XXVIII G E R S O N I A N A. L I B E R I .
1409. Cum Joanne quidem , occafione Diplomatis in gratiam Fratrum JVIcndicantium emifli ,quo li-
xxiudrca ccnc';l dabatur illis ubique piaedicandi Evangelium , Confcfliones peccacorum audiendi, Sacra-
B iiiimMen- menta adminiftrandi, cceceraque munia pbcundi, quas Paltores folcnt. Hiec Bulla data ldibus
couccffjm. Udohris, anno 1409, llatim atque Lutetian! perlata e l l , Univerficatcm graviter commovit adversus
Mcndicantes, qui Bullam hanc fubreptitie impetraverant} 8c ejus autoritärem in Concio-
nibus per toram Qiiadragelimam Lutetia: venditaverunt dicentes, utait Niemus, fepriceipuos die
Paftores, fe verbum-Dei prasdicare 8c populum docerc, fibi licere Confelliones laicorum audi-
re , nee ceneri lai'cos peceata ilia rurfus Curionibus fuis confiteri.
1410 Hanc vaniloquentiam citb repreflit Schola Parifienfis, ftatuens ne quis Mendicantium Pri-
vilcgiis 6c Libertatibus Univcrlitatis gauderet, nifi prius Bullam fubreptitiam efle feripto agno-
viflet. Huic Decreto Dominicani llatim paruerunt, 8c ad Conventum Academic accedences, ibi
publice Bullam abjurarunt. Eorum exemplum fecuti Carmclita:} coeteri non item. At Ftancif-
c.ani, quorum opera prxeipue Bulla fuerat impetrata, acriüs earn tuebantur. Quapropter Uni-
verfitas ä Rege interdictum obtinuit, quo publica prxconis voce prohibitum ell Curatis & viris
Ecclefiallicis, Tub poena amiflionis bonorum, finere Fratres Francifcanos 8c Auguftinianos in fuis
■ Ecclcfiis Conciones habere , Confelliones audire, aut Sacramentum Ablblutionis adminillrare.
Turn Gerfonius, in SupplicationisUniverlitatis ad yEdem Divae Virginis fölemniis, Dominicä
3 Quadragcfimx Orationem habuir, qua: extat Tomi II Part. 3. p. 431. De ilia Bulla proferi-
benda adum edinFacultate T h eo lo g ix, judicatumque eft earn efle intolerabilem, totius Eccle-
liaftici flatus perturbativam , eique obviandum tarn a Praefulibus quam -ab Univerfitatibus.
Noluit tarnen Facultas tunc determinate, an confefli Fratribus tenerentur vel non tenerentur
peccata lua i.terum proprio Sacerdoti confiteri} nec alias movere difficultates circa hanc Bullam
emergentes, quas in praefato Sermone Gerfonius enucleat. Praeterea confulit Facultas, ut in lolemni
convocatione Prariulum 8c Judicum, qua: ab Univerfitate contra Bullam ada funt probenturj
ac deinde perPrxdicatores, populi contra hanc edoceantur. Item ut profalute plebium, con-
feribantur parvi Tradatuli in Gallico,continentes in generali tenorem Prxceptorum,oc enumeratio-
nem articulorum, ut vel legendovel recitando, poflintCurati.diebus Feftivis plebem fuam docere
j utque nullus Curatus aut Vicarius ejus fufeipiat deinceps aliquem Fratrem privilegiatum,
nifi habeat litteras fui Prxlati, ne qui non mifli fefe ingerant. Dcmum plures Dodores, quorum
Antefignanus Gerfonius nofter, iv Idus Odobris Scriptum ediderunt, quo Bullam proferi-
bunt. Exrat illud Parte tertia Tomi II. pag. 442.
«aftiow™ Nonnihil etiam eodem tempore turbarum fuit adversus Alexandrum V ob exadiones Deci-
jefta.10 marum quas Cardinalis de Thurcio petebat. Sed repulfam tulit Univcrlitatis fuffragio , qux
hujusmodi exadioni nomine totius Ecclefiae Gallicanx fefe oppofuit. Tunc Edidum ä Rege
emanavit ad omnes Judices 8c Officiales Regios, ut qui vellent Decimas exigere, R egno pcl-
lerentur.
Bun^Men- J°annes X X I I I , utplacaretUniverfitatem Parifienfem, Alexandri V decefloris fui Bullam dc
dfeamium, Privilegfis Mendicatium revocavit,propterturbas indeexortas, voluitque in eodem omnia llatu
iemanere, in quofuerant ante prxdidam Conllitutionem, Deplomate dato Bononias v Kal. Ju-
nii anno 1410.
Qnzftiode Eodem anno propofita eft ä Theologis Parifienfibus quxftio, de homine qui cum multiim.
gtavaio dc- ‘c, ^s a^en^ contraxiflet, bona fiia fratri reliquerat, 8c turn iple turn hujus uxor Monafticam vß-
bitisjReii- tam ex mutuo conlenfu amplexi crant. Debitis non folutis ob captivitatem fratris, contigerat
gicdiemc!" Idccrum ejus mori: quserebat utrum liberum ei fuifletredireadfaeculum,adpetendum bonafoceri
fui, utinde debitafua exolveret. Huic quxftioni Gerfonius ita refpondit, ut nec jure fuo frau-
datos creditores efle voluerit; nec fidem ac religionem voti violari permiferit. Hujus relpon-
fumundecim aliiMagiftri probarunt 8c fua fubferiptione munierunt} quo fado,ad Univcrfita-
tem perlatum eft & littcris ejus munitum. Hinc patet novum non efle, ut plures Dodores
leparatim 6c extra Comitia qua:ltionis alicujus folutioni ab uno datae fubfeibant, 6c ejufmodi
Inftrumenta haud minimi pretii &ponderis efle, ut quidam volunt. Extant ea de re Gerlo-
nii lucubrationes,6cfchedula ab undecim Do6loribus approbata, Parte4. T . I I . p. 726 & fe-
quentibus.
dsadisloanni q 9 Joannes X X I I I Univei'fitati M M Bull« ipfi admodum m v f f l indulfiflet, 'exi-
xxui SS- ftimavit haud xgve fe impetraturum,ut cxadlioni Decimarum, redituumque Beneficidrum va-
di dffre""-’ cant^ m confentiret. Atque ut earn magis demereretur , vt Idus Julii Privilegib iliius circa Be-
tio.‘ cepta neficia ampliavit. Nihilominus Legati Pontificii, quibus praierat Gardinalis Pifanus, repulfam
1411. plenis Comitiis tulcrunt. Nam primiim Joannis Diplomay quo decefloris Bulla circa Mendi-
cantes revocabatur,infufficiens Univerfitati v'ifum e l t , äc'döihde cenliiit inHterendum efle Decreto
anno 1406 äConventu Gallicamfe Ecclefias condito, ut ea immunis efletab omni prjefta-
tione Decimarum, procurationum, alionihique hmufmodi vddligalium. Cautum eft prteterea, ut
li Papa vellet Ecclefiallicis cenfuris Gall.os dd eas folvcndas cogere, ab eo ad Concilium gene-
rale Gallicanas Ecclefiae provocaretur. : Nihilominus confiiltum, ut li Pontifex urgenteip Ec-
clefiae neceflitatem pra*texeret, 6c conVocato Ecclefiae Gallicanäe Concilio ea proDaietur,'ipfi
fubveniretur per modum fubfidii caritativi , cujus col I edtores client viri boni 6c pfufeiidesa
Concilio eleCti, quipecunias collatas iis diftribuerent, quibus a Concilio praeferiptum Foret. K e
adConfilium RegilJiÄata, Pifanus AfdhiepiT^dpus, aliique Pontificis Legati, ea quse peteSant
Camera: Apoftohcae jure turn Ganohito, tuih1 Civili , turn Naturali deberi contenderunt:
allegari non tulit' Parifienfis U-niverfitas; 6c Comitiis habitisHegern adeundum cenfüit ut L e J
gatus fcntentiam revocare tenereeur,JJ6c ni faceret, deligendos ex Grdine TheologicoV/qui dam '
lerjpto refelleiJent: ConfifmatSdrifiipOr pridris Conventus cdhclufio, decretumque ad Pr^Fuid?1
aiiafque Univerlitates fcribenddrrt, tit Univerfitati’Parifienfi fefe adjungerent.
Alius deinde habitus eft Conv^ntUS^ddi plures Prsefules interfuerunt,in quo nihil concedendum »“fle
plurium vicit fententia: quarhquam plerfque Magnates ac Principes aliter fentirent.1 A t paulö poll
horum autoritate elfedlum eft, ift -luofidium caritativum Pontifici non denegaretur. Legatus
piieterea ad Senatum Parifienfeta- Pontificiam epiftolam detulit, qua fuam eledlioncm 6c
.pronum
G E R S O N I A N A. L I B B E R I. Xxxx
pronum ad pacem animum fignificabat. Adjecit unus è Nuntiis ipfi in mente efle, Latinam 6c Grte- 1411.
cam Ecclenam inter, concordiam rcllitucre , 6c Concilium generale tempore pradcripto com
vocare , in quo Ecclefias turn in capite turn in membris emendatio fieret. Placucrunt h«c Se-
natui, fuamque operam in promovendis tarn falubribus confiliis pollicitus eft. At cum intercep-
tse eflènt Legati litteras*, quibus querebatur, Parifienfis Curia: Judices contendere 1'efe ä fubfidii
pnellatione immunes, nec dc faóto quidquam folvere,6c de caufis Ecclefiallicis, ratione Pof-
lcfloni cognofcerej non parum commoti funt Senatorum animi, ftatutumque utimmunitaris Diploma
in leriniis reeiorum Diplomatum conquireretur, ac Legato injungeretur, nequid feriberet
inpofterum adversus jusCuri«, circa cognitionem caularum qusead poflèflionem Beneficiorum
pertinent} 6c poftulatum a Rege,ut Pontifici 6c Cardinalibus eade re feriberet, ne Legati littcris
fidem haberent, utque Privilegia 6c prserogativas Senatus Parifienfis farta te&aque efle vellet.
Hiec initio anni 1411 gefta.
Sequenti anno data; funt Regis litteras, quibus eos qui tempore Ncutralitatis ad Beneficia
promoti erant, Ipoliari vetabat aut vexari. Eodem anno duo-Conventus in Gallia habiti funt.
In primo Rex, de confilio Praelulum, Univerfitatum, aliorumque Clericorumflatuir, ut Pfo-
vifiones 6c Commendie Ecclefiarum locum ampliüs in Regno minimè haberent. Ea de re Le-
gatos ad Joannem XXIII Rex mific, ut Beneficiorum nundinationi quam palam exercebat ob-
viaretur. Cum autem Joannes haud quidquam penfi earn habuiflet, latiufque malum ferpe-
ret, 6c per collationes ac gratias quas paflim indulgebat, Regni opes infringcret, Regius
Cognitor, Prjefedufque Urbis Parifienfis ac AEdilesaRege petierunt, ut huic malo vellet oc-
currere. Rem is ad Senatum remifit, qui convocatis omnibus Senatoribus, adjunftisque Pr*.
fulibus 8c viris Academicis, cenfuit revocandam efle San<5tionem anno 1406 circa Beneficiorum
collationem latara: quod Senatus-Confultum a Rege probatum eft} utque anni 1406 Edidum
ubique in Regno obfervaretur imperatum. J4i l
^ Hoc tradu temporis, poll luduolam Ducis Aurelianenfis casdem anno 1407 Burgundi ope- Gcr<onii »i-
raperpetratam, bellis civilibus inter utramque fadionem ardebat Gallia. Gerfonius quanquam
Burgundo Duci obltridus, tam dirum facinus deceftatus eft, 6c JoanniParvo casdem hanclici- Do^rmaiu
tam efle contendenti acriter obllitit, utque propofitiones ejus proferiberentur effecit. Qux res Ce“imc,,’
occafio fuit maximarum atque intricatiflimarum litium , quae Gerlonio graves crearunt moleftias •
quas cüm magno animo multis annis fuftinuiflet, vix perpetuo exilio declinare potuit. Sed h«c
nihil necefle eft hie fuflus profequi, cum integra hujus cauläe Ada ä nobis edantur. Quare
his miflis qux Parifiis anno 1413 6c 1414 ad damnationem libri Joannis Parvi gefta funt} qu«
in Concilio. Conftantienli, Gerfonii pr^fertim opera ad extinguendum fchifma ftatuta funt, fum-
matim enarremus.
Narratio eorum qua: ad extinguendum Schifma in Concilio Conßantienß & poß
Concilium gefta funt > ufquc ad mortem G er form.
POft Concilium Pilanum non tam extindum quäm audum Ichifma videri poteraj, cum pro ^vo'0^
duobus tres jam efl’entSummi Pontificatus titulo infigniti. Caufa equidem Joannis X X I I I Gonc!jii!2
potior erat, at non minus invifa perfona. Aliunde res ejus in pejus in Italia rueb int, cum coniLi
Ladiflaiis Romam vicinafque urbes occupaflet j6c ad urbem Bononienfcm quo Joannes Confuge- üam. *
rat obfidendam fefe accingcret. In his rerum fuarum anguftiis Joannes coadus eft a Sigifi-
mundo lmperatore confllium 6c opem pfitete, aC Cdndlium generale convocare. In Conci-
liojuri diximus,Piläno,abAlexandro V llatutumfuerat, utpoft triennium Univerlale Concilium
ad reformutionem Ecclefice haberetur. Anno 141J id Romam indixerat Joannes XXIII} fed
incaflum omnino, llatim enim illud prorogarat, nullo aflignato ejus tempore vel loco. Id pri-
mum monuit eum Sigifmundus, ne Concilii locum indiceret, quin prius Legätos quos ad iplum
mittebat eilet allocutus. Hi Papam Florentias convenerunt, 6c de Concilii convocatione cum
eo egerunt. Sed ut res citius tranfigeretur,Joannes duos ad Sigifmundum, adjundo Manuele
ChryfolomComite, Cardinalesmifit, data poteftate utde loco 6c tempore Concilii cum impe-
ratore convenirent. Conftantiie Urbs locus , tempus dies prima Novembris anni fequentis
J4*4 agendo Conventuideftinata funt. Quod ä Legatis adum erat ratum habuit ipfe Pontifex,
cölloquio cum lmperatore habito, 6c Concilium Conllantix ad Kalcndas Novembris anni
1414 indixit Diplomatein Lodenfi urbe dato 2 die Novembris anno 1413} quo Patriar-
chas, Archiepifcopos, Epifcopos, 8c generatim univerfos Ecclefiic Prcefules invitat, ut ci live
per le, five per Legatos interlint. Bononiam inde reverfus, copiarum delcdum inftituit, quas
Ladillao ad obfidionem hujus urbis yenienti opponeret, At is morbo correptus Neapolim re-
dire coadus eft, ubipaulo poll deceflit, Joannse forori Guilielmi Auftriaci vidua: Regnum re-
linquens. Hoc nuntio recreatuis Pontifex, 8c hofte adeo metuendo liberatus, Bononte rebus
compofitis, prima die Odobris anni 1414 ad Conftantia: iter fefe accinxit, eoque pervenit 20
ejufdem menfis die.
Interea varii de Concilii fucceflu rumores erant, variae fententia. E noftris celeberrimi duo conculö m
hac tempeftate Dodores, Gerfonius,6c Petrus deAlliaco varia de eo opinabantur : hie pads 6c P«te^
difeiplinae Ecclefiaftiae reftaurationem Concilii operä a:gre admodum fieri pofle cenfebat}
ille e contra opportuniflimum 8c prjelentiflimum ad pacem lanciendam, 6c mores refor-
mandos hoc putabat efle remedium. Utriulque ea de re lucabrationes, in quibus amicedil-
ceptant edidimus. Rex autem Gallia: convocatis Regni fui Praefulibus ftatuit, per Legatos
ad Concilium mittendos inter, ccetera proponendum, ut fpeciaji Canone Sandio qua: men-
le Februarii anni 1406 circa Beneficiorum difpenfationem & collationem fada fuerat, fimul-
que Liberties Ecclefise Gallicanae confirmarcntur. Legationis Regia: piinccps erat nofter
Joannes, quem etiam Univerfitas inter fuos Legatos efle voluit. Ita in Concilio, Regis, Univerfi-
tatis 6c fuo nomine egit, tantxque fuit apud omnes Patres exiftimationis, ut nihil,nifi eoannUenfe
d 3 6c con