A
C
D
f t* Grigorn TuYonenf.
INC WIT LIBER PRIM VS
MIRACVLQRVM SANCTISSl -
mi M a r t i n i *
jQuod Seuerus vit am Sanfii Martini ctf»-
feripfit.
C ap. h
&Sjgjyssjat V ia lane, qui virtutes S. Martini, Vél ftante
verfil, velftilo profaicoconfcripierunt. D e x
quibus primus ille Seuerus Sülpiïius,cüi ran-
tus feruor amoris fuitili fanótumDei, vt to
**®"®®*» adhuc degente in leculo, vnum libruip de
mirabifibus vitae eius feriberet, cxinde poll tranfitum bead
virijdiros libro s Icripfit, quos dialogos voluit vocitari. In
quibusiionhulladevirtutibiis£remitarum, anachoreta-
rumue inferuit.Sed nullo inferiorem noftrum po tuit repe-
rire Marrinum , queih Apoftolis,ac Sandlis martyribus,
fan&ifque prioribus exaequauit>ita vt etiam dice ret, Feli-
certi'qüitfem Gr?ciam,qu^ meruitaudire Apoftolum Paulum
pr<edicanrem,lèd nec GalliaS h Chrifto dereli&as,qui-
bus donauit Dominus häbere Marrinum.
Qjtod e andern vit am Status Paulinus ver fa
xompofuir.
C ap. II,
PAulinus quoque beatus Nolana: vrbis Epifcopüs, poll
feriptos verfil de virturibus cius,quas Seuerus comple-
xus eft 5 qüinquelibros, ilia comprehend«: tniraculä ,q u *
boft eius geftaiünt tranfitum, id eft,in fexto operis iui libro
.A
it enim : Cum 'ehergütnehipeï caheeilos bafilide vehementer
volatu aereo,& &pe in pütèum impulfu daemo-
nis ia&arentur, abftradli exinde illaefi,acpopulis fpe'äänti-
busluntrelutnptiv Idque noftristemporibus vidihilisgc-
ftum.
Alius quöq; dsmori acquifitum Vafcuhim praripitem
dmdtadamnem.quafiprsdarii.quamcbpelat,dimiuurus. ,
Sed non defuitperituroB. ConfèflöriSaüXilium. Nam in-
greflus in fluraen &vlteriorera ripam petens,nihil nocu-
menri accepit, led fieds eft etiam veftimedtis egreflus.
Cu mq; ad cfelluläm maioris monafterii peruen iflet, raurt-
dams apparuit.Hun<ieriamteftantiir multasVoces eftiitte-
re folitumi dc lingua gentium incognitarüm l&piffime lo-
quijventuraqjfaterii&crimiria confiteri. Sed vediximus,
poftquam limeii £m&iattigit,länus abfcellir.
Egidhis quoq; cum obfideretur ab hoftibus, & exclulo
ale (blario turbatus impugnaretur,per inuocarionem bedri
viri, fugatis hoftibus iïbératus èft.idq; dsmoniacus in rire-
dio baulicse ipli hora, quageftum fiieratjeftprbleffiiSjlan-
ö i Martinibbtefitu hoefuifle cöntelfiim. -*■
Puella.quz puralyfis hurnorè grauata;& quod peius eft,
errore cultus fanatidinuolutäerac.bearifepulchrum expe-
riit, vigiliifq; celebrarisjlanirari eftreddita. Curium atftem
ad Idololatriz Vomitum reuocata, lahgorfcm,qlio obteh-
tubcati Pontificis caruerat, iterate incurrit.
Thimus quidam rabid us, inftimStu dannonis aótüS, cö- '
ronam lèpulchri,qüa» lah&imeritum dedarabat,violence |
I eripuit.Mox lumirie pnüätüsjprSda cogen tedolöre, refti-
mta,lumen,quod peidideratrecepir,
Quidam Vero a tentatort tdmmötüs, prolatö gladio,
oum quendam ferire conarerar in atrio Confeffbris, prori-
nusirainleretortaivelod iudicioDei proleqüent^,ipföfe !
mucrohe perfbdit. * *
Deniq-, cum populus ad beati templi orriatum coluin-
nas deferre cuperttgaudens, quidam v ir,qui öperi hiiic
inuidus & contrarius erat, mu ka minabatur, proeo quod
lokrium aliquod ad platiftra petentibus non praberèiiri
Cumq; fiiperbusèquüm f*eriret,in paruofluuio prjedpita-
rus in linu aquarum gurgitis,id:i bu s filis ftiftbcatus inreriit.
Tunc iuuentuteprecedence,coliimnaevlque ad beatum !
tern plum delate fun t.
Quotieqs etiam «d bearum lepukhrum oleum fuiflec
pofit um.rcferunt illud vidille adaudum.Sanftus Vx to Perpetuus
Epilcopus merito beati difcipulus pr.cdic.mdus,
ampullam cum oleo ad fin û üm tumulum detulit, v t earn
virtus iufti infulà laniftificarcc. E eralo a marmoi e,quo iim-
<fta membra teguntur, puhtere, liquore permixto oleum
redundauic,ita vrveftimentam facerdoas nedc.ueo effla-
grans odore>oleagina vnda perfunderetur. Mulciq-, ex hoc
infirmi pociri (une làluté. Sed & prQceliæab agris hoc li-
quore lanâîficatis &pe prohibits lime,
I
Gum au tern adremplum lân^urn quidam deuorus fide
pleuusaccelîillèt ,& gratiam fandti fi tiens cogitarec, quid
debeataæderaperet adfàlùtem,prope lèpulchrumacce-,
dens,aedituo (upplicatj vt libipatUm beneditftæ cerælargi-
retur c tumulo. Quam uccipiens lætus ablceülr,ocagro,
cui frugem feuerat coniifus impofuit. Adueniens aurc tern-*
peftas&uiflima, quæ omnia inannis præcedentibusfæpe
vaftauerat,ab haceftprohibita benedidtione, nec ibidem
vitra vticonfueuem nocuir. Magnitica vero atq; defidcra-
bilipafchali feftiuitate adueniente j! popultisadbéari eelKi-
lam, in qua conunoratus. læpe frequentaucrat cum Angc-
|is,deuotu^aduenit. Et lingula loca allambens oeufis, vel
irrigans laebrymis, In quae vir beatus ante lèderat.aut ora-
uerat, fiue vbi rib um lum p ie stjVçl corporis quietipoft
multoslabores mdullèràt, clalîènauium praeparata,amné
trânlire parut,vt bearnm lepult;hrum adeat,&cum Uetu ve-.
niam deprecans coramconfellbre/è profteruat. Nauigan-
ribus âutemillis, tentatoris impuliu commoto veutOjdaf-
fis in pro fun do demeigitur, & populus vndiq; abamne di-
ripitur.Cumq; interprocellas fludfuum rotaretur,& fpes1
omniseuadendideperilIet,vna omnium vox in damore
profertur dicens : Mifèratbr Martine eripe àprælênri interim
fàmulos femulalq; mas. His di&is,eece afflat9 auraepla-
cidæ aftus, fiibmcrfos fiibuehit ab vndisilkfosi-omnefqi
iittori,quod defideiabant,vnda lam ulantereftimir, nee yi-,
lusdeperiit, lèdcün&ilaluati, pofchalia feftalummacum
exultatiotie profcquurifunt. Non enim defuit ilia virtus,
qua: lordaném fcindens,populum fiib, aquarum mobbus
mergine arente traduxit,cum die fundo fluuii duodecim la^-
pidib us ab laris, ligna Apoftolica pfæftanribusjorue littus,
,qui aduenerat,confecraui^vel ilia, quae Petrum pereunté
pia ampletStens dexteraine perirer>eriptut,velqu ç nâruram
lubmeirurùro,Maitini Dôminum inuocancem de profim-
do pelagi ad lîttus, quodoptabat, elicuit.
Quidam pro benedr&ione aliquid d e fànéta æde aflù-
mere flagrtansjpamm ccræ de fcpulchro fàntftiacccpit &
irifra penetralia domus tanquam rhefaurum coeleftum im-
polùit. Fatftum eft autem, vt inuidia tentatoris immilfum
incèndium domum voraciflammàeoncutcret, 3cIparfiim
per aridas tabulas cun&a valbret. Intefièa Clamor ad ccelfc
tollitur,&B. Martini auxilium itnploramr. Meminitille
etiam ceraêpafticulçàfànÇkitemplo delatç Quæ reperta,&
igni inieàamrotinus cun€tum reftinxit incèndium. noiiO-^
que miraculo ceta quæ ignem alere erat fblita,violenEias
ignisjVifanClitaris opprdlin
Hæe Paulinas inlexto opërisfuilibto verfil eonfctipfit,
acceptoàliméfo Pçrpctuo Epifcopo de his indieulo, Verû
cum ad eum huius îfidiculi carta veniftèt, nepos eius gràui
tenebaturîncommodô. At ille confifus in virsutc
fiubiplacet.B.Maitine,vt âliquid in tualaude conlciibam,
appaieat liiper hune in fi rm um. Impolitaq; carape<ftôric-
iusj extemplo reëedente febrç knams eft,qui erat çgrotus*
Sed & Fotmnatus prçsbyter ornne ©pus vitç eius in q u a tuor
libris verfù conferipit. His nos illeCfi.etfi imperiti,
tèntabimilstamenaliqiiftde virtuti bus lundi acbeariflîmi
vin,qitæ poft eius obituni afca fimt , quantum inueniré
poflumus.memoriç rêplicare, qüiahoc erit lèribendi ftu-
i diuni, quod m illo Seueri aut Paulini opéré non inucnicur
inïçrtum.
Deordinatiàne & tranfitu beatïManïm*
C a p . I I I .
T Vcidus,&totoorbe renitens gloriofus Dominas Mar-
A—^tinus decedenti iâ mundo fol nouus exoriens,ficut ati-
terior narrat hiftoria,apud Sabariâ Pannoniç ort9,ad lâlua-
E
F
G
H
tiçnem
Miramiorum Santtißtmi Martini libeï /.
tionem Galliafiim opitulantè Deo, dirigitur. Qùa s virtu-
fcibus acfignis illuftràns,in vrbèT uronica Epilcopams h o norem
iuuitusmopulo cogentë,lülcèpit. In qfio gloriolam
& pënè Inimitabilem agens vitam, per quinquennia quin-
fque bis inlupërgéminis merifibus cum decenidiebus,o-
dogefiiiiô primo ætatîsfuæ anno,Cælafio,& Attico Con-
fiilibüs,noâë media qiiieuitin pace.Gioriofiim érgo & tori
mundo làiidabilém eius tranlitüm in die Dominica fuif.
lemanifeftiimefti vtiri fequèntib. certisteftimoniisconi-
probabimus.Quodnon parui meriti fui de cenfetur,illa diè
cum Dominus in päradlfö fiilcepèritVquà idem dominus
& Redemptor vid ó f ab inferiS nirrexitj 8c vt qui Dominica
(biennia celebrauerat impöltité, poft mundi prefturas
dominica die locaretur in requië;
QuodS.Seueriho Epifcopo choruspfaliehiiüm dé eius tranfitù
reuelatus eft.
' C a p . IV.
B Earns autem Seuerinus Colonienfis Ciuitatis Epifco-
ptiSjvirhoneftæ vitæ,&per cunCla laudabilis, dum die
Dominica loca lànCtaèx confuetudine poft matutinos hy-
mnos cum fuis clericis cirçuif étrilla hora,qua beatus obiit,
^ audiuit chorum canthtem iii (ublimi. r Vocatumqüear-
! chidiaconum, interrôgât, u aures eius percutèrent voces,
! quas ille attendus audirët. Relpondit nequaquam : cum il-,;
le,diligentms,irtquit,aiifculta. Archidiaconus autem çoe-
pitfu,rlùm collumextëddere,aures erigere, & lùpçrfiim-
mos articülôs i baculo fuftentante, ftare. Sed credo eum
non fuilîè Âquàlisrriëfirijà quohæc nonmerebanmrau-
diri. Tuntproftratitèrræiplè pariter& beatus Epilcopus,
! DominUm deprecantur,vtlioe Ci diuina^pietas âudire permitteren
Eredus autem , furfiim interrôgât(enexi Quid
audis ? Q u i ait ; Vocesplàllenrium in ccelo audio, led quid
lit, ptorfus ighoro., Gui ille,ego,inqüit,tibi harrabo. D o minus
meus Mattinus Epilcopus migrauit dé hoc mundo,
& nunc Angeli canendo eum defetuntin exdelfiim. Et vt
parumpër mbræ eflèt, vthaîcaudirentur, diabolus ëum
cum inî’quis angelis retinere te n taui c,nihilque fiuml in eo-
dem reperienSjConfulîis abfcelïic.Quid ergo dé nobis pec-«
catoribus erit, fi tantum làcerdocém voluit pars iniqua no-
cere ? Hæcfàcerdote loquente, notauit tempus Archidiaconus,
èc Turonos mifit vêlociter, qui hâec diligenter in-
'quirat. Quiveniens,eodie,&horamanifeftimmenouit
tranfîftè beatum virum,qüo S. Seuerinus audiuit plàllen-
tem chorum. Sed & fi adSeueri recurramus hiftoriam,ip(à
horàeum fibifcripfit cum libro vitæfiiæfuilïè reuelamm.
Quodbeato Ambrofto idem tranfituseftoftenfus.
C ap. V.
P O nàmque tempore B. Ambrofîus,cuius hodie flores
XL-eloqubper totam Ecclefiamredolent,Medidlanenfi
ciuicati præerat Epilcopus. Cui celebranti fefta Dominici
diei ifta erat conluecudo, v t veniens ledtor cum libro,non
antea legere præfiimeret,quam fandlus num iuflîflèt. Faktum
eftautem ,VtilIa dominica, prophericalcótion&iam
le ä a , ante altarium liante, qui leCbionem beati Paulipro-
ferret, beatiflîmus Antilles Ambrolîus luperlânôlumal-
tare obdormiret. Q u o d yideatès multi, cum nullus eum
pénitus excitare prælùmcret, tranlâdis fere duarum ,au t
triun\ horarum lpaciis,excitauerüt dicentes, ïam horapræ-
teriit : Iubeat Dominas leClori ledionem legere, expedat
enim populus valde iam laflâs. Relpondens autem B. Am-
brofius, Nolite,ihquitkurbari,multum enim mihi valet fie
obdormiflè,cui taie miraculum Dominus oftendelre di--
gnatus efttNam noueritis fratrem meum Martinum làcer-
dotem egrefliim fuiflède corpore, me autem eius fiineri
oblèquium præbuiflè, peradtoque ex more(èruitio,capi-
tellam tanmm,vobis excitan tib u s, non expleui. T une illi
ftupentes, pariterque admirantes, diém & remplis notant
loliciterequirentesîQui iplàm diem tempulque tranfitus
làndti repererunt,quo beatus confeflor dixerat, Ce eius ob-
S79
fequiis deferuiflè. O beatum viruni, in cuius trarifitii lan-
dlorum canit numerus, Angelorüm exulrac chorus, omni-
umq; cade Ilium virtutum occurrit exercitus, diabolus prg-
(umprione confunditur »Ecclefia virtureroboratur, (acer-
dotes glorificancur. Quern Michael fufeepit cum Angelis,
Maria admifit cum Virgimim choris, paradifiis retiner la tum
cum landt is. Sed quid nos in laudem eius tentemus,
quodnon lumcimus adimplere ? Iple eft enimlausillius,
cuius laus ab eius oré nunquam receflit. Nam nos vrinam
vel fimplieem poflimus hiftoriam explicate.
Ve translation Beati corporis fantti
Martini.
C a p . VI. ]
/"\P era:pre tivm eft etiam illud inferere ledlioni.qualiter
y_/eiuscorpq(culum inlocum vbi nunc veneratpr,fue-
rit,Angelo ahnuente translatum. Anno lexagqfifno quarto
poft tranfitum gloriofidomini Martini »beatus Perpetuus
T urbhica: ledis cathedram for ritus eftdignitatis. Ad-
ep cufqj hvitic apicem cum votorum magno conlenfu, fu n-
' damenta templi ampliora, quam fuerat,fuper beata membra
locare dilpofiiir. In quod (agaci infiftens ftudio,mirifi-
co mancipaiiic efFedlui. De qua fabricamultum quod lo-
queremiitcrah Sedqüiapfariêns eft,conricére ëxinde melius
putauimus. Adueniente érgo öptato tempore facer-
doti, v t tern plum dedicaféi, &landlum corpufculumk loc
o , vbi fepultum fuerat, transferrer, conuodauit beatus
Perpetuus ad diém fellum vicinos Pontifices, led 8c Abba-
tum , ac diuerlorum clericorum non minimam multitudi-
. nem. Et quia hoc in Calehdisluliiagerevölebac, vigilata
vnanodlefadlomane jrfecepto larculo, terram,qua:(uper
landlum erat tumulum, cceperunt effodere. Quo deteefto,
manus,vt eum commouerent,iniiciunt, ibique multicudo
tocalaborans,nihil prorlus per totam diem profecit. Vigi-
lata denique alianodle,mane cencances, nihilomninoa-
gerè pötuerunt. Tunc cónturbati atque eXterriti,quid fa-
cerent nelciebant. Dicit eis vnus ex clericis, feiatis quia
p oft hoc triduum natalis Epifcopatus eius eflècónlïieue-
rat: Et forfitan in hac die (e trahsferri debere Vo s admonec.
Tuncieiuniis,ac0rarionibus,& iugi filentio die nodtuque
infiftentes, triduum illud continuatimduxerunt. Quarta
autem die accedentes, ponentelque manus, non valebanc
penitus mouere lepulchrum. Pauore autem omnesèxter-
ritijiam in hoc ftantes vt terra vafculum, quod detexerant
operiren t, apparuic eis veneranda canicie (enex inftar niuis
candorem efrérens, diceni (e eflè Abbatem/&:ait efs,V£
quequo conturbamini,& cardatis ? non videtisdominum
Marrinum ftantem vós iuuarè paracü, fi manus apponirisf
TUnc iadlans pallium quo vtqjaarar, pofuit manura adlar-
cofagum cum reliquis lacerdotibus, crucibus paratis, ac
cereis, impofitaq; an tip ho na, dederunc cuntfti voces plal-
lentes in excello. Tum ad lenis conatum protinus faxcofa-
gum cum lumma leuitate commotum, in lo co , vbi nunc
veneratur, Domino annuente perducitur. Quo ad votum
(acerdoris cómpofito, didlis etiam miflis,vt ventum eft ad
cohuiuium, requirenres lollicite lenem, nequaquam repe-
riunt. Sed nec homo quidem extirit, qui eum de Bafilica
exirevidiflèt. Credo aliljuam fuilfë vircutem Angelicam,
qua: & beatum virum fe vidifle prondneiauit, & deincegs
nullicompaniit. In quo loco ex ilia die multa:virtutcs fa-
funt,qua:pernegligentiamnon funtleripta:. Nos vero
quantum tempore riollro aut fieri yidimus,aut faétum ccr-
te cognouimus,filere nequiuimus.
De Theodimindomuto.
ADùeniens.iuuenis quidam Theodirrimdus nomine,
audiendi loquèndique obftrudlo aditu, quotidianis
diebusadlanótam bafilicam recurrebat,.&inclinans
fe ad orationem,labia tantum mpuebat,nam nullam pote-
rat vocem emitçere lènluintegro, fed erat muläatus vocis
Biblioth. Vet. Patr.Tom. 6. Pars i. officio