Pétri de Alhaco ç00
499
6cc, icilicet dum mala eft. Non enim ait non po-,
telt mala arbor bona.fieri, vel bona mala, quiaPau-
lus, de pevfecutore fa£tus ell Apoftolus , & anima ,•
manente integra' natura , afïeôtûs voluntate corrum--
pitupvel in melius mutatur, ut dicit glofla, & primo,
fecundùm aliam gloflam, arbor ibi dicitur mala non in
mcura, quia in omnibus à Deo Creata ell : fed vitro
malæ intentionis vel aftedbionis, voluntas mala di-
citur. A
Sexto, fuper eodem verbo notandum eft quod licet
arbor mala non faciat fruótus bonos , tarnen fie-
pe tacit pulchra folia 6c quoqüecpulehros flores,per
quos videtur promittere bonos fruètus. Sic etiam y-
pocritæ, qui malæ arbori compàrantur, fæpè aliquos
magnos fruëlus, 8c perfeôtiùs dicunt fe fàcere inEc-
cletia, licèt non faciant eos ? contre illud Apoftoli Ro-
manorum xv.18. 7\(0n enim audeo aliquidloqui eorum jtt&
per me elicit Chriftus,cups tarnen oppofitum faciunt..
Apoftoli : ut dicit ibi glofla, & primo de talibus qui
ex more arrogant lîbî , 8c arroganter publicant fe
fruéhis facere m Ecclefia Chrifti, poteft dici . . .
Judas in Ganonica ilia : h i fient arbores automnales,
infruttuofe | bts mortua, ubi dicit glofla : Comparant fe
ar b on bus bonum fruttum f eren ti bus. Sed fient arbores
automnales , quia tarde def
in autumno plantai a. Dr
tuæ •: quia ficut ait quædam glofla : mortua efl qua
non facit froths,m bonum , bis mortua qua facit malos
frutlus, 8c iequitur in textu. Flottas fen maris :
gloffa : ad fimilitttdmem tumentium undarum maris, fu-
perbientes altius fe exïcllunt. Unde poft pauca ibidem fe-
quitur. Hii font murmur at or es querulo(i,fecundum dcfidcria
foa ambulantes, & eorum os loquitur fuperbiam , mirantes
perfonas quaftûs caufa. Et contra tales loquitur tö-
ta ejus epiftola , 8c in fine Prophetiam aliorum A-
poftolorum commémorât. Dic it, Vos autem Charifft-
mi) memores efloie verborum qua ditta font ab Apoflolis
6cc. qui dicebant vobis; quoniam in noviffimo tem-
pore veniunt illufores. Secundum foa defderia ambulantes
in impietatebus. Hii fient qui fegregant femetip-
fos &e.
Septimo notandum quod taies arbores malæ, ideft
.ypocritæ} non àtbliis vel floribus,fedà fruôtibusco-
qua non facit fruttum 8cc. quia ficut dicit glofla ex bac'
fententta ypocritas & pfeudoprophetas damnat : èxeiîi
plo confirmans , quia nemo de malà intention^
ïraèlum bonum percipit, nec de bonà nifi bonum
merit. Unde finaiis fruritus ypocritarum , ficut ar-
borum mâlàrum eft eradicàtid , fcilicét dè ’nuiiie-
ro fidelium, 8c damnatio ac colleèlio cum numéro
reproborum.
Hæc autém eorum damnatio eft duplex : una æ-
terna poll hanc viram, fcilicét quia in i'gnem mittetlm
tur, qui paratus eft diabolo & ange lis ejus , ut dicit
glofla, fed quia multi eorum non creduùt,fed con-
temnunt vitam futuram. Ideô etiam eft alia eorum
damnatio temporalis, fecundùm præfentem vitàm. De
prima eorum damnatione dicit Judas in prædiéta E-
piftola , quia talibus procella tenebrarum in aternum
fervata eft , 8c ad hoc allégat Prophetiam JÈnoch
quam non habemus tranflatam unde dicit: prophetavit
autem & de bits fepttmus ab Adam Enoch, fcc.
De fecunda vero, Icilicet tempoiali eorum punitio-
rte 8c eradicatione, prophetavit fandla Hyldegardis
dicens quod poftquam ifii in perverfitatibus Baal, &
in aliis pravis operibus fie ïnventi fuerint , Anticipes
& majores in eos ruent , çfr velut rabidos topos eos
fruttum , ficut arbor B occident. Et huic concordat ad litteram diéfcum
.utem bis mor- Chrifti Matthæi xvi. Omnis plantatio quam non plantavit
Pater cceledis meus eradicabitur ôte. Exdidtis eigo con-
clüdit Chriftus , quia a fruttibus eorum cognofeetis eos
Et hæc de prima parte.
Sequitur fecunda pars, non omnis qui'dicit mihi
Domine &c. in qua Chriftus oftendit falfbs prophe-
tas, propter confeffionemFidei fuæ, aut propter Prophetiam
feu operationem miraculofam fadas in i'uo
nomine , non polie concludi ab iplo miflbs vel ap-
probatos.
Secundo, dividitur in très particulas : quia primo,
oftendit hoc non pofle concludi ex confefîioné Fidei
fuæ j fecundo,- quia nec ex dono Prophetiæ, ibi : multi
decent &c. Tertiô* nec ex dono operationis miraeulofæ:
ibi: & in nomine tuo damotua ejecimus. &c.
Quantùm ad primum dicit,' non omnis qui dicit mihi
Domine, Domine, fcilicét Fidcm meam confitendo,
intrabit in Return coelorum$' quia mufti, ficut dicit
gnolcuntur , ideft ab eorum malis operibus ; quia q gloflà interlinearis confitemur fe.noffe Deum, fattis
licet nitantur bona fua laudando vel fimulando ex-
tollere, & mala opera occultare, tarnen, peccatis eorum
cxigentibuSjdivino Judicio manifefta fiunt: unde
fuper illud Job. iv. Tygns periit eo quod non haberetpra-
dam. Dicit Gregorius homil.y.Moralium. Omnisypocri-
ta tygris eft, quia diem mundus color, de fimulatione due it or,
vitiorum nigredine interrumpente vanatur. Sape enim diem
de caflitatis munditia extollitur, for de avaritia foedatur \
ftpe dum largitatis virtute fpectofus ofiendirur , luxuria
macults inquinatur, ftpe dum largitatis & caflitatis decore
vefiitur, velutiex z.elojuftitia, crudelitatis atrocitate
fufeatur : ftpe largitate, caflitate, pietate ex pulchra vi-
fione induitur, fed tnterfufa obfeuritate fuperbia notatur.
fic que fit, ut intermixtis vitiis dum mundam in fe fpe-
ciem ufquequaque ypoenta non oftendit , quafi unum
colorem tygris nequaquam habere non pofjflt. Similiter e-
tiam quia omnis ypocrita fuperbus eft, licet humi-
litatem fimulet, *^r>i,am fuperbiam non femper
celare poteft:, quia li k T 6 uno opere tegat illam,
in alio opere, divino judicio, detegitur. IJnde fuper D de fequ
.illud Job. xi. Ipfe eft Rex fuper omnes fihos fuper- proprie
bia : dicit Greg, xxxiv. Moralium. Et ft alii reprobi
fittam fpeciem humilitatis afjumant , femetipfos tarnen celare
in omnibus nequaquam pofiunt : quia eorum fuperbia
diu latere non fuftinensj cum ex alia tegitur, ex alia attio-
ne denudatur, & fic fruttus mail hypoentarum quando-
que cognofcuntur, dr manifeftantur, etiam durante eorum
fimulatione, <27* mulio magis, eorum fimulatione ceffante. Si-
Cut patet in quaririone De arte cognofcendi falfos prophe-
■ tas. Aruculo primo.
Odavo notandum fuper illo verbo, omnis ergo arbor
negant. Fides autem fine operibus mortua eft.$ acobi 7).
Ideo lubdit, fed qui facit voluntatem ‘Patris mei feili-
cet Fidemoperibus adimplendo intrabitin Regnumcce*
lorum.
UHi primo nocaridum eft, c]uod ifte textus aptifr
rinuatur , ilii : Ex fruttibus corum cognofcetis
yypocrita, ficut dicit glofla, licet dicant De-
0 , Domine, non continue funt credendi, hoc, inquit,
dicunt, ut a vobis recipiantur.
Secundo notandum, quod hie docet Chriftus non
folum ypocritas hærèticos elle cavendos, de quibus
fupra dixit, fed etiam fidelës malos elle evitandos.
Unde hie dicit glofla : ficut cavendi funt, qui habentfpeciem
bona vita , propter dogma nequitia. jfic & hii e contra-
rio qui cum integra & dottrina Fidei fint, turpiter vivunt :
tttrumque enim neceffe eft, ut & opus fermons, & ferma
operibus comprobetur.
Tertio notandum, quod aliud eft dicere Domine,
Domine ' liud hoc verè & proprie dicere. Un-
\ glofla : Tfion eft hoc , illud vere &
* , ubi prolatio dfcord.it a voluntate. De
quo Apoftolus ait : Nemo poteft dicere Dominus fefus
nifi in Spintu fantto i. Corinth, xn. Et alia glofla dicit
: vere dicere Dominus fefus, eft corde credere ore
confiteri, operibus atteflari j nam unum fine altero, ne-
gare eft.
Quarto notandum, quod illud quod hie dicitur, quia
qui Fidem confitentur verbo & non fafto, non intrabunt
in Regnum coelorum,poteft intelligi & de Regno
Ecclefiæ Triumphantis,& deRcgno EcclefiæMili-
tantis. Nam Regnum coelorum, ficut dicit Gregorius,
■ D e fa lfis Prophetis. 50 z
eorum qui vident vel audiunt : 6c licèt dcfpiciantur qui
faciunt, Deus tarnen, cu jus invocatio facit, honoratur.
Unde etiam oritur illud dubium : utrùm ad pro-
phetandum requiratur bonitas momm &vitæ. Primo
quod fic: quia Sapientia vii dicitur: Quia Sapientia
Dei in animas fanttas'fe transfert , & arnicas Dei & prophet
as conftituit. Sed fan&itas non poteft elle fine bo-
nitate morum, 6c gratia igitur nec Prophetia.
Secundo, fecreta Dei non revelantur mil amicis ejus;
bomilia quandoque prafens Ecclefia dicitur , de quo
feribitur Matthæi x n 1.. Exibunt cAngeh, & colligent
de Regno ejus omnia fcandala. Non enim in illo Regno
beatitudinis, ubi pax fumma eft, elfe poterunt fcan-
d ila quæ colligantur. Ecideo hie Regnum coelorum
præfens Militans Ecclefia inteiligitur. Tales ergo fidèles
fine operibus bonis non iolum non intrabunt
Regnum EccleiiæTriumphantis ; quia licèt fint de ea,
antùm ad numerum : non tarnen quantùm ad me- .
um • quia ad hoc quod quis fit de ea, fecupdhm me- A Juxta illud Joanms x v. Vos autem du
j-^umJ requiritur quod fit verè fidelis. Scilicet corde * »*t™w,‘,e‘ Ÿ,nu
eredendo , ore confitendo , & operibus atteftando,
fecundùm gloflam pi iùs allegatam.
Unde maximum hinc oritur dubium, utrum Fidei
confeflio fit neceflaria ad falutem : 6c videtur quod
non; qnia Fidem confiteri,eft Fidem fnam patefece-
re alcius : fed hoc non eft necelfarium, nifi illis qui habent
alios in Fide inftruere. Ergo videtur ad majores,
ficut ad Prælatos,8c non ad inferiores pertinere.
Oppofitum arguitur per gloflam prædiètam & per
Apoltolum, Romanorum x. Corde creditur ad jufti-
tiam, ore autem confejfio fit ad falutem.
Solutio. Dicendum eft quod exterior confeflio Fidei
, cadit fub Præcepto affirmative : Præcepta autem
affirmativa obligant ad femper, fed non pro femper.
Ideo obligant pro loco & tempore, & fecundùm alias
circunftantias débitas, fecundùm quas oportet actum
humanum limitari, ut fit virtuofus. Sic ergo confiteri
Fidem, non femper, nec in quolibet loco eft de
neceflitate falutis j fed aliquando-, fcilicét quando per .
omiffionem confeflionis fubtrahitur honor Deo debi- B fanttus ut eum Det er pn
tus vel etiam urilitas proximi impendenda : ut fi quis finiftra non transferor ad dt
interrogate de Fide taceret, & ex hoc crederetur
quod non haberet Fidem, vel quöd Fides non eilet ve-
ra , vel quod äJii per ejus taciturnitatem averteren-
turàFide. , .
Ex quo patet quod in cafu neceffitatis, ubi Fid<fs
periclitatur, quilibet tenetur Fidem fliam aliis propa-
lare , vel ad inftru&ionem aliorum fidelium, vel ad
reprimendam infultationem infidelium. Sed, aliis
temporibus, non pertmet ad omnes Fideles alios de
Fide inftruere: & fic patet folutio rationis primæ.
Ex quo ulteriùs patet quod fi ex Fidei confeflione
oriretur perturbatio five fidelium fine infidelium, abf-
que alia utilitate > in tali cafu Fidem publice confiteri
non eilet laudabile : juxta illud- Matth, vn. 2polite
fanttum dare canibus , ncque margaritas veflras fpärgere
ante porcos &c. Sed fi urilitas Fidei fperetur, aut
neceflitas ad fit, contempra perturbatione infidelium,
debetFides publice confiteri: juxta illud Matth.xv.
Ubicùm Difeipuli Domino dixiflent, ^quod Phariiæi
audito ejus verbo, feandalifati funt. RefpÖndit, Sinite
illos,fcilicét turbari, caci funt, ducestacorum 6cc.
Sequituf fecunda particula, multi decent &c.‘ In qua
oftendit, quod non débet concludi falfos Prophetis,
fcilicét ypocritas, à Deo miflbs vel approbates, cx hoc
quod habent donurh Prophetiæ, quia1 dicit
licet mali, dicent mihi in illa die , icilicet: Jüdtcii, quä
difeerrientur boni a mail's Domine, Dormtie, fcilicét^
confitcntes Fidem 6c auïhoritatem Chrifti : If nomine
tuo prophetavimus : k. pqnit glofla inte) lineài is exeltl-
plum de Balaarf, aÿpha : quöd ekemplum nori
eil inteliigendum qiiÔu illi praphetavei'unt in norriinè
Chrifti : fed eft ad hoc quod nvali poflùnt prophetare.
quia
omnia quacunque audivi a Pâtre meo nota feci vobis. Sed
Deus Prophetis fecreta fua révélât, ergo amici Dei
funt, quia fine charitate non potefteflë. Igitur &c.
Tertio, quia Philofophus dicit de fomnoôc vigflia,
quod f i divmatio fommorum efl adià inconveniens , eft
earn immittere quibuslibet & non opttmis viris. Sed confiât
donum Prophetiæ elfe à Deo , ergo non datuf
nifi bonis. Igitur ôcc.
Oppofitum patet ex textu : Quia dicentibus, in no-
mine tuo prophetavimus. Refpondetur : Nunquam no-
vivos, difeedite a me , qui opcramim miquiiatem &c.
Hîc primo notandum eft quod bonitas morum po-
teil attendi penès duo. Uno modo, fecundùm interio-
rem ejus radicem, quæ eft gratia gratum tàciens, fine
qua non eft abfolutè ôc fimpliciter virtus vel boni-
tas : alio modo, fecundùm interioresanimæ pafliones,
& exteriores acliones morales. Gratia autem gratum
faciens ad hoc datur principaliter, ut anima hominis
Deo per charitatem jungatur. Unde Auguftinus dicit
I y . DeTrinitate. Quöd nifiimpertiatur cutque Spiritus
Morem faciat , ille a
7. Unde quidquid
poteft elle fine charitate, feu charitativo amore, poteft
elle fine gratia gratum f-àciente , & per confe-
quens, fine bonitate morum, priniô modo ditta.
Secundo dicendum eil quöd PrOpheta poteft elfe
fin ’—rirate, vel gratia gratum faciente,quod patet
ex t. .s'.
Priî ib , ex caufa efficiente utriufque , quia Deus
qui folem fuum corporalem facit -Oriri fuper bonos 8e
malos, etiam lueem fpiritualem , fcilicét lumen Prophetiæ,
poteft friper bonos ôe malos influere j" gra-
tiam auteu,non nifi in bonos influit, quia ipfii prin-
çipaliter tx .efficit, nec illuminatîo Prophetiæ fie
répugnât vp ' J , ficut perfeélio gratiæ : cum etiam
mal gni fpirftus magnis ilkiminarionibus ; & notitia-*
rum intelleélualium fplëndoribus fulgeant, 6c m alto
plufquàm homines, quos in vitiis 6c iniquitatibus k>ri-
gè præcellunt.
Secundo, patet ex aétu utriufque y quia Prophetia
■ pertii ^(^d intelleölum, cujus aélris præcedit a£tum
volunte-is, quam perficit charitas : unde ôc Apoftolris
1.Corinthi xiu. tpnnumerat. . M aliisad intelleèlum
pertinentibusj quæ fine charitate pofkirit haberi.
< Tertio, oateè ëx fîne utriufque j'q'uia Prophetia da-
tur ad tu Ecclëfiæ , ficut aliæ gratiæ graris
datæ : jiix-.^illud’ 1. Gorrnth. xn. Vtficuiqüe datur
man if eft at io ft&iius'ad utilitatem. Non autem ordinu;-
tur directe adHÖcquöd affeélris ipfius Pi ophetæ con-
ftihgàtur D e o , ad1'quod charitas fînaliter ordinatür.
-Ideo Prophèria frite 11 eflë fine boni ta te morum, qù'aïî-
tùm ad radicem' principalem moralis bonitatis.
Tertio, diceit<fum cil quod fi cririfideremus boni:-
■ ftitém morum feifundo modo, fcilicét fccundum pal1
Unde i c i t aîia-gloffa Dflónts aniiri*', « ‘Vftiôlïes éxWKoJ-eS,aliquis potelià
« J a : Vcilicët ad Rtghdfiî’ coilbriiAA s ^èfhétare. impedin, per mdlmatomdvuto. Namad
h: ! . . uù;[ /,'A.riHui ■ nronhètivil'l 1 ' & dïmàtilA Pïbphcnas' rcqoiric-ùv mentis. lclevario- adl Ipintuahum
cririteihplationemquæmultüm împéditur per vehe-
ftjeritlain paflîbhuhV, 6c per ïfiordînaram occupatio-
rifcm-exteriorcm ,'ùhde de filiis Prophetarum legitur
fefl etiam illi fine bonis Operibus prophèiitftt f • dfcmôhlÀ
ejiciunt, &■ virtutes fc'iuni. ' . ,
Et rwMefl, quia if ion funt gratiæ' gfàtum fiiciëù-
tes j fed gi'atiæ gratis,. \ ; quæ quaridqaue nqn dahtur
ad bonrim illius c. dantur , fed ad utilitaterri
Ecclefiæ. Unde dicit tiliat gliofla : PYophëàrtr, .virtue
tes facer e, d.tmones ejïcefe , inter,dum'non' eft miriti illius
qui opérâtur -y fed invocatio nominis Çhfifli. ' Hoc
git ad damnationëm iiivöcantis .
Appendix ad Tom. I.
el ad utilitatem
j t iv. qüodL fiifiul haBitabaïit' ciim Elizeo quafi
lölitariam vitara' docentes r lie miindanis occupatio-'
Biblis iftipedireiituradonoPropbètiae.'
Hoe autem poflirmus exeraplö faifibili. declarave.Nam
fie'ut nón quodlibet corpus effiaptuiïrut fit fpcculumj
I i 1 Sc