595 Petri de
gentibus & hiis qua; libero fubjacent arbitrio: quam
partem Mathematici tra£lant.
Secundo. Probatur propofitum per experientiam:
nam experientia docet quod propoiitiones qua; in L i-
bris judicialibus funt pofita;,ut plurimum fi&a;funt,
& abfque ratione voluntarie divinata; , ut patet cui-
libet non affe&ato Libros hujufmodi intuenti. Non
enim apparet qua ratione poteft dici quod unus gra- ‘
dus Zodiachi eft lucidus, alter mafculus , 6c de ta-
libus nec etiam poteft aflignari ratio fuper hiis qua;
ponuntur de imaginibus qua; ftipereft, de qua dubita-
tur utrum fit, 6c apud quofdam quod non fit po-
nenda , probabilius ^ judicatur. Unde fecundum
Averroem:i2. tJMetaphifica: hie error de imaginibus
coelorum ortum habuit ex corruptione Philofo-
phi£e,6c a Gentiliumfabulis, acexleviflima 6c debi-
liflima perfuafione.
Similiter etiam judicia Aftrologorum, fuper hiis
fundata, debiliflimis 6c frivolis perfuafionibus valla-
ta funt. Nam ficut notat Ambrofius. Exameron. 4.
Valide, voluntarie,, 6c liberaliter dicunt Aftrologi:
Ouos nafeentes taunts afpicit , id eft qui fub figno
tauri nafeuntur : quia taurus animal laboriolum
e f t , 6c afluetum jugo , fpontanea fervituti colla fub-
dere: percufforem quoque ejus nativitatem fcorpio
ex fua parte complexus fit, 6c malitia; venena revo-
mentem, eo quod animal venenatum fit: hsec enim
6c hujufmodi perfuafiones debiliflima; funt, in qui-
bus tamen, 6c multo minoribus Aftrologi fua fundant
judicia.
Item , major pars Librorum de hujufmodi judi-
ciis multis experientiis oftenditur efle falfa: 6c pro
exemplo poteft recipi una eorum regula, qua; dicit.
Quotiens luna pervenerit ad gradum afeendentem
hora conjunct ionis ejus cum foie, fi ille grad us fue-
rit pluviofus, pluet in regione ilia in qua tunc afeen-
debar: hujus enim regula; oppofitum fiepe exper-
tum eft. Secundo, de multis aliis ut plurimumfal-
lunt, adeo quod experti in ilia arte non audentper
easjudicarc, quia ftatim contra eos probari poteft
an eorum judicia fint vera. Sed judicant per nativi-
tates de hominum fortunis , ea qua; non cito eve-
niunt, aut qua; in utramque partem interpretari pof-
funt. E t tamen, ficut patet ex fupradi&is, fi de muta-
tionibus temporum, 6c de impreffionibus aeris, ut de
ventis, 6cpluviis qua; immediate fubjacent coelo, 6c
• qua; non poffunt per humanam libertatem impediri,
ipfi nefeciunt judicare j multo nimus credendum eft
quodpoffint aliquid certitudinaliter, aut probabiliter
pra;dicere de hominum fortunis per nativitates, vel in-
terrogationes, aut hujufmodivanitates. Item, quam-
vis complexionum diverfitates a cceloaliqualiter de-
pendeant, qua;, utfupra oftenfum e ft, hominum a-
nimos ad varies mores , 6c ex confequenti aliquali-
ter ad diverfas fortunas inclinant 6c difponunt: tamen
libertas arbitrii iftis poteft obftare , nec etiam
Aftrologi vires aftrorum fic inclinantes poflunt certitudinaliter
cognofcere, aut praefeire, turn propter
multitudinem aftrorum concurrentium, 6c diverfita-
tem virtutum 6c proportionem eorum j turn propter
fragilitatem perfuafionum, in quibus, ut didtum
eft, fundantur regula; ipforum 6c efle fuorum judi-
ciorum. E t , ideo quantum ad ifta , eorum judicia
vanafunt 6c frivola: cujus etiam lignum e ft, quod,
ut in pluribus, ifti Planetarii in fuis judiciis non concordant,
ficut experientia docet. Unde quidam fa^
piens Regi Perfarum feripfit in quadam Epiftola,
quod cum ipfe vacaflet in Aftronomica difeiplina, ae-
tatis fuse viros quamplurimos cognovit perfedtc Af-
trologiam- adeptos, led in judiciis varios 6c difeor-
des. Ideo dicit quod faciliiis vera inveftigavit dili-
gens fomniorum interpres, quam aftrorum contem-
plator. Ex quo clarum eft quam fragilis fit eorum
judicativa pronofticatio.
Tertid. Probatur propofitum ratione. Unde ad
oAlliaco f 596 hoctangit Auguftinus Lib. y. De Civitate Dei, ratio-
nem multiplicem, quarum prima 6c principalis quæ
fupra tadta eft, arguit de duobus geminis, feu ge,
mellis, quos conceptionis eadem conftellatio,
guræ nativitatis indeprehenfibilis variatio, deberet
efficere ednfimiliter fortunatos, cujus contrariumfa£
p è , 6c in pluribus videtur.
^ Hanc autem rationem diffuse profequitur Auguf-
tinus : 6c quia ejus proceflus fubtilis eft, 6c alicuia-
liter obfeurus j ipfum propofui declarare. $
Primo ergo quærit in fine capituli Cur in vita
geminorum, in aftionibus , in profejfionibus , ceterifque
rebus humanam vit am pertinent thus, atque in ipfa morte
fit plerumque tanta diverfitas 6cc. Unde intendit pro-
bare quod Mathematici hujus diverfitatis caufam
non poterunt dicere : 6c ideo eorum circa hoc inqui-
fitio curiofa eft, 6cfupervacanea,ficutteftanturTullius
, 6c Seneca, qui inter curiofas quæftiones énumérant:
Cur fimul natis fata diver fa funt.
Pofteà occafione prædiôfcæ quæftionis, Auguftinus
Lib. y. De Civitate Dei , in 2. Cap. récitât : quod
Cicero dicit Tpocratem nobiliffimum Medic urn, feriptum reliquiae
quofdam fratres, cum fimul agrotare coepijfent, &
eorum morbus eodem tempore ingravefeeret, codera lev are-
j tttr, geminos fujpicatum. Quos'Poffidonius Sto'icus mul-
titm Afirologia deditus , eadem con f i t ut ion e aftrorum
natos, eademque conceptos folebat after ere. Iftius quod
Ypocrates, etiam fimiletangit Quintilianus in caufis
fuis, de duobus geminis ita fimilibus, ut fimul 6c
femel inciperent 6c definerent infirmari. Hujus autem
fimilitudinis caufam diverfimodè alfignabant Medicus
Y pocrates, 6c Aftrologus Poflidonius : quia, ut
dicit Auguftinus, ibid. Quod Medicuspertinere crede-
bat ad fimillimam temperiem veletudinis , ideft corporalis
complexionis, hoc Thilofophus Aftrologus , ad
vim y conftitutionem que Jjdcrum , qua fuerat quo tempore
concepts, natique funt y attribuebat magis quam
ad fimilitudinem conftellationis. Sed in hoc Auguftinus
magis approbat opinionem Ypocratis Medici.
,, In hac inquit y caula multo eft acceptabilior 6c de
,, proximo crcdibilior conjectura medicinalis: & ra-
,, tionemfubdit: Quomam parentes, ut erantcorpo-
,, re affeCti dùm concumberent, ita primordia con-
„ ceptorum affici potuerunt, ut confecutis ex ma-
C , , terno corporeprioribus incrementis, paris valetu-
,, dinis nafeerentur: deinde in una domo eifdem a-
,, limentis nutriti, ubi aërem , 6c lockpofitionem,
,, 6c vim aquarum plurimum valere ad corpus vel
,, bene vel male afficiendum Medicina teftatur ;eif-
,, dem etiam 'exercitationibus afluefaCti tam fimilia
„ corpora gerererent, ut etiam ad ægrotandum u-
„ nq tempore, eildem caufis fimiliter moverentur „
Conlequenter improbat opinionem Polfidonii, du-
plici ratione. „ Prima eft „Conftitutionem, ijMuit,
„ cceli ac lyderum quæ fuit quando concepti^Iive
„ nati funt, veile trahere ad iftam ægrotandi parili-
,, tatem, cum tam multa diverfiflimi generis diver-
„ filfimorum affeCtuum 6c eventorum eodem tempo-
„ re , in unius regionis terra eidem coelo fubaita
„ potuerint concipi, 6c nafei, nefcio cujus fit inlo-
lentiæ.,, Secunda ratio eft : ,, Quia novimus, inquit,
,, geminos, non folùm aétus, 6c pregrinationes habe-
,, re diverfas , veriim etiam difpares ægritudines
perpeti. Hujus autem difparitatis poteft Medicus
f ) reddere caufam, led non Aftrologus. Unde fubdit
Auguftinus : „ De qua re facillimam, quantum mi-
,, hi videtur rationem redderet Y pocrates, di verfis a-
„ limentis 6c exercitationibus , quæ non de corpo-
„ ris temperatione ; fed de animi voluntate veniunt,
,, diflimiles eis potuifle accidere valetudines. Por-
„ ro autem Poflidonius, vel quilibet fatalium lyde-
„ rum aflërtor, mirùm fi poteft hie invenire quid di-
„ c a t , fi nolit imperitorum mentibus in eis quas
,, nefeiunt rebus illudere.
Sed quia ifte Poflidonius inter »flertores fatalium
fyde-
597 Oefalfis
fvderum magnus fuit, propter quod etiam Tullius, tn
Eibro, De Eato^dt ipfo loquitur, 6c multa ejus diéta récitât*
* Ideo Auguftinus improbat unam illuforiam
rationem, quam ipfe 6c fui fëquaces dan t, 6c per
auam refpondere conantur ad prædiéla. Cönantur
enim aflerei-e, quöd illius difparitatis in ægritudine
quorumdam geminomm caufa, eft intervallum exi-
gui temporis quod inter fe gemini dum nafeerentur '
hahijerunt; quia fcilicet in illo intervallo; mutata eft
coelî particqla, in qua ponitur horæ notatiö, quam
annotationem horolcopum vocant.
Contra hanc refponfiönem arguit lie.- ibid. Quia
hoc quod de hujufmodi intervallo exiguo tem^o-
55 ris conantur efficere, quod inter le gemini, dum
” nafeerentur habuerunt, propter cceli particulam
ubi ponitur horæ notatio, quem horofeopum vo-
” cant j aut non tantum valet, quanta invenitur in
\ geminorum voluntatibus, aëbibus, moribus , caf
ib u s que diverfitas: aut plus etiam valet, quam eft
I geminorum vel humilitas generis eadem, vel nobilitas
, cujus maximam diverfitatem non nili in
5>, hora qùâ quifque nafeitur, ponunt. Ac per hoc ,
’’ fi tam cëleriter alter poll alterum nafeitur, ut ea-
I dem pars horolcopi maneat j cunéta paria quæro
’ ’ quæ in nullis poflunt geminis inveniri : ‘ fi autem
9, fequentis tarditas horofeopum mutât, parentes
,, diverfos quæro, quos gemini habere non pol-
” Deindè in 3. cap. réprobat quamdam refponfio-
nem quæ datur à Mathematicis ad prædiétam rationem,
6c quam refpondifle narratur quidam Philo-
fophus didus Nigidius: de quo dicit Agellius Lib.
19. c. 14. quod ipfe 6c Varröfuerunt viri Romani,
quâmvis do&iflimi. Ifte ergo fingebat in propofito
exemplum de rota figuli celeriter.verfa. Quia quod
dicit Auguftinus : Fruftra itaque aftertur nobile Mud
commmturm de ftguli tota : quod refpondifle ferrent
diurn bote queflione turbutum. autetn illud
exemplum feu figmentum taie. „ Dùm enimrotam
figuli ^quanta potuit intorfiflet, currente ilia bis
■ ” numéro de atramento tanquam uno ejus loco fum-
” ma celeritate pereuflit; deindè inventa funt figna,
” quæ fixerat, defiftente motu, non parvo inter-
„ vallo in rotæ illius éxtremitate diftantia. „ Hoc ergo
exemplum applicabat Nigidius ad propofitum per
hune modum : Sic j inquitj in tanta rapacitate cce- i
li etiam fi alter poll alteram tanta celeritate
” nafcatür, quanta rotàm bis ipfe percuifi, incoeli
, fpatio plurimum eft : bine hin t, inquit, qu:e-
”, cumque diflimillimaperhibenturinmoribus, cafîbusque
geminorum, ,, Sed licet iftud exemplum
apud Mathematicos nobile reputetur, ut peitaftum
eft; tamenipfumirridet Auguftinus, dicens: „ Hoc
„ figmentum fragilius eft, quàm vafa quæ ilia rota-
tione finguntur , „ ideft, componuntur, & caufam
fùbdit. „ Namfitammultumin ccelo'intereft, quad
„ conftellationibus comprehendi non poteft, ut ah
„ teri geminorum hereditasobveniat) alteri non obveniat;
cur audent ceteris qui gemini non funt, cum
” infpcxerint eorum conftellationes, talia prænuntiare
” quæ ad illud fecretum pertinent, quod nemo poteft
comprehendere , 6c momentis annotate nalcen-
H tium. „ Deinde removet unam refponfionem
quæ poiTet’hîc dari. „ Si autem, inquit, proptereà
„ talià dicunt. in aliorumgenituris, quiahæcadpro-
’ dudiora fpatia temporum pertinent ; momenta ]
” verô ilia partium minutarum , quæ inter fe gemini
poiTunt habere nafeentes, rebus miniipis tri-
! ’ buuntur , de qualibus Mathematici non folent
„ confuli : (quis enim coofulat quando fedeat,
,, quando deambulet, quando vel quid prandeat?)
Secundum hoc removet Auguftinus, quia de talibus
minimis rebus non arguit ratio prætafta. Ideo fubdit.
Niimqmd iflafciUcet minima dieirms, quando inmoribus,
operibus, cajîbufque geminorumplura plier irritent que divcr~
Appendix ad Tom. I.
Prophetïs. 598
famonftramus? Quafi dicens: non de illis, feddema-
joribus loquimur.
E t confequemer hoc oftendit in 4. cap. per ea quæ
leguntur in facra Scriptura, de Jacob 6cEfaü. ,, Na-
,, ti finit, inquit y duo gemini, antiqua Patrum me-
„ moriâj (ut de infignibus loquar, ) fie alter poft
„ alterum > ut pôfteriôr plantam prioris tenerct.
^ ,, Tanta in eorum vita fuerunt, moribusque di-
, veifaj, tanta in adibus difparilitas, tanta in pa-
„ rentumamore diflimilitudo, ut etiam inimicoseos
, inter fe faceret ipfa diftantia. „ Et quod hæc diverfitas
non fuerit de rebus illorum minimis, de quibus
fupra diétum eft , confequenter oftendit. „ Num-
,, quid, inquit y hoc dicitur , quia uno ambulante
„ alius fedebat, 6c alio dormiente. alius vigilabat,
„ alio loquente alius tacebat, quæ pertinent ad illas
„ minutias quæ non pofliint ab eis comprehendi qui
„ conftitutionem fyderum, quâ quifque nafeitur feri-
,, bunt, unde Mathematici confulantur -, „ Qiiafi dicens
quod non de illis , fed de aliis magnis rebus :
quod generaliter déclarât: quia, inquit, „ Unus duXît
,, mercenariam fervitutem, alius non fervivit : unus
„ à Matre diligebatür, alius non diligebatur: unus
„ honorem, qui magnus apud eos habebatur, fei-
„ licet honorem primogenituræ amifit, alter adep-
,, tus eft. 6tc. „ E x hoc igitur confirmât ratio-
B nem fuam prædi&am, coarguendo fie. „ S i , inquit,
ergo hæc ad illas pertinent minutias temporum ,
” quæ inter fe habent gemini, 6c conftellationibus
„ non aferibuntur* quare aliorum, fcilicet non ge-
,, minorum conftellationibus infpetStis, ifta dicuntur?
Si autem ideo dicuntur, quia non ad minuta in-
„ comprehenfibilia, fed ad temporum fpatia perti-
„ nent, quæ obfervari notarique poflunt; quid hîc
,, agit rota ilia figuli, nifi ut homines luteumcor ha-
„ bentes in gyrum mittantur, ne Mathematicorum
, , vaniloquia convincantur. Quafi dicens : quod
illud exemplum de rota figuli ad propofitum non valet
, fed folùm hominum mentes involuit.
Sed quia prædi&a ratio fundata in exemplo de Jacob
6c Efaü,poflet à Mathematicis calumniari, dicendo
hoc fuifle miraculosè faétum : ideo induco alia exempta
ex hiftoriis Gentilium : Unum eft famoflimum,
de Remo 6c Romulo, quos Juvenalis commemorans
ait.
^ Geminos fub rupe Quirinos &c.
De quibus narrat Titus Livius, Lib. 1. primæDe-
,, cadis, quod,, licèt eadem Mater ipfos geminos eo-
„ dem partu fedidiflèt j tamen illos dilpar fortu-
,, na lèparavit : quia unus occifus eft ingloriofus,
,, alter autem, fcilicet Romulus, à cujus nomine
„ Roma diéta eft, conftitutuseftRex 6c fàftus Le-
„ gifiacor, diëtus eft parens urbis ejufdem, 6c poft
mortem à civibus colitur ut Deus. Item de aliis duobus
inquit Lucanus :
Stant gemini fratres fecunda gloria Matris
Quos eadem variis genuerunt vifeerafatis. 6ce.
Item Pliilius, Lib. y. Tftaturalis Hiftoria, plures taies
inducit. Similiter 6t Tullius, in L ib ro , De Diuina*
tione, 6c in L ibro, De fortibus& de fato multa difputat
de geminis, ex quibus ratio prædiëta evidentiùs con-
firmatur. Sed adhuc ad confirmationem prædi&a-
rum rationum, Auguftinus, De Civitate Dei. I. y. c.
2. facit alias rationes contra Poflidonium 6c Nigidium,
)6c fimiliter inquirit : cujus horæ notatio fit horeA
J copus, fecundùm quem de fato judicant Mathematici.
Utrum fcilicet fit hora conceptionis, vel nati-
Vitàtisj 6c utrümque improbat. Unde arguit de illis
geminis, quorum morbus eodem tempore gravior,
leviorque apparebat : 6c dicit quod ifti qui volunt
hoc attribuere fyderibus, quod de corporum fimili
temperamento veniebat, redarguendï lunt ; 6c hoc
probat tali ratione. Cap. y. „ C u r , inquit, fimilitèr
„ codemque tempore, non alter prior, alter pofte-s
P p z a ri&r