Expulfio
MorsUrba
ni&.lefti
Bonifaciii!
11,90. i?9*» Tacis Pro-
1393- De viis iE
eundx pacji
Univeifira-
I694,
)
MiijijFf.Joannis Ade, die 20: AugufeijFr. Richardi Marie; Petri Dechanaio, menfe Gdlobrij
Joannis Nicolai, menfe Septembri ; aliorumque plurium , qui propofitiones à, fe in Orationi-
bus pobMcis, adversus 'intaminatam Virginis Çonceptionem prolatas , retradlare coadti flint.
Quinetiamab Univerfitate decretum eft , eos omnes cxpellendos , qui nollent jurejurando
iefe aftringerc ad fuftinendatn damnationem errorum Joannis Montefoni ; eofque omnes qui
vellent ad Univer-fkatem acCedere , priiis id juramentum præftare ftatutum.
Dominicani exiftimantes hac cenfura S.Thomædoétrinamimpeti, hoc juramentum emittere
detreélarunt ,6c fie aFacultateTheologicaexpulfi funtiac deinceps, nec ad Gonciones habendas,
nec ad Confefliones audiendas, nee ad ulla Ecclefiaftica munia obeunda admifli.In tantum autem
populo odiofi effe coeperunt,ut non tantiim folitis eleëmofinis privarentur, fed & fæpe vexaren-
tur , ac muldtareritur, ita ut in publicum prodire vix auderent. Dominicani, adtantam tem-
peftatem fedandam, in Capitulo Generali habito Tolofæ anno 1.38p, decern è fuo Ordine Doc-
tores elcgerunt, quiCaufàm S.Thomæ adverfus Univerfitatem Parifienfem in Curia Romana
tuerentur, 8c ibidemOrdinis expenfis refiderent. Eo tempore Univerfitas Apologiam illam co:i-
fecit, quam inter Opera Pétri de Alliaco, in Appendice Tom. I edidimus. Quidquam ea de re
novi in Curia Romana judicature fuifle memoria proditum non eft* At Dominicani, ut iram
in fe concéptam lenirent, coa6ti funt Feftum Gonceptionis cum âliis in Gallia celebrare, 6c
de Conceptione Virginis filere , nec am piiùs earn in peccato conceptam publice docere. Id
obfervantibus quies data, & Ecclefiafticorum officiorum exercendorum licentia concefla. A t
per viginti quinqué annos à Facilitate Theologiæ Parifienfi exularunt, quia jurare noluerunt, fe
damnationem propofitionum Montefoni probare-, donee tandem Sacra Facultas, ad preces in-
ftantiflîmas Régis, eos admilit,die 11 Augufti anno 14035 ea lege, ut appellationi quam àFa -
cult'àtis Decreto ad Summum Pôntificem interpôfuerant, nuntium mittetent , utquc ii qui in-
pofterum FaCultatem adiré nr, fe huic Decreto parituros effe fponderent. Atque hæc de Joan-
nis Montefoni 6c Dominicanorum negotio. Nunc ad inftitutam fehifmatis Hiftoriam rever-
tatnur.
In Italia Ludovicus Dux Andegavenfis, 6c Carojus Dyrrachinus de Regno Neopolitanocon-
° cendentes obierant. N ec multo poll Urbanus V I deceflit, anno 1 38p, menfe Odtobri. Poll:
* hujus môrtem, Cardinales Aveniohenfes id efficere inanimo habebant, ne quis, in hujus locum
à Càrdinalibus , qui Romæ erant, fubftitueretur , atque ea de cailla ad Wencefîaum Impera-
tbrem , aliofque Reges feripferunt litteras , ut ea ratione pax redderetur. Ecclefiæ. Verùm
fru'ftra id moliebantur : nam Cardinales, qui Romæ erjant, metuentes ne ab eleélione facienda
deterrerentùr, ftatim à Pohtificis morte Conclave ingrefli funt, 6c die 2 Novcmbris
Petrum de Thomacellis Neapolitanum Cardinalem in Pôntificem elegerunt. Is fe Bonifa-
facium IX appellari voluit. Ita redintegratum eft fchifma, quod extingui facile potetat.
Mox confecutum eft bellum Neapolitanum, inter Ludovicum Andegavenfem, Ducis ejuf-
dem nominis filium , à Clemente coronatum , 6c Ladiflaum Dyrrachini filium , Regem à
Bonifacio defignatum , qui tandem füperior fuit. Interim inter Pontifices hinc 6c inde cer-
tatum , quamvis non deeffent viri probi, qui utrumque ad pacem quovis modo reftituendam
exhortarentur. Hanc præcipiiè exoptabat Univerfitas Parifienfis , quæ etiam anno 1390 de
Clementis exaélionibus apud Regem querelam inftituit.
Anno 1392 prima pads inter ûtrofque de Pontificatu contendentes ineundæ mentio fada
videtur. Hoc enim anno , duo Cartuficnfes pietate moti, feruntur Romam ad Bonifacium
ivide, 6c ab hoc Pontifice, cujus ad pacem animum inclinarant, epiftolam obtinuifle , quâ Re-
gëm Chriftianiflîmum adhortabatur , ut pad Ecclefiæ confuleret , pollicitus ad earn fancien-
tdam fefe id omhe quod licirum crederet, efie fa&urum. Hoc cum comperiflet Clemens *
datàfque Bonifacii Litteras Régi, Legatum ad Regem mifit, qui fuo nomine fignificaret, para-
tum fe elle quidvis facere , ut ichifmati finem imponeret. Hac de caufa publicæ Supplicatio-
nes'in Regno Galliarum inftitutæ. Sed tunc nihil ultra procefturn.
Anno 13P3, padis'inteyFranciam 6c Angliam induciis, Univerfitas Parifienfis ad Regem
Deputatos mifit, qui cnixè rogarent ilium,ut ad unitatem Ecclefiæ reftituendam ferio allabo-
;>raret. Poft folemnem hanc ob rem Supplicationem Parifiis celebratam, de viis revocandæ
. pads habita deliberatio eft. Atque ut plena 6c integra effet fuffragiorum libertas, in arcam
-occlufam votorum fchedulæ à fingulis Nationum Deputatis per rimam miflæ funt. Omnium
fermé fententia fuit , vias Ceffionis aut Compromiffi aptiflimaseffe,ad finem imponendum fehif-
mati.
Verfabatur tunc in Gallia Petrus de Luna,Gardinalis, à Clemente ad Regem miffus, Bitu-
rigum Duci tune apud Regem potentifiimö ,valdè-acceptus,.qui fanaUniverfitatis confiliatur-
babat. A t ftabant ex altera parte Petrus de Alliaco , 6c Ægidius de Campis , cum Nicolao
Glamengio , qui Judicium Academiæ baud fegniter tuebantur. Cum his plures habitæ dif-
putationes j quæ cùm omnino fuiffent inutiles, Cardinalis vetuit hujufmodi propofitiones Parifiis
fieri, ac Petrum de Alliaco , 6c Ægidium de Campis à Clemente accerfiri voluit. Ac
ifti négaiunt fe ituros, 6c Univerfitas Legati minis non modo à negotio pads promovendo de-
territa non eft, fed ei impenfiùs apud Regem allaboravif : atque ut benigniùs à Rege exci-
peretur, Burgundionem Ducem fîbi conciliavit , ut eum adverlûs Bituricenfem Clementi ad-
diétum haberet adjutorem. Hujufce ergo 1 Principis gratiâ, obtentâ Regis alloquendi & de
fehifmate deliberandi façultatej ftatim indicés, pro more, Siipplicationibus,acdeincepsComi-
tiis habitis , poft maturam deliberarionem, die fextä Junii anni 1694 ftatutum eft tribus po-
tiftimum modis , jam anno fuperiore comprobatis , pacem Ecclefiæ procurari poffe , àtquc
reftitui, fcilicet, Ceffionis , ac renuntiarionis omnimodæ contendenrium j Compromiffionis mutuæ
iiràliquos, qui communiter deligerentur ad rei difcufiionem , quorumque arbitrio ftandum
efieti 6c Determinamnis, feu definitionis per Concilium Generale faciendæ.. Decretum deindc
faétum, ut hæ très viæ in epiftola conferiberentur, quæ Régi offerretur. Hujus verb con-
fcribendæ provincia demandata jam fuerat Nicolao Clamengio Oratori turn temporis di-
fertiffimo. Cornpofita ab ilio epiftola, leda 6c probata e ft, placuitqne eam Régi offene.
Itaque
Itaquc Univerfitas,ultima die Junii Regem frequenti comitatu adiit, 8c per Oratoremfuum 15P3_.
prxfätas pacis vias propofuit 6c cxplicavit , fimulque epiftolam , feu libellum , in quo illae
continebantur,obtulit. Laudat primum ineäUniverfitas Parifienfisftudium fuum in extinguen- dxpadsae.
do fehifmate, quod ä fexdecim annis viguit , quo nunc privatim difputando,6cconferendo, autglobhl1,
feribendoj nunc palam 6c aperte coram Rege orando,proponendo, 6c exhortando ad Ecdefia;
unionem, quantum divinitus facultatis fibi datum erat, eniti non deft it it} conatus fuos, licet non
omnino irritos, tarnen hucufquefruftratos fuifle conqueritur.TW^;«!, inquit, hucufque fttimus, &.
pcffimorfitn ejttorumdam riefarid faEHone impediti acceJJ'u eodem Regia Majeftatisßiic ejua nihil poß'u-
mus y exenfata licentia .infantia, & adolefcentia. Laudat deinde Regem, quod jam maturior fadtus,
illico,nondegener ab Illuftribus Proavis, ad fatutem Ecclefije, 6cdiri vulneris hujus amputatio-
nem totis viribus animi intenderit: gratulatur ipfi , quod jam Ecciefise rerum llatus immute-
turj quodque mutatis vicibus, qui antea ab Uuiveriitate admoneri folitus erat, ipfe prior earn
exhortetur 5 qui fe pulfari toties audierat, ipfe ultro pulfet, & non modo puifec , fed quod fuo
jure poteft, ut vias 6c rationes, quibus id fieri poflit, follicite 6c fedulo exeogitent imperat. Se
6c fua univerfa in hujus execrabilis feiffüras refartionem1 impenfurum pollicitus , etfi R egni fu i,
aut corporis impendium, negotium hujufmodi depofeeret. Mandafle fpeciatim eum Academic,
utviasj modos, 6c formas, quibus ad hanc concordiam maturius veniretur,per Deputatos, qui
cumRegiis Gönfiliariis convenirent, exeogitaret. Juflis paruiffe Univerfitatem, fed Confilia-
fios Regis-noluifle cum Deputatis ejus conferre. Interim tres. vias, ad pacem inEcclefia obti-
nendam exeogitatas , 6c ab univerfis Academicis approbatas , per wodum avifamenti ,
( verba funt epiftolae ) Majeftati Regiae proponunt. Prima exiis, eft via Ceffionis, 6c Renuntia-
tionis plcnas 6c integral utriufque contendentium; five Ceflio illa fiatprsfentibus ambobusCol-
legiis Cardinalium, ab unoquoque feorfim Collegio fuo,aut inter manus Deputatorum ä fe , aut
nominandorum •, quä fadtä 6c publicatä, ab utroque Collegio fiat ele&io.. H x c v ia , ut con-
venientior , effieacior, 6c promptior coeteris ariteponitur. tum propter facilitatem executionis,
tum propter univerforum Principum 8c Regnorum utrique adhserentium tranquillitatem 6c
honorem , tum ob juris utriulque perplexitatem, tüm ob utriufque partis in fua: caufe jufti-
tiä fiduciam } quä fit, ut nulla verifimilis fpes f it, hos ad illos acceffuros effe. Secunda via
quae proponitur, eft mutu^ Compromiflionis amborum in aliquos folemnes viros,quos ipfiambo
duxerint nominandos, -velinaliquos alios canonice eligendos , tanquam in plenarios Definit
tores controverfije , qui fupremum de cä Judicium ferant. Hase via Concilii generalis convo?-
cationi anteponitur , per quam rei definitio '6c facilior 6c maturior redditur. Tertia via,eft
Concilii generalis, aut fecundüm formam Juris,ex Prariatis tantummodo celebrandi: Aut quia,
verba funt Epiftolae, plures eorum, proh pudor ! hodie fatis illiterati funt , plurefcjue ad alterutram
partem inordinate affieEli.^ mixt is unk cum 'Tr a lat is ad acjualem numerum Magißris & DoEtoribusTheo-
logia & Juris Arbitris j aut adhuc , f i alicui pradiEla provifiornon fufficit , adjunElis, prater pramiffios ,
Capitulorum Cathedralium , & Rcligionum principalium uno vel pluribus Deputatis. Concilii generalis
autoritärem extollit, Regem enixe precatur,ut ad fchifma extinguendum ferio allaboret j 6c Ec-
clefias mala inde exurgentia, 6c imminentia late deferibit, quorum fummam hic referre non piget.
,, Quid ante hoc fchifma , fchifmatifque prasambula Ecclefiä florentius ? quid fplendi-
dius ? quid locupletius ? quid honoratius? tarn grand i' exuberabat bonorum copiä , ut
„ mole etiam fuä laboraret. Poftquam verb clades ifta fehifmatis damnatiflimi introiit, pro
„ libertate fervitus 6c duriflima fervitus, pro divitiis egeftas, pro fpecie.deformitas ,pro lro:-
„ neftate dedecus, pro eminente gloria vilis 8c abjedta contentio, pro Ecclefiä: 6c bonorum
„ ejus tuteia prxda:, rapinae, fpolia invafenmt. Et quare hoc? Qiiia nimium indigni, atque
„ improbi homines,ad regimen Ecclefiä: evefti lunc, 6c plufquäm quotidie evehuntur, quibus
„ nihil fan£ti eft^ nihil penfi, nihil honefti curx fit. Suis tarnen flagitiis, 6c libidinepafeun-
,, tu r , atque deledantur: exhauriunt Ecclefias, Religiones diffipant, Monafteria fpoliant ,
;, Sacras paflim Domos in vaftitatem redigunt, ut fua: cupiditati fecriJegie nunquam fatis fa-
„ tiandas, deChifti patrimonio fui pretioliffimi Sanguinis effufione conquifito, fatisfacere va-
„ leant-j facraque aut prophana , e quibus quseftus aliquis, aut pecunia pendeat, promifeue.
„ habent: exadtiones graviflimas, maximas, intolerabiles pauperibus Ecclefiä: Minittris impo-
, , nunt; impiiflimos homines atque inhumaniflimos ad colligendas eligunt,quineminiparcant,
„ nullius mifereantur , alias quam talibus inopiäpreffi , quin ftatim excommunicent, fblmi-
„ nen t, ac exterminent, quinetiam in barathrum, quantum in fe eft: , detrudanti nifi fibi
„ impofitum onus protinus exolvant. Mendicos jam Sacerdotes, 6c viliflimis infuper officiis 6c
,, prophanis fecularibus fervientes ubique videmus. Sacrofandie Reliquiae, Cruces , Cal ices
„ ip fi,omnia denique vafa facrifica, fi argentea tarnen funt vel aurea5proventus Ecclefiarum
„ ac reditus, ad angarias iftas importabiles folvendas, multis in locis venduntur. Quot jam la-
„ bentia Templa, quot ruentes Bafilicas, quot jam asquatas folo cernimus j 6c multo nimium
, , plures cerneremur, nifi Regia veftra fublimitas, pofitis in manu fua proventibus, Ecclefias
„ reparari , ac refici fiepe ab earum Redloribus, compelleret........... Quid nunc deSimonica
„ haerefi loquemur? qute in Ecclefiä: Domo fic prsfidet, ut jam ejus ditioni omnia fint pro-
„ pemodum fubjedla, 6c fine cujus interventu , pauci gratia: quidquam, nifi valde difficulter
,, obtineant j fiqui earn Advocatam habuerint, non lite , non Judicio, non difficultate aliqua
„ terreantur. Verum in aurem utramvis otiose fi velitdormiat, quia pars fua tuta eft, 6cforr
„ matis fludluum turbinibus, ipfe in portu naviget. H^c eft qua: Beneficia , qua: alicujus
„ omnino emolumenti funt, impuriflimis quibufque, dum tarnen opulenta fint, diftribuit,
, , maximeque ut fedula difpenfatrix circa Paftorales Curas invigilat, qua: pauperes afpernatur,
„ nCc ullä promotione, quantacumque dodlrinä polleant-, dignos cenfet :imo quo plus funt lit-
„ terati,eo magis utplurimüm, funt fibi odio habiti, quia liberius eam redarguunt quam aliiv,
„ nec fuo patrocinio in ullis Beneficiis affequendis uti velintj 8c quod iniquiflimum eft, nec
5, fatis exagerari verbis poteft, hsec eft,quae.damnatiflimä corruptelä, Sacramentorum omnium
„ myfticas collationes,6c pra:cipue Ordinumac Poenitentia:, turpi deteftabiliquequreftu venditj
„ ac per hoc ineptiffitnas vilifiimafque perfonas, fordida cupiditate, ad honorcs Ecclefiä:, 8c Gra-
Tom. /. b dus