Inuol liera
Ciucis ela-
Cap.7.
De lancea,
atundine,
fpongia.co-
Gregory Turonenf.
Cap.*.
De tunica
Chiifti.
propter pecuniam, emiflàs fibi àdæmonis vmbraintble- !
rabms per duarum curricula nodium fuftinwt infidias:
fed cum ..tertia n o d e frænum capiri collocaifet, locumin-
fidiandi inimicus vitra non habuit,repertümque audorem
inlidiarum gladio perculit. Nobis vero quæ fit virtus ligni
huiüs, hoc modo manifeftum eft. Adüénit quidam qui nobis
pallülam holofericam valde vetuftam exhibuk, dfeens,
ab hacHierofolymis crucem domini inuolutafuiffe.Quod
cumapudrufticitatem noftram incredibile haberetur,ac
rimaremur follicite vnde ei tata ibidem fuiflet gratia, vt ifta
meruifletjcum feiam9 in tempore quo feeramhoc lignum
adoratur, nonfolum exindenihil quenqmereri,fed etiam
importunius accedentem verberibus arceri, reipondit,
Quando,inquit,HierofolymaabiitFtitenabbatem,reperi,
qui magnameum Sophia Auguftagratiahabuit:hucenim
oém orientem quaiî præfedo commiferachuicme fubdi-
di,& cum ab oriéte regrederet,ab hoc & iandorum pigno-
ra,& hancpallam, de qua eo temporefendàcrux inuolue-
batur accepi. PoftquS mihi vir ille retülk,& hanc mihi palla
tradidit,præfu mpfi fàteor earn abluere, & frigoriticis pout
dare: led mox opitulante virtute diuina, fenabantUr. Scin-
debam etiam exinde plerunq; particulas, & dabam religio-
fis jp benedidione! Vni vero abbati partem diuifi, qui poft
duos ad me annos rediens cum fecramentoaiferuit duode-
cim ab ea energumenos, très cæcos, duoiq; paraly ricos fu-
iffe iànatos.Muto cuidam ipfem in os poiuit: fed cum dentes
linguamque eins atrigk,ftarim vocèm ëloquiumque
reftituit: quod nos fideliter credere ipià domini promiflio
inlicit, dicens, Omnia qu&cunquepetieritis in nomme meo, crédité
quia accipietis>&ventent y obis.
De lancea vero, arundine, ipongia,corona ipinea,colü-
naadquaûwerberatuseft dominus & redemptor Hiero-
folymis: âdhanc vero columnam multi fide pleni acceden-
tesjcorrigias textilesfàciunt,eamque cir cundant quas ra r-,
film pro benedidione recipiünt, dmerfis infirmitatibus$ -
futures. Ferut etiamipfes.coronæ lentes quafivirides appa-
reretquæ tarnen fi videanturaruiflèfoliis, quotidie tamen
reuirefçere virtute diuina. Prôdft&ex m onumento quo
dominicum ferait corpus , mira virtus,qùpdfæpius terra
naturali candore radiante repletur, & exinde iterum ablata
aqüa conipergitur,dequatortulæ paraulæfiôrmantur, aep
duieriàs mundi partes tranfrnittUntur : de quibus plerunq;
infirmi feni tares hauriunt. IÙùd eft tripudiabile, quod fæ-
piifime acceftiis ferpentium virent. Sed quid ego temera-
rius dehis loqui audeo,cum fides rerineat,Omne quod ià-
crofendum corpus atrigit, elle fecratum?
De tunica'vero beati corporis non confiita,deiupercon-
texta per totum,quæ iuxta Dauidicum vaticinium liib forte
iacuerat, fides euangelicapandit. Aitenim, Partmfitntve-
ftimeta mafibi, &in veftem meant miferuntfortes, De hac vero
immaculati agni tunica, quæ à quibufdam audiui filerene-
queo. Ferût autem in ciuitare Galatheæ, in bafilka quæ ad
iandos Archangelos yocitatur,rétineri.^ft enimhæc ciuirum
fortium leuare nequiuerat, trespuerulïabique virtute
perfedi operis iubleuarent.Huiu^feftiuitasfacra médiante
meniè vndecimo celebratur. Nam in oratorio Marciacen-
fis domus Aruemi territorijÿeius reliquiæ côtinentur. Ad-
ueniente vero hac fëftiuitate,ego ad celebrandas vigilias ad
èum acceffi. Curriq; per obicuram n ed em properarem ad
oratorium, iuipicio à longe per feneftras.ira immeniâm cla-
ritatem efFulgëre,vtputaretur ibi multitudo lychnorum ac
cereorum eflè accefà.Credens igituç quod aliqui deuotprü
iâ nosad celebrandas vigilias prçcemflèht,accedo ad oftiû,
pulfo,necquenqinuenio, repertumq; oftium claue muni-
tum , cunâafileritio data deprehende. Quid plüra l tranf-
mittim9 ad euftodé cui tune erat obièruandi cura,vr fcilicet
oftium claue exhibita reièraret, Dum àut ille Venir,nos ac-
cedimus d foris cereum: interea aperitur (ponte & oftium:
ingreluiq; nobis credo àcaligine peccatorum meorum,ck-
ritasquam admirabamur à foris apparente cerèp noftro d if
ceifiù hihfltamen prætervirrutem glorioiæ virginis aliud
poenitus videre potuimus, vhde claritas ilia fuifièt exorta.
Quid igitur in oriente adtum fueritad corroborandam
fidera Catnolicam, non filebo. Iudæi cuiufdam vitrarii fi-
lius cum apud Chriftianos puer©s ad ftudialiterarum exer-
ceretur, quadara diedum milîàrum feftainbafilica beatæ
Mariæ celebrarentur, ad participationem gloriofi corporis
& lànguinis dominici eu aliis iriiàntibus infàns ludæus ac-
ceiîît. Quo ian â o aftiimp to,gaudens ad domum patris re-
uer titur: illoque opérante inter amplexus êc ofcula quæ ac-
ceperatcumgaudio refert. Atille Chrifto domino ac fuis
legibus inimicus ait, Si cum lqs infantibus communicafti,
oblitus paternæ pietatis, ad vlcifcendum Moiàicælegis in-
iuriam, parricida in te durus exiftam.Et apprehenfum pue-
rum in os fornacis ardenns prpiecit, adie£tilque lignis quo
vehementius exuréretur,infîftit.Sednon deftiit illà miièri-
cordia qùæ très quôdam Hebraeo s pueros Chaldaico in ca-
mino proietftos nubèroruléra reïperlerat-: ipià enim & hüc
intermedios ignés , prunarumrpolesjiacentem prorius
coniumi non patitur.-licet cum audiflèt mater,quod fcilicet
filium communem pàterdeliberaflet exurere, cucurrit ad
liberandum eum.Sed cum vidiflèt incendia ab ore fornacis
patulo,huc & illuc flamma dominante reipçrgi, ornatum
capitis ad terram proieci^ diiFttiàq; cæiàrie fe miferam cla-
mitans,ciuitatem vocibusimplet. Quod cum Chriftianicb
aétum fueratjdidiciflènt, concurrunt omnes ad tam iniquü
fpe&aculum retraâiiqüe ignibus ab ore fornacis, inuehiüt
puera quafiiùperplumas niolliifimas decumbétem. Q u o
extra£fco,admirantur omnes illæium .-claraoribu s locus ille
repletur: & fie domino Pmnis populu s benedicit. Gonda-
mant etiam vt amftorem huius icelèris ifi ipias proiicerënt
flammas. Proiedum aurem ita totum ignis abior bui t, vt vix
de oilibus eius paruum quodàmmodo relinquereturindi-
ciûm.Interrogantes autem infàntulum Chriftiani quale ei
inter ignés fuiiïèc vmbraculum, ait, Mulier quæ in baiîliça
illa.vbi pané de menEaccepi,in cathedrareiidens,paruulü
,ab vrbe Goftantinopolitana, quad milibus centü quin- | in finu geftat infantem: ha:c me pallioiiio ne ignis voraret,
quaginta, in qua bafilica eft crypta abdidifima: ibiq; in area , operüit. Vnde indubitatum eft beatam ei Mariam appäru-
lignea hoc veftimetum habetur inclaium, quae area ä deüo- j ifle. Agnita ergo infens fide Catholica, credidit in nomine
tisatq; fidelibuscumfiimma diligendaadoratur,nonim- 1 patris&filij&ipiritus ian<fti,ac ialutaribus aquis ablutus
merito digna, quæ hoc yeftimentum retine t , quod dominicum
corpus vel condngere meruit, vel velare.
Maria vero glorioià genitrix Chrtfti, vt ante partum, ita
virgo creditur & poft par tu,quæ vt fiipra diximus, angelicis
choris canentibus, inparadiium domino præcedéte tran f
lata eft. Cuius bafilicaabimperatore Conftantino admira-
bili opere febricatarenidet:adquam adduâræ columnæ,cû
præ magnitudine leuarinapoifent, eo quod effet circuitus
ear um fededm pedum, ac diebus fingulis çaifo läfeore feri-
garentur,apparuit artifici femfta virgo pviium dicens, Noli
moeftus eile: ego enim tibi oftédam qualiter hæ queant ele-
uari columnæEtoftendit eiqiiæ aptarentur machinæ.qua-
liifr fiiipenderétur trocleæ,atq; fimês exten4erentur, illud
addens, Coniunge tecum tres pueros deicholis, quorum
hæcadiutorio poffisexplere. Qüoçum ille euigilans q præ-
cepta fuërant coaptaifet,vocatistribus pueris ab icholis, c-
rexidumma veloci täte colunas. Præftitum eft popülis ipe-
(ftare miraculum admirandùm , vt quod multitudo virovna
cum génitrice iua,denuo iunr rénati. Multi Iudæorum
exemplo hoc in vrbe ilia feluari fùnr.
Monafteriumeitvalde magnum in Hierufalem , non
modicam habens côgregadoneminquodamloc©. Deuo-
riopbpuliiæpe plurimaconferr, veramedamimperatoris
iufluibiripn minima largiûtur. Accidit autem quodâtem-
porevt p penuria egeftads valde eis vitftus neceftaria defice-
rent.Congregatioitaqüegarrula monachorum,cum vna
atque alia diè, refeétioMs alimoniam non caperet, vocife-
râtur ad abbaté,dicentes,Largire cibo s, aut permit te difee-
dere vnuniquemqueinfocumquo vitam propagarepofiît:
alioqui nec te côiiilto abfeedimus,ne pereamus lame. Hæc
iis dicentibus aitabbas, Oremus fratres dile<ftifîimi,& do-
minus miniftrabit nobis cibosmec n.ppteft fieri vtdeficiat
triticum in eius monafterio,quæ irugem vitæ ex vtero per-
euntiintulitmundo. Quibus vigilantibus nodte tota,ac
piàllentibus ; mane or to ita reperiunt cundta horreorû har
pitacula repleta tririco,vt vix; vel referari oftium poifer.Aç-
_____ _______ - , ’ ______ cepto
Cap. I
Fuci Iudz
ftiæpercep
Eucharifti
libérât in-
cendio.
Cap. n.
Moaafteri
HierofolymH
Rcliquiarû
fus ineen1
eptoâutem cibô, grâtias cgerünt Deo. Poft multos vero
anno s iterum déficiente cibo,clamauc rummonâchi ad ab-
barem:cpii air,, Vigilemusacdeprecemurdorriinüm
forfitan trail fin itteie dighabitnr alimentai Deniquè pto-
fternuutur ad pauimentum rempli : vigilances itaque no-
etem in pCilinis hÿinnlfi|ite% câ.iid.cis îpiritalibüs, eum le
pou mamciiv’.s lomno deailfent, \enitangelus domini,&
p o fiit uiperalcare mukitndinem innumeram aùri.Erant 11.
oftiaædisobferata.Ex'Urgéteatitemmàiiëabbatecùmitio-
nachisad.çelepmndum cui'fùtù,' videruiit nmltitùdinem
auri fuper.altare.Etaitàbb.t's ctiftodi çdituo,Quisperfe£lo-
rum hue ingicifus eft qui lVæcde.tulit?refponditjPoft egréf-
ium ve/lrumnullu. hichomjnumaccéllum h.ibuit, Icdo-
itiiclau'.m munitam fetinui <Sc*mecumhabui,donee fiirge-
rem ad eomihouënd 11m fignutn. Tuncftupens abbas cum
mon.ichis,munus cæieftei nteîlëxk v gratiaiqueDedagéns
col!egit,comparati(que vi6luihecçfîàriis,plebe.ncreditamii
afflue n ter refëcit.Nec mirum fi b ea ta virgo fine laborefuis
protujit vidium , quæ finecoitu viriçoncipiens vitgo për-
ma-nfit,-& poft pai'tum;Huius beatæ vjfginis reliquias cum
fa n â b tu m.ap'o ftoloruihvel beati Martini quadam viceiu-
.per ine ih cruçë aurea pofitas exhibebam. Ctimque per
viam geaderemur, conlpicio hàud procul à viahoipitiolum'
cuiu.rdam pauperis inccndioconcremari.Erat autemfdfiis,.
quæ ignibus maxima prælbntfomenta,contçdüm.Çiufe-
bat mifercum liberis & vxôre aquam deportahs:fed flam-
mæ non rfiitigabantur. Tifnc extradiàm apedtore cruçem
ele.uo contra ignemimox inalpecru landtarum reliquiarum
icacufidbis ignis obftupu it ac (ï non fuiifet accenfus.
ïoahne^ vero.Bàprfta aftu H e ro d i, perJderodiadëm
vxorëmiratris, in carcerem colligatur. Tunctempbrisà
Galliis matrbnaquædam Hiërofelymaabierat, pro deuo-
tione tahtum^vt domini Çt feluatotis rioftri prçféntiam me-
reretunaudiens autem quod beatus Ioannes decollarctur,
curfii illuc rapidp tendit,datiiquè muneribus iîipplicat per-
culfori, vt eàm fànguinem defluëntem colligdre permitte-
ret.ltfo autem percutieritematrona concham àrgenteam
præpdrar , tjuncatoque martyris capite cruorem deuota
fufeepit.Quem diligenter ill ampulla pofitum,pàtriam,de-
tulit,& apud Vafàtenfem vrbeni, ædificatain eius honore
ÈccJëfia,in ian&o àltarr collo'cauit.
Quoniam Vaiàtenfis vrbis ineminimus,operæpretiü pu-
to,muac :: lu m quod in ea do minus largitus eft,me,morare.
Tempore quo diuturna obfidipne vallàbatur a Çliunis., o-
miii n o d e feeerdps qui præerat, circuibat pfellendo, & o-
rabat,nëcab vllo auxiliü j nifi à domini mifericorch'arequi-l
x-ebat. Hortabatur omnes prà re, & non deficere, aiferens.
huniiles pieces,cælorum ianuas penetrare. Hoftis vero in
circuitudepopiilâbatur'villàs , domps tradebat incendip,
agrosvineafq; pecoribiis intrômiifis vaftabat: fed iàçerdoti
bpnô operi iqfiftentijceleiiterivirtus diuina adfiiit. Nâ no?
d e vifuin eft ipfi barbarorum ré g i, quafi piàllentes hominesin
veftimentis al^is accenfis .cereis cirçnire muro's vr-
his,& i ndîgnàn s, ai t ; Quæefthæcperuerfitàs&fecudtas
vt obfeffl quafi defpedis nobis , canticis nefeio quibus
aç laùdib.perftrepât.?yere quia digni fiuit perditipne.Et fta-
tim'milit ad vrbem nuncios, interrogantes quidfibi ifta ve-
lint.Às illi negant feire fe quæ dicuntur,néque de us aliquà
perfeniîlfe.AUa yero n o d e , vidit quafiglobummagnum
ignisfitperyxbenidefeenderer&ait^Sibqntranos Ki obfefe
ii contumaciter agunt,neçnos metuunt,vel cæleftis çôs i #
coniumet. G.u,mqüe noiiyideret ylluni ab vrbçiricendiupi
coufiirgerp,inifit itéruminrerrogarè quæ eflènt;qûk vide%
rat,Siil liliter negatierunt ifilift fe pmninb yidiife. T une rex%
Gaufericusait.Si hæc ifti nelçiunt., manifeftum eft q» D'eus
eprum adiuuat cos : & ftddmâiTceilit àloco iljb.'SacerdoS’
autem çbnuocàdsciùib.yigifiasuelcbràt, & miïïàrumagit
Ilfta pro Hberatione populi iui. Dùm autem hæcager^rë-'
fpiciens furfutn vidit laper a!tare quafi de camera rempli,
càderettesgut,tas,æqiF'fesmagiutudine,claritàto,candore
crylbillumviucentes.Cuniqtiepmncscumadinirriuone &
ft’upoievehemcntiinte.ndcrerit?,eà hüirusàudereçat-
tingete , Petrus quidam presbytie, qui yt rçs ipfe adferit,
magni rneiiçi erat,e:-:hibitaargenteapat.ena guttas collige-
re nititurtquæ dum peraltare vago çürferotantur,defluentesin
ipfem patenani, ftadmin fe conittndæ, quafi vnam
Lémam pnlchcirimam cffecerunr.- patuitq; euicicnti raiio-
:ie contra iniquani ôc Deo' odibilem Arrianam hærefim,
quæ eo tempore|>ullul'abar,hæcada:agnitumque eft, fen-
d àm tf initaté in v'nàomnipotennæ æqualitare connêxam,
n'üllisgâtrïulàdohibus polfe «çliiiurici. Tuncgauifijs pôpu-
I u s, & i n te 1 ! ! i ge n s m u n u s ( i b i i n d u 1 r r. m fui (le diuinims cô-
feres aurum gemmafej: preciolas,a ueem fecit in qua h:.nc
gemmam ftatuit Sed protenus óm nés reliquæ gemraæ liac
accedence ceçidcrunt. Tuile pontifex intelligeiis non elfe
cohfortium cælefiibus cum terrenis,fabricata'cruce ex au-
ro püriffimq,eämgern main m ed i ai n ter capedine locar, &
bppulo adoxandam præbed Nec mora,fqgato, vt diximus,
nofte'jciuitâs hberata eft. jam ex hoc multiinfirri» haufto
vinb y el aqua in qua gemma abluitur, protinus fenitad red-
dun tijir. Deniq; cuin'adorata fue rit, fa à peccato eft homo
immünîSj&ipiaapparetclara cærerum,iivt plerunq; adib-
let,hurrianæ fragîhtati âiiquid dctulerit criminis, totà ci vi-
derur obfeura:miramq; præbet diferctionem inter innocé-
tem & rioxiurri,cum vniatra , altedmonftretur iplendida.
• Nam qùædam mulier à Maurîenna vrbe progrediens,
ipfiirspræcurferisreliquias expeduit : &ita le eonftrinxit
vinculo iurarnëntijVt nô anted loco difeederet, nifi de mé-
briS eius mereretur qui -• qua’m accipere;fed cum imppflibi-
Ic hocincofeloci iianarét,proftemebaturquotidie ante fe-
pul clitum ,oràns fibi,vt diximus, de fendis artubus aliqua
condondri.ln qua interitiPne intègrum düxit annum:fimi-
liter & alterum,iugi femper oràtione depofees. T ertio ve-
roineredieiiteanno, cum orationéfuam peruenire cenae-
f etad effedurh,proiecit fe ante fepulçhrü,ôcpbteftatur,nô
fe exinde ferreduram,priuiquam hæcpetirio obtiriereturà
iàndo.Septima vero die cum iam inedia deficëret,apparuit
iiiper alrare pollexmiri candoris aclucis effulgeïis. Çogni-
to auté riiuüer Dei dono,fiurexit à pauimento,fedaq; cap-
fiilaaufea,in earecondidit quæ domino largiente meruerat
& fie gaudens remeauitad propria:impletumq; eft in ilia q»
dominus ait in Euangelib, Amendico vobis quodfiperfeueraue-
rttpulfare,&fi notifiurgtt pró eo quod amicusfit,propter improbita-
tem tarnen eiusfiirget,&tribuet ei quotquot habetnecejfarios.Voii
hæc tres epifeopiaduènientes de ciuitatib. fuis,ad adoran-
dum in hoc loco völuerunt parte!*! de hoc pignote elicere:
pofitoq;in medio, nihil omnino auferrè potuerunt. T une
vna vigilantes node,deprecâd iuht vt âiiquid mccerentur à
pollice pofitoq; fub eo linteo,dmn pattern âuferre conan-
tur,iMiaexeogütt;:fenguinisceciditiiiperlinteum. Quod
cernentes,duas deincepsnodes vigilant. Deinde proftra-
ri córam fendo altarï, dum fupplicaiit vt adhuc màius ali-
quid merëaiitur à pollice, duæ iterum ex eo fluxerunt gut-
tæ; Atilli gaüifi ».colligerites deuore quæ dominus dederat,
iuxtâ numerum fer ttoriimfuorura di ui ferunt linteum cum
guttis luis, quæ non fi ne grandi admiratione vrbib. intule-
runt,&:.qa locus ille Mauriennehfisàd Taurinenfem quon-
da vrbe m perd ne bat tempofe illo quo Rufus erat epifeo-
p'us,aitarchidiaeönus;eius ad'éuiri, Non eft ætÿuum vt hoc
prghüsinrocbViliorïtenéatur,fedfurgedcilludaccipe , &
defer ad Taurinenfem ecclefia , q plus popularis habetur.
Cui ille reiponditjQuià hæcagere non audebat. Àrchidia-
cbriùs dixiç^Ëgb hoc déféra fi permittis. Et epifeopus, Fac
q>libet.T une archid iàebnuS àccedeiis ad locû,dum vigilias
telebyât;nin:dtmàmuiiad capiulam. Mbxamenseffedus,
accéfus febre,diè tertio exfpirauit,iàdùiq-, eft timor magn9
ômnib.riéc q diquam vitra Deâtapignoraaulus eft mutare.
Apud Turoniçàm, vero vrbem, dum in oratorium atrii
beari M ardni' ipfiUspræcurfofis reliquias collbtaremus,
çcecljfquidam àdnîihiçùipdeducentéjliimérecepit.
'gunlenusverbÓbtéftansvkditembeatiloannis.Martiniq;
àndiïi^i'ëXÔulib'pk rgadis eft dkmone. In hoc otatoriü v-
re,ud4ënfei?s cum cereo vt hæc ageret,éft ingreflà r copofitoq;
l^chnÓatq;accéh(ö,adtradoadlefune,Fublimauitin
alóniiplërilq; iunexum laqueisad parietis cl.auum, ablceffit.
quædumi.edi^cëreusqfaemmanugerebatextinguitür,
regrellàque velociceradcicehdilem, cereumnonattinge-
bat ihlufuinàfe ,neqüe kqueum fünisabfoluerè.Dumam-
bisua dèhaccâüfe péderer, iùbito delapfeacicëndeli ftam-
Mumlier prej
delapia
Yy 3
G*
gtiias D.
loannis
mira eu la.
p i
ii
i i i