na Religione 8c devotione populorum formidatio. batio fpirituumrefpicit nedum perfonam qua: vifiones
Denique in ipfo g iam filentiooC difiimulatione, ex patitur, fed afcpnum qualitatem fi vera funt omnia
quo res in medi^^pofita e ll, non nihil elfe diicri- etiam ufque^^feninimam propofitionem, quoniam
minis pertimefcilli». Invenire verb medium aliquod in fpiritu veritans falfitas non eft 3 in fpiritu autem
vel expediens inter hx c extrema,laudabile quidem fci- mendacii mille quandoque funt ventates aperta;, ut
licet aut efrebtibile fit , nec dum fatis cernimus explo- in unica latenti falfitate decipiat. Hac ratione pro-
ratum. VI.Conftderatio. Probare fpiritus per modum ar-. hibuerunt a teftimonio veritatis quam fatebantur
tis 6c doblrinas, ficut tota deinceps verfabitur inten- Chriftus dxmoniacos, 6c Paulus pythoniflas. Si pra;-.
tio nemo perficere poteft per folam facrae Scriptu- A terea fit in vifionibus fapientia qua; defurfum eft cum
ræ eruditionem , qui non etiam. expertus fit in fo-
metipfo variam aftebfcionum fpiritualium pugnam,
tanquam afcenderit nunc in.coplos, nunc defcende-
rit in abyffos 8c viderit mirabilia Dei in profundo.
Nam qui navigant mare hoc myfticum diverfarum
aftebtionum quali collidentium fe flubfcuum, enarrant
mirabilia ejus, Inexpertus autem talium quid no-
vit eorum ? Hie .autem eft quartus modus probatio-
nis fpirituum. Gæterum puto differentiam inter homines
quos loquimur, unura Theologum , alterum
Contemplativum talem elfe , qualis elt inter peritum
in arte Medicinæ, 6c inter expertum feu prabticum
in eadem, quæ duo pofle convenire in eodem nul-
lus dubitaverit. Sic fit 6c fieri poteft, Domino pro-
pitio, ut idem fit in Scnpturis lacris eruditus, qui
limul in contemplationis exercitatione probatus eft.
Hunc verb talem habere vult materia præfens, ficut
luis titulis quos Jacobus 3 . 17. enumerat, primum
inquit, pudica eft , deinde pacifica , modefta, fuadibi-
lis , bonis confentiens , plena mijericordia , & frutttbus
bonis, judicansfine fimulMune. Si rurliis excedant hæ
vifiones communem ii^B g en d i modum, vel in Scri-
ptura facra pofitum, jjmjjt in ratione naturali vel mo-
rafi collocatumj quiaunon, videretur illud adferi-
bifruftra revelationi. Quod in Scriptura femel locates
eft Deus{ficut Job loquitur c. 33.14.) tdipfumnon
repent. Oneroiiim quippe efl'et ne dicamus vanum,
vifiones fuper vifiones in immenfum multiplicatas
debere recipere tanquam ab ore Dei prolatas, ac
deinde certilfima fide credendas. Sicque demum
noftra Fides noftraque Religio quam Deus ( telle Au-
guftino) voluit lub pauciffimis contineri redderetur
plus, abfque ulla comparatione , qua lex vetus onc-
rola. Hinc claræ memoriæ magifter Henricus de
----— r— B __ i- ' r 1
ahàs fcripfiflë dum de trabfcatu quodam fpiritualium r> Halfia comprimendam effo tot hominum Canoniza-
___ 8* r ______ c. - ____ t> i_______________ nuptiarum fermo fieret, meminimus. Probare ve a
rb fpiritus ifto modo dobhinafiter dum quxrimus in
alienis perlonis, quarum corda neque videre, neque
ferutari datur , oportet ut ab operibus figna fuma-
mus, dicente Chrifto. A fructibus eorum cognofcetis
eos. Matth. 7 .16.20. Fallit tarnen unum lignum vel
pauca fi non in unum plura conglobaverimus. Ita
enim tradit Tullius, ita Boetius, itaAriftoteles, in
conjebhirafi caula faciendum. Sed quoniam infinita
eft quidem hujufmodi fignorum confufio , coarbte-
. mus ad pauciora 6c dicamus liib hoc metro. Tu quis,
quid, quare, cui, qualiter, unde require Quis eft cui
fiat revelatio. Quid ipfa continet 6c loquitur. Qua-
re fieri dicitur. Cui pro confilio detegitur. Qualiter
vivere.6cunde viyere reperitur. V II. Conftderatio.
Probatjj^^^fcjtuum dum quxritur _ f ie r i, confidere-
■ imPflffperfon a fufeipiens vifiones fi fit boni6c
tionem feripfit. Hinc alia ratio fumitur, quod omif-
fo divinarum Scripturarum ftudio magna pars Chri-
ftianorum ad has vifiones ideo placentiores quia re-
centiores, converterent oculos 6c aures prurientesj
ficque necelfaria nefeirent, quia juxta Senecas ver-
bum fupeiTacua didiciflent. Sint oportet in omni
revelatione Moyles 6c HeHas, hoc elt fecundum ve-
nerabilem Richardum, teftimonia Legis 6c Prophe-
tarum, per totum alioquin liifpebta eft. Et inde lit
perfpicuum quam necefiarii funt Theologi in Cano-
nizationibus Sanbtorum , 6c examinatione dobtrina-
rum. X I . Conftderatio. Probatio fpirituum requirit ut
perfona cui vifiones hujufmodi recitantur,habeat fe
prudenter 6c cautillime: prsefertim in principio con-
fideret acriter quare movetur hasc perfona lecretum
fuum pandere : fuper quo fiet ifta coiifideratio. Cave
ergo quifquis eris auditor aut confultor ■ 'ut non
diferetijumcii, rationis naturalis, quia læfo cerebro applaudas tau perfonæ,non obinde laudes earn,non
turbatur judicium rationis. Si lasfus phantafias pa- ^mireris quali Sanblam dignamque revelationibiis at-
tiatur, non magno•ppeerr e qnærendum elt a quolpiritu < " ’
veniant melancholicæ illuloriæque vifiones, ut pa-
tet in phreneticis , in ægrotis variis, qui vigilantes
fe talia videre putant, audire, guftare 6cc. qualia
. Ibmniantes patiuntur. Habet præterea quælibet paf-
fio profundata liiam læfionem , fuam ebrietatem,
fuum (ut Origines loquitur) dæmonium. Patet in
philocaptis, in zelotypis 6c iracundis, in invidis 6c
que miraculis. Obfifte potius, increpa dure, fper-
ne earn cujus fic exalt at um eft cor & elati funt oculi,
ut ambulet in magnis & mirabilibus fuper fe , ne digna
fibi videatur qua; non humano aliomm more opere-
tur lalutem fuam per dobtrinam, fcificet Scriptura-
rum 6c Sanbtorum, cum dibtamine rationis naturalis
, nifi confihum habere prasfumat, 6<; putet nedum
ab Angelis , fed ä Deo , nedum femel in neavaris.
Unde poëta ; An qui amant fibi fomnia fin- cefiitatibus, léd penè jugiter , velut in quotidianis
t? Quasritur ergo fi perfona fit novitia in zelo Dei,
quia novitius fervor cito fallitur fi regente caruerit 5
. prasleitim in adolefcentibus 6c foeminis, quarum eft
ardor nimius, avidus, varius, efffenis, ideoque luf-
pebtus. Rurfus plurimum refert attendere qualis fit
6c fuerit perfona, qualiter erudita, quibus afiueta
collocutionibus. Talem admone non fublime la-
pere, fed fapere ad fobrietatem, quoniam verifti-
me ait qui dixit. Superbia meretur illudi, 6c eo di-
gnius quo inftar Pharifasi latentem hierentemque of-
fibus luperbiam, ficut nec Phyficus febrilem calo-
rem j fuperbus attendit. Quid enim facilius quam
quibus delebtata , cum quibus converfata, fi dives fe vililfimum peccatorem dicere, fed veraciter fim-
vel egena? In prima liiperbiam vel fecretam volup-D pliciterque ita fentire ex intimis , hoc divini munetatem,
in altera fibtionem tenebimus. Hoc liiper
omnia conveniet obfervare ne lateat interior fiiper-
bia Ipiritualis, quam Bernardus verb nominat lubtile
malum, quoniam6cde humiliatione foa nafcitur,de
fordibus oc cilicio, de jejuniis 6c virginitate 3 immo
6c de lua morte lupque contrario trahit originem.
•Quid igitur erit tutum ä fuperbia,cum nec ipfavir-
tus tuta fit ab ea ? Eft autem fuperbia quasdam in
intellebtu, dum non vult fubjici alieno judicio , led
innititur proprio : Qusedam in voluntate, dum re-
nuit obedire 3 6c hasc citius deprehenditur 3 ideoque
facilius corrigitur quam prima. VIII. (onfideratio. Pronon
humani folius exercitii. Enarrentur exem-
pla Sanbtorum Patmm, qui curiofitatem hujufmodi
vifionum vel miraculorum perniciofifiimam falla-
cilfimamque refugerunt. A qua fe Auguftinus li-
beratum in fiiis Confelfionibus gloriatur in Domino
5 quam præterea Dominus Bonaventura abhor-
rendam nimis elfe déterminât, totoque conatu re-
pellendam , nunc orationibus, nunc incrcpationi-
bus feu flagellationibus propriæ mentis 6c corporis 3
exemplo illius, qui ut tentatione careret fuperbiæ,
quæfivit 6c obtinuit à Domino , ut per tres menfes
dæmoniaca vexaretur obfelfione. Alter Sanbtorum
Papatrum
duhi fibi daertfoh trahsfiguratus in Chriftuan
diceret, Ego fum Chriftus perlonaliter te Vifitansi,
quia dignus es , confeltim claufit oculos utraquè
manu, vocifcrans: nólo hie Chrillum Videre, fatis
eft ipfum in gloria fi videro, moxque difparuit.
Alter fub aliis verbis fimilem in hujulmodi illulio-
ne fervavit humilitatem : Vide inquit ad quern m if
fus fis, ego certè talis non fum qui dignus fim hie
I 4 1 quern aliquando miffurus es, & me meus fpiritus ha milt
tegat obfeuroque loco. ' [ . 4 ftera Poteft fuper hujufmodi vifionibus re-
tipiendis vel non ; recipiendis cautela , qualem de
fomniis tradidit unus dicens, fi monitiones aliquæ
borne, inquit, fieri videantur in fomniis , vel ex
perfona defiinbtorufn vel aliunde, recipiantur3 eaS
H i . At HI .------- non quali fomnia penitus abiiciendo, necrue eis ex
-idere Chnlmny^^ltemm^ qui nolebat intrareA adverfo velut authenticis vel^ divinis adhzerendo 3 reedgitentur
potius tanquam rememörationes aliqu^
ad faciendum bona, vel mala- declinando, juxta
fomniorum qualitatem. X I. Conftderatio. Probatio
fpirituum confident , qualiter 6c quomodo perfona;
quae vifiones fe habere dicit converfatur, an in
lecreto vel in publico, an in vita abtiva vel con-1
templativa, an in dejebtione nimia, qua; notam
affert in veftimentis & ceteris, aut fi communeni
habet xonverfationem accommodain his . quibus
corivivit. Hoc prsecipue confiderare necefle e f t ,
fi fit mulier , qualiter cum fuis Confefibribus
converfatur 6c inftrubtoribus 3 fi collocutionibus
intendit continuis, fub obtentu nunc crebrce Con-
fcfiionis , nunc prolix^e naixationis vifionum fua-
rum , nunc alteriüs citjullibet corlfabulationis. Ex-
pertis credo, prtefertim Augullino ac Domino
_ Bonaventura; 3 vix. eft altera peftis vei efficabior
ß ad nocendum , vel infanabilior: Q u x fi- nihil ha-
beret aliud detrimenti, nifi temporis pretiofi la-
tiflimam hanc confumptionem, abunde diabolo fatis
effet. Habet aliud feitote, habet infanabilem
videndi loquendique (interim de tabtu filentium fit)
pruriginem, everitque de Didoneillud apud Poe-
tam.
— har ent infixi peflore vultus,
templum (dicens fibi fatis elfe, quia oculis corpo
reis afpexiflet Chriftum) colligaverunt catenis, lol-
vere jejunium , carnibus v e lc i, vinumque bibere
compulerunt, ficque tumore comprelfo lanatus eft.
Opponet forfitan aliquis ex Apoftolo jubente, Tfotite, inquit ftpiritum extinguere: T h eff f . 19. fi fit ergo vifiö
a Spiritu fanbto , qux nihilominus rcpellitur 3 quid
hoc eft nifi Spiritui fanbto refiftere, fuamquenafccn-
tem gratiam liiffocare ? Sed profebto Spiritus fanbtus,
qui fe dar humilibus, nequaquam ex humiliatione
quam prasdiximus fe fubtrahet: intrabit potius, 6c
in bene placito fuo deducet, vibtor fuper excelfii
animam hanc in oculis fuis vilem, 6c ablque ulla ruga
fibtionis humilem, 6c fimpheem. Pofrb dici non
poteft quantum ha;c curiofitas, vel cognofcendi fu-
tura 6c oculta, vel miracula videndi vel faciendi ,
fefellit plurimos, 6c a vera Religione frequenter a-
verterit 3 hinc fuperftitiones in populis quze Religio-
nem inficiunt Chriftianam, dum ficut olim Judiei
fola figna quasrant, dum Imaginibus exhibent la-
trice cultum3 dum infuper höminibus, nedum ca-
nonizatis, Scripturis quoque non authenticis pluf-
qCuonafmid cSraatniob.tis vel Evangelio, prreftant fidem. X. Probatio fpirituum confiderat caufam
quare fieri dicuntur vifiones, prsefertim quo fine nedum
proximo, nedum aperto, fed occulto 6c lon-
ginquo. Poteft itaque finis primus apparere bonus
Hcfalubris 6c devotus, ad tedificationem aliorum,
qui tandem prolabetur in muitipliciüs feandalum ,
dum vel non refpondebunt ultima primis, vel aliud
falfum fibtumque deprehendetur in perfonis fuifle,
quod reputabatur fanbtitatis 6c devotionis. Docuit
hoc jetas noftra de prasdicationibus Dominorum
Joannes de Varenis , 6c Joannis Hus , 6c fimi-
Terbaque nec placidam membris dat cura quietem.
Cum tamen in pace fit Dei locus. Nullus id-*
circo mirabitur, fi taies ad fiibulas converfi, aver-
tuntur à veritate : Si præterea mulieres hæ curiosè
agentes, funt quales notât Apoftolus. Semper difeentes,
& nunquamadfeientiam veritatispervenientes. 2.Timoth.
3.7. Ubi autem non eft veritas, fit vanitasôcfàlfitàs
necelfe eft. X II. Conftderatio. Probatio fpirituum confiderat,
unde fpiritus veniat, aut quo vadat. Italium.
Rurfus, dum aliquid fieri potett per hu-! que Bernardus teftatur hoc in fe. nunquam feiri du
mans* .mduftriaui, fit hoc in vita , fit in dbari-c tum eflè, qui tamen expertum fe pluries aiTérithu.
na .y quare. neceffe e f t , vel quærere vel expeâare militer fanéti Spiritus præfentiam ex intimo iïiotu
divmam coelitus allocutionein? hoc nempe tentatio- cordis five mentis. Mirabitur igitur fortaffis aliquis,
H B M d H t r M r - ’ ^ quo pàéto perfona ftatus inférions, dicat fe frequent
ni D e i, quam honorationi apparet fimilius. Ca:-
tenim finis attendendus eft, quare fit communica-
tio talium vifionum alteri perfona; 3 utrum ad often-
tationem vel ad neceflitatem 3 utrum ad dandum
vel recipiendum confilium 3 utrum fiat experto vel
mexperto talium: quod fi videatur h.xc perfona
quxrere tantummodo confihum ne fallatur, viden-
dum eft fi paratam fe monftrat obedire confilio 3
alioquin jam de curatione vix fpes erit, quoniam
nt dicit Joannes Climacus, non jam eget dam one ten-
fjnte fe , quia fattus eft fibi damon. A t vero dicit a-
liquis, hasc idcirco perfona non credit alieno judi-
^105 quia defuo certa eft per revelationem intimam
cc fecretam. ■
ut uni timenti___ _______ 7 __ ____ ___
mihter timentem eum, dicat unum contrarium. I- re. ‘ Ceite nec mirandum, cum pauciflimos inve-
aquc fi vifio ex Deo fuit, non diflipabitur in hu-‘ niamus, qui plene feiunt fecernere cogitationes 6c
ter agnofeere, unde fpiritusveniac, præfertim cum
dixerit Chriftus Nicodemo : Vocem, inquit, ejus audit,
& nefeis unde veniat, aut quo vadat. Joann. 3. 8.
Qu idPorrb , quod in . fpiritibus diverfis, multa in
inlpirationibus invenitur fimilitudo. Eft enira fpiritus
Dèus, fpiritus Angélus bonus, fpiritus Angenius
malus, fpiritus humanus, tam rationalis quam
animalis. Poteft autem fimilis vifio fpirari per
quemlibet hunc fpiritum fuo modo, longêque di-
verfo, fed diverfitatem faciliter percipi, quædam
fimifitudo non finit apud inexpertos tahum, qui
neque per feipfos ex acumine ingenii, neque per
. Sed profebtb non eft divifionis Deus, eruditionem in Theologicis vel Phyficis difciphms,
nti fe revelet unum, 6c per alterum fi- -neque per aliorum traditionem feiunt tafia diftinvue-
Jniliante fo fub alieno judicio propter Deum , fed
Vlg°rabitur ampliùs 6c vincet. Quocirca tradimus
pro cautela, quod hujufmodi vifionibus nedumfuf-
penfum teneatur judicium, exemplo B.Ambrofii6c
Luciani Præsbyteri, fed dicatur reverenter cum Pe-
rro , Exi a me Domine y quia peccator fum, Luc. j*. 8.
quia vilis fum, quia vifionibus tuis indignus fum,quashic
neque quaro nec accepto, fed repello : fit in coelo, non in hoc
Jaculo vifio tua tota merccs mea Domine' Deus, & fujfi-
cjt. Quid ad me de vifionibus tuis in hac vita, quid
e Jupcriorum mcowm monitiontbus, mitre potius obfecro
affebtiones lu x rationalis animx, ut rationafis eft,
ab illis qua; funt animales, videlicet in fenfu com-
muni, vel organo phantafix. Quem invenies pre-.
co r , ex timentibus Deum, peccataquefugientibus,
qui femper 6C in omnibus ad liquidum profpiciat,
dum tentationes vigent, fi fenfus eorurtl fit tantum--
modo in imaginatione, vel confenfus in ratione?
-Adeo non facile eft difeernere fenfum ä confenfu.
Quanto plus habet difficultatis probatio quadrupli-
cis prxnominati fpiritus , duin videlicet inftinbhis-
unus, vel infpfi-atio vehemens, tangit mentem3 fi
j C 3 fit