i o Joannis Gerfonn 20
de fine, fi fit bonum dele&abile ut carnalis liixus fpiritum fàlfum detegere vellet j hæc millier capta
feu fpiritualis. E t ficut manifeftum e ft, quod om- 8c poenis ut torqueretur eft addiéta, quæomnemve-
nis excellens affeétio trahit ad fe judicium rationis: ritatem confcfla e f t, qualiter prædiéba Cupiditatis
veruiitamen ficut nulla eft vehementior quam luxu- occafione finxiflet, ut noc modo fe nutriret St fua:
riofa libido, fie ad errandum falfumque docendum paupertati fubvenireti aut fortafle pro hujufmodi,
nulla perniciofior. Patuit in feélis Turclupinorum, diabolo fe miferam in fàmulam dedicavit. Inventa
quorum fequaces non défunt ufque hodie, quando eft infuper morbum caducum habere, ac eumdem
& ubi latere putaverint ferpunt ubilibet. Epicurei fub extaticis exceflîbus quos finxerat palliare. De
fub tunica Chrifti, qui mulierculis primo devotio- ^ qua cum varia opinio effet an tanquam hæretica con-
nem fingentes fpecie tenus, paulatim eis Fidem, tan- demnaretur, juaicatum eft à doccis ad poenitentiam
quam lumen 8c oculos tollere quærunt, quatenus eam admittendam, nec efîè hæreticam, quia ilia
eas licentius ad defideria fua maligna proftituant. quæ fecerat dimifit, nec obftinata permanfit.
Non eft noftrum feeditates horrendas detegere, Finistradatusd e e x a m i n a t i o n e d o Ct r i -
confiderantes illud Apoftoli: Q ua in occulto fiunt ab
eis, turpe eft dicere. Porrö luxus fpiritualis accipitur
omnis curiofitas improba feiendi qua: non oportet,
vel plufquam oportet, juxta perfona: qualitatem.
Sit igitur prima cautela, non plus fapere veile quam
oportet i led ad fobrietatem, quia non omnibus om-
nes doStrinze conveniunt: fed ftudentibns alia ju-
bentur cognofci, qua: vel ä Religionum profeffori-
bus, vel ab homimbus parum idoneis ad apices do-
dtrinarum fiiblimium, prohibentur, quibus ladle o-
pus eft, non folido cibo, qui diligentius ad inflam-
mationem affedlüs piam 8c devotam nutriendi funt,
quam Intelledfcüs eruditionem, Non quod fpernen-
da fit intelledlus feu rationis illuminatio , fine qua
przeceps infedudtionisbaratrum ccecus iret affednis,
led curiofitas inconcefla feiendi fiiperba videtur.'
Unde generalem finalemque ftatuimus cautelam,
preepofitum Apoftoli verbum. Doftrinis variis & peregrin
is no Ute abduct, quod ut prudentius obfervari
valeat, non minimam dabunt przemiffze confidera-
tiones occafionem jundta fedulitate foleitiaque Supe-
rioris in omni Collegio vel Univerfitate vel Mona-
fterio, fed providerintnonminori follicitudine, qua-
les apud fuos dodtrinze frequentantur ad animze fo-
mentum, quam panis quaüs apponatur ad corporis
nutrimentum. Superfimt alia plurima eo fortaflis
accommodatiora quo fermo de moralibus particula-
riter feu pradlicabiliter traditus 8c citius accipitur
in zeftimatione 8c plus hzeret inrecordativa feu me-
morativa > fed ad przefens ifta curfim didta fufficiant.
Exemplum Quoddam de fedudtione mulieris ,
quodaccidit anno Domini 1424. <
Deeft in MSS. Codd. Vitt. & Colbert.
Re c i t a t u s eft nuper Lugduni Gallizecoram
Clero procefliis cujufdam mulieris delatze 8c
detente Burgi inBreflia, quae eft notabilis villa Du-
cis Sabaudize, circa quam eft domus Sellionis Ordi-
nis Carthufienfis. Hzec mulier fub pallio devotio-
nis Sc revelationum fingebat mirabilia. Aftruebat
enim fe elfe unam de quinque foeminabus miflis ä
D e o , compaflivepro redimendis innumeris anima-
bus de inferno. F t jam fiia collufione fubdola de-
ceperatinReligioneifla quamplurimas fimplices mu-
lierculas. Sciebat videndo frontem peccata quae fecerat
unufquifque; hoc enimfecundum Auguftinum,
etiam diaboli malitia feire poteft St fuis revelare y 1
non autem ea quae futura abfblute, five quae in fe-
creto cordis latent, 8c nullo exteriori motu aut fi-
gno fefe produnt: habebat etiam fiipradidla mulier
duos carbones in pedej, qui eam afflixerant quotief-
cunque aliqua animaad infernum defcendilfet. Quo-
tidie tres animas ab inferno liberavit, unam vel
duas fine difficultate, aliam feu alias cum poena majori
ut dicebat. Mentis quoque excefliis feu exta-
ticos frequenter habebat, in quibus mirabilia per
revelationem didicerat. Erat que mirze abflinentize,
fingulariflimä: etiam vita:. rlura verb alia de ca
fcrioenda forent. Nuper autem cum fpiritus almus
Sandlze fua: Ecclefize Redlor verus (ut creditur) hunc
NARUM.
Sequuntur aliquie confideratiortes quoad tres
modos reliquos.
Hac défunt in yiUorino Codice MS. fed reperiun•
tur in Colbertino.
SUp E RER Ar e x quatuormodisexaminandido-
dlrinas propofitis profequi de tribus. Sed cur
iltud non fit ad notitiam dedudlum, tangunt confi-
derationes quæ fequuntur. Prima confideratio,
quod in examinatione dodtrinarum non femper ex-
pedit notificare particulates defedtus qui repertifunt
,apud eos qui fe alios docere jaótabant. Primo, ne
'fecretum datum à viventibus Ôc notis violetur. Secundo
, ne veris do&rinis & canonicis miraculis feu
Prophetis apud fimplices aut malignos calumniæ locus
detur. T e r t io ,ne particularis enumeratio pau-
corum fufficiens pro fingulis æftimetur. Rurfus in
examinatione doótrinarum confulendi funt experti
circa particulares cafüs Sc eventus, quos luis tem-
poribus invenerunt. Primo, quia certiùs fecundum
Ariftotelem judicat experientia quam ars, Sc exper-
tus quam artifex. Secundo, quia non funt aótiones
humanæ circa generalia, fed in individuis, ficut
Medicus non fapat hominem, fed hunc hominem >
ita moraliter agens non dicitur facere opus in genere,
fed hoc opus in fingulari,fcilicet cum circumftantiis
debitis omnibus iftis Sc illis. Tertib, quia pruden-
tia quæ dobtrix eft operum humanorum præfuppo-
nit experientiam tam ex præteritis quam ex prælen-
T tibus, ex quibus futura conjecturât. Ampliùs in
'examinatione doCtrinarum cavendumeft ne decipia-
tur examinans vel examinanti credens propter rela-
tiones infolitas nunc ab illis nunc ab iibis perceptas
vel auditas, præfèrtim à foeminis aut à lafeis uiiu--
pantibus fibi nomen fanClitatis Sc docentis. Primo,
juxta vulgatum auCtorem. Rarafides, ideo quia multi
multa loquuntur, Sc hoc fit fæpe fine confequettf
tia, fine ratione : fed ex fantafia capitis perturbati.
Secundo, quia multi funt qui dicipiuntur, quamvis
fe decipi nefeiant, nec decipere vellent. Tertio,
quia funt alii multi qui fe decipi non credunt, alios
tarnen decipere volunt fingendo mirabilia Sc ilia
quæ fciunt efle falfâ, Sc iftorum infinitus eft numerus
, Sc à me qui loquor fréquenter expertus, ita
quod ex iftorum relatione fi credere, fi referre, fï
' feribere voluifîem, grandis efteétus fuiflet liber at-
que mirabilis apud curiofos. Benedict us Deus qui
per talium irrihonem Sc contemptum me totiens à
ieduCtione fervavit. Fui pridem, fàteor, per relatio-
nes aliquorum magnæ meritb reputationis, proximus
feduCtioni dequodam EremitaRemenfi,nifimoduin
refponfionis- propriæ , Deo volente, temperaflem.
Circa quod tempus opufciilum compilavi, feu le-
Ctionem unam de diftinCtione revelationum verarum
à fàlfis. Sufeinde in examinatione doCtrinarum maxime
circa doCtrinam Theologiæ myfticæ, quæ con-
fiftit in affeCtibus Sc fpiritualibus fentimentis, non elt
fàs hômini magifterium afîùmere fibi in omnibus j
fed Spiritui fânCto debet hæc gratia præcipuè relin-
• ’ qui.
ai ‘veritaies fin t credenda de necejjitai. fa lü t. 2 2
Primo, mm fpiritus ubi vult fpirat, & vocem Ctrinarum. Sed ha:c interim fiiffecerit ad confüm-
" ' ' mütionem hujus opufeuli fubnotafTe.
Finis de examinatione doftrinarum a Joanne de'Ger-
fbn Cancellario Parifienfi.
qui.
ejus audis, & neftis unde veniat aut cjuo vadat, prop-
terea non debet ejus infpimtio fub e'ertis regulis aut
terminis comprehendi, ficut nec gratuita vifitatio j
qua: ideo gratuita dicitur , quia pure gratis datur,
quamvis lit plurimum non I Conferatur nifi pr^para-
rl« Sc facientibus quod in fe eft} quales funt qui e-
DECLARATIO V E R ITA TUM
fuæ. Secundo, quià divifiones gratiarum funt j Sc eundemDomtnu?nJoannemGerjoniumDoc-
ünicuique dedit Deus menfuram Fidei folitariis aliter,
aliter fcholafticis, Sc ita de reliquis. T er tio ,
quia femel loquitur Deus Sc iaipfum non repetit: dedit
itaque Deus per Scripturam fuarn facram Sc ex-
pofitores fuos habere fùmcienter intelleCtum in omnibus,
juxta vocationem unius cuiufque. Cæterüm
vocatio Solitariorum Sc Monachorum ifta e ft, ut
plus ftudeant affeCtui devotionis, quam intelleCtûs
eruditioni, nihilominus quia dedit Deus mundumdifi
putationi hominum tanquam occupationem peffi-
mam, faltem malitia poenæ, ne per otium deterius
homines torpefeerent * ne præterea præ faftidio de-
ficerent abominantes manna Coelicum , condefcen-
dendum eft humanæ fragilitati : permittendum eft
idcirco religiofis aliquibus inquirere de doCtrinis
fcholafticorum, quæ traCtari folent circa libros fen-
..... n __i r. ______i ^ __ _
torem ér Cancellarium Parifienfem.
Gollat. ad Codd. MSS. ViCtorin. dp8. Colbert, pp;
Sc fp 72. Sc M. Targny.
Script us paulb poft annum 1416.
DE c l a r a t io compendiofà quæ veritatesfint
de neceffitate fàlutis credendæ, quæ de fôla
probabilitate tenendæ, quæ de pietate Fidei repu-
tandæ, 8c quæ fint impertinentes judicandæ, 8c hoc
fùb diftinétione vel gradu fextuplici, qui ad quater-
narium reducitur. Pro fblutione dubitatibnis quæ
nuper movebatur in fermone de nativitate Yirginis
Mariæ confideratione fècunda. anno 141^.
Primus gradus veritatum crederidarum eft Canon
____ ___ ________________ totius Scripturæ facræ Sc fingulorum quæ in ea litte-
Porro fi quæratur à me, quis inter cæ- ® raliter aflerta funt, fie videlicet quod non ftat cum
teros Doétores plus videaturidoneus? Refpondeofi-
ne przejudicio, quod Dominus Bonaventura , quo-
niam in docendo folidus eft 8c fecufus, pius Sc juf1
tus Sc devotus. Pra:terea recedit a curiofitate quantum
poteft, non immifeens pofitiones extraneas vel
doétrinas feculares Dialeéticas aut Phyficas , terminis
Theologicis obumbratas more multonun,
fed dum ftudet illuminationi intelledtus, totum re-
feit ad pietatem Sc Religiofitatem affeétüs. Unde
ladtum eft ut ab indevotis fcholafticis. quorum
proh dolor ! major eft numerus , ipfe minus exti-
terit frequentatus, cum tarnen nulla fublimior, nulla
divinior •, nulla falubrior atque fuavior pro Theo-
logis fit dodtrina. Quanto denique diligentius in
fenedtute mea fum revolutus ad ftudium iplius, tan-
to fadta eft ampliüs confufa garrulitas mea. Dixique
Fide ut aliquis diffentiat pertinaciter alicui contenta
in eadem Scriptura ad intelledtum Spiritus fandti,
qui eft verè Sc propriè fenfus litteralis. Si allegatio
quæritur, fufficit illud Mat. f . 18. aAmen cjuippedi-
co vobis , donee tranfeat coelum & terra j iota unum
aut mus apex non prateribit à lege donee omnia fiant.
Sequitur. Amen dico vobis, coelum & terra tranfibunt,
verba autem mea non tranfibunt. Ibid. 24* 3f ■ Confiât
autem quod Canon Bibliæ Le x eft Dei per revelationem
habita, cujus affertiones littérales innituntur huic
unico litterali principio. Omne revelatum à Deo eft
verum, Sc quod Scriptura facra divinitus eft à Deo
revelatiT, fic quod in omni fua parte eft Verbum Dei
quod tranfire non poteft. Facit ad hoc dift. p. De-
creti ; Capitulis. Egofolis. Si ad facras & Quis nefeiat.
•Secundus gradus eft veritatum ab Ecclefia deters
mecum, fufficit hæc dodtrina , ut quid ftulto labo- p minatarum, quæ ab indubitata relatione Apoftolore
confumeris, quid didtas, quid feribis ? Multiplicen-
tur protius Sc transferibantur opera Dodtoris iftius, de
quo vere dicitur illud Chrifti de Joanne: Erat lucer-
naardens& lucens. Joann, y. 3 y. Pr^terea ficut apud
Grammaticos Donatus de partibus orationis, Sc apud
Logicos fummulse Petii Hyfpani traduntur ab initio
novis difeipulis ad memoriter recolendum, SC fi non
llatim intelligant j fic apud Theologicos difcipulos
Breviloquium Bonaventura:, quod incipit. Fie-
to genua : videretur valde faluoriter imponendum
jundlo itinerario fuo mentis in Deum , quod incipit.
Jn principio primum principium: Itaque laus omnis
inferior eft his duobus opufeulis , quorum vim
agnofeere etiam fola credulitate non pai*vus eft pro-
fedlus. Denique fermo de fentimentis fpiritualibus
in contemplatione, in devotione receptis j nullatenus
intelligitur, fi non experiatur, Scfi non intelligitur,
& fi non amatur j non libenter auditin', fed negli-p
gitur vel fpemitur, nifi quis ita fueritinftitutus quod17
nrmiter Sc pie credat, fe prjeparans ut fapiat Sc non
intelligat, neque fequatur phantafias proprii capitis
vel alieni. Sed Doctores approbatos Sc eruditos in
utraque Theologia, fcholaltica 8c myftica pro du-
cibus ampledlatur. Sunt induftria: quaedam notatas
fuper hujufmodi negotio Theologia: my fließe, quamvis
fa;pe maxima fit induftria delerere quamlibet in-
duftriam, Sc quod homo fecum habitans magifterio
Spiritu SanSli tota Fide, tota Spe* tota Chaiitatej
tota fe demum devotione committat. Sunt aliqua
feripta de impulfibus Sc de conceptibus Sc de Concordia
Theologize myftica: cum fcholaftica, 8c fi-
milia multa qua: proficiunt ad examinationem do-
Tomi I. Pars /.
rum per fucceffionem continuam devenerunt; Eft
autem hæc Ecclefiæ auéloritas tanta ut dicere Augu-
ftinus : Evangelio non crederem nifi me auSloritas Ecclefia
Catholic a compelleret, quamquam viciffim dici poffit,
Ècclefiæ non crederem, fi non auéloritas facræ
Scripturæ impeilèret. Et ita diverfis refpeétibus au-
éloritas utraque mutua fe confirmât.
Attendendum tamen eft quod non omnia qiiætra-
dit vel tolérât Ecclefia publicè legenda, ftint de neceffitate
falutis credenda, ficut patebit ex quinto 8e
fexto gradibus veritatum j fed dumtaxat ilia quæ fub
definitione judicialitradit elfe credenda, vel oppofita
reprobanda, concurrente univerfali totius■ Ecclefiæ
confenfu implicite, vel explicité j verè vel interpretative.
Tertius gradus eft veritatum fpecialiter aliquibus
revelatarum quæ ab illis quibus revelatio faéla, eft,
abfque ulla dubitatione credendæ funt, àlioquinnon
effent revelatæ, de cujus ratione eft ut fit certa. Cæ-
teri verb quibus non eft hujufmodi revelatio faéla,
non obligantur credere nifi per miràculufn evidens
vel Scripturam facram, 8c præcipuè per Ecclefiam
detur certitudo. Sic enim Joannes Baptifta miffio-
nem fuam oftendit per Scripturam propheticam. Et
Apoftolus propterea contulit Evangelium fuumcjuod
habuerat per revelationem cum Petro j 8c aliis dé
Ecclefia j non quod dubitaret de illo Evangelio:
peccaflet enim, nec dixiflèt, etiam f i Angélus de coelo
aliud vobis Evangelizjaverit , anathema fit. Galat. I . p.
Sed ideo contulit Evangelium fiium quod habuerat
per revelationem ut approbaretur per Ecclefiam ad
credulitatem aliorumScnon ad fuam, quia dixit quod
nihil fibi contulenmt Petrus Sccæteri, fed dextrasde-
B 1 deruHt j