6o 3 Petri de Alliacû
in communibus eventibus qui dependent ex multitu-
Ex omnibus ergo fupradi&is poflumus concludere,
dicendo quod Joannes Salberienfis,füi Polieratici. Lib.z.
Eft autem Aftrologia nobilis & glortofafcientta, fecundum
client elam fuam , f i intra moderationis metasfe exhibeat: A
quas ft immoderate excedat, non tarn Philofophia fpecies,
quam impietatis difcipula efi; EtrurSÜS. Verum sJfyCa-
thematiet, & Planet arii, Ä * profejfionis fua potentiam
dilatare nituntur, in erroris & impietatis mendacia per-
nitiofiftima irr aunt,
Uude etiam ex Hiftoriis patet, quod five Pritici-
pesi five aiii, qui mendofis vanitatibus, de aftrorum ju-
diciis curiofe vacaverunt , communiter infortunati
fuerunt, aefi fortuna indignaretur, & eos impu-
gnaret qui ejus confilia vanis artibus perfemtantur. Unde
poft multas improbationes de talibüs, Au6tor pr«-
allegatus, eodem Libro concludit. Ita dicens. Pluri-
mos ear urn audivi, novi mult os: fed neminem in hoc error
e diüfuijfe recolo, in quo manus Domini condignam
non exercuerit ultionem. Et h«cdeifto dubio, öcde
toto fecundo Artieulo principali.
604
Contra Spiflolam Dohati: de Apöftolo Petro dicit, quöd
in illo, tanquam in Petra fundata fit Ecclefia. Quem
fenfum in quibufdam verfibus' Ambrofii canimus: ubi
de gallo 8c galli cantu ait.
Hoc ipfa Petra Ecclefia
Canente culpam delevit.
Finis z. T r a ft at üs.
P E T R I DE A L L I A C O
Cardinalis Carrieracenßs, in Magißerio
Theologie Magißri.
R E C O M M E N D A T I O
S A C R Æ
Eundem quoque fenfum le^imus in quodam Sèr*
mone de Fefto Cathedr« fan&i Petri 8cc. adversüs
quem fenfum Auguftinus in pluribus aliis paffibus
aliter exponit hunc Evangelii locum : Nam Libro
primo, D e Verbis Domini: fibi ita inquit.„ Quia enim
,5 Chriftus Petra,Petrus Chriftianus: ideö Petrus a Pe-
„ tra, non Petra ä Petroj ficut non ä Chriftiano Chri-
„ flus, fedaChrifto Chriftianusvocatur.Th «ergo
j, inquit, Petrus, & fuper hanc Petram quam confefliis cs,
„ 8c cognovifti dicens: Tu es Chriftus Filius Dei vivi
„ adificabo Ecclefiam meam. Quafi dicat, fuper me «di-
„ ficabo t e , non me fuper te. „ H « c ibi, 6c his fimi-
lia. E t alibi fuper Joannem, Sermone 1 3 4 *8 ^ ho-
milia quadam de Transfiguratione Domini. Licet
autem ipfemet Auguftinus, Libro primo %etraftationum
cap. z i . qua; harumduarumfententiarumprobabilior
f it , ele&ioni le&oris reliquerit: non tarnen videtur
quod in Petra Petrus, fed in Petra Chriftus fit in-
gtelligendus: de quo ait Apoftolus: Petra autem erat
Chriftus. 1. Cor. x. 4. Quis enim in Petri infirmitate
Ecclefia; firmitatem ftabiliat ? de cujus infirmitate
ancilla oftiaria interrogata refpondeat. A d cujus vo-
ccm j ut Gregorius ait, dum mori timuit, vitam neoa-
•vit Cum ergo vacillaverit Petrus, nec firmus fun-
datus fit Petri Vicariusj cum que jam diferepent de
fummo Petri Sacerdotio Pontifices , 8c litigent de
fummo Pontificio Sacerdotes: quis affirmarc pr«fu-
mat quempiam, quantalibet fän&itate aut dignitate
t t _ __ fulgentem, five Sacerdotem, fivePontificem, five
S C i l l U R . Petrum, five PetriVicarium ,autquemvis alium,
prater Chriftum, efle Chriftian« Ecclefia; fundameii-
p _ , , -n , S C I T? 1 r turn ? Dum e contra dicat Apoftolus oxtnfundamen-
Sltper hanc retrain adljicabo hjCCleJiam meam. turn aliudnemo poteft ponere^prater id quodpofttumefl^quod
Sc riptum eft. Match. 1 6 . 1 8 . '-'eft chriftus fefus. i.C o r .3 . n .
M Sed ut ea qu« praemifimus ad concordiam redu- Agnus , Ecclefi« Do£tor Auguftinus, in Libro
De Civit. D e i , duas deferibit civitates, duas
fignantes Ecclefias inter fe diverfas pariter 8c
adverfas. Una eft civitas Hierufälem, alia eftcivitas
Babylon: una civitas eft Ecclefia Dei j alia civitas eft
Ecclefia diaboli. Una Ecclefia bonorum, de qua dicit
Pfalmifta, Laus ejus in Ecclefia San ft or um. Pfal. cxlix.i .
Alia Ecclefia malorum, de qua dicit idem Prophe-
ta : Odivi, inquit, Ecclefiam malignantium. Pfal. xxv.
5. Una eft igitur fupraPetramaxlificata, quam Pfalmifta
David admirans alloquitur. Gloriofa difta funt
de r<?, civitas Dei. Pf. lxxxvi. 3. Si cut audivimus, ita
dr vidimus in civitate Domini virtutum , in civitate
Dei noftri, De us fundauit earn in aternum. Pf. XLVii.
9. Alia eft fuper arenam fundata, quam idem Prophe-
ta videns abominatur. Vidi, inquit, iniquitatem, &
cotradiftionem in civitate. Pf. Liv. 10. Etiterum: Super
muros ejqs iniquitas, dr labor in medio ejus, & in-
juftitia, & non deficiunt de plateis ejus ufura & dolus.
Ibid. Ha; funt igitur civitates dux, ha; funt dua: Ec-
clefise fibi invicem adverfaria;, 8c inter feplurimum
contraria;, quarum unam regit diabolus; aliam regit
Chriftus.. Unam diabolus aedificat fuper inftabilem
arenam > aliam Chriftus aedificat fuper ftabilem Pe-
tram , de ea dicens praemiflam pro themate fen-
tentiam :. Super hanc Detram adificabo Ecclefuim
meam.
Sed inveftigandum nobis eft qua; fit hcec Petra,
fuper quam sedificanda erat Chrifti Ecclefia, 8c adversüs
ecclefiam diaboli confirmanda. Ubi ex va-
riis Sanftorum di£tis magna oritur prolixitasquceftio-
nis, Nam Beatus Auguftinus quodam loco, in Libro,
camus: ita concedamus Chriftum efle Ecclefiie fun-
damentum principale, ut non negemus fuper ipfum
plura fundamenta «dificari pofte. Sic enim Apocal.
xx i. 14. Murus civitatis illius, per quam intelligitur
Ecclefia, duodecim dicitur habere fundamenta. Chriftus
itaque fuper feipfiim, tanquam fuper folidiflimum
fundamentum, Ecclefiam fuam adversüs Ecclefiam
diaboli firmiter ftabilivit, 8c fuper hanc firmam Petram
Petrum ftabiliter firmavit 5 de eo dicens pne-
mifläm Evangelift« fententiam : Super hanc &cc. Sed
fälva omninö Chrifti Salvatoris fententia; five in Petra
Petrum, five in Petra Chriftum, fecundüm littera-
lem fenfum intelligere valeamus : tarnen fecundum
fpiritualem ihteltóum, per hanc Petram , divinam
Scripturam 8c facram Chrifti do&rinam fignare pof-
fumus, quae tam firm« foliditatis ,8c tarn folid« firmi-
-jtatis exiftit, ut non immerito fuper earn Chrifti Ecclefia
fiindata fit. Quid namque firmius, quid foli-
dius , quam facra eloquia? quam divina teftimonia a
Chrifto in «ternum fundata ? Sic enim Chriftum
alloquitur Propheta. Initio, inquit, eognovi de tefti-
moniis tuis , qaia in aternum fundafti ea. Pf. cxvm.
i f 2. Quot quot ergo funt Chrifti eloquia , quot
Chriftian« do&rin« teftimonia j tot dici poflunt Chri-
ftian« Ecclefia; fundamenta. Sacra igitur Scriptura,
Chrifti teftimonio, in «ternum fundata , fpirituali-
ter intelligi poteft ilia firma Petra, fuper quam asdifi-
cata eft Ecclefia: fuper cujus firmitate Petr«, Chriftus
Petri infirmitatem timentem priüs, ac tremen-
tem, pofteä folidä perfeverantiä roboravit, 8c Ecclefiam
fuam contra omnem ecclefi« diaboli perfecu-
tionem invidä conftantiäfolidavit, de ea dicens: Super
605 Recommendatio facra Scripture. 606
per hanc Petr am adificabo Ecclefiam 8cc.qu« fuerunt ver- ris, fincera fincens mifeeri, atque contignari faseft
, :~x r> ------- Hinc Apuleiüs Platonic« fchol« Philofophus,de Deo
Socratis Librum feripfit. Videamus denique in hujus
montis pede^ qualiter hujufmodi Philofophi caterva-
tim fe fe comitantur , ut afeendant faciliüs , 8c ut
currant velociüs. Alter alterius fequitur veftjgia.
Plato Socratem infequitur j Ariftoteles Platonem 5
Lucilius Setiecam ■, Seneca vero Paulum fequi cupiens,
poft eum clamitat dicens. O mi Paule charijftme, op-
tar cm ejus ejfe loci apud meos, qualis tu es apudChrifti-
...... Verba funt Senec« ad Paulum. Epift. iz .
ba primo propofita, VeftrisReverentiisfæpiùs repc-
tita. Ad quorum declarationem verborum, omiffs
divifionum rithmis, ftilum Patrum , ut poflumus ,
infequentesj oftendamus quaUter fuper Scripturam
facram, tanquam fuper firmam Petram, Chriftus fuam
ædificavit Ecclefiam. Sciendum itaque quod in quolibet
ædificio rationabiliterordinato, primo,proce-
dit fundatio. Secundo procedit ædificatio. Tertio,
fùccedit confirmatio. Hoc igitur modo ordinatiflimus
orrinium artifex Chriftus, fuper Scripturæ facræ Pe- ______ ^ ^
tram, Ecclefiam fuam ædificavit. Primo namque Currunt ergo velociter, currunt pariter , &'tameu
fundamentum ^ je c it , fuper hanc Petram. Secundo, A quia nec facræ Scripturæ, nec veritatis Catholic« viam
incrementum adjecit, adtficabo, inquit. Tertio, com-
plementum fecit, Eccleftam meam. Primo igitur,inqui-
ramus hujus «dificii fundamentum, fuper hanc Petram.
Secundö, videamus hujus «difieii incrementum, &-
dificabot inquit. T e r t io ,perfpiciamus hujus «dificii
complcmentum, Ecclefiam meam. Sic enim fatis, ut
arbitror, declaravimus pr«miffam pro Themate fen-
tentiam. Super hanc Petram &c. In primis ergo,
inquiramus Ecclefiaftici «dificii fundamentum, fuper
hanc Pretram. H « c namque Petra , • fuper quam
fundatur Ecclefia, ut jam pr«mifimus, facra poteft
intelligi Seriptura, five verbi Chrifti veritas in « -
ternum fundata, de qua Chriftum alloquendo dice-
bat propheta - In aternum, Domine, verbum tuumper-
manet in coslo, in generatione & generationem veritas tua.
Pf. cxvm. 89.90.
Confpicite igitur Orthodox« Ecclefi« fundamentum,
videte mirabile'myfterium. Nulla enim domus
eft qu« non habeat fua fundamenta: deorsum,
fiirsüm que tendunt parietes j defüper teéta ponun-
tur: fola aum Ecclefia fuum fundatementum fursüm
habet, 8c dümipfa deorsüm in terra manet, veritas
ilia fuper quam fundata eft fursüm in ccelo in «ternum
permanet. Sic tarnen veritas in ccelo perman-
fit, quod etiam deorfüm ad terram defeendit , 8c
juxta Sapientis di&um, de ccelo a regalibus fe,dibus
tenent, in montem afeendere non valent. Nam 1
quodam inlöco de ipfis aflerit Auguftinus: Bcnccur-
rmt-, ftd tarnen in,yianm cmrmf. idtotjumto plus cur-
rum, tanto plus errant.
His itaque dimiffis in hunc modum currentibus •
atque errantibus , Oculos mentis in montem eriga-
mus fublimiùs, & videamus ibi antiquos Patres ve-
terisTeftamenti, Patriarçhas ffiilicet^ & Prophetas
currentes, fi quidem & licèt non in via plana tarnen
fub umbra tenebrofa afeendentes in montem,
Ibi ille Patriarcharum maximus Jacob , qui fcalanj
ccelo tenus ereäram, afeendentes que ac defeenden-
tes Ängelos, Sdnnixum fcalæ Dominum vidit.' Ibi ille
fämiliariffimus DeoMoyfes,qni Legem, Colloquium
que Dei obtinere meruit. ■ Ibi Helias clarioribus por-
. tenus emieuit, & tandem ad ccelum flammante
yehiculp, raptus fuit. Ibi deniqueProphetæfingu-
ß h , & tarn præfagis yifionibus illuftrantur, utprocuj
abfentia tanquam propinqua , & futuia tanquam
præfentia præloquantur: quos omnes fingulatim nu-
merare. ipfa multitudo non fin it, ipfa quoque tem-
poris.brevitas non permittit. . .. . . . . .■
His igitur obmiflis, in montis verticem vertamus
oculo?, & videamus ibi eminentioris vitip vires. Ibi
namque alle inter natos mulicru«; maximus Joannes
fanétus ab utero, quem è fummo çceli faftigio yent
lïrnc rtA tarmm H...« _ r _' ■ -
. Sap. xviii. iy . imö ut Propheta dicit : Veritas de turus ad çerram Chriftus ut Lucifer præmifit ad
V. -w- -/»il— ««/»,•,;- - / - — Ä-w- Dr . antra deferti fub «täte tenera fugit,. Ibi-ipfemet*Salvator,
terra orta, efi quam juftitia de ccelo pro fpexit. Pf. lxxxiv.
\z. Habet igitur Ecclefia veritatis fundamentum in
ccelo fursüm 8c in terra deorsüm. Sed ubi deorsüm?
Sane non in fordibus terrenis, fed in fublimibus locis:
quia tefte Propheta: Fundamenta ejus in montibusfanc-
tis. Pf. lxxxvi. 1. Non enim credendum eft fu-
pervaeuum efle in verbis iftis quod dicitur: in mon-
fons omnium fàlutarium exempJorum, iij montera
oraturus afcendit, tentantem - adverfarium vri
c it, turbas inftruit, Beatitudines diftinguit, & in
niontis e’xcelfb transfiguratur, ubi fuper eum «terni
Patris vox auditur. Ibi Petrus, Jacobus, 8cJoan-
nes hanc Transfigurationem vident ÔC pavent, voçen?
tibus fanftis. Adhibeàmus ergo mentem, ut hujus di<5ti ^ audiunt 8c mirantur. Et ut innumera Sanélorum tur-
valeamus accipere rationem , 8c quid montes ifti fibi ^ ba brevi fermone perftringatur ; ibi evanffelifam
velint audiamus.
Mons itaque, juftiti« magnitudinem, 8c virtutis
altitudinem fignat 3 in quo monte Chriftus habitat,
ibique Ecclefi« fu« fundamentum ftabiliens, iplam
facræ Scripturæ veritatem collocat. Afcendamus igitur
perftringatur j ibi evangelifant
Apoftoli, annuntiant Difcipuli, triumphant Martyres,
exultant Confefibres, Doâores prædicant, Sacerdotes
orant, pfàllunt Clauftrales, çanunt Virgines 5
ac univerfi Sanôtorum chori illud Pfaimigi-aphi per-
fonant : Exaltate Deum noftrum, dr adorate in monte
in montem, ut inveniamus ipfum fundamentum fanfto ejus. Pfäl. xcvm. y. Hic eft ergo mons infis-
Ecclefiæ, ipfam fcilicet facræ Scripturæ veritatem : nis, mons Celebris, mons falutis, Mons D e i mons
Sed Quis afeendet in montem Domini , aut quis ftabit " ‘ ' ’ 'n ' ' '
in monte fanfto ejus? Pf. xxui. 3. Certè juxta refpon-
fum Prophet«, ir. 4. Innocens manibus & mundo corde.
Afeendant ergo innocentes 8c mundi. Quod fi forte
non omnes fumus hujufmodi, ut montem afeendere
valeamus ; omnes tarnen levemus oculos in montem,
8c à pede ufque in montis verticem, in quantüm poflü-
müs, videamus.
Videamus itaque primitüs in pede moiftis hujus, D
videamus ibi numerafam gentilium Philofophorum
multitudinem, tantä veritatis alacritate pollentem ,
ut etiam afeendere nitatur in montem. Videamus ibi
Xenocratis feveritatem j Diogenis patientiam j Cra-
tonis pietatem; Socratis continentiam, qui tantam
cordis 8c corporis narraturhabuifTe, utfublimium ac
beatorum fpiritum conlortium 8c familiaritatem
adeptus fit. Hinc Plato ejufdem Socratis difcipulus
d id t , quod ob egregiam vitam 8c caftimoniam, ab
inrantia neminem habuit comitemj fi quidem purapupinguis,
in quo beneplacitum eft Deo habitare in eo. P f
Lxvn. 16. 17. In cujus montis vertice Chriftus fuum
habitaculum prædifponcns, ibi Ecclefi« fu« fundamentum
pofuit, 8c in altiflimo verticis cacumine
facræ Scripturæ veritatem fundavit, ipfämet tefte qu«
ait.; Ego in altifftmis habitavL Eccli. xxiv. 7. Et h«c
quantüm ad primum Articulum, in quo inquirere
volebamus Ecclefiaftici «dificii fundamentum.
Sed ulteriüs videamus Ecclefiaftici «dificii incre-
mentum. adificabo, inquit. Chriftus namque Dei vir-
tus 8c fapientia, Ecclefi« fu« domum, quam «terua
mente concepit, fuper facræ Scripcuræ fundamentum
temporali «djficatione complevit, iraplevitque
illud quod di<5bum erat per Sapientem. Sapientia adi-
ficavit fibi domum, excidit column as feptem Proverb, ix.
i . Habet fi quidem dpmus ifta Cathoftca , fcilicec
Ecclefia, non folumfeptem Golum;n,as , fed ßc lingulas
partes fuas fuper facræ Skriptur« veritatem
fundatas, habet lapides, habet cementum , habet
pa