fidei, propter diffi-
cultatem decifionis cum periculofcandali, ideo funt
ad Sedem Ecclefiæ , vel ad fedentem in ea Sum-
mum Pontificem referendæ; juxta illud, fitjuidam-
biguum vel difficile &c. Deut. 17. 8. vocans caufam
grandem, non ratione materiæ, fed ambiguæ difficulerat
dum reprehenlus eft a Paulo , eo quod non „ tatis in terminatione : cujus diilindtionis ignorantia
redtè ambularet ad veritatem Evangeliij Confirmât15 vel deffimulatio culpabilis , nonpaucos depulit in er-
hæc objedtio confiderationem præcedentem , fed rores, fcandalofaque judicia contra ordinariam 8c doplus
infert quam oportet : neque enim poteft afil
due Concilium generale haberi præfentiahter prode-
cifione dubiorum , nec expediret paflim ita fieri ;
Supremus autem in Ecclefia faciliter aditur > qui fi
nollet omnino pertinaciter ea quæ funt Fidei decla-
rare, vel èrraret declarando,fupereft judicium Concilii.
Porro non fequitur, Papa poteft in definiendo
fallere vel falli, igitur non eft Judex idoneus, ficut
in aliis patet inftantia. Concluditur tamen ex hac
laque judicia
dtrinalem poteftatem, noftra tempefta
Confideratio quart a.
Examinator partim authenticus, partim dedtrina-
lis hujufmodi dodtrinarum , eft quilibet in facra
Theologie Facilitate Licentiatus aut Dodtor. Deducitur
hasc confideratio per formam verbomm, qui-
- . . ---- bus dattir Licentia Magiftralis. Ego auEloritate Aporadice
duplex veritas: prima, quod determinatio ftolica> (dicit Cancellarius) do tibilicentiam legendi,re-
folius Papse in his qua; funt Fidei, non obligat, ut gendi, difputandi, docendi infacra 7 heologia Facultate h)c
pisecise eft talis, ad credendum j alioquin itsiret in & ubic/ue terr arum, in nomine Patris or PUU dr Spiri-
cafu, quod quis obligaretur ad contradidtoria, vel tus Santti. Amen. r
ad falfum contra Fidem. Secunda veritas e ft, quod E x hoc abfque ulteriori dedudtione, fumitur du-
fententia Pap« ligat omnes fideles ad non dogma- plex veritas. Prima,quod Dodtores Theofoo-icinon
tizandum contrarium, nifi per illos, aut apud illo sC ^ nt arcendi fine caufa rationali ab exerciticTprardi-
qui manifeftum contra Fidem deprehendunt eri'o- dtonim adtuum, quoniam Papalis audtoritas licentiam
rem 8c fcandalum gi*ande Fidei liio filentio fieri, ‘ ' ‘ - -
fi non opponerent fe , cognofcunt. Quod fi fieret
profecutio fententiarum 8c poenarum contra eos,
fciant beatos effe qui perfecutionem patiuntur propter jufti-
'ww.Matth.5.1 o . Supereft quoque remedium Concilii
generalis,cujus finalis, audtoritativa, judicialifque po-
teftas, fundata eft indeftrudtibiliter in illo verbo Chri-
fti de corredtione fraterna, quod f i Ecclefiam non audie-
rf i , fit tibificut ethnicus & publicanus. Matth. 18.17. Cui
legi haud dubie fubeft Papa, licet hadtenus multis hsec
veritas non placeret, propter inordinatum favorem ad
oummum Pontificem, vel fcripta ejus malefufcepta,
plus quam ad Chriftum 8c Evangelia.Nunc autem op-
pofita falfitas eft h«refis exprefse d;imnata per Concilium
Conftantienfe, cum aliis multis, in magnam
utiutatem totius pofitia; Chriftian«.
conferteis: non ita tamen quin Dicecefani, feu lo-
corum Ordinarii, poflint obliftere vel non confen-
tire pro rationabili voluntate. Exemplum de po-
teftate Sacerdotali , qu« «qualis eft in quolibet
Confideratio tertia.
Examinator Juridicus 8c ordinarius dodtrinarum
nujufmodi, eft Pndatus in fua Jurifdidtione, cui com-
jnumcat Inquifitor. Deducitur h«c confideratio per
anomcas monitiones, 8c CenfurasPr«latorum ex-
ïortatiyas, ut Dicecefes fuas extirpare ftudeant ab
n f t eUC1S perniciofifque dodtrinis. Su-
1 ur pr«terea ratio proportionalis ad audtoritatem
1 - 1 5 nec.^011 per Ordinem hierarchicum figura-
m confilio dato Moyfi per Jethro focerum mum.
quo ad corpus Chrifti vemm, fed diverfificatur quoad
myfticum, quod Jurifdidtionis refpicit poteftatem.
Exemplum in Magiftris in Artibus qui non le-
gunt femper Artes ubi volunt, mfi fcholafticoi-um
confenfus habeatur. A t verb fumitur ex hac decla-
ratione veritas altera , quod Dodtores Theologici
non obligantur precise ex poteteftate fibi tradita
pr«didtos adtus legendi, pr«dicandi 8cc. paffim exer-
cere. Secus de Pr«latis ordinariis, quorum officio
Paftorali annexum eft debitum, vel obligatio pr«-
dicandi, 8cc. fubdito fibi gregi, ficutjungit A poito-
lus h«c duo, Paftores dr Dodtores, quod ratio mani-
P) fefta convincit. Oportet enim quofdam efle in Ec-
lefia, qui fint ex officio inftituti tales adtus exerce-
rej alioquin non fuiflet inftitutaperfedtej contra illud:
Dei perfecia funt opera. Non autem funt alii fic
obligati per officium quantum Paftores fimul 8c Db-
dtores , nempe foli Dodtores. Poflent confequenter
infen-i veritates mult« falubres de neceflitate ftudii
Theologici, nifi filentium brevitas indiceret. Di-
dtum elf pr«cise 8c paflim, quoniam aliunde poteft
Dodtor Theologus obligati pr«dicare vel docere,
vel Scripturas inteipretari verbo vel feripto, dum
neceffitas imminet h«reticos 8c h«refes repellendi 5
A 3 aut