cnedpht.Ncni.-
Ij.tó.i?.
Bnr.nr.no
MM.Ï
un.<j6%.n.
Deipara
'ixgo Narfi
appatct.
ïride Ni- •’
ceph.cn.
14./.17. 7
Bu r.a n n o
5 40.». 40. mfirn-
Chouoés
iuftiniani
fuccellibus
H F
Chofrocs 1
n Romani
b
Anüochia
iàrationi
C h o f r o e s
cepcrit.
D e N a r f i d u c t o r e e x e r c ttu s » & e lm erg a D e u m <
p ie ta te .
c a p. xxni.
CCribit etiam Procopius cxpeditiqnem Narfis duds a
‘“'Iuftiniano in Italiam mifli, & qua ratione Totilam de-
uicerit, &pofteaTeiam, & quemadmodtim Roma iam
quinto ca ptA fueftt. Cdmmembratlim eft porro abhis qui
'vna cum Narfe'fuerunt, ditm precibus & aliis pietatis offi-
ciisdiuinumnumenplacaret, debitumque culftim'ei tri-
bueret, 'ftndamVifginem Deiparam ei apparu rile * plane-
"que tempusprtefcripfifle, quo Dellum cum hoftibtfsgere-
ret: atque vt non prius ad prxliuni committendum ie ac-
cingeret,quamc«litusfignumacciperet. Muir«alia*tjuo-
quereskNatft Valdehiemorabilesgeftacfurit. Nam Buie-
linum & Syndualdurn expugnauit, multaque loca Ad O-
ceanum Vlquelnlu'am redegit po'teftatem. Qua res fiiht
quidern ab Agathio rhetore liceris prodir«, ft ondum ta-
men ad nos peruenerunr.
Q u o d c h o f io e s p r o p te r fe c u n d a s lu ft in ia n i. r e s in u id ia ta b e fc e n s ,
c o n tr a R om a n o s e x e r c itu m e d u x 'tt,a c p lu r im a s c iu 't-
ta ie s d e le u ir , i n t e r q u its A n tio c b ia tn a -
g n a v n a f u i u h . L * 4 . v •
C ap. XXIV.
Liceris eft etiam ab eodem Prodbpio traditum, ChoC
roem, vbiacccpitres mm in Libya, turn inlraliatam
prolpere fucceflifle impend Romano, graui inuidia: flam-
ma exarfifle, Irapefatotiq’ue obiedt ifle , honnftlla abeo
contratoedus i&umfa&itarA, & pacem interipfo’scohfti-
tutam propterei dirempram efle. Iuftinianum verb bri-
mumlegatos miflfle ad Choftoem, qui illifiiadercnt, ne
pacem,quam (empiterham vocabahc, rumperet, neve fc£-
dera padta viola re c: fed ft quidanceps Viderfeturautcohtro*
uer(um, amice'& beheuole compoheretur. 'Choftoem ih-
bidi««ftu,quiineiusanimOefferuercebat,furentem,hul-
lam iquam conditionem admififle vied magno exercitu
colle£to,feciflein imperii Romani fines decimotertio anno
reghi lu ftiniani intiitfionem. Scribitpranereafdem author,
Choftoem Surufti Vrbem ad littbra Euphratis fitam.
obtidione expugnatam diruifleiqui alia turn Sllis pacifci
Videbattir, aliaveioeaque fceleftifliitta-in eos admirtebAt:
'quippfehihil qubd patIfc^awrfemA\ut,atque dbloporius
quam Armisvrbe ilia pbtitus eft. Eundefti Stein Beroeam
ittcendifle, deinde Smpetum Fecifle in Anriochiam, cum
iam Euphraimius illius epiftopatum geflirrqui quidem^r-
bem prop'terea teliqbicj quod nemo ex ‘lpeculacoribus,
quos emiferat * ad ipliim reuertit. Cuiiiis prouifione Eccle^
flam, & omnia &d eam Ipeiftantia leriiata dicuntur. Nam
feam laCris hiohimentis Vndiqtae bmaiiit, vticbpi<ftbab
hoftilim viblenfciairedimeret. Quin 'eftapiideuridemfcri-
.ptorem, acri qubdahn toradonis gehcread animosltgen-
tium cbmmbuendos dbrnmemoratutn, qua ratione idem
jCholrbeS Antidcbidm ceperir j Sc^qubd ombiain eaferro
& igne vaftarit:& quomodo deinde vetieritSeleuciam * ,&
Daphnem bins fiibuibiuhi, & pbftea Apaib earn j tuftis fct-
clehi'm adminiftiaiiifc Ifbomasj vir non dodlrina mofioi
led refte faftis etiam facile pneftantiftimus. Qui forte vna
cum Cholroe cer'camen equorum in circbfpeiftare ( licet
hoc fecclefi® cahbhyetaret) hedtiquam reculaiiitiqiibd
bropterea abeo Fadum eft, vti omniblis inbdis Choftois.
furorem mollimt' miHgafetqbe. Quem percundanti
Chofroi, velletnfeeuminfua Videte ciuitate ? relpondifle
fenrnt vere & exanimo*sholle libenter eum ibi videre.
Quod eius didum Choftoem admitatum efle, homi^
r'r hemque vetiratis caula, vtimerebatur*
admodum amplexa-
tum.
Di miracuh quod Apantid, honorabdis viuificique cruets ligtti vittute
edition eft. : .
C A p . X X V .
CEd quoniam in hunc ftrmonem noftra delapfa eft fdi-
^ftoria.miraculumjqubd Apame« fadum fuit, quodque
huic noftro Operi eft valde accotb modatum, com memo -
rabo. Vtprimum Apameehfes intellexere Antioch iam
gneinceniam, Thomam, quemdixi,rogabant,vtlalütare
vitalequelignum crucis, licet confuetudo id minime pad
videretur, in medium proferret,inque obiniüm ocülis fta-
tueret ,qüo iahi curb mpremum vitae diem Vidèrentut obi-
turi, illud contemplarentur, amplexarenturque,vtpote ib
quo folóhominum falus poflraeftèt: atque adeo ad alte-
tam vitam iam profeduri, ctucem veherandaib haberent
pro Viatico, qu« pollet eos ad mèliorem locum incolumes
perüehere.ltaque Thomas facit, quod iogatum eft, certif-
quëdiebüs ad earn rem prreflitutis, Vitale ctÜCis lignum
profert, vti omnes yicirti Ibi in vnum contiemre poflebt,&
lalutis iride promanantis partidpes fierent. Eb etiam parentes
mei vna cum aliis cornmearunt, meque id temporis
ad ftholam euntem fecum duxerunt. Poftqüam vero
data nobis fuitpoteftas honoratam crucem adorandiam-
plexandique, Thomas fublatis manibus, lignum crucis,
quo vetiis peccati malcdidio deletafuit, totum fandua-
rium circu miens (vti in ftatis adorationis digbus fieri foie-
bat) om n ibils often d it. A c Thomam de loco in locum prO-
gredienrem ingens flamma ignis fplendeftentis >, non ar-
dentisièquebatur, adeo vt totuslocus,in quo conliftehs
venerandam crucem pöpülo 6ftcndebat,conflagrare vide-
ïetür. Atque hoefadum eftbon ftmel autiterum, fed fe-
pius, cum Thomas omnemillurnlbcumdrcuiret, &po-
pulus congregatus, eum, vt illudfierCt)rogatet. Qu«res
lalutem, qua:poftea Apameenflbus cohtigit, pr«flgnifica-
uit. Ob quamcaufamiijiago in ceftudinelandUarii ftatuta
fuit,qu« inftripdone ib baft incila hoc miraculum illis,qui
eiufdem ignarierant, comtnonftrauit. Ipfaimagoadirru-
ptionemab Adaatmaho& Perfisin ea loca fa dam leruata
fuit, ac turn Vna cum landa Dei eccleiia qu« ibi fuit, &
cum tora vtbecombufta : atque h<e res hunc quidern ha-
buereexitum. Chofioes autem inea inciirfione, Fcederi-
b us viola tis,alia prsterea ( quoniam ita turn animo fuo vi-
lum eft) admiftt ftelera leüitati & incohftanti« motum
luorum admodum cohftntanea > non tamenVirotationis
partidpi, hedum Imperatori feederis rationem habenti
conuenientia.
be chofiois contra tdejfam expeditioni.
4 Sa *, ix x v i.
t Demporro Procopius litèds hiahdaiiit, Ca qu«Iunt do
AEdefla& Abgaro a veteribus com memorata, & quem-
admodum Chriftus ad Abgarum feripferir epiftolam-
deinde qUopado GhafrOes altera fadaincuifione, Edefl-
fam obfidere cobftituerit, rarus ea ft falft efle conuidu-
rum, qua: de ea ciuitate omnium fidelium ore ac ftrmone
celebrantur, hempe EdelTam nunqiiam ab hoflibus fiibiu-
gatam fore. Qua: res in epiftöla a Chfifto Deo boftro ad
Abgarum ftnptanonpohitut illa quidem ( vt ftudiofi ex
hiftoriaEuftbiicognomento Pamphili, apud quern hiec
epiftolaad verbum citataeftj, lntelligere pofliiht) ftd ta*
men eum eicitum confecuta éflè a fidelibus hoh decanta-
tur folum,fed etiam creditur, ratufque eius euentus praedi-
dioncm illam veram efle confitmat. Nam poftquam
Choftoes vrbem inuadere aggrefliiseft, quanquam mul-
toSineam impfetus fecit, &'aggerem adeo ingentem ftru-
kerat, Vt mtenia ciuitatis facile trailIgredi pollet, aliafque
compluresmachinasapparauit, re tameninftda ihde de-
ceflit. Sedquemadmodumresgeftafit, eXponlm. Chof
toes ptimüm hiilitibus litis imperat, vt magnam flxuem li-
gnorum, qualiacunque ilia eflent j ad vrbem obftdendam
in vntira coUgetant. Quibus didó fere citius in vnüm co-
VidtM.
Ceph.ca.
Baron,
tp red . loci.
iCnicis
lOhriftilj-
îéttUm quj;
I toin hoiiu-
Euàgrii jjj.
F
Vidi Eufe {
biumfupu
lib.j.ca. ij
V id iN i -
like.
ihmqilt
1 %
M
Proc opium
de bclld
I PirfttMt.l
\ Bar.anno
U4 f-»-Il.
.Chtifti’ad
Abgaïum
lépülola.
Clibßois
àduetfus E-
deflani <
It.
ü u f i i n i d i i t t i . Ecckßaßiae, Lib. 1V. â 7 l |
StrïMge- 1 »a militare
I çhriftl
II imago A
I cultus t -
maginum*
j vide infra
his verbis perfliaftis, totu exercitum ad vrbê excidenda di~
miftrat, derepente in ipfis mçenibus magna hominum
multitudo clypeis rounita eft ciuitatem propugnare.
Quam quittant mifli àÇhoftoe, confpicati rcuerterunt,
actum multitudinem turn armaturam adinirati, ad Chofgtefluros,
âceruatis, inqufe orbem -dudis, agirent in medium inh-
cif ,eumqueverfiis vrbis murum reda dirigit.;atqi extruit
pedetentim,ligno^: alia matericicongçrie imp,QUtarTum
itatqllit in fublime , &eius altitudinë ita mmnia fupcmt*
Vtteiain cbs qui in muro pro vcbiMefehfluhe ciq?ita fua ( ---- ---
periculo obiieiebant, percommode iacere poftlut. Vpi ! roçm rem referUtit. Vbi autem rurfus cerçior fadus eft,
quiobfeflï erant, vident aggerem inftar montis vtbi ap- j paucqsadmodiiminyfbctemanere.eofque velætamexa
propinquate,& verilîmileelfe, hoftes ineam pedibusiu-
T rf* . .' ... _ ____ S ^ tl..d
primo-mane è regione aggetis foflani ftruçrç
moliuntuc, inque earn ignem iniicere,ad eum pl.ipe fi*
nem,Vti eius flamma ligna aggeris ab lump ta, ipfum agge^
rçm folo æqùarent.Quaquiuem machina conic da, rogQ5
qneaccenlb, ncuftquam ftxcceflitquod intçnderant,pi'p*
pterea quod ignis crumpere,aeremque admittere npn pQterac,
quojttrucmligworura occupalec. Ad ejçtremumrgi- i
tur,cum defperatione debihtati fere fiiccumberent,(an-‘
clillimam imaginèm diuinitus^btiçatam, quaiq non ho»
minum mabus effinxerant, fed Chriftus,Deus Abgaro,
(quan .ioquidem eum yi,dcre cupicbat)mifèrar,pro{eruiit,
earn quel n follàm,qua m çonftruxerant, importa tarn aqua
conlpergunttex qua non parum in rogum ac ftruem ligno*
rumimmittunt, atque diuina potentia fidei illotum qui 1-
ftud moliebantur,fubfidio veniente,quod ab ilUsante fieri
ncutiquam poterat, iam facile cpnfedum fuit. Nam ex-
tqhiplo ligna inferiora concepere ftammam, & dido citius
in carbones redada,ad ligna fuperiora,igne ompiavndique
depafteqte cam tranfmiftre, Vbi vero qui obfldio-
ne ptemebantur?vident fumnmdu ftiblimç erumpere.i
(lam machinam ad hoftesludificandos excogitAnt.paruas
ed.ucuntlagcnas,ealquefiilfùçe,ftupa&aliai4 genus ma-
teri« ad fiammam concipiendatp apta faciunt, deinde
corîiiciuntinaggeremjQuæfumum»igne iplàiaciendivi
& impetuaccenlo, ex ftemittunt : quo quidçm fùmus e-
rumpen.s ex aggerçadeo penitus obft',lrat:us fuit,vt prunes
qui machin« ignari dan t, exiftima ent fumum ilium non:
aliunde,quam ab ipfis.lagenis efluliim efle. A ç vero triduo
poft flammula:ignisè terra erumpentçs vflæ flint:actum
quidern Pcrfe, qui in aggere pugnabant, iritellexete in
quod diftrimenLdeueniflènt.Verum Cho(roes,quafidiui-
n.e virtute ac potentiîç reludatunis^qua' dudus qui extra
vrbem erant,ad rogum 4enuac»cumqueita refttingere co-
natur. Atrogusaquam,velue oleum» lulphnr auç aliud
quippiameorum quæ facile in çendi (blent,excipienS,ma-
gismagifque exarlit; vfqiie adeo’vti tottun aggerem vafta-
ret,inque cineres prorflis redigeret.Ppftiemo igitut Chofroes
de (pepenitusdfturbatus? cum reuera intelligeretfe
turpem admodum dcdecotjs notam propterea fubjifle,
quod in animum induxerat,ft Deum, quern nos colimns,
omnino fuperaturum, domum cum ighominia reuer-
I Vide Ni- ‘
I ctphic.i7.l.
I Hip Ch o t
I r o c s o b i t
I dionecs-
[ pugturff.
I Mtat.
I Sacris 4o-
I Mriis red!;
I pu Talus
I Ser^iopoli-
I tatum.
j tfoditoris
I txcDipimp.
I Inuocmio
I & c u ltu i,
d a eflè, vel tenera&immatura( qiiippe omnes qui firma
flic re «tate ^crobufta.è medio fublati erant)pro çerto nö-
üjt illud miraculum à (àndo martyre ed|tum:& propterea
metu perculfus, admiratufcqe Chriftianorum fidem,do-
mum reuertitur: quem feruntfubextremum æcatis tempos
diuinoregenerationis lauacro tindumfuille.
De peftllCnte m or bin.
C a p . X X V III.
I Am venio nàrratütuS hiftoriam tiunquam antea memo-
ri«proditam,de morbo,qui quinquaginta duos annes
interhomines graflatus çft&itainualuit, vtyniuerfum
Qtbemterrarum depafteretur Nam biepnio poft Antio-
chiamà Perfis captam,pe(lifer morbus in eatninuafifle di-
citur, innonnuJ,lis rebus ei quid, Thucydide deferibitur,
perflmilis indliisquibufdam ab co mültum di(crepat:ini-
tium coepit in Ætniopia , ficut & ille qui h Thucydide
coramëmoratur , orDemque terrarum vniperflim dein-
ceps peragrauir.-nequequilquam mortaliiim fuit, qui eius
Æflfugeritcontagiohero.Acnonnullas vrbes vlquç e’oop-
primebat, quoad eas omnibus fuis habirarotibus Qtbaf-
iètlciim aliis aurcm,quas forte occupauit,lf nius egir rendus
Neque ccrto definitoque tempo e graflàri coepit, pç *
quemrfiis cumgra(làretur,fimiliratione & modo defiin
quippe nonnullalocaineunre hyeme.aha (iib finem.vefts,
media «date qu«dam, alia autumno progredft,ire occü-
pauit;&quibu(Hàm inlocis cum partemvifiis’attigifler,
reliqiiAsdeftruit. Ac non raro licç.bat viderç in ciuitate
morppillo laborante,qiiaftam familias protfus extindas:
interdum veto yna& altera familia interempta, reliquam
vrbem integraro.incolumcmque manfifle. Quinetiam fa-
milia: qn« integra: manftrunt,^eut accurata obleruaçione
comperimusjfçquentiannofbla: morbo vexabantur-Acq;
quoq eft omnium maxime mirandum, (iquifprte vrbes*
infedasincolençesadalialoca,qua: morbus raininle in-
uaftrat,demigiarent, illi folimorbo oppriipebantur, licet
ex ciuitaftbus infcidis ad alias intégras (ç,quo vitæ conlli-
lerent,tranftuHflent. Atque hsc quidem calamitasçircq-
lprum eonucvfionjbüs,quos vocant,(îcpetum
in vrbes tupi in alia loca pergafit : ( ^ tarnen maxima omnium
pçrnicies ftcundp anno circuli,qui fpaçium quinde-,
cim annorum cpmpîedimr,in homine^pçrlapfâeft, adeo
vtme,quiiftaiiterts prodof placer çpim ea etiam Hifto-.
riae attexerç.vtres quarum aiiæaUisàppofita: ephueniunt,
cpuiungam)me,înquam, durp (çhoîas adhuç frequenta-
rçm,in initio huius coptagionis abfteflus illi qui in ingqi-
nenafti (oient,ocai parent. Acciditquoquç vt morbo ifto
variis graflante modls,tum complûtes ex liberis meis,tum
no f4 4 ».
.Coenffiyna% tl-t
fiere m a lum
vide apud
Eufieb.l. y .
tap. i fi. {
Ôcftilc! 9
graffan
Demiracuto quod SergiopoHyi*
■ f i , : , , , m -
Cap. XXVII.
A Liam præterea rem alio tempore à Chofroe $ergio- poli geftam, hocloço cqi^è^ofàbimus: qtiippe j v , - . . ... . _
quæ&explicarioratione, & ( ë r n p i r e m æ reuera | coniugem,tumpermulcoscognaros partim in vrbe.par-
commendaridebeac.Hanc vrbem quoque Chofioes in-’j tinv.m agi is degentes amiercrem, prôut cirçuli
!uadere,eamque bbfidione çxpugnaiè parat. Ac fimul vt 1 calamitatesiftas mihi^^ftribuerant. Çum aütem iftaferi-
moenia aggreditur, f i t vçrinque (ermo ôc colloquium Ae berem, quinquagefimo odauo annp ftilicet ætatis, non
ftmandaciuitateîconuenitqueinterepsjvti rdisQarcommoilnüufurôitjeYnrbtiss,riendteimr qeureætucrrtu Vx bàïiiuftfatin fiiiaenre&fàcristhelân- a&dT Çhéhoo»fi rpaçf:biennioante,waeçr clibucmr o.îsl'm,mort)q uqqusafutjupsta Usift« a quater jbp oinfuitii,o fi Antipchiam lqiafrmçupUnisç tdeilraepafu&oçeupaue- s. deefplpór»- rcouemm e aop apdo retaamta ,r epmer crnunifófi teartaunf f aecceqrudæp tael fuPpeerftîesf,l èqnutîi rteibtu»sp céordmidp'ip.Mfitoufsbfuuist.v çarèmif itne enxo nvamriiilsli sm hoormboiiriiubmus g àe ne-» rÇaut,iiqefupidoanmdeeto,arlujaipeitqiaumi vaedpbuume'mAfotenruë àt.,mmeinnitmaree ia fctaotenàfupeauue- pduitemp rreimdduimflite:xdoerinfiidse, ionc î^guulottsucrt dueenlatpoisîi,sve|ilfttu,&mqquueem tucmuni» .caibsqhiusf qtmufitAhaemfa ucriouisb ucs m qocncuiïfïftiaetnat.a R acttiuinletjuruenbtr.vatuurri aarugteemn-» qquueib oucfdcaumpaarbitf, c dc mflùps dinip in^gftuuilnite. Aplxiio^rftlju,ixnudse qauluei cfeoburetisg itn,-
$ 1 ^ > ' >V . . .M a. m n lr n n lU i p n r n i s a H « " r n t n irlitn sil'lra il ( iim m îî ffïrJn/» mr»r_
i temobii
as$ergiiînuidi Chriftimattyris,qua: in c^ft èmntbblon^ i illi quib, ^ ga, ar^ntoque obdufta repolftæ. Iraq; poftquâ Çhofroes * thyitamgdfdeterquinetiamcatbunculiecarhe empentes — , . multOS
Morbus et
iâEuigriü
& familiatn
ßnßMff.
IM
i
BHHB