630 S. Gregorij Turonenßs Archiepißqpi 3
batin' augmentunr abftfeentiae ciboru: diminutions :
Nam efusilli panis tantum hôrdçaceuserât& aqua;déy-
triÇq; démentis. libras lingulas per dies fingulös' lumens.
Rigorem veto hyeinis line vllo pedüm tegriiinè pari co-
tentus, manibusqiacpedibiisfimul & collo ferrea cathc-
ha^eüin^liisi Debtac à fractura contemplatiöne femotus,
folitatièèreclùfitincellulajOransaliiduèatquemvigilijs
& oratiOrtibusdic noélaqüe fine ambiguitate perdurans.
CôFerebatautem deuotio fidcliüm plærürqq; pecuniam;
led non earn in abditîs lôculis, led in pàuperum pofterum
marfùpijs coridebat; illiid dominici eloquij oraculum fe-
pè commémorons ladite thcFaurizarè vobisjthefau^
turn rupertérramjquiaybï fueritthe^ürustiîus, illic éric
Sc,çor .tuum. Dabat ènim hic quæ aceipiébat pro Dei intuitu,
in diuerfis necdfitatibüs indigentiurmVnde feritum
eft vein vita fua de his amplius quam ducctos a nexu fer-;
uitutis, debitiquri On ere fubleualfet.. Cumautemmosin
Ti\ronicum yettiflemus, egreftus elide celliila ; venitque
ladinquireridosnbs; ralutatifqüèacdeorcidansregretrus
eft iteriun. Eratthim ^vc dfeimusj Valdéabftinens lanans
ihfirmariiiim languöfés:fêdvtde abftinentia lan&itas, i ta
de lànâitate vanitas coepjt obrepere. Nam cgrdTus de cel-
IdadadtahtiacOthUirtoMd requirendos vilitandofqjpa-
rentes mpagoPicftaiienfi} cuius lripramepinimus, abijt.
Regreffusq-y tumidusartogahuafibi foli pîacèreniteba,
tur ;lèdqjbiurgatùS à nobi^& accepta ratioöequod,luper-
bi longe fiant à regno Dei, ita fepurgatus ia&antia humi-
•lem reddidit,vt nulla in eopenitus radix ruperbiæreman-
fi{îet;itavt.profiteretur,dicens : Vela nunceirecognpui
quæ beams Àpoftolus làçrions comeftatur elbquio : Qui
rtusia per infirm ös multas facèret virtutès, & ille ita le dixit
iriclüdere 3 vt jhunquam humanis alpedibus apparëret :
-confilium fuafirhüs. vt non feperpetuoinhac: conclufid-
neconftringeret.Nifiinîljisrantumduntaxacdiebusqui
I incerdeponcionem làndi MartinivacDominicihatalis
folennitate liabentur : vel iri illis fimiliter qüadraginta;
qüQS anne pàfcalia feftain fummaduci abftinentia patrum
fanxit àüdoritas. Reliquis veto diebus infirmôrum gra-
iiam popiilis fe præheret. Âuditoaütemconlîliofloftrô
[ l.ibenter quæ diôta, funt àccepiç; impleuitque fine ambi-
.guitate. Deniquëquiàde conuérlâtione éiüs pauca pro-
locutilumusi ad virtutesjquâspetillû medièabilisdiuinæ
potentiæ dexterabperari dignataeft, accëdaihus; Coecus
quidam?Pópii.fitüs noriiirië; àd éürrt vènitjEratenim tune
beatifi Senpch jam presbyter ordinatusiqui düm aliquid
alipîçüu poftulat, ta&is à fanriti Sacerdotis manu ocrilis,
yt fignu mfôlritarc ni Iruit, protmus yilùm recepit. Alius
quoque Pi^ùehfis puej htuulcemodi morbo labo rans,
audita cönfeflöris hums opera; pró lurninis perditi^rece-
pionepreGatuc:neçilrpratnrillejlëdiriuoc;atoChriftinb-;-
feingc^uceniooulis cqeciimpbnit.Stàtiniq; ilefluerite rk
Ludianguinis lux mtrauit, acpôft yiginri ahnbrüm çütricu-
| la ôjbajçe, fiQntige.mindmmiyderum inbar inclaruir.Dno
puenme^nheis bmnibilsdebiles;&in.modum Ipheræ in
ro.mndi tâte contradijCiuscolllpedib. fiint delati ; quibus
impôfîtis manibus,. reintegratis artubus .vnius horæ mo-
roempvtrunque réddidimblbluiurn- Geminàuitq;dein-
de geminæ virtutis|jen^biüm; Puerciim puella coram
eo.éontradis mâmbu'saafteterunti Erat autem tuiicmedium
pâlchalisfeftum Iblennitâtis- Gumqtiëpro luæ.di-
creafti; & lèrpcntemillugi h i ïnanis digni catibns jemulu m
lub maiëdidoellèfänxifti; TudepèUe abhi'Hamulis tuis :
venenï h'uiuis maiüm,Vt nó angues d e his. fed hi de angiie :
valeahïtriirmphare. H^c autem cum dixiliet, palpaüit o-
miiem compagem corporis eortlm; ftätimque compreflq
tümore virus mordferum nocehdiperdidifcvires. , Dies
Dömiriicai.refiirredioiiis jadüenérat, & homo quidam^
dum adEccléfiampergeretjViditpecdrummultitudinem
fiiamlegetem depafcenrem; ingemuitq, & äitrV xh mihi
quiaahnlialis mei laborisöperaira depèriri vt nihil pror-'
fiisex earemanëat: &acceptaiecüre ,amputatis ramis adi-
tum lepiè 'claüdëre ccèpit. Cónfeftimq; contrada manu s
inuitarètinüit,quöd vo 1 untariè comprehédir. Doloreêt-
iam inftigante ad landum confeflorem m cpftüS acceffit,
trahens poftieramüm quemmanu cönftrinxerat; nana-
uirq; omnia licut geftaeranc:Tuncille óieobehed-dio-
në landificato.mamim manu pèrungens, abftrado tam o
fiinit.itirëftituitilêd&deincepsmulcos a feipèntiü m'or-
fu,&a puftute maligns veneno, figno crucislocatddefu-
perreddiditlolpirati. Nonnullos anfèobleltos darmonis
lae.ui litiore,y t in anus impofuit, éxemplo fugatis dxmoni-
bus mentem energia turbata ad integi katern intelligéti*
reparauit.Ömnes n.quofcunq-, pereum adiiteilisinfirmi-
tadb.deXrefadiuina(aluauir,fiinopesfuifiènt,ipië cibum
veftitumque difpenlatione hilari pöragebat. Tantaque
ei cura deëgentibüs fuit, vt ëtiam pöies fiiperalueos am-
nlumdiligéterinftrueretmë qüis inüiidahtibus äqiiisnäu-
iragia fieua lugeret. In his ergoviitutibüè clarus in popü-
lis declatatus-,cum clïètannorum circitër xl. módicapulr
lams febre per tridüumlèdulodëcubauit.Nünëiatumq;
eft mihicumtranfitusellètpropinquus. Ategbveloctus
illucproperans .a d ledulumeius accelli ; led nihil ab eo
cöllocutionis elieefe p o tu i: Erat ënim valdëfëflus. De
hinc in terpofito quaii vnius horas Ipatio Ipiritiim exhala-
uit. Gorigregataq; eft gd eius exequias multitudpilla re-
demptörüm qüós fiiprä dixirnüs, ab eo yei ä iugo lèru'imi
tiSjVeladiüërfisdebiris ablölütosj quos vel aiebat fcibó,
vel yeftitutegëbat:Plahgebantënim dicentes,Cuinos pa
ter lande relinquis ? Poft hrec lèpultUrs locatus, fepius lè
manifeftis vinutibüS'declarable. Nam trigefimoab eius
obitii di e j cu m ad e u s tamiilufti mifla celcbraretur, Ghai-
dulphus quidam cohtradüS,düm ftipein pofttuat^ad eius
lêpulturam acceditjquidum pallam fiipérpofitarn öfcu-
lis veneratur,diftolutismémbrorum ligaturis diredüseft:
led & multaalia ibigefta comperi,de quibus Kiéc tantum
memoria habendamandauh
S, GREGORII; TV
RÓNENSIS ARCMIEPISC
*rej!&bpismedelàD^ ille, pro.eà
quæ ad Ècclefiam conuesïetat popùli ftëquéri!ï, hæc agen^
■da dïfFerretyihdignumftclamirans per quem'Deus infir-
uni^præbtxe beneficia dignàEêtur;Supplicann^juscühdis
•manusèorum luis fulcepitiri manibus.- .Qùibüs attrëda-r
pis diredis digitislànôsàbft;edereiubeE.Sic&Benaiafhoc
Yenî.rn.erat nomèh muliëriSjôculos deferepi claùlbs)tadu
làlutaris dextèræ bened.da illuminatà dilcéffiR Sed née
illudocculiputo, qiiod læpius eius oratio vims lèrpëcium
exinanire obtinuit. Duo ei>im tumidi moîlli hydrï eius
pçdihus proftërnüntur,depreeantes Ytvirus, q.uôdDeus
mgiæ b eft»? /tcübi i| moribu ndijs in iee? tjfiïay ir tu té’ dilcu-
teier. AtillcorâtiônenrfiiditadDpm'inum, diç.ens:Do-
imné IsfuÇbrillejiqui in.principio ciinda mundieleméta >
OPIr DE VITA S . NICE T il
T R EV E R O R VM E i? iSC Ö P Ij
î fides didis adhibetur, relatoribus façro-
rum o pertirn profidei merito fideliter àrbi-
troreflecredehdü:quianonömniä; quæ in
feripturis leguntur, obtu tibus proprijs cerni
potuerunr Sed quædam ipfius fcriptürære-
iatione firmata, quædam âliorum audörüni teftiinönid
comprobaca ; quædam veropröpri|intuimsaüdÖritate
tfeduntur : icdibnt,q) peius eft,quiperüerfölehfii,Yt feri-
p tä no creduntjita teftificafäreprehendunt i y ila veto tan-
quäconfidafaftidiunt,nöhabentesilludinfiiacredulitare
q>,ThbmaisApöft.geftabat iri corde,die es: Ni fi'vider ö,nö'
credäj beari quidé ^ui ripn yidërùrit & crediderut.Sed ifte
vtviditjftatim crëdidit. Nam (vi diximusj iririltividentes
norimodorion crëdüncjlèd & déridénciVrium &égo,ali-
qüa de föndi Nicètij T réuerici Sacerdotis virttuibus,viri-
litate, magnariimitate, ^riditate ftripturüs, repreheridi
ab.aliquibus vei eor; dic.entibris mihi : Tu, cum fisiunior;
duolriodo fëriiorum geftà poteris feirë ? qüaftter te eo-
I K i
De Vita S. Nicetij rfreuir.EpifcoptyLibellm. , 631
A' " mmtadâverierunt ? Nempe non aliud nifi corifida à te terribilem fe præbuit omnibus, fi Dei mandata non fer- E
hæc,qtixlcriptàfiint; decernuntuir. Quadecaularelato- uarenr, vt imminere mortem proximam^oée præconia
rem huitfs opèris in medio ponerenecellè eft:vthi,qui ve- teftaretur. Quibus de caulis pgucaloqui placet,ad roboricatideroganc,
cohfündantui# Nouerint igitur àbeato randarhlacerdotuhicenftiram, vël ad inftrudtionem po^
Aridio abbate vrbis Lemouiçinæ, qui ab tpfo Nicetio an- puli; ficetiamâdiplbrumregüm præfentium emendatiotiftite
enutritus;& clericatus ordinem lortitùs eft,hçc quæ nem. Nam cum Theoderico dfeceden£e, Theodebertus
fiibiedafiint tne audüfe,quem infio.c non credo tëfeliilïe: fiJiui eius regnum ambifiet, ac multa inique exerceret,&
cum pereum Déus,éq tempore qiiâdo mihiiflâretufit, & abeodemplærunquë corriperetur j quod vel ipfe perpécoecoium
oculos illuminaiïjt j & païalyticis grelfu m præ- tratet; y,çlf>erpetrantes rion argùeret, aduèmt dies Domiftititj&
energumenos eiedts dæmonibus lànæmenti relti- niçüs: &cccerex, cumhîsbutàbhoclacerdore^comroutuit.
Nec credendum eft eum mènd^cij nube obtirribrati nferiiabëlfe iuffi fuerant,Eccîëfeam eft ingrelïîis: lebtis igipotlèjqqcmDeus
læpius abliymbrium'nubé obtêdum ita turleëtioriibuij.'quàs Ganbri ianxit andquus, oblatis muftiliar
u m<aden tium nçribtfsfeper altare Dei,ait làcerdos : Non hic hodie mife
infufione maddccret. Dçniquëlidetali re dubitatur ,de ferümfedenniaconlummabunturi,1 nifi comm'uriionepribeneficiis
Dei dilfiditur. Aiebat ergo mempratus làcerdos uati priusabfeedanr.. Hæc rege renitente,fiibito exclainat
deântcdidôantiftite:Mulca quidèm,dulcillirive Irater, de ,ynas depopulo, arrepms àdæm 0ne , puër iu 11 enis : Coelàndp
Nicetio bonorum virorum teftimonio pitqueybee va h da inter lupplicia to: turæ fitæ & fendi vircognbuiried
pliirameis ocülis'propriisjrilpëxkj-yel etiam 1 tûtes, & régi séri mi n a çonfi ter i : dicebacqueÇpifeopùm
ab eo vixeliciracognouitScmn mihi qûçpiam^dèhis quæ caftuiriv regem adulterumrhunc tirriorë Chri Iti humlem,
per illgmDeus operacuseftv expia naret,noncbthurnoia- ilium gloria reg:vi fiiperbum': iftum làcerdotio ijtftpollu-
.dantiiB,tumelcebat i fed comptindus çor/ie eum làchry- turn à p e o iripoftcium præfcrendum, hune ab atnftore
mis aiebat.Ideo tibi hæc,fili tharillime,pande're vblo3yt & ■feelerisfîiiyëiô.çiterelidëndum.GumquereXjtimorecontucurri
ferrima cpnuerfàns inn.ocencia cordis lim ilia mé^- culfiis 1 peteret yt hicenergumenus ab Ecclefiaeiieeretur,
diteris. Non ènim ad excellk virtutumDei cpnt.endere quis dixivEpifeopus': Prinsiili qirifecutirtinr,ideftincefti,hoporerit;
nifi fuçr;tinnoceris manibus & mundo córdë3iic- micidx, adulten, ab: hac Ecclelia extrudan'tùr, & hune
■ ut canna Dariidicicarminis canit. Hæcergo ae eo præfa- Deusfilereiubeb c. Et ilatim rex iuflitomneéhbs;
tus. relator éxorfuseft. igitur fàndusNicëtius Epiibpus ab cêmbrR fenrenria dairinati feerant, e0edi ab Ëcdefia.
"iplo brcu's'lui tempore clericus ^ëfigo>itus éft.. Nam ctipi.' Quibus expulfis , iulfit làcerdos dæmoniacum foras expartu
1 uilfet ëffiilus, omne-caput eins 1 y c eft conluecudo trahi. r: Sed cu m ap p væh cnlacolumna, euelliàdecém viris
nafeentium infentum, àeapilliàriùdum cernebatur:Incir- non poflèt, làridtus Dei fub veftimënto fiio, propter ia-'
c ait uv e rb mb dico 1 um pil prum 6 rdo apparu i t ,;vr putarës étantiam fôciens criiL èm Chrifii ,, econtra dærribnernre“
ab eildëmcoronam clerici tuilfe fignatam. Çxindeftirdio- laxari pr^cepir. Qui protiniis corruens, c u m his q ui- ëum
iiriimisenutritus parentibusjlitcërisinftitiitus, abbati cui- tr.i herenirebantur.polt paululurii lànüfêretftus eft. Dedam
in monafterio Icommendatur-: In quo loco ita léde- indepoftadtaIblcnnia requifitus, nuriqüam rëperiripouotum
Dço exhibuit, vt migrante abbate iplë fiiccëdë- tuit : née vllii s Iciüirvndëvenerit , vel quo àbiën r. Coniiret.
Iam vero adiimptoabbatis ofhcio, tantum le, talem- ciebatur tariien àplurimis eom à Deo miflum, qui regis là-
'queaci iijftiudtionem atque dilfcri dtionem fratrum ex hi- çerdorilquë opera no tàcërec. Vnde fà&um eft.vtfacerdobuit,
vt non modoagere, verum etiam nülliliceietaliquid re orantëirexiniriorfierct :.Pàftora Domino remtmërâdüs
veLloqui peruerfejdicehs.Cauendaeftfeurrilitas ,dife<kil- digne propheticumilludaudiret.Qulâqurreddidérit orëfimi,
öc omne verbum ociofum■ ? v t, fic^t corpus omne pii- : cioliim de vili j tànquam os meiim erit/ ; Quotidieautem
c rumexhibere debèmus Deo, ita etiam & os non ad ah ud prædicabatiàcerdospopulis| deriudäns crirriiha fingulo- G
aperireviiifi adlaudem Dei : quiatriaiunt in quibus genus rum, öc pro remilfiorie deprecans äfiidue cbnfitentium.
diiabitur humanum : aütenirri cogitât^; gut loquitur, aut Vnde adueriüs eum læpius odij virus exàrfit.quôd tam ve- ;
agit. Ergo vos,diledtiflimi, opörtervitareicurnlitaié,ma- racicer mülcorumfacinorà publicareb Namplærumque fe
liuam,&omne opus peifimum. $ Mulca &aliaexhorcaba- perfecutoribüs vitro obtulit;, & glâdio exfërro ceruicem
tur fratres, vt eosdignos Dominoexhiberet aç limndos.' præbuitfedriocere eiDominüs non permifit.Voluit enim !
' Venerabatur aiuem eum & rexTheodoricus magno ho- pro iuftida mori ,fi perfeciitor fuilîet infeftior. Aiebat
nore,eo qtiöd læpius vitiaeitis/nudaretac crimina, caftiga- enim, Libénter ittoriàr pro îüftiria. Sed & Cldtharium re-
;tusemcndatior redderetur:& ob hanc grat am, dëcederi- gem pro iniuftts operibus fepius exçomunicauit; exiliumte
Treuericæ vrbis fecerdote, eum ad Epïlcopacum iuilit que rninicantinunquam eft terri dis. QuodamVero tëm-
, arceri.Cumquedato corilénlu populi, ac deçreto reg-s ad pbïéicum iain ad exiiium düritusabiÉpilcopisreliquis,qui
ordinandum. d viris liimmo cum rege honore prædirisad- adulatoresregis elferiti fuerant, remoueretur, atque à luis
ducebatur. V erïim tairien cum propinquiadvrbem, ca- omnibusdereiiritus, vni diacbndquiadhucperftabatinfidente
(blei fixis teritoriis marifionem pararént, illiconfë- de,ait : Quid tu nancagis?qtiare non fequëri vira très tubs,
ftim laxatps eq uos per fegetès paupérum dimiferübQuÖd vt eas qub volueris fieri t illi fëcerunt ? Qui ait, Viui t Docernens
beams Nicetius tpifericordia motus,ait : Expelli- minus Deus meus, quiavlqtieqriolpkkus meuiintra hos
te quantotiu^èquos veftros à fegete pauperis, alioquin re- arcus contentusfuetir, nunqüam derelinquantte^'Ètillé;
móueainvösacömmunibnëmea. At illiindignaiïtc:s,di- QuiaCinquit) hæcdixifti, dicam tibi qriæ Domino feuexerant
: Quænatn eft hæcc aula quam loqueris ? Adhuc lan te cognoui: Gras ënim in hachora & honore recipiarii;
enim epifeopalemapicemnonesadeptus, 8c iam excöm-; bcEccleiiæmeærëftituas.Hiaucéquimerèliqueruntcum H
munionem minarIsPEtille; Vfirc(ïnquit)dièó Vobis,quia magrio pudore adrne cohfu gient. Præftolabatur itaque
deftinauit rex vt me, auiilfiim à monafterio, huic oneri diaconus rempromiflàm,attonitus,quod pbftca el> expercbnfecrariiuberet;
fierqttidem voluntas Dei: nam régis, tus. Illucelcentë autem diexraltina,lribito aduenit lêgatus
-voluntas in omnibus mälis, me ôbfiftente, non adimple- Sigisberti regis crimlifteris, n|ndans regem Clothaiium
bitur. Tunccurfu rapido,abiens ,éiecit equosà fegete: & elle defunritum, feq; regnum debnum cum Epilcopichalie
cum admiratione hominum illotum ad yrbemdedu- ritatë debetfeperciperè. Hase illeaudiens,ad Ecclefiam re^
<ftus eft. Mon enim honorabat perlbnam potent is , fed grelius,poneftad reft:tuitur. Cohfufilque hi- a quibus dé-
Dcum tantum & in corde, & in ppèribus mecuebàt. lm- relï6tu\ fuerac,omnes ihcharitaterecepit. Iani vero quam.
pofitùs itaque in cathedra, dum iedtionum (eriem auferil- tords f u eri.t ad prædicand um j quam ter rib ili>ad arguen-
, taret.feqlic nelcio quid graue iuper ceruicem.liianii Cum- dum,qüamcöftärisädfiildäendum,qnambtudcris ad do-
. que bis aut ter manum clam ad tentandum in iecillët j nul-. cendum, quiseuolriërë queat ? Vnusenim ci femper erac
litis rei caiilarainueriire potuit, qiiæhoc pondus iriferret. rigor in prolperis 8c aduerfis ; M ec minitâtem tijritiir;riec à
Piuercenlquë caput ad dextëram & læuam odorams eft • blaridiente delulùs eft.Nàm verè( v taiebat relacôr illë meodorem
luaüitâtis , i ntellexicquoque hoc ônuS elle lacer- monuul) pàrum feit quodiuxta Paulum Apoftolum non
dotij ipfius dignitatem. Afliimpto yero Epilcopatu tam feiifetiniuriacus, periçulis fiuminun3,^ericulisiatronum,
Ggg 4 perieu