*»4
P
Mevocatmdepater radians Germanus in orbe,
Hinc rctinet mater,me vocatinde pater.
Dttlcis v ter que wibt,voto ampleäente,cö haßt.
P len us atnore Dei,dulcis v ter que mihi.
Eodem ferme modo Felix Nannfetum Epifcopus magna
opum & potentiæ fimavitxq; ornamenris j in Armorias
ci patronusconrigit. Vixit autem Fortuhänis in Bri-
cinniæ minons ea regione, quæ Oceani litoribus vicina,
nouem prope annis, incerfom, quibus vitæinftituris : reli-
gione tertraç, an lucubratione poematam, aut monu mentis
fin&orum hominumad pofteroram memoriam confe- '
crandis. Habirationis marirfmæ explorataapüd eum ihdi-
cia.lib.n i .ad Dîuconem diaconum.
NoSmàrù Oceani turnidum circumfluit aqttor»
Te quoque Parifius charefodalis habet.
Seqùana te remet,nos vndaBrttannica cingit\
Diuifos terris alhgat vnits amor.
In epiftola quoqüe jdFeliceni Nahnetum data,o/citare
fe prope fïnirima pelagi iocatur : & Rhadegundermregi-
nam ibi vna,ininfula qûapiam, folimdinis& pietatis am o-
re,vixiflè cum fuis, ea Felicis verba ceftimöhio fînt, quibus
Fortunamm dixerat, muro caritatif ipß tu regina indufum. In-
fulam diicite libro primo pofùit, cum exea Placidinæ, ma-
cri, an olim coniugi, Leonrii Butd egalen fis Epifcopi, mu-
neramilÎE, E t afceticam eins generis faéticafle Aquitaniæ
optimosquolq;, in Palladio Sanétonum Epifcopo obfer-
uauitGregorius'hiftôriæM'vnnc.xLiii. vbieifolemnem,
akjorandi caufïa feeelïunvfuilfe,in aliqua maris infula.
C a V v T , IV»
ïtigena & ariïini dotes.
QVædoârinaxum & arriunvfundartiehta iecerit Fottii-
natus, oftendimus anréa. Succelfit ea laboris inde co-
teirào,vtacerrimis eum diuinarum reriim ftudiis, prxteri- j
tæ ætatis iabhiram obruifle, non modo compenfiffe dice-
res-. Minimum vero tribuiffe Poetic« apparet, cuius qüam
âb vfq; adolefccntia fàculcatem confecuras trar.hanc varie
pro eblàndiehtium voltintate, exprörtipfit. Scripfit amico-
rum rôgatu poemata qùamplurima:eaque fine cura& me-
ditacione, pleraque etiam ex tempore, quod aiunt. Vnde
ingcniiraagnitùdinemæftimarecuiuislicet. Nam inillius j
tametfi poenfitis n'écmulta quidc optime,nec omniapræ- ;
clare, pauca etiam terfe&fucate feripra repetiantur, ira ta- i
menalicubifloridus&venùftüseft, vt veterum ingeiiiis, !
præfertim in topogtaphiciscôncedere parum multos eorà
quoq; lùperate videatur.In iUo enim genere, méo quidem
ïenfu,«î^ç9./ ^ ^« ,& jrer um locorumq; pi&uram lu© quoda
flore & genio poetico adumbrat, naturahic vrique plttfl
quam arte confecuras. Quod genus poetarum Plato phi-
tofophus itaprobat, vt arte vna qui le poetarum nome tue-
ri polie confiderent,eps dreerfet nihil vnquàm egregium ac
laude dignum efleduros. Itaque non immerito : Pindarus
Bacchylidi & Sknonidilùis æmulis hac anreftare le glôria-
batur, quod adpoetrcæiàudem ipfe eum narura duxiflec,
illi veto quicquid tandem eiuslaudishaberent,à magiftris
adepti elfent; inquocerte poluit tantum, v t ea maxime
cauflà le aquilæ, illos coruorum fimîles eflè pronunciaret,
vtelegantiflîmus Muretusli. vin.variarum à.iobferuaüir.
Qgod autem in hoc poeta noftro vitiolâ, & viruperatione
dignanotent militacenlèantquedelicatihuiusæui critici,
id eiulinodi eft, vt fiüe obtredlantium ànimos, ïrue leuitaté
confideres reprèhenlionis, haudpaulominus quirepre-
hendunt, quam qui repfèhenditur, vacate culpa facile in-
telligas, QÛidn.mirum homines comptæ & calamiftratæ
yeneres orationis omni ftudio conlè&antes, d Plauto, Ti -
bullo, Propertio, dilcere. & ex Nafonis amoribus fupclle-
dilemadornare, atque adeo myrothecia lûa ex Apulei ali-
f ni phaleris, vel Petronii fornice inftruere malle, quam de
Ghriftianis poetis, autecclefiafticis, quamlibctgrauibus,
fcriptoribus,velea quæ nelciunt cognolcere,velquce male
fciunt, dedifeere? Amant enim & hic fimiles labralaétu-
cas :8c eorüm plurimi quantum à Catholicæpietatis Se fo^
lid é do'dtrinæ ftudiis delcifcunt, tantum id genus fcriptorarti
8c poetarum lénociniis indulgent , quorum viîi
tandem omnès in fè lèntiïïnt ingenui pudoris &honeft:àtis
igniculos obrui & fexftingui.Qûam feabiém in Chriftiano--
rum homintim lenlû noftro fæculo adhuc penitus impli-
cari, ^nededecus eft minime ferenduffi. Nam qubd’rn^
diutn, & minus elegantium, relulciranda ledtione, peri-
relîbijclatôitant,elocutionis prifeæ nitorem, &ilîud fuum
litterarium lumen, his Ibloëcilhïorumqnalîobfillcarima-
culisiefteaquidemoratio, fateor, homiilumomrfèmdo-
dtrinæfruétüm , päpauere ac lèlàmo verborum «ftimah-
tiüm, nee Icopum aliilm fibi ftudiorum metamque propo-
nentium,quam vnam didtionis Latin« pu ri rarem. At vero,
qui pulcherrimarum rerum Icienriam aucupanfur, & pr«-
teritæ memoriç frinftum vndique deliban r, hos ecquis tam
pnecipiti & inüida mente lît,vt prohibeat, quonè vel lâcris
nilce rontibus fitim quandam explerelùam, 6c velutlirpë-
riorum læculorum abftergere lènedtam, & æui ru biginem,
queant ? V t enim Baianæ aquæ & aeidütænon minüs-iccir-
co in vlù & expetend« lùnt,quia turbidiorè lacu, & ofFen-
fentibus lapillis, & ferrüginea fece.difïluunt, fie Ghriftia-
norumitem poetarum monumenta non mihuspropterea
lidis haben t & Vtilitatis, quia plus iniis Ê1 ebrarum inueniV
tut&negledti cultüs.Quinlæpeadeo,vt illi turbidi fontes
làlutaniim aquarum, àcorporibus morbos, fie longe »ta-
uiores arcent, Êlubres hijtametfi inUenufti poetæ, ab ani-
miymâle Émis, viriorum ægritudiheS. Iam véro quæ id fta
rahdëmrepréheridiiiscaulfifuppetat, qui quod feculi&
ætatisfipieiilem exeufitionem habet > in hominibns non
redtechipant? Vt taceam haud pauca fuilïè d Chriftianis
poetis peccata non ignoratione, fed volüntate. Qnôd fi
profini m ufihim anciftites intra foeriî veniæ ftetere tutii
quod cum reipfi delinquârent,ftuîratarnen opinione cën'- ■
lerenturarte potius peccare quam infeitia, quidniveniàm
meréantur magni Deoquecariviri, quiqüo rtidius intelli-
gerentur ab omnibus,confuetudini magis qu;ftn arti,iuftis
de cauflls, parentes, Deo placerë, quam peccare malue-
runc? Necfine m etuendum vnquamfuit, ne Fortuhatus
dalfiariis illis exclufis, fila pro veteribus,^^,!/ æs
pro aura videlicet lùbiicere, 8c in pofterorura animis, jiir-
; mium quam conualefcere vellet : liquidem ab omnipror-
fuseditione,& oftentatione ingenli tantum abhomiit, hos
^eriamvcicarminumlibros exirenunquam pafliis eflèt, ni
cautio ambitus data foilîèt. Quanta enim Gregorius Tu-
ronum Epilcopus perfuadendivi apud iplùm eïfecerit, vt
jÿvelpriuatimab amicis lëgi vellet, hac oratione expofîiit,
qua acrius fe retinentd fubtefiificatione diuini myft;rn &fplen-
dore virtutum bèatïfiimi Martini compulliim iuratumquè ad-
diçeré opus,proféfl!us efteQuæ làne viri tam rata modeftia,
&abftinenrialàùdis, inligncm merito habet commenda-
tionem G hriftianæhumilitâtis.Illudque ingenui candoris
non exiguum eft argumentum, qüod pleraque fe poemata
inter përegvinandum libris 8c cenfura deftituram,mufi ge-
lida an ebria.feftum interdum de via & medios inter bar-
baros crapula 8C comelïàtione diffluentes, eïftidilfe magis
quam elaboraftè fatetur : omninoque defuiïïè fecelïùm&
otium,condimenra vçrfuum. Qua de caufi diferté item àd
Gregorium fe mirarifcribit,nugarum(ûarumeumamore
feduci: tan trim profëdfo illüd animofi poetæ di&um ab e-
iusfenfibus aberat.
Têntanda via efi,quamequoquepcßim
Toüerehumo.
Vemna vtvmbra, fie gloria comesinterea fequiturfu-
gientem : nam vt nunquam id Fortunatoin méritem vene-
rit, Ecclefiætarnen publicus vfus.ob luauitatem 8c intim»
! religionisguftum, qucminhocPoetaexperiebatur,certe ;
hbenter fe cit, vthymnos eius ad grauilfimas etiam cere-
; monfis airumcretjiilqiietumpioramanmos iucundeaffi-
eerét,tum GhriftolaudesgratelqUe diceret. Rariusautèm
ad iVieditandum verlusacceffiflè, velilhtd indicio fit,quod
Sapphiços efflagitanti Gregôiid fcribit,carmiâumftudia
multis ab annis fepolùiiiè.
Poßque bis denos loquor iflud.innos
CUraquodfiripßt citharam tenendo
Lesbiavirgo.
Quod èrgo vigentis fuit « u i, id diuinarum reru ftudiis,.
eradieridis nobilium pucllarum'animis,plebi quoque Pi- j cobiSimbeniiannoChfiftiMDLXxviii.iterümprodiit,ni-
dauiertfiinftimendæ dedifle, vix habeo ambigaum. Sed hilo emendatius,velauâ:ius,poenitendas mendorû retulit
finâorum quoque virbrum in Galliæpaflim, hac 8c ante-î | cicatrices. Vtrumq; tranlàlpinis regionibus in tanta obfcu
„cella «täte florentium vit« comnientariis feriptitandis
ritate manfit, v t edi tu necne foret, pauci habuerint explo-
laud parum oper« tribuit. Eft etiam vnde interpreter B.
ratum : reperd que fint non indiligentes hiftorici,qui hi fee
Radegundis 8c c«terarum virgin um inftituto, excoluifle
præteritis annis iam vulgatos verfiis etiam pro no vulgaris
monaîlicen, & forteanD.Cælarii Arelaténfis regülam fe- kudates,palam eos tanquam thelàuros irreperros oftende-
cutum. Opus enim alibi fèciflc veteram anachoretarum | rint.Parihenfequidéexemplarpmnib.editisadhucnume-
more,& texendififeellas calluiflè artem, lib;xi.prodir,cum ! ro librorümerico anteftar ; quod legitur vxm:omo biblio-
Ipecimen opens ad ipfem Rhadegundem tranlmiiît,cuius
etiam ipfe irt B. Cæfarii leges eximium ftudtum non filuit,
lib.vin.poem.tv.
C o n i tp ie h te f id tC h r i fliR h a d e g u n d e s a m o r e , ,
* C&farij, la m b it,r é g u la q u ic q u id h a b e t.
' C u iu s ? e n tiß ic is r e flk e n ti* p e ä o r a m e ü e ,
C o l lig ity & r i u o s i n ß t t ia ta b ib it. In tanta vero morum limilitudihë, & contubërnio ferrhec
« SS.Patrü.Sed quid inter h«ciioftra,& illudinterfic;
vnoconie6hi oculorü quifqui s ëftfcui cor quidëfipir,mox
deprehenderiti nam præter multornm epigfammatum 8c
poematum ia&Uram ipfi inter fecon hifilibri iatq; diftra&i»
laCerosartus & vitiofe diftorta q, ledtionispaflim veftigia
pr« fe ferunt. Quintus autem liber &decimus ira male iftic
accëpti funtîvtdefiderari ferme videri polfint; Cætenuû
qüod nos in præfentia damus, corpus eft tanquâ anima eome
virginum perpetuo,®in« ôbferuantia,Foriunati rü»quæFortünatusvnovelut ly"ntagmateconplexus.Gre-
animumà B.Rhadegundis fenfu pafum diferepaflè,intel- ! gorio Tiironélî infcripfit âcconfecfàuic.Addit hisPaulus
‘ ^ HH • • " ' diabonus hift.' lib. iï. nymnos,pr«cipuôtüfeftorumabeo
conditos. id quod eildem pene verbis in viris illuftribus
cap.XLV. reperitSigebeftüS.Hotu etiamaufiis eft fignare
numerû ab bas Spanheimenfis,àa L X X VII. Sed venir interdum
mihi in mentëm vôreri,quam vereiftuçà T riteen-
hemio di^ftü eflennam in aliénalaude &opera cëmendan-
daprofufior, ’quod plurlbus debebat,yni adnumeialïçylat
habuit.Er n.<cü vniüerfi cenleariûtr, quos vfus retinet ec-
clelïafticus X GII. au t fine nô multo amplius, horu fipau-
culos eximas inferidris «tatis&ingenii, plurimosâd lùos
rclegare autôrcs licet, paucos àdFortunatum. Hôdceporici
quoq; Sigebertus meminit.an eius quod li. X.nattigii titu-
lum gerit; haud plane liquet. Qupd autem poëmaSbpbiç
Auguftçinfériptü Trittenhemius'memoràt,idab eo,cjuod[
ïultrno Imperarori infcripfit,plane nô diuersû eft. At quod
dëpartu virginis bene longüFabricius, primü edidit,illud
Vtindidb, &aliis vulgaris libris éftprçteritu, iraFortùna-
to citrâ dûbiùm, atteftatione veteru exemplariu i.eft afteri^
bendü. Atq; hæc ferme carminum feries, quç defiderari in
pleno opéré poterant. Profit vero longe plura & prçferrim*
làmftorû hominü vit« monumenta cbnfcripfit, q u orû ho-
dieq; bonam parrem aut obfolefeere,aut etiâ aboliram elfe
nüc aduertimus. Multu fineecclelîafticæhiftoriæ feripro-
res quâlibetdilfimulent, debent femperq; debebüntreue-
rendo &do<5fcrina vitæq; innocenriaiuxta prxftantilfimo
viro Laurentio Surio, cuius videl. ïmmenfo k bore rot ta4
qüedifperfi &abftrufi geftarum rerucomraencariiin vna
coUcéli & lucé alpexerunt,& eos mox fudere riuos.quorû
featuriginehorrOsplurimi lubs, tacitaquoq; fontis origine
larguer irrigarunt. Is profedio ni ficeret,quantum egre-
giorum operum & omnigenæ vurturis ex emplorum,non
• lolum Fortunâririn cène bris 8c filenrio iaceret. H uius iraq;
præfertim indicio, conftat primo quidém FortunarumS.
Hilani Pidtauorum Epifeopivitam duobuslibris, quiad
X IV. Ianuariileguntur,fcripfilîe, ex illiustamen,iiec qua
folct v ber tate: vc m anus alien« veftigium agnofeere q ueas.
Exeat ad earn vitam prasfatio Pafcentio Pidiauor û Epilcopo
ledlu difficile non eft; cum ipfe præfertim reginæ vitam &
adta,plurimum confilfo fipientiaq; fua moderaretur. Iam
pudicitiæ 8c caftitacis etiam iaæ tôt Forcunatus habet telles,
quot de virginitâtislaudibus extant,ab eo verlusegre-
gie cohferipti. Cum autem cælites omnes omniumfordi-
numeximiavenetatione & honore profecurilseft,tum B.
Martinum illud Çalliæ & Pannoniæ lumen infighite4o-
luit;eftufior palïîm,vbi res ferret, in huiüs findli laudes.
Frebuens itaq; T urones adiir,& ipfiüs fimfti limen orandi
caufi enuie, magnaq; ei D,. Martini porilïimiim nomirié, cü
|Gregorio Turonenfi amicitia vitæque lociecâs ir^tercellît.
;Diuorum verohominum laudes eo cumulaüit oc cecinit
impenfiu,s,qq9.d düCeret elfe pietatis opüs,confecrare mo*
numentis egregia San(ftorumfacinota,ad eoram imitauo*
nem aecendere pofteros.liB.iï. poem.vm.
JsJampietatis opus viüdres texere libm
Aimonetingenium,res rat tone duplex.
Vna quod efthdbilis; de magnis magnafateri,
Nam bona quirèticet, criminis auter eri^
Altera caufa monet:quontam fmeenfus amore,
Et meliora cupit, qui/ùafacia legit.
At <P
rasai
Opufiula & libri ab eojeripti.
I jue hoc quidem confilio adlcribendumFortüna-
tuianimumappulit. At ver.o opéra SC monumenta,
quæreliquit, capiralatimdigërere, & admetiri non libro-
rum ferie.lëd numéro, id longe ygroifidlu difficilliiiium in
illaquinri feciili nodfcg, vna mecujn facile quiuisæftimet,
quîrauis.In hilforia veterivel mediocriter æftimat. Nam
quïinilhs Trirtenhemii lpeciofis elenchis & in d id bus ac-
quiefcunt,næ præconi quantum nimiûliberalilæpiusau-
feultarit.Meoque iudido plufeulum in hbcgënere, quam
præftare poffit>haud raro vir bonus fibi credipoftulat.* id
I çum aliis equidem argumentis polfera,!qu, tum ne longius ab- ( .___
earn,velexnocvnpliicoftendero,quod plcraq;poemata j inferipta, in quâ pto infita modeftia fe obnixe purgat,
eaq; breuilïïma fub librorum Ipede digerit, genuinos et- j quod inter ingenria flumina Euphraten, puta S. Hilarii, &
iamticulos auertit,acdeniq; pauca ex hoc opéré luftraflè I B. Hieronymi Nilum, ficcos fuerit aufüs curfiis cxtendeie
aut cenfuiflè, ipfe fememinic. Mihi vero, vc dixi,quia con fuos.InMarrioque menfe adtâ referarttur Albini Confer
ftitutumnoneft,exprimere monumentorumquicquid loris,quædForcùnàtp.adhucpresbytero,olim édita,me-
Fortunaçi extare, yçl coniedluris, vel explorationWriâ via, I morac Greg. lib. de glor. ConfelE c. xcvi. S. Germani vero
cognofci poffit.idfolqm hic profiteor, conquificis&corn- | Parifienfis res geftas,quæinMaiorecolütur,fermone cer-
paçatis ediris, feriptifq; exemplaribüs, opusillud vndecim j te luculenco p ro eius «ui more eje cutuseft : fimilicer&
fibrorum>'&quatuorvit«S.l^arrini,cuiu8 indicemexva- I MauriliiÀndegàuenfisEpifcopiadxiii.Sepcemb.AtSan-
tïcanabibliotheca,licetmendofum & iniperfeiftum.reue- <fti Medardi Nouiomenfis Epifcopx fimafindtitatis clarif-
renduslacobus Saluator Solanuseditioni Calariranæfub- fimierii commentariiun vit«fcripfîc,is tamenad pofteros
iecit, à riobis ita iam publiée proponi, vt pérfeôüus & o- j peraenic minime fincerus, Nee etiam tacuit Turpnenfis li»
mnibus fuis parrib.abfolutius, ante hac exicricnunquam, ! de glor.Confeirca;xLV.S.SeueriniBurdegalenfisEpifco-
cum multi|? & m embris&vérfibus, forte quoq; librisiam | pi memoriam d Venancio celebraram, lëd eius induftriæ
au6tü prodeac. Nara quod Calariapüd Sardos anno Chri- | fruâ:us,vt & compluriurd aliorum monument orû, adhuc
fti MDLXxiViPpera Nicolai Canyelles ediram eft,id cum lie manetobfcuras& ineompertus. Neqjhuiusgeneris.quin
plurimis&poematis,&parribusaliis,murilum,le6fciônem j longe quilpianrreperiat plurima anibigere quidem foleo,
præterea deprauatiifimam habet, &ado6fauum modo li- fedhæc recenfuilfe in prælentiafins mihi vilum fuic,tum
Drum peraenit. Vcnetum autem, quod apud hæredes la- ad eXdtanda ftu<%ahorum,quibus piaius haud dubiefup-
— - — — ^ .... ■' ' D d