À
At*ttk.6.
MHtth». i8-
i. Cor. j.
D
■ C o lo jf} .
178 D. P nmaf Comm.in Apocdyp.
quamcogiiitam accepit etiam potéflatem ligandi folutjf &
foluendi ligata, cam in 'vnp Pctro gencralifignificatione
omnis audiuit: Qua: iigaucris fiipcr terram,ligata erunt &
inccelisY&quce fohieris, foluta. D e hac Dominiitf dicit:
Data eft mihi omnis potcftasin carlo & in terra,non quam
fempéripfë habuit, fed qaara in écclefiaex tempore quo
voluit tanquarti caput In membrisliabere ccepit.Quoniam
prarcipitatus ejtaccufaterfratrum noftrorum^qui accufabat éös
in confpedfcu Dei noftri diebiis ac noftibus. Exuperatus
eft abipfis propterfatiguinem agni , & propter verbum teJBmonij
eorum^racmifib nuper ldtutionis geqere,ex perfohaan-
geiorum dicit raccufatorftatrumnoftroram^d eft, ciuium
in futuro noftrorum,nunc autem peregrinoruih. Ad illam
quippe ciuitatem carleftem Icrufalertv fideles i\unc teri-
dunt,quam angel i fceliciter incolunt. Quod autem de cm-
lis èxcluium.in tèrrajn mifliup gaudendo, dicere perhiberi-
tur,illorum redemptioni congratulantur,quos nbi Do minus
ad inhabitandum pr^pamre dignatus eft templum.
Anima enim iuftifedes iapiennari De terrenisautem, in
quos dicitur defceridiife, oiuina: iuftiti^penetralia angeli
cognofecndo collaudant.eique mifericoirdiam & iudicium
fuper bead decantant, cum & in redemptis bonitas,&in
perditis arquitas diuina monftcatur. Nara &illiVincentes
per agni fanguincm dicuntur diabolum iiiperare potuifle.
£ t quod fequitur, N ec am after u n c amniosfuas vfque ad mor-
illam vuque acccpifle credendi lunf-charifaterci, quae
diftundicurin cohfibus noftris, Sion ex nobis, fed per
fpiritumfanótum, qui datus eft nobis, H u ic tam magno
bono cón£ratulandum.Docën$, dicit : Propter hoc exul-
Cate caü.& qui habitatis intis. H ic f iv t fuperius in angelis
cae! um ecclefia cognofcatur,vtrifque conuenit in Domino
concordftèrgratulari, cum& homineaangeli fbciari ere
duntur, & angeli horainum in Chrifto fiioffeiitia: femü-
Iantur. S equitur,F<t vobis terra & mare, quoniain difeendit
ad vos diabolus cum ira ingenti, feiens modicum fibi tempus
fu^ergffe.SicUtredemptis exultatio, 'fiepereunribus pfen-
<ftus debuit exhiberi. H ine Iezéchiel dicit fe librum acce-
pifie habéntèm feijpfum lamentum, carmeii&Vïe.Inla-
menwtione pcenitentium ftems ,i n carmine iucundita-
tcmfan&orum infinuat.Vx autem, malorum cohdemna-
tionem proprie manifeftar. Quod etiam hie memorat, di-
ccns :Vx vobis terra & mare Wes. vfque, fciehsmodicum
fibi tempusiuperflfe. Hinc Domino inuidbpoteftate co-
a<ftu$ confiteri, Dicit : Vcniftiante tempus torquere nos?
Et cum vidiflet draco quod ejfet deie&us in terrarh, pèrfecutus
eftfmulierem,qu*tilvimmafculuniptpeKrzt. Hoc eft, quod
pr«mifimus inejttricabiles inimicitias contra eccleftaim
diabolum gerere. Q uando cnim vincendus exdudicur.
tanto acrius fuas non definirmultiplicare verfutias. Et data
funt muiten dtu ala quafi aquila magno, vt volaret in folitudi-
nemi« locum fuum. Ecclefia in modum alarum.Duobus vti-
tur teftamehtisjquib'us edoda, inftdias inimici & prarccp-
tis defugereftudetinftruda, & exemplisfuperatinforma-
ta. Geminaquoque regitur D ei & proxir*i charitate. Locus
autem lolftudjnis, eft huius mundanae peregrinatio-
nis. Quam diuepim fiimus in corpore, peregnnamurk
Domino. Quo maxime cordiriéicjqüi non loco, fed affe-
'étude mundo dtfeedit.&prop^ta Dicin Eccc clongaui
fagiehs, & manfi in Iblitud'ine. ïxpèöaEam eüm qui lal-
uum me facCret. Congrueaucem hicaquilaefimilitudinem
memorat, qui cum prx ca^eris auibus cqgnpicatur aldus
euolare,vifo tarnen eminns cibo, ind'gentia naturaliliib-
a<fta, mox ad ima defcendit, ficut ecclefia in ipiritalibus
mèmbiis cum ea qua: fur (um funt rnente petat & fapiat,
infirmitate tarnen corporis aggrauara, neceffitatibus lub-
iacet indieentias corporalis i pro? quibus ingemifeit &
partutit vfque adhuc. vanitati enim creatura fubie€fcapft,
nonvolens^fed propter eum qui fubiecit earn in fpe. Item,
Siüeenimniênte excelfimus, Deo :fiue temperantes fiimus
, vobis.' Vhi aliter per tempus & tempora & dimidium
temporis zb Antichrifii/<*af, id eft, illiüsferpéndss ttium
amiorumtempore & f a menfium. H oc rurlus fignificat
tempusaI ^ uo vfque a^d finemt Chrifti Dei ecciena pro-.
pagatur,idolorum culturam fugiens, omnefque ferpentis
erroris.hoc cft q u o d d k i^A fe c ie illiuS ferpentisi quern
dràConenvfuperius memorat, quod eum in langtunc agpi
vicie, vt vefadter cantet : Stiper a^pidem & bafilifeum am-,
bulabis , & conculcabis leohem & draconem, Et mijitillc
ferpens ex ore fuo, poft 'mulierem aquam in modum-fiuminis«
vt earn perderet. Impetum peEfecutorura aqua fignificat*
Hinc pfelmus, Cum mfutgerent homines in gios,forfitan
vïUosàbforbuiflèntnos. Cum irafeeretut animus, eorum
fuper n o s , forfttan velut aqua deglutiifent nos. T'errent
tem perttanfiuit^nima noftra &.e. Sed adiutét terra ,mulit-
rem.& aperuit terra os fuum^& abfo^buit fiumen quod draco
ex ore fito emiferàt. Licet terra poffit hie (ffioque ecclefia
.intelligi,ficuCin pfMmo, Quifundauit terramfuperftabiT-
Hratem fuam,’non inclinâbitur in feculum feculi. id eft,
infaftdtis, quorum preces atque Dodtrmae dcdilpcnfatio,
falutaris, inimici verfutias dete&as euacuant^meliushic
tamen imelligitur terra human^in Chriftp, natura. ipfâ
eft veritas quæde terraorta eft, quiyultui D ei femper ap-
parensjficur Apoftolu? d k it, pro nobis interpellât. Hacc
enim terra fiifeeptam in fe dçglutiçns mortem > tahquam
os dicitur apetjre, quando abundantia vit* fii* autorem
mortis cognofcùtur iorbuiffe : & ■jj abioijbcbam nihilomi-
nus docuiffe,qiiandoin monte fedens, aperienS os fuum,
ampliora præcepta difcipulis tradidit,legem mandaforum
euacuahs. Et iratus draco mulieri } abitt ^f«re bellum cum
reliquis de femme eius qui obferuant praceptujn Dei. & babent
teftimottium lefu Chrfi* Videos nonpoflÇe contimidripferfc-
cutimieminequeadefFe<ftum noxia votaperduci, quibus
ecclefiam Chrifti dé, mundoaaurerri polie putabat vel
affedtabat, fcilicet Dominici corporis trophaeo in çælefti-
bus præualcntem, & in terreftribus Domiriantem, atquç,
inferis imperantem. Ad hoe enim,inquit apoftolus, Chri-
ftusmortuus eft &refurrexit , y t & viuorum (Sdmortuo*
rumdominctur.itemqüe , Vt.in nomine lefu omne genu
fleâÿtur^æle ftium, terreftrium & infernotum* Hqc in-
quamvidens, bellum quideraïèumreliquis de femine ecclefia
ger fingulas generationes indefinenter molitur ingerere,
quam fe iam nouit de mundo eradere rimninonon,
polie,quia portæ,inquit, inferorumnon-praeualebuntad-
uerfuseam.lHo vtique Chtiftusmirabiiitejrvteris, multi-
plicatos fibi martyres opportune conquirit. Draconemvc-
ro cum feciis^criorjbus ple^endum iudiciis demiiuit.
Quocirca hunc librum eiuldem ecclefiæ putomtfmpraBili
aptius condudi vidoria,cuius de mundo,nonpoteftperire
1’R.IMASII IK APOCALYPSIM
LIBER
Q V A R T V S. ‘
T vidi bejliamafcendentem cUmari,babenttmcor*
nua decern & capitafeftem, & fuper cornua eius
diadem at a. Hod hie mare pofuit, quod an te .
abyftum jde qua dixerat afeeddre iftam beftia.
In vtraq^ autem fignificatur populus:populu
quippe videt e populo afeedere,& de populobeftii flngerc* |
Beftia aut generalenomeneft.agno contrariu.fed in narta-
tione pro loci sintelligendu eft,quam partem beftis dicat.
Aliquando enini diabolum'dicit fieftiam, aliquando cott*
ptts eius, aliquando ynum ex capitibus ipfius beftia:,
quod, quafi octifum in mortem re fu rrex it,,^o d eft ftf1
mulatio verae fidei: aliquando folos praepofitos dicit be-
ftiam. Nunc autem beftiam afeendentem de mari, corpus
diabolidicit,habentem.cornua decern dccapita feptem,
& fuper (ornua eius diademata, & fuper capita eius nomen
blafphemiæ, in eo quod fe Deum vult haberi,iufte df-
citur blalphemiænomine titulari. De decern vero comibus&
feptem capitibus, apriori fubfequenti locd diciCur,
quod vtrunque v bique fumciat. Et beßia quam vldi'jimitii
er at pardo, & pedes eius tanquam yrfi, & os eius v t os learnt.
Pardoprbptet vanctatem gentium comparator, vrfb propter
malitiam bcftialem,Teoni própter virtutem corpo-
* #
%rat. yO.
Pfal.ioi.
ffid.64.
Heb.y.
Rom.l,
• F .
Xabfotbcni
dunt.
Matth, f.
■Efbtf.i.
'Rom. 14.
Phil.x.
Matth, if.
G *
CAf.i|*
H
Liber I V.
Phih^
Matth. 14,
Ibidem.
D
bhtn.19.
lohan.i 4.
rfs d<: lingu* fuperbiam. %tdcdtt ti draco virlutem fuam. & |
tlvronum ivuxin^ poteflateift magitam.Sic Apoftolfi&.de dia-
bol i torpore loque ns. Cuius e ft, inqu i t,adu en t u s feeundu
o perationem fethana: in omni virtute & fignis & prodigijs
mendacij hisqifipereunc. Et vwww.caputex feptem caput- '
bus quafi occ funt merit ad mortem, &phiga mortis eius cura-
ta eft. Vmunex capitibus eius dicit. Antichriftum-, quia
feptem non numerofunc, fed ftgnificationc vniuerfitatis
regni terreni agno contrarij. Huic draconem, id eft, dia- ,
bolum,fuam dare certumeft poteftatem & thronü fuum.'1
Sict^^iimiribonoaniri^iufti fedes fapienthe,ficm iiia-
lo ilus inimicus dare diciturthronum,quQS maxime p o f
fidens ad alios vtitur feducendos, admirandaper eos Deo
finence frequenter exercens qui tanta impietate progre-
ditur »adeludendos animos paruulorum,vnum ex capi-
tibus feptem imitatione veri capitis fe quafi occifum re-
futrexille, & pro Chriftoquihoc vereperfecit,fufcipien-
dum audear exhibere. Et admirata: fünf genres innabi-
tantes terrain. A beftia translationum nominum fecit,
ne diceret, miratabeftia fecuta eft beftiam. Terramenim
pofuitpro|frrenis,qui?um & fequi & adoraremaluerint,
id eft,lu iq u iin Anticnrifto tanquam in fimulacro diabolum
adorare dicuntur. hoc eft quod 'dicit: E adorauerunt
draconem, to quod tradidiflet omnem potefiat.m fuam be-
fiu. I terum adorauerunt beftiam,.dicent 's: Quit firm lit il!i be-
ftiat & qttis potent belligerare cum ea? Cum a fiiis fetfta-
toribus eminere laudatur, fictSt legimus j&aperirc os gentium
ac viitutes bonorum, §c admirationem habere rem
animalem ad terram: cum ergo inquamafuis laudatur,&
in magniloquioextollitur,totum beftia: corpus omnino
deferibitur. Et data eil ei pot eft as faciendi menfibus qua-
draginta duobus. His etiam menfibus tres anni cum fex
menfibus adimplentur,quibus fuperius quidem pra'fentis,
nunc autem fpecialiter nouilfim^perfequutionis prxnun-
ciatur afeeritas: nam propter quacuor :notiflinms or bis
partes, fiquaterlegale decalogum duxeris, in quo perfe-
(ftionis eft fig0um,quadragenarium comples :his cum duo
charitatis prxeepta a (ft 11 adieceris adimplenda,quad ragin-
ta'duo perficiun t. Nihil enim iiiuiftent enunciata verbis,fi
nop pei ficerentur operibus. his enim ecclefia dicitur ficut
alis aquila: temporaliterprxmuniri, in folitudinem fu-
giens draconis dnfidias, alenda diebus mule ducentis
qüadraginta, quibus menfesquadragintaduo fuppientur,
vt idem numerus non inani clareat fignificatione taxatus.
Aperuit autem /« blafphemiaw fuum aduerfus Deum in bla-
fphemandumwowew eius ,& tabernacu!um eius, & eos qui in
coelo habitant: id eft,aduerfus Deum &ecclefiam qua: in cce-
lo habitat, propter quod Apoftolus, Coriuerfario nofträ'
in caelis eft,inquit &,Nuncautem in came no eftis.Aliter:
Templuin hie qriam corporis Chrifti glorilicatum puto fi-’
gnificari tropheum, quern tunc Antichriftus dicitur bla-
lphemare, quando dignitatem ei fpecialiter debicam, fibi
aufus fuericadfignare. Hinc in Euangelio Dominus dicir:
Vt feducantur, fi fieri poteft, etiam ele<fti:confeftim tamen
fequitur : Sed propter eleftos abbreuiabuntur dies
fill: Et dataeil ei poteft as faciendi bellum cum (anttis, &. vicic
eos. Dicendo,aperuitosTuum, oftenditur in hanc damna-
biliter fiduciam prorupi fie, vt quod ante 00. ulte,Jnunc publice
audeat blafphemare, quando dignitatem ei fpecialiter
debitam fibi aufus fuerit adfignare, & iniquitatem in
excelfo loqui, vt contrarius Chrifto, fe velit pro eo accipi-
endumvelvi ingerere,vel fraude fupponere: poteftatem
temporaliteraccipiet, quaillemale veens,nocere volens
corpori Chrifti, neue perfecutores Chrifto patienti, äm-
plius extollitur, Sc cum.fuis af rius cruciatur: de hac Dominus
dicit: Non haberes in me poteftatem, nifi datum tibi
fuifletdefuper. Si ergo circa fuampaffionem hanc ad mo-
mentum fiiis perfequu tori bus Chriftus dederat,cum in eo
princeps huius mundi nihil dignum morte reperiret, quid
mir um fi in fuaecclefia fi c ad tempus malos graflari pennit-
tat,vt cos vicifle dieat? licet a totoparsintelligidebcat,qu^
vinci poteft. Et data eil erpoteftas in omnem tribum &popu-
lum<nguam &gentem; &adorauerunt eum omnes inliabi-
tantes tenant,Morum nomina non funt fcfipta in libro vita
agni occiCi, qui eil ab origine mundi. Parum quippe vide-
179
retur, fi de ék beftiaquæ agno contraria coties ponitur, di-
ceretur;non eft agnus aut non eft Chriftus, quod fe fingir,
fed'nét in libro agni feriptuselle quifpiam meruit, aut Î-
pfeaut qui ei confentiunt ; lit et pomt etiam bcftûç cor«
pus intelligi, propter quod ptxmific: Adorauerunt eum
omnes inhaBitanfcsterram, id eft, terreni diabolum, cui
d iâum eft: Terram come des: de quibus Ieremias dicit:
Recedentes a te>in terra ft ribentur; vel P rimus , Et cum
iuftis non feribantur. Si quis habet aures, audiat. Qtfit ca-
ptmum dux er it: &ipfe capietur. Quo ties hie ea fpiritus
dicit, quæ intentius audienda funt,ita pnemittir. Faiftae-
nim ment.one illius poteftatis quam accepturus eft dia-
bolus Sc beftia, nemagni pendendum efle rujnofi culmi-
nis momentaneum fupercilium putaremus,tanquam co-
gitationibus humanis occuneus,inftruit,dicens : Q u i ca-
ptiuum duxerit,&lpfe capietunac fi dicert,Diabolus &be-
ftia qui fuis nunc reribu s gen te s capriuare videntur, ipfe e-
rir cum fuis cito captiuus. Et qui gladto occident, Sc ipfùm
opatetgladiooccidi. Sciens taliaaduentu Domini protinus
vindicanda, propterea dicit: Et ipfiim gladio oportet oc-
cidi, abfolute ponens diaboli Sc Anchrifti perfonam, tanquam
habitantem cum habitaculo: Idcirco indefinite:Qui
captiuum, inquit, duxerit,& ipfe capietur: & qui gladio
occideric, Sc ipfiim gladio oportet occidi: hinc Apoftolus
loquens, dicit: Tune reuelabitur ille iniquus,quem
Dominus Iefusinte^ficiet fpiritu oris fui: & deftruet illu-
ftrationeaduentusfui. Tuncvtique cum abforpta fuerit
mors inYidoriam,quädo.fan(ftosomnes oportet pantien-
ter Sc longani miter èxpedtareüdc irco fubiecir.Hic eilpatii n-
tia &fides Sanäorum.Y nde idem Apoftolus:Fratres,inquir,
nondefiçiamus: tempore cnim fuo metemus non déficientes.
Et vidt ahani beftiam afeendentem de terra, habentem
cornua duo fim ilia agni & loque bat ur vt draco s & poteftatem.
prioris beftia oinnem faciebat in terra. Duo cornua
agni fimilia, duo ceftamenta vero agno competencia, fibi
more, vfurpare rentauir. Vt draco tamen loqui dicitur,
quia in hypocrifi, id eft,fimulatione veritatis,quos feduxe-
rir,decipic. Agno enim fimilisnon effet, fiaperte vtdra-
ÇO loque retur. Nunc autem agnum fingitvtagniiminua-
dat, id e ft, Chrifti corpus.vtdraco loquitur, quod eum q-
rentesà via veritatis delufos expellat, Sc omnem poteftatem
prioris beftiæ faciebat in terra, prioris dixit, quam de
mari afeendentem fevidiffe prannifit, cui diabolus dederat
poteftatem fuam magnam.Hanc poteftatem dixitfàce-
re beftiam coram beftia. In præpofiris enim quos diftribu-
it,eft omnis poteftas populi, tanquam locuftarum &equo-
rum incaudis. Adftante enim populo fàciimcpræppfiti
quod diaboli volunrari proficiat, fub velamtto hypocrifis
ecclefîæ. In tantu autem vtranq; beftiam claret vnü corpus
r efiè, & vnius nequiriæcultum exercere, vt etiam fequentis
beftiæ hypocrifisilli priori beftiæ militare dicatur. t Ideo
fiibiecit : Vt inhabitantes terram, adoraren 1 beftiam illam
prioxem, cuius lurata erat plaga mtrtis.' & fecit figna magna
, ira vt etiam ignem filieret decalo defeendere fub oculis ho-
minum.&fediixit eos qui inhabitant terram. yel ficut alia
translatio habet, Terram Sc qui habitant in ea. Translatio-
neityteium nominum faciç, Beftiam illam cum capitibus
vocauit terra,caput eius beftiam. Dixerat enim eius capitis
curata elfe plagam.Nunc bfftia,inquit,cuius curataeft plaga,
oftehdens quia omhe's partes beftiæ,beftiam vocac,
quia in omnibus eius officiis diabolus eft,qui eft beftia-Beftia
ergo cum duobus cornibuS, quæ eft pars beftiæ, fecit
beftiam. adorare beftiam. quia beftiam cUxitv& terram , vt
in caput veluti occifum beftiæ nomen siansfcrret > nec di-
ceret, Fecit beftia vc adoraret beftia beftiam, Nam fi aliud
eft: beftia, aliud terra, cum beftia populus fit , terraqccide-
rit. Terram autem &cosqui habitant in ea, non, fine ra-
tione dixit. Nam fefficeret, terram aut eos qui habitant
terram. fed vim fedudtionis ^ftendi t, ',& animam & corpus
fibi miferabiUter mancipafie. Qui ënim vi cadit, non
ieduâus, folo corpore captiuus eft. Q u i autem feducitUri
& corpore capriuatur&mente. Propterea dixit; Facit terrain
Sc eos qui inhabitant earn, adorare beftiam, cuius
curata eft plaga morris, &,vixir. Intentius perfpiciamus.
Dominus nofter Iefus Chriftus habetplaganj de glàdio>
&vixit
Gen. f t
l e r tm . i l ,
Pfal.CZ.
Ill 1