S. Gregory T uronenßs Archiepißopi,
te audiui,vel cögente relegi,quia eä nequeo obferuarejqm
me,poft Daaidici carminis cannas, ad illa euangelicajpra:-
dicationisdida , atque Apoftolicäi virtutis hiftörias epi-
ftolafque perduxit ■, de quo eatantum capeirerPOtui
cognofcerem lefiim ChrfftumFiliümDei äd fäutfem niu-
divenifie, atque aitvicos ciusquija'ccepca cmcejauftere
obferüantiai fponfiim feqüuti füiitidignis obfequiis hono-
rare. Qua de re cruda?ryjUcitatisTemeritatem oftendens,
quae de beato cognoüi Hillfdio, illi qüo polluni, proferam
ftilo. Sandus igitur Illidius cumperfeda» vitae^fenditate
.polieret, ac diuerferum in fe gratiarum chrifmata ,largien-
'tc domino, congelfifleo: illud, quod adhuc fenditatis cul-
minideerat,Deo infpifante, ac populojeligentepirome-
rait> vt facer dos Aruernae Ecclefiai,&dominicarumouium
paftor eligeretur: cuius fenditatis fama, dum perdiuerlos
gratiarum euehitur alcenfus,nonfblumipfos arüerni terri-
tprij terminös, verumetiam vicinarum vrbiu fines adiuit.
Vnde fedum eft,vt hxc gloria T reuerici imperatoris aures
attingeret. Cuius filia, cuma fpiritu immundo correpta
grauiter vdxateter, & n o n inueniretura quo poffit erui,
Beatum Illidium' fama detexit: & d id o citius,ab imperato-
! re diredi pueri fendum fenem, in-antedida repertum vrbe
, poteftätiregiae celeriter repraefentant- At ulevenera-
biliter exceptum de exitu infcelicisconqueriturfilia:. Ille
vero confifiis in Domino,in orarione profternitur: N o d e -
que cumfecrts hymnis canticifque fpiritalibus d u d a , im-
:miflis in ös puella» digitis,nequam fpiritum a corpore abe-
git obfeffie, Q u o d miraculum imperator cernens, immen-
fosauri argeritique cumulos fendo offert lacerdoti, quod
ille execrans acrefutans, hoc obtinuitvt Aruerna ciuitas-
quas tributa in fpecie triticea ac vinaria dependebat, ip au-
ro difTofoeretiquiacumgrauilabore penu inferebantur im-
periali.Sandus vero, vt aiunt, implcto vit^praefentis-tem-
porejinipfoidneris currieulo migrauit ad Chriftum, A
fuifque delatiis in vrbe fua fepulms eft: & forfitan, vr plae-
rumque homines murmurare föiiti funt,qiiifpiam garrula-
bit, dicens: Nonpoteft hie haberi inter fendos pro vnius
tantum dperatione miraculi. Nam fi perpenditur illud
quod Dominus äit in euangelio j Mulri mihi dicent in illa
die,Domine,Domine;None in nomine tuo daemonia eie-
cimus, virtütefque multas iecimift ? 8c tcfpondebo eis, dicens,
quianon nouivos. Profedointe llieit,quod magis
proficit ad laudem virtus egrefla de tumulo, quam ea quae
quifquam viucnsgeflit in mundo: quiailla labern habere
potuerunt per affidua mundane occupationis impedimenta,
h s c vero omni labe ad liquidum caruerunt. Ergo
quia illa, Vt credimus, quae fendus Hillidius ante hoc
j wmpus Qperatus eft obliuioni data funt nec adnofträ noti-
itiani peruenerunt; ea quae propriisinlpexirrius occulisex-
ipertiq; fumus, veiquae afidelibus agnitacognouimus, de-
! claramus. Tempore quo Gallus epircopus aruernam regelbar
ecciefiam, h or ufcrip to tin adolefcentia deges grauiter
ifegtotabat. Ethieabeoplerumque diledioneynica vifi-
tabatur ,eo quod patruuseius eilet: Erat enim valetudo,
cum nimia ftomachi pituita, ac febre valida. Intereä adue-
: nit paruulo defideriüm:& credo,inlpiranteDeo,vtad bea-
tilllidij bäfilicam deportareturj Illatufq; manibus puero-
rum ad eiiis tumulum,fufa oratione cum lachrymis- leuio-
rem fe lenfit.efle quam venerat :Reüerlulque ad dom um i-
terum k febre corripicur. Quadam vero die cum grauius a-
gere ccepillet, euroque febris alperior fblito adgrauaret, &
vtrumeuaderetdubiafubforte,iaceret,accedens genitrix
.eiusait adeum, Moeftum hodie, dulcis nate, fum habitüra
diöm,cu te talis detinet febris, & ille; Nihil inquit, prorfus
obfecro cojitrifteris, fed ad fepulchrum me remittebeati
Hillidij ponrificis. Credo e n im , & fides mea eft, quod
virtus eius & ribi jjetitiam»& mihi tribuat fofpitatem. Tüc
fandi deportaturad tumulum orationem fundit; Ipondes,
proftratus,fponte fi eumantiftitis lui virtusab hoc conta-
gio liberaret, Clericum fe fumrum, nec prorfus moraretur
fideprecärio obfineret effedum. Hxcelfatus,fenfitpro-
tinus difcederefebrem. Vocatoquepuero domum fere-
I poitari popofeit. Cumque in recubitü, vbitunc epulaban-
tur, fuiffet illatus,erumpente e nanbusfinguinis copia,febris
fimul cruorque defluxit; quod meritisbeäti confelTorispræftitam
habetur probatum. S ed&nuper Venerandi
comitis feruus,cum in diuturriacascitate refideret,celebra-
tis yigiliis fànus abfcelfit. De reliqüiis vero eius haec iple
præfatus feriptör, vt ädum eft, propria contemplatione
prölpexit. Dédicaüërat igitur oratorium intra domum Ec-
clefiaftica vrbiS Turonicas in primo làcerdotij lui annojin
quo, cum reliquorum fàndoTum pignoribus, huius anri-
ftitis reliquias collocauir. Poil multos vero dedicatiqnis
dies ammoriitus ellababbâte,vt reliquias,quas in altariip-
fblocauerat,viluâret,neab humorenouiædificij hume6la-
tçaliquidin his putredinis infideret;Quas cum,requirens,
reperiflètinfèdas, ablatas ex ahari contra ignera ficCare
coepi t. V er um yvbi ligaturas Jillas fingillatim compofiiit,
ventum eft ad reliquias beati lllidij epilcopi. Denique te-
neHs ealque contra ienem,filüm; quoligatæerant, quiae-
ratvalde prolixum ;luper ardentes decidit prunas,.&tan-
quam æneumaut ferreum ab ardore ignisincanduittlllo
quoque paruipendente quidfilum fieret, tantum fandæ
reliquiae ficcarentur; aeftimäs autemipfumiam in lauillam
fuillercfolutum, comperitadhucintégrum & incorrupt-u:
quippe q> vinculü & ligameii pauloante fuiflèt huius glo-
rion ponrificis.jMu! ta quidé & àlia de -hoc fàndp miracula
funtrelara,quae fciiberelongum putaui hæcæftimansfidei
perfedar- fufHcerequædida funt: Quia cui paucanonluf-
ficiunt, plura non proderunt. Nam ad hunc tumulumoae-
ciilluminantur, dæmones eftugantur,furdi auditum, &
claudi recipiuntgrelfiim ; PraeftanteDomino noftro Iefu
■ Chrifto, qui credentibus repromifit àfè petita fine ambi-
guitatelargiri.
S.GREGORII TVRONENSIS
ARCHIEP
1 SCO P I ; DE VITA
A B B A T 1 S A B R .A HÆ;
V. L I B E L L A S .
Sidonij Epifcopi tempore, fuit in monafierio B. Cyriac 'hvrbis ipjius
Abbas Abraham nomineiquifideatque operibus Abraha iUiuspr^
ris refulgebat jicut in libro vita eius feripfimus: Greg.
l^r-HifioriA FrancMb.z.Cap. 11.
Vlli Çatholicorum eflè occultumreorqùod
! Dominus ait in euangelio, Amen dico vobis;
fihabueritis fidem integram & non haefita-
ueritisjfi dixeritis, huic monti transfer te , &
transferer fe,& omnia quæcunq; petieritis i;
nomine meo,credite quia accipietis&venientVobis.Erg_
non erit dubium quin fandi obtinere poflînt à Domino
quod petierint,quia ineis fides fundamine pofito nullis
hçfitationum fludibus vacillat.Pro qua fide,nonfblu intra
patriæ terminum propriae,-dum coeleftem vitam agere cu-
piunt, exule s fadi fiint, fed etiam tranfmâriüa ac peregrina
petierunt loca,vt ei,cui fe deuouerant plus placereht;ficut
nunc beams Abraham abbas qui, poll: multas tentatio-
nesfecjili, fines eft territorijingraffiis a ru em i, quinon
immerito Abrahae illi comparator feni pro magnimdine
fidei, cui quondam dixerat Deus, exi de terra tua& de co-
gnarione tua & vade in terram quam monftrauero tibi.Re-
liquit autem hie non folum terram propriam, fed etiam il-
lam veteris hominisâdionem;& induit nouum hominem
qui fècundum Dêum formatus eft iniuftitià, fandita te, &
veritate. Ideoqne cum fe perfedumin Dei opere cerneret.
no fuit dubius in fide petere, quod per vitam fandarp confifiis
eft obtinere ; per quern opifex coeli maris ae te r r i par-
ua quidem numéro ,fëd admirâda miracula operari digna-
tus eft.Igitür Abraham ifte fiiper Eufratis fluui j littus eXor-
tus eft; Vbi in Dei opere proficiens, ad vifitandos eremitas
adiré Ægypti fblitudinesconcupiuit; quodum tenderet à
paganis comprehenfiis,& multis pro Chrifti nomine adfè-
d o s verberibus, in vincula coniicitiir;inquibus per quinq;
annos exultans angelo fbluente laxatur. Occidentale quoque
p lâ gam vifitare cupiens Amemis aduenit, ibiq; ad ba-
filicàm landi Cirici monaftcrium collocauit : Eratenim
miræ
A
C
î)e y it a Paîritm.
inirævirtutis,,fugator dæmonum, illuminatprquecarco-
rum aliorum quoque morborum potentiffimos mediator.
Igitur ciuri feftiuitasfupràdidæ bafilicæ adueniflet,præpo-
fitum vbcat, vt vafà vino plena, ad reficiendum populum
qui fblennitati aderat in atrio,ex more componeret: caufà- 1
tur m onachus,dicen s .Ecce epifeopum cum düce&ciuibus
inuitatum habes,& vix nobis fuperfunt quattuor viniam- ,
phoræ,Vnde omniaiftacomplebis?&ille:Aperitemihi in- :
quitpenum, quo aperto ingrellus eft : & dans orationem, ■
quafinouus Helias, eleuatis ad «oelum manib. infufis fletu ,
luminibus,ait:Nedeficiatquæfb,Domine, de hoevafeulo
vinum,doneecundis miniftreturinabundantiaj&irruen- ’
te in lèfpiritulàndo,ait : Hæc dicitDominus,Non deficiet
yinum.de vafèjfèd omnibus petentibus affatimtribuetur&
abund^bir. Verum tamen ad verbum & hilaritatem d if-1
penfationis illius cundo populo in abundantia miniftra- \
turn eft & fiipèrfuit: fèd quia ftrenuitas præpofiti prius mé- !
fùrauerat valculum qüinquagenarium, & reppererat qua-
tuor palmorum menfuram, cernens quæada fuerant ;in
craftino icerum menfurans tan turn repperit in vafè, quantum
in eo præcedente reliquerat die. Exhoc fàndi virtus in
populis déclara ta eft} In quo monafterio plenus dierum o-
biit,ibique cum honore fepu 1 tus eft.Erat enim eo tempore
fàndus Sydonius epifeopus & Viderius dux., qui fuper,
fêptem ciuitates principatum, Eoricho G othoru Regeindulgente,
fiifceperat. Huius vero fàndi epitaphium beams
Sidohius fcripfitjln quo aliqua de his quç loquutusftinreft
præfatus : Ad huius enim beati Abrahæ lepùlchrum plæ-,
' rumquéfrigoritici decubantes medicinæ coeleftis prçfidio
fubleuantnr.
bafîliCa,fànduhi corpus iti antea tranfiuiit;(èd lion fuit fafi> |
d o acceptabile hoc opus: Vnde fadum eft vt per vifiim ap-
parens dicer et ci, quia aüfu remerario attusin pàce qthefiC-
tesvifus es amoüiüè,Ëcce ego remOuebo te ab hac vrbe 8c
erisexulinregione altera; Veruiitàmennohf>riuaberisab
honore quo früeris.Non poft multum vero tempus, orto
interciues&epifcopüfcaiidalo,Gothos,qui tunc in ante-
didavrbemorabâtur fufpicio attigit quod fè Vellet epife©-1
pus Francorum ditionibus fubdere ; Confilioquc accepto
cogitauenint eum perfodere gladio.Qpod cum viiro fàndô
nunciatumfuiftèt , denodeconfurgenscûfidelifïîmismi-
niftris fuis,ab vrbe illa egrediens, Arüernos aduenit. Ibiq;
à fàndo Eufiafio epifcopo,qui Aprunculo quondamanti-
ftiti fucceflèrat,receptus eft, largitifqj ei tam domibusqua
agris 8c vineis, ille & qui Lugdunenfi vrbi præerant fiimma
eum diligentia excolebant. Erat enim ia.m fènex & verus
Dticultor;decedéte autem ab hoc mundo fàndo Eufraho
Apollinaris tribus menfibus fàcerdocio fubminiftrato mi-
grau it.Cum autem hæc Theodericp régi nunciatafuiflènt,
iuffit inibi fàndum Quintianum conftitui, &omnem ei
poreftatemtradiecçlefiæ,dicens : Hicobnoftriamorisze-
Ium ab vrbe fua eiedus eft. Denique cum fendus Quintia-
nusinanredidayrbe potiremr epifeopatû, Proculusquidâ,
ex ærario presbyter ordinatus,mültaseî iniurias inmlit.*
Omncmquepoteftatem illide rébus ecclefiæ auferens,vix
ei & fetis tenuem quotidianum vidum miniftrari prçcepit:
fèd per eius oratipnem à ciuibus correptus prudétioribus,
rejhitutàomni poteftate fè ab eius rémouit infidiis. Antedi-
çtiis tarnen fecèrdos.nô.immemorihiuriæ, ficutquondam
Paulus Apoftol.de Alexandro.Ita & hic de Proculo decan-
tabat,dices. Proculus ærarius mul ta mala mihi fecit,reddet
illi Dominus fèçuiidum operafüà; quodfn pofterum eie-
ueniile manifeftum eft. Erat enim vir beatus in oratione
affiduus, 8c in tahtilm-amator populi fiii, vcadueniente
Theodericoac vallante cum exercitu vtbem, fendus Dei
thùros eius per nödem pfellcndo circuiret;&ytregioni
velpopuloDominusvelociterfiiccurrere dignaretur^fïli-*
dus in ieiuniiiS atq;vigüiis inftanter orabat.PorroTheode-
ricus rex cum çogitaret etiam muros vrbis euertere, mol- .
litus eft mifèricordia Domini & oratione fecerdotis eius
qüem in exilium retnidere cogitabat. Nam nodepauore
perterritusdeftratufiio exilic, aclblusperviampubricam
nigere nititur.Perdideiat enim sëfum,nefciens qujd agerét»
Quod aduertentes, fiiique eum retihere conantes,vixpo^
tuerunt cohortantps vt fè figno felutari muniret. Tune
Hilpingusduxaccedèns propi us ad regém,ait : Audi, glo-1
riofiflïme rex,confilium paruitatismeæ: Ecce muii ciuita-
tisiftiusfortiflimifiint , eamque propugnacUla ingentia
vallanf.quod vtplenius magnificentia veftra cognofcatde
fendis quorum bafilicæ muros Vrbis ambiant,h^c loquor,
fèd antiftes loci illius magntis apud Dominum habetur.
Nolifecere qüodcogitas; noli epifeopo iniuriam inferre
autvrbem euertere. Cuius confilium rex dementer acci-
piens, pvæceptum pofuit nevllus ab odauo vrbis miliario
læderemr, quod obtentu fecerdotis præftitum nullus am-
bigat. Tunc & Proculus ille.presbyter, innipjds Vtrehfis
caftri mûris ab ingfedientibus hoftibus, ante ipfum ecclefiæ
altare gladiorum idibus in frufta difeerptus eft:Reddi-
dicque illi Dominus ficu t fecerdos cantare confiieuerat,
fècundum opéra fua. Poft peradam igitur ftragem cladis
Aruernæ, Hortenfius vnus ex fènaforibus, comitatum vr-
bis illius agens,quendam de parentibus fàndi, id eft Ho-*
noratum nomine, in vrbis plateanequiterretineri iuffit,
quod celeriter beato viro nunciatum eft. At ille per ami-1
cos fiios ccepitrogare yt eum, data audientia,abfblui iube-
ret;quodille nullatenus præftitit. Tunc beatus fènex defend
fè in plateam,qua ille tenebatur.iubet. Allatus autem
rogabat milites vt eum dimitterent. Illi vero timentes , o- -
bedire aufi non funtpontifici : 8c fecerdos ad domuib, in-
quit , Hortenfij me velociter deportate. Erat enim fènex;
valde& propriis pedibus abire nonpoterat. Deferentes
autem eum in domum Hortenfij miniftrieius, excutiens
in earn puluerem calciamenti fui,ait ; Maledida fit Domus
hæc& maledidi habitatores eius in fempiternum : Fiat-
quedeferta & non fit qni inhabitet in ea : & dicit om-
S.GREGORII TV
R O N E N S I S A R C H I E P I -
S C DP I ; D E V I TA S . ^ V I N T I A N I , %.
Amernorum Epifcopi; Libellus.
g.QmntianuSiquartUsdecmus Aruernorüm Ecclejtaprapûfitus eji:
Reliqua Vero quagefiir, tam vir tûtes qudmtempus migrationis
eius, feripta junt in libro quém de eius vita compofuimus.
H P Mnis, qui fè terrenæ materiæ corpus ferre
vw fa& ii& k cognofcit,cogicare debet, nein fiis deuolua-
zîBSKflK tur quæ teriena 8c carnis huius amica elîè
nofçuntur : quia, iuxca Àpoftolum Paulum,
manifèfta funt opera carnis plenaimmundi-
tia 8c iniquitate,po)Jutumque & foetidum hominem, qui
ea fèdatus fuerit,reddunt : atque ad extremum fletibus députant
fèmpitërnist frudus autem fpiritus eft omne quod
in Dep poller,ac inter quod in hoc iæçulo,mortifîcâta carne,
ânimam exultare facir,in fucuro autem gaudiis donat ç-
ternis: Vnde nos qui nunc fiimus in corpore pofiti afpicere
debemus. quæ operatus eft Déus in findis.fuisjn quibus,
tanquam intra fplendidum candidumq; ac leuigatum me-
. ritis t^ ern a cu lum , diùerfifquevirmtumiloribusadorna-
tum,refidésextenlâdexteræmaieftatedignatus eftpereos
miferatione propria perficere quæ petiflènt,ficut nunc per
beatum Quintianum,de quo fèrmo futur us.eft, mentis no-
bilis generofitate fulgidum ,i uftitiæ opus plærumque com-
pleuit. Ergo n6;nos mofèpeccatdm, carnis fèdatio ad ter-
renafubmergat ac déprimât: Sed pdtius fàndoru exemplis
illedos prudenter intelligentes quæ Dei fùnt fpiritalia,nos
opera ad cosleftiaacfempitcrna fubftollant : Neq; in nobis
mens,ab imp üdicis adionibus vida ,luxuriet: fèd ÿtermta-
tis proiïiéritisvendicans folium vidrix fàpientia regnet. I-
giturbeatiftimus Quintiànus,Apher natione,&vt, quidâ
volût, nepos Faufti epifcopi qui genitricem fùam fùfcitaflè
perhibetur, fàndi ta te præditus, virmtum dote fit lgidus,
charitatis igniculo feruidus, caftitàtis flore præcipuus, àd
epifeopatû Rotenæecclefiæeligitur,expetitUr, ordinatur.
In quo epifeopatû ampliatis adhuc virtutibus, cum in Dei
fèmpèr operibus crefceret, au d a beati Amantij antifticis
F
6
nis po