EXPLICIT PRÆFATIO.
Sequitur Narratio de tupieïno at qm Romano Abbatibus.
' C A P . L
E r ic s Ëuangelicæ admonet dilciplinæ,Vt dô-
minieæ largftfonis pecunianümularis fccne-
ratà.cumdigho multipiicationis fru£tu,difi
pelante domino reftauretür. Nec aids defFof-
làfoueis recondatur ad detrimentum : led rationa
bill dilpenlàtione p o r te r a , &fæternævitæ crelcatad
lucrum : vt incipiens retributionis dominus quæ cotrihio-
dauitinquirere,cum vfurisreceptis foenerationis lùæ du-
plicifittisfadlione talentis dicat.Èuge feme b one, quia lùp
paucafuiftifidelis fupramulta teconftkuam: intra ingau-
dium Domini tui. Prædeftinatorum eft enim Sfta cum Dfei
opé perficeré qui ab ipfis iricunabulof um vagitibusivt Içpe
de multis legitur> Dominùm frire nferüerunt, cognitoqüe
eo nunquam abeius pfæceptionibus receflèrunt. Neque
poftbaptilmi lâcramentum niueam illam pollentemqi re-
generarionis ftolamimpudicis aëtibus polîueruntrqui me-
rito lèquuntur agnuln quocûnqjieriKquos îpfiùsagni candor
egregius liüis decoris nutfo tentationis æftu marcéhtï-
bus coronauit .His de nique fèrtis.dextera incly tae domina“
tionis extentainchoantes prouocat, vincentesadiuuatï vi-
«ftores ad ornâ t, quos hominis lui titulo præfîgnatos, de
terrenis gemitibus eleüans in cælorumeuehit gaiïdiaglo-
riofosrde quorum niueo ©1 (SUonis numero & illos- elle
non ambigo, qui Lorerifis eremi opaca iuftranres non modo
Dei templum efficere merueruht : Verumeti'am in mul-
tis mendbus Ipitkuflànâi gratiæ tabernacula parauerunt,
id eft Lupicihus Romanulque germanus eius.
IgiturLupicinusab exordio æ caris fine Deumrotore-
quirens corde literis inftitutus:cum ad legirimam tranlilïè t
ætarem, genitore cogente.cum animinÔ præberet çonfen-
lumclponlali vinculo neólitur Romanus verb ad hue adole-
leen dor & iplè ad Dei opus animum extedere cüprens nuptias
refutauit. Parentibus vero relinquentibus fieculum
communi confenlü eremum petunt : & accedentes fimul
inter ilia Lorenfis defrrti frereta quæ inter Burgundiam
Alemanniamqj fita Auenticæadiacent ciüitati tabernacula ;
figunt proftratique lolo Dominum diebus fingulis cum
piallentii módulamine, deprecaritur >viâum de radicibus
quaerétes hetbarum. Sed quoniam liuor, iliius qui déçcelo
delaplùs eft : fern pér inlidias humano generi confueuit inten
dere: contra hósDei feruos armatur : holquepetrnim-
ft ros fuo s accept o itinere nidtur reuocare. Nam iapidibus
Vrgere cos dæmonesperdiesfingulo shon delïnebant. Et
qüódelcunquegenuaadorandum dominum deflexilient,
ftarim imber lapidum fuper eofdem iacientibus dæmoniis
d ecidebat. Ita vt fiepe vülnerati immenfis dolorum crucia-
tibüs torqueren tur.Intereaætas adhuc immatura coepit in-
fiikias quoridiani hollis metuere : nec palîàdiutius lufferre
'dolbrés,relinquens eremum ad propfiaredire délibérât:
Sed quid inuidia non cogat inimici ? Verum vbirelinquen-
tes hoe habitaculum quo d expetierant, ad villas m anétium
font egrefli, domum cuiufdampauperisingrediuntur; per-
cun(Statutmulier de quo itinere milites Chrifti venirent.
Relpondent non fine confulioneië rehquilïè eremum&
quæ èos caulà à coepto diftülerit opere per ordinë pandunt.
At illaait, oportuërat vos, ô vin Dei contra inlidias diaboli
viriliter dimicare.-necformidare eius immiciras,quifiepius
ab amicis Dei foperâtus öccubuk. Æmulus eft enim fiuióti-
tati dum metuit,ne vnd.e ille perfidia vfiis corruitgenus human
urn fîdç nobil i tatum afcendat. At illi com punóti corde
& lèorlum difrretia muliere dixerurit, Væh nobis quia pec-
cauimus inDeum diriuttendopropofitumnoftrum. Ecce
mine à muliere arguimur pro ignauiar&qualis hobis in po-
fterum erit vita, fi ea vn.de æftu inimici expulfi fuimus non
repetamus ? Tuncarmati vexillocrücis, uimpris in manu
bacilli s , regrelli funr ad eremum : qui bu s venientibüs ite-
1 rum epsinfidiædæmonis Iapidibus ccepertint vrgerC : lèd
J peril Rentes in oratione obtinuerunt à Domini milericordia,
vt remota tentatione liberi ad ilium diuini cultus fe-
mulatumexpeditiquepericuerarenr. His deniq; in oratione
perlïftentibüSjCCeperunt ad eOS turbæ fratrum hie & in-
decóftuere,&audire verbum praîdicationisabeis.Cumq;
iam beatieremitæpopuliSjVt diximus,publicati fuilïènt/e-
ceruht fibi monafterium, quod Condatilcöne vodfari yo-
luerunt.ïn quo fuccifis lyluis & in plana red aäis de laborious
ïhàhuum propriarum vi(ftum quierebat. Tantulq-, fer-
uor 'ae Dei amore proXimos locorum accenderat, vtcon-
gregata adoifidum Dei multitudo fimul habkare non pofi
let:feceruntque aliud mqhafterium in quo foelicis aluearis
examen inftituerunt:ledi&: his deiheeps cumDei adiutprip
I ampleatis, tertium intra Alâmaniæterminum monafteriû
locauerunt.îbàntque viciffimhi düo patres requirentes fi-
lios,qUos diüinis imbuefâhtdifcipliniS,prçdicantes iijlin-.
ulis monafteri j S ea qüæ ad ihftitutionem animæpèrtine-
an t.Lupicinus tarnen Abbâtis fiipet eos ob tinui t monar-
chiam. Êratautem valdelbbrius & cibo potuqi abftinens,
ita vt plerumque tërtia die.reficçretur.Cum autem eum,fic-
u t corporis humani depolcitnecelfitas, fitis arripcrct, vas
cuih aqua exhiberi facie bàtinqu^manus immeriàs djutius
retineoatunirum diëtu/icaablorbebat caro ei aquam appo-
firam, yt putares earn pér os eiüs adfumiJ, ôcfiçàrdor litis
extinguebatur. Eratenim lèuerus valde in diftriëtione fratrum,
nec quemquàm non modo pemerleâgeré,vê)nmiet- !
iam hecloqui finebat, mulierum quoque vel colloquia,'vel
occurlus valde vitabat.Romanus ita erat limplex vt nihil de
penitus ad animum duceret : lèd omnibus ram viris quam
muheribus æqualiter flagitatam benedi&ionem j diuinita-
tis nomine inuocato, tribuefèt. Lupicinüs igitûr Abbas,
cum minus haberet vnde tantam fuftineret cogregatio-
nem, reuelauit ei Deus locum in èremo>in quo antiquitus
thefimrireconditi fqeranç. |
Adquem locum acceden s lôhjSaurum argentumque,
quantum leuarëpomerat, monafterioinferebat. Et exinde
coemptocibo reficiebat fratrum multitudines,quos ad
Dei oftidum congregaueVat, lîcque faciebat per lingulos
anno s nulli tarnen fratrum patèfecit locum quem Dominus
dignatus eft reuelare. '
FaÄum eftaiitem vt quodam tempore vifitaret fratres:
& quosinillisAlamaniærègionibusdixirauscôgregatos,:
accedens meridie,cum adhuc fratres in agro ellènr, Ingrefi,
lbs eft domumin qu ad b i coquebantur ad reficiendum;
Viditque diuerlörum ferculormh apparatum magnum, pi- \
fciùmque multi tudinem aggregatam, dixitqj incordeluo. ■
Non eft dignüm vt monachi, quotum vita Iblitarù cft, tam:
ineptis vtantuffiimptibus : & ftarim iuifit præparari æneü
magnum: Cumquelocatus liiperignem feruere ccepillèt, i
poluitincocunflosfimulquosparauerantdbos,ta pifces
quamolerafiue leguriiinavel quiequidad comedendum
monachis deftinatum fuera^dixitque. De his pultibushüc
reficianturfratrecïNamnon deliciis vacent quæ eos à diui-
no impediant opere quod illi cogholcentes Valdê moléfte
tulerunt.T urn duodecim viri habito confilio,iracundia in- :
flammati,reliquerütlocum & abieruntp de 1er ta vagantes, :
ea quæ erant fiecuh dele&abilia inquirentes. Réuelatum q; ]
eftftatimperviltim Romano. Neceivöluitdiuiiia milèra-
tio rem aftam occultare, Regrelïo quoque Abbate ad mo- i
nafterium dicit : fi lie futurum erat vt ad dilperfionem fratrum
abires, vtinam nec acceflilïès ad eos:Cüi file,Noli in -:
quit molefte ferre frater dile&iflîme quia ea âifta funr.Nam
Icias purgatam ellè arcam Domini, & triticumtantü recon-
ditumin horreo, paleas autem eieótas elle forasj & ille vti-
nam nullus abfceliillè t ex his. : led mine indica quælo mihi
quanti exinde abierunt,qui relpôdit,duodecim viricothur-
qofi atque elati, in qiiibus Deus nonhabirat. Tunc Roma**:
nus,cum lachrymis ait,credo in illo dininæ milèrationis re-
Ipe âu, quia nec illots leparabit à thefiiuro luo. Sed congre-
gabit eosi& lucri eos facietpro quibus pari dignatus èft.Et,
laéla pro his qrationc, obtinuit vtreuerterétùr ad gratiâ o-
mnipotentis Dei : Domihus autem compungi fecit corda
coru m & agentespoenitentfam pró exeuflù mo,congrega-
uerunt finguli congregatiônes luas & fecerunt fibi monà-
lleria, quæ vlq;hodieinDeilaudibus perlèuerant. Roma_
nus autem perfiftebat in fimplicitate &operibus bonis,vi^
A
B
Ö
iiçaiis mnrm as &-làl.uans eos Ôrationelîià. Fadum eftauté
quodam tempórei- dum' iter agerèt ad vifitandos fratr,es, vt
occupante c^pulculo,adh(5{pitiolum diuertere c lepfolb -
rum. Eran t.autem nouém viri, fulceptulqueab eis ftarim,
pienuscharitkte D e i. iulfit aquam çalidam fieri,arque omnium
ped.es manuprpprialauit: ledulumq; Ipacfôïum fieri
F præcêpitjVtomiîesin'Vnoftracu tequielcerent ,n b 'abhor-,
rensiuridæ ihaculaihleprie^ quod cumfrdum fuilïèr, obdo^
iehàbu|1éprôfi^mc,inter d ^ ira tiq n e ^ p è lm ô tuftnvigfians,
eXte»idit manü (îïnm & tetigk latus mfirmi yhiüs,"
ftatimque mundatus elETaduquelàlubriiterumtangenà
aliùm ôcjpfeprorinus cft mundatus. Quumq; lèfenfiïlènt
[ tedditos lanitatiÿtcrigit;vnulqùilque projcirhum fiium^ vt
.fciliçet expergefaeti, rogarent iànclum pro emundatione
hdane autem frd o a^>itici)yomhes nitentecutè effhlgere,
gratias ^gens De4& vale
le ablcelfit mandas;eis:vt femp[er, ea quæ Dei<erant,& îçtine-^
[ rent pedore &,Qperibus ex e rc e re z Lupiciimsaütem iam
; lènex.fadus accelîit ad GhilpericumTegem, quituncBiiK
gundirepi'æerar.Audieratenim éum habitâré apu4,vrbeifr
i Lanubam ituitts cum ing|ellùs y ft portam tremuitcajhedra
regiS^quiça'hpraadconuiuiumrefidçbat. Extérrkulqjait
tam ne'foL'ce .aliquis àduei^ri çupiens regno noftroàdlît-,
quâfinocirurusnobist Nonenjmfi'ne çaufii hæc lelîà
tremuit , qui protinus Concurrentespfferiderun t leqerri m
yeftepellicèa,&dixeruncregidéeci;quiaitjitèvaddticitceû
inconlpedai meo:vtintelligam .cùius ordiiiis^omo fit>, &
ftarim ad d u d u s, ftetit .coram rege, ficut quondam Iacob
; coram Çfiaràone;çuiilleait,Quises, velvndevehiftiTaut
. quodeft opus cuum, vel quid neceflitaris habès v t vehïas
;ad nos; ? Çufllle, Paterlùm,inquir3i©minicarum ouium,
quas cum dôminu&îpiriralibuSÆibis iugi adminiftratione
reficiatjcorporalia eisïnterdumalimentadeficiunt. Ideo
perimusporénriam veftram* vtadyidus vcftirufqtienécefi
lâria^iquid tribùaris^exvèroh^caudfeiis , ait : Acçipite
agros Vineafque de quibuspolli.cis viuerfe ,'aô necelfitates
, veftras explëre^quiregjondit: AgrOs dc^ineas nqnà'ccipiemusx;
lèd,fi placet potèftati vëftræ, aliqqid de frudlbiisder
qulànon decet monachos faculcâribus 'muiWanis
<,extolliyièdin liumfiitaté cordis Dei ,ieghum iuftitiamque
^eifexquirere.At rex ,-ciim audiflèthæcverÊa,dediteis præ-
ceptionemvt aunisfingulis trecentos m 0dios'tritiGi, eiuC-
.deiuque menfurænumero vinuràaccipiànt, & centum au-
^.feps ad^domparanda fratrum indumenfây quod vlqj'iiuhcà
fifci:ditiombusçaperereferuntur(Pofthçcàùtem,eumiam
fehexprouedæquèjelIètæcaris jLupîcinus Abbas Icilicet,
& Romanûs frater eius , ait Lupicinus germaho lîio : Dic,
inquitimihiiin quali monafteri® vis tibi pararifepulchrùm
^cfimuiquiefcanjus;quiait:Non-potcftfierivtegoinmo-
naflerio lepulchruni habeam, à quo mulierum âcceflus ar-
cetur.Noftienim quodmihi,indigno&non merënti,Dofc
minus Deüsmeus gratiam tribuit çuracionum,multiq; per
impofitioi^em maiîüsmeæ,acvirtutem crucisdpnïihicæ>
aduerfîs laqguoribûs lint erepti, Erit autem cçnÇurfiisad
tumulum meum,fi ab haolucernigrauero.IdeoqjÈminms
.à mohafterio in monte pâruulô lèpuiitus eft,lupçf cuiiisdé-
îneeps lèpulchrüm magnum templum ædifieatümeft; In •
quod ingens frequentia populi diçbus fingulis accurrit:
MultæenimyirtucesibiinDeiiiomennuncoftendütur,hâ
& cæci ibi luilien , & lurdiaudifcumj & paralÿtici grelîum
plerumque rccipiunt. ÉupicinuS autem abbas obiens intra
mqnafterii bafilicam eft lepulnis, reliquitque domino pe-
id eftibearaS'inoriacho^
rum congtegàrioiies in ëiuslaudedeùotas;
Defanfto Port'tano Ablata
C A P ; , i t
â Vanta omnipoten s Deus luo dicâtis iiomihe'indul-
geat, quancamque eifdempro fidelilèruitio benigni-
taris opem conipenfet ': Magna quideni lepollicetUrredditurum
in coelo} Sed quæ acceptnri fiint plerunqwe hoc,
declaratin fæculo.. Nam iæpius de feruis jiberos, de libefis
efficitglpriofos:IuxtaiUudplàImographididùm,fulckans
à terra inopem, & dé ftercore erigens pauperem, vt coîlo-
. cet eumcùm priiicipibus populi fui. De hoc & AnnaHdl-
çanæ a it, lâturati prius propane fe locauerunt,& famelici
làturacï fiint. Ex hoc&iplàredern'ptoris noftri genitrix vir-
go Maria dicebàt : Depqfuirpotentes de lede SC ekaltauit
humiles. Sic&Dominusineuai)gehoait: EruntbriminO-
. uilïimi, &nouilfimiprimi. lllicet^rgo amore lüo diuina
mifericoirdîa ihopumlvtde paruis maghos ftatuat, ac de
infimis vnigeniti fui faciat cohæredes. Præfecitenim de
hac ihundaha egeftateincoelo,quo Icandere nonpotuifc,
térrenüm impenum?vt aceedat illucrùilicus quoaçcedele
non meruitq>tirpuratus. /Sicnuncde beato Porriano Àb-
bâte,quem non modo deqiieré nîundani feruitiieruït» Ve-
rumetiam magnis virturibùs lîiblimauit, atqjpoftmotum
&preftîuas læciiliin reqiïie æternacoqftituit,locauitqüe
eum inter àngelonîm choros,de quibus expullus êft dorai*.
f;h us ille terrenus. Beaciffimus igitur Portianus ab ineunte
ætatepeum quærereccèli lèmper, eriam inter terrena 1èr-
uitiâj COhabatur. Hic enim frruusfertur fuifte cuiuldâ bar-
barfillque cum plerunque ad mon alierium çonfugéret, vt
Ieum domino'fuo abbas redderet éxeufatum, ad extremum
?frigiéntemDominus eum de velbgio fequitur, &abbatem,
,calumniari, coepit ,:impùtans quod iplè eum 'lèduéeret he
M fiiü sfam u lu s deleruiret. Gumque de'çonlùetudirie, vt .
çumreddetet calümriiadoabbacem inlifteret : Dickabbas
Pqttiand, quid vis vt faciarn?& ille, Redde , inquit, me ex-
; cifiàtumiCümq;exculâtus redditus fuilïèr & dominùs èius
reducere eum domüm Vellet, ira cæcatuséftvt hihilpeni?
•tus poflèt cqgnjplcere : Çetnens autem le grauibus dolori-
bus affici, abbàtem vocàcdicens, lupplica, quælo ^ pro tne
.dominûm^f àccipehunc feruumad eiuscultum,rorlîtaii
proihereborrecipere lumen amillurm TuncabbasVoea-
tum beatumaitlrapone, quælo, manus tuas fiiper oculos
eius. Cumque ille refutàret, tandem abbatis deui&uspre-
cibus friper oculos domini fui fignüm beatæ crucis impo-
fùitrStarihiqüej difruptacaliginèôc ftdacbdolo^priftinæ
redditus eft fimitati.
At vero exinbeatus Portianus clef iqus faélus, tant© vir-
tiltis cumulo eftprælatus, vt decedenteabbate iplèlucce-
dererj quï ferturæftîuo tempore', cum ardor Ibiïs vi calo-,
ris fîiicui çunâacônlîimerer,& eriam corpora,q u i robu-
ftiora potu ciboque eran t, ab æftudelàtigaret, in ieiuhus
poftperditumomnemab ore humorem frlem æftuansm-
minabat.Exquoiteiimradiumptoliquore arentes gingi-
aiais parumper reficère ''qUærens , quanquam palatum ari-
dumhume&arét, tamen maius formentum, additàcorpo- ;
' j:is fitkpræftabafîSal enim v t nulli oçcülitur magis ardorem
firis edneitat, qüamjexringuat , fed hic tribuente domino-
arcebatur abeo: His diçbus T heodoricus ingfeflul'Aruei;-
jium termtnum omnia exterminabat, cu n â a dèuaftabafi
Çumqueiti Archdnenfis yteipraris caftra metaflèt,ante-
'diâiïs lèneXad qçcurlùm eius properat j • qùafipropo-\
pulo rogàturiïs : ïûgrelïulque caftra marie, rege adhuc iri
tentotiis dormiente, Siginaldi papilidnem-, qui tunc primus
cum çohabebatur, aggreftiu eft. Et dum de haccapti-
üitaté cqnqderitur, Siginaldus ,J Vt, ablüris aqua manibus, ■
mèrum dignarêturaécipere, déprecaturj dicens: Magnmn
mihi hodie gaudium Commodumq; diuina piefas'præftat,
fi intra teiitorii niei fep ta, faâa oratione, po tum dignaris
accii>ere; Aiidierât enim farham lànëtitaris eius., id e itc o ^
honorem ei i p ro Dei reuerentia . impehdebat. Qu o d ille
diuerfis modis excrilans,adlèrebat hoc non p oflè fieri quia,
inquic, nechora débita d ie t, ù ec régi dignum præbuifi
lècdcciirlum j & ,quod his omnibus potiuseraf,nec dum
adhuc&dômino plâlmorum dëcaritationem debitum ex-
dluilles} fed his lepdfiris vi eum compulit, allatumque
yalculum quo potto tcuebàtur,rogat Vt eü ian(5tus,im'pofi-
tâ prius manu, làuéli ficareri Qqi éleuata dexrefaicüriffig-
num crucis impbliuflètjvafeulum feinditur medium : aevi-
n um , quqd intratenebatur,^êum immenîdlèrpenteierræ
diffunditur,quod çernentes qui adêrant,mctuexterritï,ad
pedes beativiri decidiint, lambünt veftigia, ofculantur & 1
> la
E
G