A
f 4
d a quibus adhuc rede diccreturi O h omo, tu quis es » qui
relpondeasDeb?8cfitalibus re d e dicitur, multo redius
eis, qui vel nondum ita regenerati hint Veletiam in contu-
meliam fadi.Dlud tantummodo teneatur,quod non he ini-
quicas apud Deum:qui hue donee, fitae exigat debitum,nec
ille aq u o ex ig it,red e poeeft deiniquicate ems conqueri:
nec ille cui donat, debet de fuis mentis gloriari. Et ille e-
n im , nifi quod debetur non reddet : & ille non habet,nifi
quodaccepit. Cum enim fit inter vos zetls, & contentio. Dicit
beatus Ferras, Deponentes igicur omnem malitiam, & fi-
mulationem,tanquammodo geniti infantes, rationabile,
& fine dolo lac cocupifcite.Si igitur illi paruuli elle dicütur,
qui omnem malitiam depoliierint, quia adhuc bona no fe-
cerint: quid de nbpis cenfemus,in quib9 omnis malitia domina
tur ? No««« carnales eftis, & feettndum hominem ambulatisï
Confiderandum propter quid carnales elle dicun tut: quod
vtiq; nf> carnaliterficledlenlufitcarnis.CwwcM/»» quis dicity
ego quidemfum Pauli: alius autem, ego Apollo-.nonne homines eftisl
'Qui nihil maius habet, quam cæteri homines, fecundu ho-
minem ambulat. Id ell, qui diligentem fe tancum d|ligk,&
cætera.Sed in hoc loco propter defçnfîonem hominu firi-
gulora homines appellantur, euidentcr oftendit, plus nos
velle eflè , quam homines. Cum exprobrat homines efle,
quia eos contentiones habere cognomt,cxcedere nos vult
humanam naturam,dum lie exprobrat.^wid igitur eftApolloi
quid vero Paulsf miniftri eius cui credtdiftis.Si nos nihil liimus,
quanto magis aliqui vere nihil lune, led fidi apoftoIi?Efv»i-
cmqjxcut dominm dedit.Egoplantaui, Apollo rigauit.Hoc iplum
non ex nobis,fed Dei donu eft, qui in vobis operatunquia
& nobis gratiam dedic,vt ego figna facerem,per quç crede-
retis:& Apollo liiadodrina vos confirmaretrquiaficut qui
plâtat in ficcitate, lie omnis dodrina crefcit, mfi Dei gratia
irroretut: Si ergo & planta Dei eft, & fons, quid nobis ad-
fcribitis, quafi aliquid noftrum fit? Hæc dicèris, cômendat
grariam.Sriit Des incremetum de dit. Vide commendantegra-
tiâm:&auderit hqminesmodo dicerc blalphemias, & fibi
aalcribere,quæ Dei font, cum fi ille non dederitincremen-
î turn,omnis homd laboret mvanimiv Itafc nefaquiplantar eft
a iquidy qui rigatftd qui incrementum dat,Deus. Qift plant at
auteniy&qui rigat,vnumfunt.Nos mercenarii lumus,aliepis
ferramenris opetamur, nihil debetur nobis, nifi merces la-
borisnoftri ,quia de accepté talento operamur. Vnufquif^
autem propriam mer cedent accipiet fecSndumfttum laborem. Co-
tralouinianum, qui vnam omnia dicit eflè mercedem. Dti
enim fumusadiutores: Deiagricultura e/fe.Adiutores in verbo,
noil in poterftia: ager, & meffis Dei.D« adificatio eftis.Aedi-
ficatio tetripli Dei. Secundum gratiamBei qua data eft mihi.Nô
fecundummeam virtutem. Vt fapiens architects. Sapientis
architedi eft,fundamentumponere.Primus ergo Apofto-
ftoIusCorinthijs fidem infinuanspefgratiam DeiChriftu
pqfiiit fundamentum : & fi iplè fimdamenmm, quomodo
Pelagi ani dicupt, quod homo incipiàt, & ille conlummet?
Fundamentumpojki,alius autem fuperadificat. Si fimdametum
iplè Chriftus, quomodo blalphemantPelagiani, quodipfi
mis merids ad fidein venerunt Ghrifti? Vnufquifquedute vi-
deat quomodo fuperadificet.Vt redus ergo & fords pawes crefi
'cat: nepermaîamconuerfittionem ,.yelutmale cæmenuti
lapides,de ædificadone D ei cadatis Fundamentum etiim aliud
nemopoteftponere, prater id quodpofitum eft?qui eft Chriftus Iefus.
Nemopoteft alium Chrillum vobis prædicarc, præter Ie-
lùm ihljuemtota fide credèntes,, firmi ftate. Sifondamen-
tuni Ghriftus, vbi lu n t, qui dicunt, aliquid boni pbflè
habén fîne Chrifto? & fibi fidem qua in Chrifto ereditur,
tribuereârroganterprælumunt: & non agunt Deo gratias,
aquo eisînfulàeflè dignolcitur? Si quis autem fuperadificat
füperfundàmentum hoc 3aurumyargentumtlapidespreciofos>ligna,
foenum,ftipulaniyVntufcuiuf^opus mamfeftü eut: dies emm decla-
tabity quia in igne reuelabitur. Tria genera funt bonoru in ec-
clefia: hoc eft, bonus, melior, optimus. & triageneràhis
contraria:id eft,malus,peior,pelîimus:quæ lignis,fceno,&
ftipulæ comparantur. Àlij dehoc loco ita lèntiut,quod au-
rum,afgentum,& lapide^ preciolbsædificet, quierogatis,
vel diipilfis facultatibus luis, aut monafterium expetit, aut
remo'tus à lèculi adibus vimt,vel ficin ipfis focultatibus vi-
uit,tanq non polfidens,velut aliéna fibi commodata ppflideat
& paratus fit eas propter Chrillum amittere: vt fi per-
lècutiopropterDeum vènerit, expeditus, parat usq; inue^:
niatur. Econtra vero ligna, foenum, Jlipulàm illi ^ ific e n t,
qui Chnftiani quidem lunt, & fidelesy&bene vtuntur bonis
luis , lèd nimio amore implicantur rerum luarum : &
cum veîieritaütperlècutio, aut rufliOi vt priuari bonis luis,
debeant Chriftiani, fi non negauerint Chrillum, illi non
plus faciuntres fiias, quam Çhriftüm : led quia plus quam.
oportuit amauerunt, cum amfttunt,non fine dolore Sc tri—
bulationeâmittunt,ideoque|âlùi fiant,qüafi per ignem,
ideft,pertribulationem. Etvniufcuiufquêopus quale fit »ignis
pro battit : fi cuius opus manferit, quod fitperadifieduit, mercedem
dccipiet. Id eft,examinatio iudicij,vélpradèns-tribulatipi
quæ igni frequentilfimecópatatur.' Aurum enim Sc argentum
; fplendidius efficiturfiiigne. Lignum autem,&fee^
nura & llipula ar debuut. Si cuts opsarferit,dctrimentumpa-
tietur.Si quis negligenter dbciierit,autçxemploiaut verboi
perdit laborem (uum ; quiaopus infirmum faci z.Ipfe autem
Jàlus erit. In fùa iuftitia. Sic tarnen, qitafi per ignem. Quafi,‘habet
veritatéjlïcüt ibijQuafi vnigèniti a paÄe.Si ille per igné
fiiluus erit, qui iuftus eft, qüare non fuit Ibllicitus vt forte,
^H a b ile eilet quod lùperædificauit : quid de illis, qui lèr-
mone sedificant,^exemplo deftruüt/’Ne/cif» quiatemplum
Del eftis, Jpirits Dei habitat in bob is ? Nelciiis cuius reraplü
fitis.Si quis autem templum Dci vi -lauerit.Siue in finguhs,fiue
in omni ec'élefia.Nota quia hicipiritum làndum Deum dixit,
cuius templùm fumusrquia ipfius templum lumus, qui
habitatinnobis,quem Deum fatetur. Dijperdet ilium Des.
Templu enim Dei fanâiîeft»quod eftis vos. Siue lùü corpus » péc- .
cando fiue ecclefiæpopulu ad prauam doélrinam feducen-
do,autcerteexempio proprio deftruendo. Hoc Nouatiani
proponunc,vt excludant poenitentiam. Quibus relpdndé-
dum.Si Corinthij iam baptiz j.ti peccauerant,fi nonadmit-
titur poenicentia,ad quem profeéluillislçribit, & diçic, Vt
leçundam gratiam h|beatisï:San£tus Hieronymus dixit ad
Galatas , Hoc vnûlcio quod qui poft fidem Ghrifti forrii-
catur, violât tem plüm DehN emofe feducar.fi quisviietur inter
vw.Nemo fibi blandiatur,propria vanitate deceptus. Sapin
effe in hocfeculo.Ad reddédum malum pro malo. Stultsfi.it,
I vt fitJàpiens.Stuhns iudicatur in hoc feculo, qui impLet euâ-
! gelium, non reddendo malum pro malo. Sed ftukus yolür
cate fit,non natura. Sapientiaenim huis mundi,ftultïtia eft a-
pud D«<;».Nihii ftultius,quam vt velletle vindicare^qui no
poteft, & Deo fîiam non refer uat i niuriam :quod e tiam ille
làcere debét, qui lèvaletin hoc Içcuio vindicate, vel dum
ratienem requirit.cuiiûbetur vr credat Scriptu eft enim, Ço*
prehendamfapïentes in aftutia eortim, Nihil proficit aftuciaho?
minum, quopofliteffugere manu Dei: upiens fibividetur
vie diues,pauper autem fè nlàtâsTepr e hécht eum. Et iterum
Domins muit cogitationes hominum, quomodo vana funt. Nihil
vtilitatis confère ad lâluté verbolà eïoquentia.Iw^«e?»oglorie
tur in hominibus. In plèudapoftolis , lèd necin aliq u o ^
lio vcl rêge vel lacerzàotc.Omnia veftra funt, fiue Paulus, fitte A-
polloftue Cephas,fiue mudus,fiuevitafiue mors» Nos veftri fum9,
no vos noftri .Siueprafentia,fuie futura.Omniaenimvcftrafunt.
Omnia propter Endlos creata lunt tan quam nihil habéces,
& omnia poflïdentes.Siue volueris ad libertatemreferre:q
vultis eligere, fiue mortem, fiue vitam, fiue prælèntia, fiue
futura Vos autem Chrifti: Chriftus autem DeuSic Chriftus Dei,
ficut Deus Chrifti, fi ad diuinitatem aptes : quanquamlè-
çundum hominem tradlet,qui vmftus eft.
' Sic nos exiftimet homo,vt miniftros Chrifti,& dijpen/ktores
minifteriorum Dei. Nohvtæquales Chrifto. Hic iam quari-
turinter dijbenfatores vtfidelis quis inueniatur. Interrogantis
vox eft: hoceft iam hic vos pùtatis confcientias iudicare.
Mihi autepro nimmoeftyi à vobis iudicer, aut ab humano die: Sed
neque meipfum vudxco. Et dienvhominis non concupiui : hoc
eft tempus. Nam hic humanumdiem, intelledlum,vel cor
làpiens, non abfiirde accipirur, qui poteft di judicare. Nihil
enim mihiçonfcius/»»i.Nihil mali. Sednoin hoc iuftificatsfiim:
In hoc tépore, aut die, vel certe, fi me nemo vituperet,non
mihiinde blandiridebeo, vel extoili: aut fi nullum crimen
admifi^ir^ita fortenon omnino percarui.j^wi auteiudicet
me,domins eft. Ante diem iudicii. ltaque noliteante temps indicate.
Occultas cogitationes : quia'homo vidée in facie,,
1
F
H
CA?. I V.;
r
Deus>
Devis àurem in eo rdc. QuoadiiffL veniat Domins ,qui &iüu-
nnnabit abfçonditatencbrarum, &man feflabitcpnfilia cordium.
Quia4ne^hclius:Domi,nusnotiitrquävelegojvelvllus ho-
minum Ici-ci Eftunchus erit,vmui% à D r il l e veto laudabi-
lis eft,queinDetis laudabilem facir. Hav autemjratrestranf-
figurant in me &JpottoproptÉvos.vt in nobisdifcatisJVt'ànobis
lVimilitatiStfiimatis exctnflàrNefapra quufcriptum cfliSupra
eft,qnodhôn cftfi riptu.^Vrmgduerfsalierti infletuf pro aliot
ldèft,çt>nrehtione ortainflemini quis nieliorfir. Quis enim
«diycErn^Cmusmoméries? Hicconuerfiis eftadinflatos
fiientia fermonis.WcIcerte: Quis tedifcernit.àmaflà per-
diriqnisjiiifi Deu;îNam ndmerita tua,nep felentia tua;Di-
citurhomini.tanquam de lèriietiplbpræfiimehti.Quis iftë
dife.ernitivtiq, ab irævafisjà mafia pérditioriis,quae per vnu
omnes rft'ifitin damnationem.Qais tedifternit?Et canqua
refoondifièt jdifeernicmefiefes ràiea,prOpofitü meum,me-
ritum meum: Quid*ehim habes,inqüit,quod non accepi-
fti? fi autém accepifti,qdicfgloriaris quafîhôâccéperisîhoc,
eft,quafi de tuo fitvhdedifterneris; ergo ille dilcernit,qui
vndçfiifcèrnarisimpertir^oenarri debitam rëmouendo,&
indebitam gtàtmnfytgiendo.Quidautem habesqtiodnonac-
cepiftïï Quid habes’èx te,nifî forte pèccatumî Namfiue fci-
ewtià,fiuealiquidfioniin reeft,donum D,eieft .-quod fi ex
te eflè çredider/s/âicetur tibi: Quid hàbes,quodriôn acee-
pifti? & eue nie tibi,fi tibi alrquid ad f ribis,.& non De o , il-
ludEuangelij, quod de ingraco dicitur: Qui enim non ha1
bèt(id eft,à È)eo Jetiam quod videtur habere,auferetur ab
eö. Etideodeclinemusfuperbiam,&demusDeo gioriami
à qilo eftomne datum optimum:uëfià nobisvel fidem,vel
' bonaopera elfe credimns, perdamus q> habere videmur.Si
autem accépifti,quidgloriàm,quafi non accttperùbQvpû aliquid
tuü habeas.l.-îw,jitur.asi eftiï,tddiuitesfitfti eftis fine nobis régna
tis. Dp6lrina,y e! Ici entia.Hoc inerepantis prohunciatur affeélu,
quia fibiadfcfibebant,quodelfovidébantur. Etvtina
régi ar et is vt &nos vpbifcum regnarems.ln nullo noftrijridi-.
getisiVelihdiguiftis: fiue regnafetis &|nos vbbilcü régnai
remus, vel focios,fi non magiftros co mputarecis .P«fo enim
qtiddDeus nos Apoftoldsmuißitnos ofiendit, tanquam mortidefti-
ndtosNéxtti quodin Apóc'alypfi promifit, nouilfirno tempore
fe milTurumduos ad morterà:vel nos iam,quiad gen-
tedMi(riCanmsiQuiaJpeäaca!umfaäifums mundo,&angelis,
& hominibus. Omnesexpeélant nollras iniurias : velcerta-
men Chriftiani,&p^gani,vel certe angelos fimpliciter aiti
Nosftu’n propter Chriftwn, vos autem prudentes in Chrifto» Nos
om nia fuftinemus propter Chrillum : v'os autem fie yultis
eflè Chriftianf9-Vt prudentiamlèculi nonamittaris, nec ali-
q|ïid pro Chrifto pari. Nos inftrmi,vos autem fortes in Chriftok
Quafi nonpolfimüs reddere vicem, quod lecularis poteft
prüdenria. Vos whiles, nos autem ignobiles. Quia & feien tiam
fîiam,&nôbiliüacé generis Pftudoapoftolij'fiuealiqui cre-
clentes prafferebant. vfque in hatte horam & efhrims, &fitir
nm,& midi fums,&colaphis cadimur. Ex quo coepimus præ-
dicàrevlqùe in hoc tempus innullo abundaüimus. Et in-
ftabiles fums. Nu (quam habemus.fedem: vel certe fie vobis
•videtur. Et laborams,opérantes manihsneftris : nialedicimur,
'& bettedicinis: perfecutionempatimur, & fuftinemus. Sicope-
rabatur,vttota diedoceret, & no«âelaboraret,vnde pofte-
ra 'die panem manducaret,n6 vt folidos reponeret die no-
éluq; |in tali opéré impendçndo., lèdynde tam iplè, quam
difcipüli fui viuerent Blafthemamur, & obfecrams. Pro eis,
quinos blafphemant. tanqudm pttrgamentahuiûs mundifiatti
ft/mus. Iuftus immundus ellapud malos; Omnium penpfima
vfàjadbuci Omnium'humilimi,abieéli,&defjîeéti, mappu-
\L'Non<vtconftndam vos,bacferibo:fed vtfilios meos enarißimos
moved. Potefant confuridi,fi illos non conlblaretunnon ad
cpiifiifionem,lèd ad profeétum veftrüm lèribo. Naptfi decern
thillia padagogorum habeatis in^Chriftofied nonmultos patres,
O m ft e s quotquot iam hàtis apponuntur, patres eflè^non
polfuftt. plant m Chrifto left perEuangeliümegovosgcnui.lÆe
primunrprædicante Domino credidiftis. Ràgoergp vos,imi-
tatoresmei eftot:. Bonorum filiorum eft, in omnibus imita-
ri parentés.Ideomifiad vosTimotheum,qui ettfiliüs mes charif-
fimusy&fidetis ïh D<w»i»o.Quanto lîdehpraeteris,tantocha-
riorvniuerfis. Qttjfpscommonefaciat. Qüivos &meis lite-
ris,& luo doceret exemplo: ahud enim fine alionon pote-_
rit eflè perfeéfcum. Vias mèàs -, qui funt in Chrifto-, V itafti, 6c
curfiimmeum,atquelaböres. Sicut vbiq, in omni Ecclefia do-
ceo. V ias,& doélrinam, & conucrEtionem, quibus vbique
æqualis incedo, & à nullo quicqua lu cri vel commodi tém-
poris prælentis accipio. Tanquam non venturs fini ad vos,fie
infiatifunt quidam. Tam diuinflatus. eftaliquisjquam diuno
venir,qui veram habet leientiani: jio n illam,quæ ftultia eft
apud Deum. Vernam autem cito advos, fi Domins voluerit:
cognofcamnon fermonem eorum fqui infiati funt, fed virtutem.
Virtutem fidei,qüæ in operibus Chrifti eft, vel fignis. Non
enim in fermoneeiïregnum Dei, fed in virtute. Nouum teftar
mentum. v«/r»? BenignuS magifter,qui dilcipulorum
correéfcionem in ebrum poluit volunt&te. Si lion emenda-
tis, in virga: fi autem,inconlolatiohèJ« virga veniam ad vos,
anmeharitate, &jpiritu manfuetudivisî In virgaiuftitiæ, qua
virga vfîis eft Petrus ad Ananiam.& Saphyram,& Paulus ad
Magum: fimulq; confiderandum,quodipfaira in noftra fit
polira poteftate,non nos in illius: & tunc çxeritur, quando
-Deiiniuria vindicatur. ^ _ . -
Omnino auditur inter vosforAicatio.ln Ecclefia,cUivosprf-
eftis. Ettalisfornicatio, qualisnecmtergenres. Oftendit cur i-
ram præmilèrit. Ita vt vxorempatris habeat. Gocubinaiti pa-
tris fibi 1b ciauerat.Ef vos infiati eflù.lnfian ëftis vafta feientia,
vel luperbia :&non eft vobis cura de his qui pereunt, vt
conueniantur,& aut corrigantur,aut reij ciantürîEt-nçn ma-
gisluäum habuiftis. Boni paftorès lèmper p ro populi peéesu-
tisôeùere?fieut Hieremîas.dici t : Qui s dabitcapiti meo a-
quam, cui non voluntas, lèd lachrymæ defuere ï Vt toüatut
de medio veftrum qtÿ hoc opta fecit. Siue quifëc it, fiue làtanas
tbllatur,dum non habet per quem operari. Ego quidem ah-;
fins tor pore,pra fens autem fpïr\tu,iam iudicaui vtprafsns, eum qui
fie opérât s eïl,in nomine domini noftri lefu Chrifti^ cogregatfs vobis.
Ne tan,tum ex auefitu iudicare pucaretur. Et meo jpiritu.
Mearum lirerarumiudicio; Cum virtute DominiJefu. Dorai«
ni quoque non-deerit vir tus. Tr adere huiufmodifatana in in-
teritum carnis. Vt habeatpoteftatem accipiëndi ilium,vt vel
fic conuertatur,dum viderit le nec hiccami$, necin futuro
Ipiritus requiem habiturum Cauendunnquia quiexebm-
municatur,Etanæ traditur. VtJpiritiis jàlusfit in die Domini
lefu. Quod fi in lpirirum làtanas non acceperit poteftatem,
dumcorrigitslbÜusDominiiudiciorefèrüatur. N One ft bona
gloriatio veftra. Qui talem in Ecclefia admittitis. Neftitis-,
quia modicum fermentum totam majfam corruriipttl IgnoràtiSi
quiaVnius mail exemplo niulti polfunt perire:& per vniuS
deliéfcum in omnipopulo,ira Dei fiiperueni tin populo lu-
dæorum. Expurgate vrts fir mentmr, vtfitis nouaconjp: rfiofitc-
ut eftisaxprnii Nihil invobis-remanéaf pri’ftinæ eouerEtio-i
nis. Etfmmpàfcba noftrum immolatus efhÇhrifts.Fzéii per ba-
prifînü mundi de foculi vitiis ad vi rtutesDom ini traleamus.
Itaçfg epu!emur,non in fermentevetert,n&fc infermento malitu, &
nequitiafied in az,jmisfine eut.xtis & yeritatw- Scripfi vobis inept-
ftola, ne cqm thifteamini fomicariis. N.on agnus, qui erat figura
Ghrifti,& illi quidem lèp.cem diebus azyma^comedebarit,
nosfemper,fi,limplicesfumus: qùia &lèptem dieb.mun-
dus eft laélusrquotidie nobis agniis occiditur.quotidic pa-
leha eelebcatut: qui fermentüm malitiæ&nequitiæno habet.
Non inEturitate ventris,quæàd Deum non perripet,
fodinfimplicitatementiSj& cordis puritate. Fermentum
enim quid eft,nifi corruprio naturæ, idipfîim de dulciacer-
bum feélü? No» vtiçfcfdrnicarijs huis mundi,aut auarit,aut rar
pacibs,aiit:idolisferiiientibs. N oft gen tiumfornicariis. Alio-
quihdebueratis de hoc mudo dixiffik Alio genere debueratis ex-?
ifl^ nqnfîc.aut certe fi fic,melius vobis fueral'möriJ Nune
autem fcripftvobis-,noncommifcen. Hoc ipfilôi nuric lcripfi q»
dicoi Siis,quifrater nominatur,eftforniçans, aut auàtus, aut i-
dolisferuiens, aut maledkus,aut ebriofs.aut rapax. Nbn ex-lbro
nominediceadus eft frater,lèd ex aétu.Sed fi quisfoniica-
tb r nominatur,qubd &in veteri teftaméco inuenicur ; Qui
le iupgit fornicariis,nequam erit:putredo 8c vermes hasre-
ditabunteum.Cumhmufmodineccibumfumere. Quid'n.mihi,
de ijs qùiforisfuntiudkareïNonnedeijsquiintsfiint vos tudied-
r«? Nec ilium communem quem çpncefli,cum gentibus fi
ire volueritis. Nam eos qui forts funt Des iiidicabit. Foris Ec-
clefiamfiintIudæi,shÂrerici,velgentiles. Aufirte malum ex
Vobis ipfis. Non ex genribüsjlèd'ex vobis.
Audet