lormndes,
7 * 4 ....................... - _________ _ t .
xfpiraret. Solus à Cæfare 8c argenteis praêrni», & aurco
torque donatus eft,iuflus deinde inter ftiparores degere
corporis principalis. Poft hæcfub Ancönino Caracallaor-
dines duxit,ac&pe famam M i s extendens,interplures
militia: gradus eeritUriafque ftrenuitatis fuæprenumtulit.
Macrino tarnen poftéain regnum ingreflb, recufauit mili-
tiam pene ttiennium , tribunatufque habens honorent,
nunquam fe oculis obtulit Macrini, indignum ducens eius
imperium , quod perpetratum facinus erat qüaefitum ab
Hèlrogàbalo. Dehinc quafiadAntöninifiliumreuertens,
triburiaturn fiium adiit, & poft hunc lub Alexandre Màm-
meæ contra Parthos mirabiliter dimicauitlEóque Mogon-
tiacomilitari tumultu occifo, ipfe exercitus ele&ione abf-
que Senatus confultu efFe&us eft imperator, qui cunda
bonafua in Chriftianorum perfecutione malo voto feeda-
uit, ocdfufque Aquileiæ'aPupione, regnum reliquitPhi-
lippo. Quod riósidcirco huic opufciilodeSymmachihi-
ftdria mutuauimus,quatenus getem,vnde agimus.ad regni
Romani faftîgium vfque ventje doceamus. Cæterum cau-
faexigic, vt ad id vnde digreffilumus redeamus.
C a p . X VI.
Gothiantea Romanorumfoederatt, ob diftrattafibi fit-
pendia hoftesfatti, Moefiam Thraciam-
que vaftantjduttu Ofirogotfia
régis.
NAm gens iftaminim in modutn in ea parte,qua verià*
batur. id eft Ponti in littore S cythiæ foil innotuit, fine
diibio'tanta (pacia tenens terrarum,tot finus maris, to t flu-
minum curfiis , fiib cuius fepc dextra Vuandaius iacuit,
ftetit Fub.precio Marcqmannus, Quadorum principes in
'feruitutem redadi. fiint. Philippo nanque antedido régnante
Romanis, qui (blus ante Conftantinum Chriftia-
nus cum Philippo, ideft, ftiio fimÇ cuius & fecundoanno
regni Roma millefimum annum expleuit, Gothi, vtàflb-
let.diftrada fibi fti pendia fiia ferentes ægte, de amicis fadi
finit inimici. Namquamuis rémoti too regibusviuerent
fuis,Reipublicæ tarnen Romanæfoederati erant,&annua
munera percipiebant. Quid multa ? Tranfiens tune Oftro-
gothacum fins Danubium, Moefiam Thraciamque vafta-
uit,adquem repcllendum Decius fenator a Philippo diri*
giturjqui veniens dum genti nihil præualet, milites pró*
prióscxémptos à militia fecit vitapriuata degere,qualieo-
rumnegledu Gothi Danubium tranfiflent, fadaque vt-
putainfiris vindida,àdPhilippumreuertitur. Milites veto
videnteSjlê effopofthosiabores militia pullos, indignati
ad Qftrogothæ regis Gothorum auxilium confugerunt.
Quiexcipiens eos,eorumque verbis accenfus,mox trigin-
ta miilia viroru armata produxit ad proehum,adhibitis fibi
Thaphilis & Aftringis nonnullis. Sed 8c Carporumtria
miilia, genus hominumad bellanimis expeditum,quifæ-
peRomanisinfeftifiintjqüos tarnen poft hæcimperante
Dioclerianö, Galerius Maximinus CælàrdeciuitateRei-
publicæ Romanae fubiecit. Is ergo habens, Gothos & Peu-
ceno s,ab infîilà Peuce, qnaeqftio Danubii P onto mergenti
adiacet, Argaitum fie Gunthericumnobiliflimos ûiægen-
tis præfecit dudores. Qui-mox Danubium vadati, & fe-
cundo Moefiam populari, Marçianopolim eiufdem patriae
vrbemfamolam metropolimaggrediuntur, diuque obfefi
Tarn,accepta pecunia ab hisi qui inerant,rehquere. Et quia
Marçianopolim nominauim9, libet aliqua de eius fitu bre-
uiter intimare. Namhanc vibernTfaianus Imperatorhac
re ædificaUitjVt ferrar, eo quod Marciæ forons fiiæ puella,
dum lauatinflumine illo, quod nimfielimpiditatis (aporil-
que in media vrbe oritur,Potami cognomento,exindeque
vellet aquamhaurire, cafù vas aurcum ,quod ferebatur, in
profundum cecidit, metaüi pondéré graùatum, & longe
poft emerfitjquodcerte non erat vfitatum, aut vacuum
forberi,aut certe lemel voratum vndis refpuentibus re-
natare. His Trâianus fiib admiratione compertis, fbnri-
què numinis quiddam me lie credens, conqitam ciui tarera
germanae fuæ in nomine Màrcianopohm nomina-
uit.
e n * x V i i .
FaftuU Gtptdarum rex, Oflrogotht Gothorum régi btÜumin-
fert, Gothi viâores euaduni. Item de cognation
winter f i Gothorum & Gepida-
rum.
A B hinc e rgo, vt dicebamus,poft longam obfidionem
X * a c c e p to præmio ditatus Geta,receffit ad patriam:
quem Gepidarumcernens nario fiibito vbiqj vincentem,
prædifque ditatum, inuidia d u d u s , arma in parentes mo-
j uet> Quomodo vero Getæ Gepidæqj fint parentes, fi quae-
risTpaucis abioluam. Meminifledebes,me initio de Scan-
ziæ infiulæ gremio Gothos dixiflè egrelfos cum Berich fuo
regé,tribus tantum nauibus vedos ad citerions Oceaniri-
pam, quarum trium vna nauis, vt affolet, tardius veda, no-
men genti fertur dediflè. nam linguaeorum pigra Gepan-
ta' dicitur. Hinc fàdum eft,vt paulatim & corrupte nomen
eis ex conuitio nafoeretur. Gepidae namqüe fine dubio ex
Gothorum prolapia duçunt originem; led quia, vt dixi,
Gepan ta pigrum aliquid tardumque fignat, pro gratuito
conuicio Gepidarum nomen exortum eft,quod necipfiim
credo, fàlfiffimum. Suntenimtardiorisingenii,grauiores
corporum velocitate. Hi ergo Gepidae ta d i inuidia, du-
dum {prêta prouincia, commanebant in infiila Vifclae am-
nis vadis circumada, quam pro patrio formonedicebant
Gepidos. Nune earn, vt fèrtur, infiilam gens Viuidaria in-
colitjipfis ad mehores terras meantibus. Q ui Viuidarii ex
diueriis nationibus ac fi in vnum alylum colledifimt, 8c
gentem feciflènolcùntur. Ergo ( vt dicëbamus ) Gepida-
rum rex Faftida,quietiam gentem excitans patrios fines
per arma dilatauit,Burgundiones paenc vlque adinterne-
cionem deleuit, aliafque .nonnullas gentes perdomuit.
Gothosquoque male prouocans, conlanguinitatis foedus
prius imponuna concertatione violauit: iuperbaque ad-
modum elarione iadatus, crefcendi populo dum terras
coepit addere, incolas patriosreddidit rariores.Is ergo mifit
legato s ad Oftrogotham, cuius ad hue imperio tam Oftro-
gothæ quam Velègotha,id eft eiufdemgenris populi, lub-
iacebànt ? inclufiim le montium queritans afperitate,filua-
' rumque denfitate conftridum? vnum polcen's è duobus,vt
aut bellum f ib i, autlocorum fiiorum Ipatia præpararet.
Tune Oftrogotharex Gothorum (vteratfohdi animi ) re-
fpondit legatis bellum fo quidemtalehorrere, durumque
fore 8c omnino feeleftum armis confiigere cum propm-
quis? locavero,noncedere.Quid multa? Gepidæin bella
irruunt^contra quos ne nimiiiudicarentur mouit & Oftro-
gotha procindum , conueniuntque ad oppidum Galtis,'
iuxta quod Currit fluuius Aucha, ibique magna partium
virtute certatumeft : quippe quos in fe &armorum, &pu-
gnæ fimilitudo commouerat. led caufà m elior, viuaxque
ingenium iuuat Gothos. inclinata denique parte Gepida-
rum ,proe!ium nox diremit. Tune re lida fiiorum ftrage,
FaftidarexGepidarum properauit ad patriam, tam p u.
dendisopprobnis humiliatus,quam fuerat elatione ere-
d u s ? Rede un t vidrores G o th i, Gepidarum difceffionc
contenu, fuaque in patria noftri in pace veriàntur,vique
dum eorum præuius exifteret Oftrogotha.
C a p . X V I II.
Cniua rex Gothorum poftobitum Oflrogoth* exercitum i»
Moefiam durit, & variispralïis Romanos infeftatin
qutbus Decius Ctedïtur.
P Oft cuius decefliim Cniua exercitum diuidensihduas
partes,nonnullos ad vaftandum Moefiam dirigit, foiens
earn negligeptibus, principibus defenforibus deftitutam.
Ipfe vero cum fèptuaginta railibus ad Euftefium,id eft Nouas
corifoendit: vnde a Gallo duceremotus,Nicopolimac-
cedit.quæiuxta Iatrum fiuuium eftconftituta notifilma?
quoniam deuidis S anna ti s Traianus eam fabricauit ,
8c appellauit Vidoriæ ciuitatem vbi D e d o fiuperueni-
ente Imperatore , tandem Cniua in 'Haemoniæ partes
i quæ non longe abe raiit, recelTît : indc apparatu
dilpofi
dilpofito Philippopolim irefeftinans.Cuius feceflum De-
dus Imperatorcognofcens, & ipfiusvrbiferre fiibfidiüiti
geftienSjiugo montis tran(âd:ô,ad Berroeam vehit.Ibiqüë
dum equos exercitumq;la{fomrefotierét,ilico Cniua cum
Gothis in mddum fulminis ruit j vaftatoque Romano ex-
.ercitu, Imperatorem cum pauds qui fugére quiuerant ad
Thufoiam rurfus trans Alpes inMoe/iam ptoturbauit, vbi
tune Gallus dux limitis cum plurima manu bellantium
morabaturjcolledoque tam exinde quam de hofte exerci-
tu.futuri belli réparât aciem. Cniua vero diu obfelïàm in-
uadit Phihppop«hm;prædaqjpotitus,Prilcum ducem,qui
inerat,fibiFoederauit,quaficum Decio pugnaturum. Ve*
niente{q*,ad conflidum,ilicoDecii filium lagittalaucium
crudelivulnereconfodiunt.Qu.od pater animaduertens,
licet ad confortandos animos militum dixifle fertur; Nemo
triftetur, perditio vnius militisnon eft reipublicæ di-
minutio: tarnen paternumaffedum non ferens hoftes in»
uadit,aut mortem aut vltionem filii expofeens, venienlque
abrupto Moefiæduitatem»circum{èptus à Gothis, & ipfe
extinguhur,imperiifinemvitæque terminum fàciens.Qui
locus hodieq; Deciiara dicitur, eo quod ibi a y e pugnam
miferabiliteridolis immolaret.
potitijHellefponticumffetum retranfineant, vaftanteä iii
innere fiio Troiamlliitniq;, quai vixa belloillo Agameni-
noniaco aliquantulum relpirantes,rurfius hoftili mucrone
delete fiint.Poft Afi*ergo tale exridiunf, Thräcia éorum
fexpèrta eft fêritatém. Nam ibi ad radices Ha»mi montis
mari Vicinara Anchialos ciuitatem aggrefil mox adeunt,
vrbemquäm dudum Sardanapalus rex Patthorum inter
limbumhiafisdc H«mi radices locaffet. Ibienim muitis
feruntur marifillediebus,calidarum aquarum deledatila-
uacris,quae a quintodfecimo miliario Anchialitanx*ciuira-
tis fiint lit^.ab imo fill fontis igni featurientes, & inter reli-
quatotius mundi thermariim innumerabilium loca omni-'
no praecipuead lanitatem infirm ötum efficacifiime. Exinde
ergo ad proprias fedes regre ffi.
C a p . XXL
Maximiantu Imp.Gothorum auxtho maximat vtäoriasde
Part hts & Pet fis reportauit. Conftantinuset-
iam eorum auxtlio mutt apracla-
regefiit.
C a p . XIX*
Quo patio Gallus & Volifianusfcedus Cum Gothis in*
ierinr, &/E>mltanus Mtxfiam infe*
fiarit.
DEfu n d o tu n cDeció, Gallus & Volufiahus regnopo-
titi fiint R omanorum, quando & peftilens morbus
pxne iftius necelfitatis CÖnfimüis, vt hos ante hoS nouem
annosexperti lumusifacièni totiiis orbis feedauit, fiupra
modumquoque Alexandrian totiulquèiEgypri locade-
uaftans.Dionyliohiftorico filpfer hanc cladem lachryma-
biliterexponente, quam' & nofteü cöhlcripfit venerabilis
martyr ChriftiepifcopusCypnahtis in libto cUiuS titulüs
eft de Mort^Uate.Tunc 8t Atmilianus quidam j Gotthi s 1^-
peo b principum ttegiigentiam Mcefiam deuaftanabtis, vt
vidit licere,nec a quoqilam fine magno rcipubiici difpén-
dio remoueri,limiliter lux iortuna: arbitratuS pofiêëüeni-
rejty tannidem in Mcefiamatripüitjomniqüê manumilita-
rialcita,cccpitvrbes Sc pópulos deüaftare. Contraquem
intra paUpqs menfes multitüdo apparatus adcrelcens j noii
minimum incommodUm ieipublic* partunür j qui tameii
inipfopxnenefarioconatus lui initio exrin6tusj& vitaili
ÖC imperium,quod inuadcbat,amili t.Su pradi d l veto GaU
lus 8c Volufianus Imperatores,quamuis vix bieniiio in imperio
perfeuerantcs.ab hac luce migrarint j tamert iplo bi-
cnnio,quo affuere jvbique pacatijvbiq^regnauete gratiöfij
pr*tei;quam quod vnum eorum forturi* i ép u tat u in eft, id
éftgenéralis morbusded hocab imperitis &calumnia ton-
bus,quivitam folent aliorum der.te maledicolaaeraie. Hi
ergo mox vt imperium adepti fiunt , feedns cüm gente Go-
thorumpepigere,.&,neclongo inteiuallo vtriuique regiJ
bus occumbentibus Gallienus ar ripuit pnncipacum.
C a p . m L
Gothiregttante Gallieno in Aftam inuolant. DtatiaÈphefina
iemplum incendunt. Chalcedomam fiubuer-
tunt. Troiatnvafiant. Thrdciam
infejtant.
HGcin omni lafeuuareu>iuto,Re{pa & Vcduco,Thu->
ro Varoque duces Gothoruru, fumptis nauibus Afi-
am tranfiere,freturn Hellelponticitm tranfuedi * vbi mul-
tis eius prouincia: ciuitatibus populatis,opinatilfimumil-
ludEphefiDiana: templuln,quod dudüm (Jxeramus A-
mazonas condidilfe, ignefuccendunt: partibus Bithyniai
delati 4 Chalcedoniam fubuertere 4 quant poft Cörnelius
Auitus aliquaparte reparauit. Qu«hodieque quamuisre-
giae vrbis ciuitate congaudeat, figna tamCn fuarum ruina-
rum aliquanta ad in d iaa retinetpoftetitatis. Hac ergo felicitate
Gothi quainttaueropartibus Atiae prsda Ipolioqi
Biblioth. Vet. Patt. Tom.6.Pari 2.
POft hæc à Maximiano Îiîiperatore ducuntur in auxilia
Romanorum contra Parthos rogati, vbi datis auxilia-
riis,fideliter decertari fiitlti Sed poftquam Cæfer Ma-
ximianuspænê cum eoriim folatio Narfem regem Perla- .
rumSaporisMagni nepotem fugaffet, èiufqué omneso-
peSjfimulquç vxores & filios deprædalfet, A chilleihque in
Alexandria cum Diocletiaûô fiipèraflèt, & Maximianus
Herculius in Africa QuinqUegehtianos adtritiiflet, pacem
reipublicæna<5fci}coepere quafi Gothos négligere. Nam fineipfis
dudum"contraquafuis gentes Romanus exercitu$
difficile dêcertatus eft. Appâter namque frequenter 4 quomodo
inuitabantttrificut&fub Conftantinorogatifunt,
8c contracognatum eius Licinium arma tulére, eumq; de*
uiâum 8c in Theflàldnica claufum $ priuatum imperio,
Gonftantinivhftoris gladiô trucidarunt N am & d um fe -
möfilfimam & Romæ ^mularti in fiio nomine cohderet
ciuitatem ^Gothorum inoetfuit operatiô, qui fcédere ini t#
Cum imperatore, XL* fiiorum miilia illiin folatiâcontra
genres varias obtulere^quorüm & numërus, 8c miilia vfqj
adprçfens iri repüblica nominantur,id eft Foedèràti.Tunc
etenim fub Araiici & Aorici rfcgumfiioriim florebant im-
pério.Poft quorum decefiiimfiiccfeflbr regni extitit Gebej
rich,virtutis fie nobilitatiséximiæ.
C a p . X X IL .
Gebcrichus Gothorum rex Vifumdro VVandalorum régi bellum
infert,&vinrit.Pauci VVandaü ècladefuperfi't-
iesPdnnontam a Confiantino inhabitan-
• dam pet tint & obtinent.
Eberichus Helderich pâtre natus,àüo Ouida,p roauo
^ Cniuida,gloriam generis fui fadtis illuftribus ex equa-
m.t,primitias regni fui mox ifiNXfandalica gen te èxtênderé
cupiens contra Vifiiiriar eorum regèmAfdingbtum è ftif-
pe i quç inter eos eMinets genulque indicat bèllicofilli-
nium,Dexippo liiftorico referënte, qui eos ab Oceano àd
hoftrum limitëmvixinânni Ipatio përuenilfe teftatur ptç
himia terranlm immenfitatëiQuo tempore ërantin eo lo*
coinanentcs, vbi Gepidç fedentj iuxta fiumina Marifia,
Miliare, fie Gilfilj fi^Griffia, qüi amnes fiipradidfos exce-
dit.Eran t nanque illis tune ab oriente Goth i, ab accidenté
Marcomannijd feptehtrioire Hetmunduri, à meridie Hi-
ftét,qüi8c Danubius dicitur.Hic ergoVvandalis cömmo-
tahtibuSjbellümihdidtum eftàGeberich rege Gothorum,
àdlittuS prçdidri amnisMarifi^.vbi tuhediu certatum eft
ex^qualiiSed mox ipfe rex Vvandalôrum Vvifimar maghâ
cum parte gentis fuæ pröftetnitür. Geberich verc^luädt
Gothörum eximius fuperatis deprçdatifque VvandalisVad
propria loca Vlide exierat remeauic. Tune petpauci Vvan-
daliqüieüâfiifenf ,collè<fta imbellium fiiorum manü,iti-
fortunatam patriam relinquentés,Pannoniam fibi à Goh-
ftantino principe petiere,ibiq}per XL. annos plu^minus
P p p J fedibus »