'1 7 4
i.Cor.ij.
P fa l. 118.
generarenri Proptcrea ergo dielt, Nota tibi, vél ficütaïia-J da eft firmkateitj', % e pófre&é credulitaris tranfgrefli*
translatio habet, Signa, in q u it, tib i, & n e feripferis bilemregulam, inqua&menfuïaheceffeiömelTic^tur,
ea, vt rignp.illegbriam indicaret,non jiaftum intelligentie J propter variäm dilJributiQhem gr^tiar u , qham Apoftolus.
denegarer. Merit;© & Danieli d ick u r: Signa librum, & memorat, dieens iSnicui^nofllwm dAa eft gratiafecun-
claude iermonem vfqj ad tërnpus ftatutum. pertranljibunt dum meniurath dona,tiorii§ Chrifti. In hac fide nitoré quo-
plu rimi ,&multiplex-exitfeienria: ideft“, autdifferédatéra- | xjuefapienriiinaurocognclfce-cum maiyfèftafenc .ornis
p o re , aut pro capientium diftribuenda qualitate* ,Hinc | accepta,qüamin vnaGbriftusgerJbhageftaredignätöseft,
Dominus; Multahabeovobis dicere, fednonpoteftisea ficuteä Io h ln e s& agnofeeremerukj&pradicarecurauitl
ppreare modo. Etangelw,intuit,quem vidiftantemfupermare j Opportune autem hie membris ad menfuraSi dqnatïo
fuper ienam, fuftulk nmum fuam dexteram in calum, & | gratiarum d'ari dëfcribiïut, vt capiti Chrifto no ad menfura
iurauit per viuentem in fecula feculorum, qui otium conftkuit : datafpeêialiter declaretur, de quo ibidem Iohannes#icit:
\&qu*meo* &'terrm.» &qu*inea : qüöniam tmptumn Nonenirh ad menfuranldat Deus Ipiritum. Inquoenim
non erst ffedin diebus vocis feptimt angelic cum caperittubaca-
«cre.-finieturlàcramentum Dei, queadmodum euangelizauit
per prophet asferuosfuos* Septimi angeli tu b a , finis eft perfect!
tionis & aduentus Domini. Propterea & Apoftolus
iunt omnes theiàuri lapientiæ ôc feienriæ,& in qùo omnes
plenitudo diuinitatis inilabkàt* nulla elim menfiira déterminât.
Dédit mihi, inqüit,harundinemauream fimilem virgæ,
dicit,Iri noùiffima tuba.canetenim, &mortui relurgent | dieens: Surge & mettre temp ‘um Dei &aram Dei & adorant»
incorrupti. Tempus ergo ecclefia: prædicitde fiicuro,cum
earn lufeeperit promiftà bonorum æternitas fupernorum,
v t non ïam temporum variëtati fubiaceat/ed ftabili fçelici-
tâtisxternitate fruatur. Finitur fitcramencum, dixit quod
perficiatur promiflum, non quod confiimmatur ablatum.
Etaudiui vocemdc ulo herum loquememmecumiVade&accipe
librum dpertum de manu angeli,ftantisfuper thare.&fuper ten am.
Voxè carlo , imperium e ftD e i, quiecclefiæcorînlpirat,
&iubet pereipere eaquæ eiclefia fiiturapace aperto
libro prædicauit. Videtur etiam nobis, quiahobeft librum
apertum de manu angeli accipere , legis ôc prophetarum
in Chrifto maniféftatam intelligent veritatem. Ideo non
ficut fuperius fignatum,fed âpertum dicit librum accipere.
Finis enim lègis Chriftus ad iuftitiam omni credenti. Qui
Chriftus,id eft, yeritâs:tunç ‘deterra,id eft, de Maria nafci
völuit, quando iuftitia de cælacprolpexit. Propterea hiç
diciputo, Vocem audiui de cæloîoquentemmecum, ficut
ipfè dicit: Ego fum principium qui & loquor vobis. Et
abiiadangelum, dieens vt daretmibi librum. Ecclefiadiuina
infpiratione compun^itur fiiper hoc myfteriopèrdocèridr'
dixit mihr.Sumb & c0mede cum, id eft,iniècretis recondè
viiceribus i c^ amarum faciet ventrem tuum , fed in ore tuo
dulcis erit quafi mel. Ide ft, cum perceperis, oblcétaberis
diuinieloquiidulcedine &lpe làlutis promillæ, ôc diuinæ
fiiauitate iuftitiæ, fèd amaritudine/n pro'feéto lênties, cum
hoc& deuotis & indeuotis cceperis prædicare. Auditae-
nimprædicâfione diuini iudicii, alii certepoenitentiæ ama-'
ritudine in melius cÖiierfimutatur, alii vero offenfi infuper,
indurätur,& ödia çicca prædicatores acrite r gerunt.Corri-
pis( inquit) fapièfite m ,& amabit te :<oarguis infipienté,&-,
adiieiet odire te. Exvtrilq; aüt prædicatoramàritudiné lîi-
mit.fiue compaffionis afFeducum poenitentibus commü-
nicans lachrymas, fiue de illorùm defedu amaritùdinis
capiens ëruciatum. Hincapoftolus dicit: Quiatriftitiaeft
mihi magna & cotinuus dolor cordi meolÔptabâ ehiih ipin
eo. Surge. AfFedus excitationis indicitur Iohanni vel
eccîefiæ coap^mdus, vt imped imetis iècularibus enodati,
æternorum bbhjafu fimqs officiis"aptiorès. Metife «trhplu
& ara & adorantes in eo , ecelëfiam itibeü,id eft, templu Dei
præmifia diuinorü meniura donôrü fpiritalitèr infôrmare.
prçcipue inara,id eft,in fide,fine qua impofiîbile eft placerc
Dëo.Adorantes aütin eo exprelfinsinçulcauit, q in Ipiritu
f k veritate ftudent Dominumadorafe,vt in veritatè«ôredu-
litaSj&ièipiritü vitaprobabilis clareat.Nâ & pater,ih quit,
tales quærît qui èumadbfeht j veros adoratores.Aliter: In
ara làeerdôtes, in templofidele? fignificat. Muld enim fiu-
perficie tenus ajorarè videnturs & in libro non Icribentür.
HocfignificanS lèquitur: Ara aute quæ eh à foris témpli,ne
metiaris.OmnisenimgloriaeiüsfiliçregisintrinlecuSjÇtfo-
nia da vzeffgentibus.érciuitatttn ftnftam calculant mejtbus qua-
dragintaduobus. Credulitatis malæ do&rinam&confuetu-
dinis infauftæ contagia ih hæreticis , Iudæis & gentibus
Foris iubentur expelli, quoniam ad làn&a ftndorum taies
indignum eftproperare.Quid ënim mihi, ait Apoftolus,de
his qui Foris funtiudicare?Omnes enim Iudæi,nçretici atq;
gentiles ecclefiam diuerfis modis indefinçterimpugnando
quaficoncul^tr. Numerüs autem menfium non nouiflîmâ
tanturpyperlècurionem fignificat, led etiam chiüftianitatis
tempus^omne defignat, proptdr lèxlnundi artates & lèpté
dies,quibus ptærermeantibus & rerrieantibus, omnetépus
euohiitur. Nam lèxies le p te , quadfagihta & duo efficiunt.
lèdad vtranque arbitrprreFerédum. Etdabo, inquïÿdUobus
.martyribus mets, vt prophetent diebus milleducentisfixaginta
fqccisamitti. Quod dixerat, Qporte tte iterum prophetaire.
h o t eft, daboduobus tejlibusmeis, &prophetabunt. Quod eft
eiiim Iohann^esjhoc duo telles,id eft,epclefia duobus tefta-
mentisprædicans & prophetans. Aliter: Duo genera élîè
martyrii verkas proteftatur, vnum in habitu, alterumin
ad u . In habitu, loii Deo cognitum, corde geftatur,etiam fi
aliquahdó patiendi tempus minime lufFragatür. In a d u
le ego anathema elle a Chrifto pro fratribus meis. Hacnuç vero eriam publice eoram hominibus adimpletur,quand o
amaritudinem memoranQuodfi ex deuotis dulcedo,& ex j opportunitas perlccutionis innalcitur. Aliquandô enim
indeuoris fijlis amarituao tribuendaihtélligitur,aptiu^æ- vîdeturmartyrium deelTeammo aliquandô in aliis apimu
ftimo couenirc.Spiritales enim dicerepolïimt: Quam d u l- , deeflè,martyrio. Hincbeatus Cyprianus dicit ; Primuseft
ciafaucibusmeis eloquiatuaîfuper mel &fauumori meo | vidoriaetitü!us,gentiliummanibus-apprehenrum,Domi-
Et euaccepifteHî,inquit,libellû de hiantMngeÜ;&cum qorc.- num confiterî : fecundus ad gloriam gradus eft , cauta
edilTem eû,ftatim repletus è# venter meus ^ a i t mihi: Oportet fçCelfione fubtradum Domino rëfetuari.Illa pùblica hæc
reir^^p^Mrémpopulô^Scinnariçnes &linguas 8dçges priuatadonfelfioeft.Illeiudieemfeculivincit,hicc6tentus
mültos» Sicut loletlçriptura diuina de genere adlpeciem Deoluo iudice, colciétia pura cordis integritaté conlèruat.
fërmonem fiepe defledere, fed etiamf onfequenter vtraq; Quod etiam de duobus filiis £ebedæi .manifeftiftime
compled i,fic& nufic ad tohapftem quidemintentio certa comprobatür, quod IacoburabMerode necatus, publica
dirigiturj qüem adhuc oportëbatde exilioliberâtüm,non.
colifelîioneniartyrio dedicatur : frater vèro eius Iohannes
tantum hacrëuëlationë in notitiâ ecçlefiæ Chriftidèfètre,
euaj|gelifta, lecreto apud Dominum martyrio çorohatur.
led eriameüàngeliuminpopj^osdn^hariqhes,inlinguae V Clairet _____I quippe,____Pominum H H H pridem H ........
vtrilque dixilïè:Caliccm
regesmnltos aJtius praedicaxe^Veruntarhen omni quoque | quidem rncurn bibetis.ynus videlicet iîi a d ü , alter in habi-
ecdeiixhanc vocem nullus ambigkeohûenire, quæ nun- tu. Saccis amidtos, in^omologefinis humilitas oftëndi-
pna^ i K , | tw . P ç ^ j jM d n o n d e f t t a r i . , feddeprafentibuslolixandi
fiduciam in harundirie aCcepta ad fimilitudinem
virgae,non fine rationabili fignificatione monftrauitab eo
quod efneit, id quod efficitur. Euangelium quippe ha-
Tundinis officio Icribitur. verum ne aliqua inanitas in
haruhdiheputafetur,re(^ virgx fimilis (fecitiir,in qua propter
namrale tobur folidirasdefignatur,qu?adfidei rererequi
t u r,dic ens: Hi funt duaoliu*,& duo candelabra, confifteii-
tia lub conjpeftu Domini terra.Quod poteft de ecclefia aedpi,
qu® duorum teftamentotum lumine radiata formatuf.i
E f de memoratis duobus martyrii gene ribus, qtix'ih
diuerfis membris diuinitus tribuuntur armatis. Nam &
I duo candelabra, ecclefiaelt.led pro numeto teftamehtorfi
dixit
Inhaa. f.
M i .
pyi/.44.
,C o r.y .
Rom. 8.
L Co. i.
*>•45».
t j . 108.
D
Sapi.i.
I/aim.
Dan. f.
dixit d u o , v’el quôd ex drcümdfiortè&præputiè conqüi-
lita , l.apidi cohærens angulari confiftat^ ita&ex lèptém
candelabris, fivnum vetàmphus p ro lo d s nominet, tota
cèclefîa quit «frSellet i$ocere'> + ignis exietde orb 1
eorum , comburehs inimicos eortim : fi quit eos $ult Udere,,
fsc.oporaet 3t ilium occidi. Hoc eft’, fi quis ecclefiam ,
lædere cupit , eiüfilcm lælîonis rëciptocante iudicio,
ignë' conlumnitur condemnatus f, hoc recipient iufte* '
quqd ; ing«cre afFe£bt iniufte. Siue iribono pirecibuS ;
oriè fecçlefiæ igné Ipiritaliter confiimitur in mëliüs com*
mùràhdus, quum errove pereunte homo làluatur ab er- !
rore çonuerfus» Hi habent poteftàtem claudere cælurn ne
imbrëm pluat in diebus prophe:i<e ipfotum. Habent , ait:
non, habëbuntjtariquam modo non habeaht Data quippe
omni poteltateincælo& interra filiohominis,etiam
de d û s corpore quod e^ ecclefia, intelligi pOteft,quod cæ-
lum claudat, quando ab ea in terra fterili benedidio non
delcenjdit, ficut Dominùs.de parte vine® fi,£fe dicit: Etnu-
bibus meis mandabo »-^ne pluantfiiper earhjmbremk Pote-
fiatem habent omnium aquârum . onuertendi eas in fangui-
nem, c^Fçrke terram in ojnni plaga quotiefiunque noluerint.
N o n lolum aqu^s fulpendünt, led êtiam quàe delccpde-
ra n t, , inutiles fàciuntv hoc eft , vertere aquas in lingui-
nem, propter eos'qui ea quæ ecclefia Ipiritaliterexami-
nandatradit, carnaliter lapiunt. m eritoque ab ecclefia iu-
fto.anàthemate perculfi, moriuntur ; & vhde alTis lpiri-
talis vka&proFedlus àccedit# indé ipfi dèfeélum mortis
incurrunt.iKapere enim (ait Apoftolus) lecundum carneln,
mors efti Bonus ergo odoi Chrifti de ecclefia fragrans, a-
liis odor mortis cëditin mortem,aliis odor vitæin vitam.
Hincetiam dicitur terrenosplagis pereutere , cum pro di-
uerfitatibus meritorum atquë’pèccantium ligandfaclbl-
uendi poteftatepercepta, redlafingulos landione diiudi-
mt. Et cum finienht. martyrium fuum bejlia qtu afeendit de
dbyjfo,faciet cunieis bellum, tfr vincet cos & occidetcos. Hie
liquido claret,ante nouilfirnam perlèv,urionem hæc fier
i, cum dicit *d nm finiey n^martyrium luum , vtique il-
lud quod perhibeht vlque ad'reuelarionern,beiliæ, quæ
alce'nlùra exabÿflo^d eft, ex latebris neqiiitiæ cordis
Iudæorum. DetribiTenim Dan Antichriftustraditur n a f *
citurus, Vincet eos, dixit, in his qui filecubuerint* Occi- .
ditautemr^llosfignificans , qui pro Chri Hi nomine lau-
dabili patiëntiâ fiierrnt interempti. & corpora eorum vê-
net in medio ««i^fwrillius magna, qua vocatur Jpiritualtter
Sodoma& AegyptusiVbi &Hominus eorut% ir;icifixus éJl. Alia
translatio coipus poluitk DiiorUm dixit c orpus vnmu^
aliquandô inlublèquentibus corpora, vt& numerunite*
ftamentorum leruaner , duoque maityria & ecclefiam y-
niim corpus oftenderet, non fold de occifis, led & de viuiV'
dixit, Proiidëtur, id eft, Ipernetut, ficut proiecilli lermo-
nes meosrefto. In medio,hoc^ft,in prôptu.lîld%ilicet ïe-
rulàlernÿquæ oçcidit prophetas, iuxta verbum dominiin-
crepari risad le milîbs lapidauit,meritoq; peprobari, non
inftaurari promeruit. Et videbunt de- populis & tribubusf
I nguis & gentibfis, 1 & corpora eorum nohfment poni ht lepul-
chris. Gum corpora prohibencur locis depitis recolli- I
g i , diermemorfæ iplbrum non finunt làcra viuentium
celebricate fignari. Aliter vota talium exprimuikur,qui* j
bus impii eedefiam Chrifti de mundo nituntur auferre,
ficut plalmus dicit: Et n onfitin memoria nômen amplius. !
quod-licet^riiplere non valeant, noxiam tamen exerunt
voluntatem. Ef inhabitantès, inquit, terram ,gaudebunt/ùper j
eo s, iucùndabuntuŸ, &munera inuicem mit rent, quoniam
hi duo cructauerunt eosqui inhzbitantjtèrram. Mirüm non
eft, fi terreha làpientes ^ iüftorum morlibus gaudéant.
ftampræterplagaçquibus propterteftamëntümDei,hu-
manum^génus argùctur, etiam vifus iple iuftorum grauat
iniuftos, ficut lèriptum eft: Grauis eft nobis etiam advi-
denduni, nonlqlüm grauat fed etiam fabelicere Ficit: Hinc
plalmus : Peçcator videbit & iràlcétur , Cdentibus fuis
nremet & tabelcet.» Et poil très dies tir d midium Jpintus vi-
t&à Deùintraühmiïlos, # fieteruntfàperpedes fuo- : & qui-
cunque eos vider unis pertimuerunt. Très dies&dimldium
poflumus intelligere très annos Ôi fex menfes, qup^invl-
tftna hçbdomadaDahiefis quoque prôphètiaprCTunciat
^ 1 1 ^ I | f
afFiîtùros More Icriptdfæ lo.qtJeiitis vient^5, qtlod idi-
6lum lëgimus deqhadraginta diebuV,qUibus tfxploratoreS
tertam Çhanaan cirçuierunt,aiyius p ro ;dië repùtabitUfi
Vthic^érlà vice dies pro anno'^pofiths âgrtqicatur,. E t ne
ex incerto Uoliræ expofitionis lurgàtïprefllio> oportet ip-
fius loci yerba cam congiüa èxpoutionë rios priricipalî-
terponë re, fi quomodo yalékmüs huiüs lociabdita pene-
trare. dim enim tie feptuaginta hkbjdomadibris loquitur,
fie aic.Vc iteriim.ædificeturïeiih'àlem vfq- ad Ç^iftuiti..,
dueem hebdomiades lexagipca duæeriint &poftHeb.d.b-/
madeà fexaginta duçsbccfdëciir Chriftus, & iam'nbn fclir
eius,populus qhieum negathruseft. & duitatem
dtuarium diflipabitpopûluscû duëeVenturo. lEtpoftpau^
lulum. Gonfirmabit, inquit, paûlummultis hebdoinmada
vna &un dimidio hebdopiadis defidethoftia & làciifici-
urri, & in templo erit abominatio delbi&tionis. Hæccum
ad primum Chrifti referantür aduentum in quo & perada>
fortiuntiut effedum 4 illud tarnen q> poft dihifibné hebdo*
madarum,quam lècretiorelùperhæ inlpirationis typo difi
trib u it, primum meRiorans leptuâgint^ pofteà.ftxagihtà
duas,poftremo ynam,quamdé iplam in duas diuidit partes
non.in^ogrue Ôc ad fi nem primi a^üentus Chrifti,hebdo-
mada iplà finalis aptatur, qüando & lècundus inbhoatur.
Q u o d v t çlàrius dilleratur, advtrunq; pùto cil cpngrüa ex- i
politione necellàrio referendum; Nam q> poft lèptuagirita
oefexagintaduas nèbdomades Chriftus veniés oeddaturj •
leque occidentes reprbbans, fiçut diârum eft: eadem génS
non eius,& quod confirmaueritpaûlü mültis hebdomada,
cum omnia tellamentï veteris didayelgefta, qhæ Chrifti
aduentui typiçe leruiebaht, ipfius ptælèhtiæ veritate com*
piëta fdnt,qui finis eft legis,recic quidemaccipirur,pi:æci-
puetamé etiâad finalemundi decüilumhuius hebdomà-
dis intelligeritiam pertinerb conüenientër éxil|imo, cum
ibidem mox audio: Et ii) dimidio |ebdomadisicîeficietho]
ftia& frcrificium.Nam & in lubiè^uentib.us dicit* quia iii
tempus tempor um & dimidium temporis.Et cum copie ta
fiierit dilperfio manuS populi lànûicompiebuntur vniüfer-
là hæc. & poft paululüm: Cumablaturhjinquit, füeritiugô
làcrificium,& pofitafûeritabqmipatio indelolatiène,dies
mille ducenti nonaginta, qui numerus circa trium annoril
ôclcx menfium cütricula diuerlàtur quando maxime iftâ
duo martyrii genera,quæfh habitu aâu.q) conûarepræmi-
limusjfic dimidio hebdomadis prædicationis Elia: hi man-
tu r, vt nullpj poffint venüuræ rhox pérlêcutionis impe-
tu deiici, quia ficut tune acrior perlecutio , ica in milicibus
Chrifti fiiuidecertanribus enitebitampliôrfortitüdo. Dé
'ipfisenim(&: Iohannes dicit.Ètdabo duob9marcyriB.meis^
vr prophetent diebus mijle ducenris fexaginta,écris ami-
d i. Licet enim refiduis tribus annis &lèX menfibus v t ây
Antichrifti viol,enriam ,aiitlècelïione locorum tanqüam
moi tui cedant,auc côgruelatibulis’recepri non par.eant;eo
quod diuinitus monin delitelcant: fie tamen ftabilirij e iu f
que pugnæ certamineinllauratöreddëdinarrahtur,vt pêf
Tpiotum vitæ lùper pedes lùos Habiles pêrlèuerentj qüâdo
noumima velprædicàtione vel perlècütiohéconfirmabiE
padiim multis hebdomada Vna, lèd etiâ aliis martyrio co*
fum ma to peremptis, alij iqj fugatis, pro vnips côpagecor*
porisipfi refurgereprædïcentur, eoquoçl vno lpirituar-
mati^&vna fidè rundati,ïpiritaliçcr demigrant.quia fi quid
parieur Vnum membrum, compatiuntur omnia m r mbra.
Ikopcerea&domi.nus de lohanne dicit: In IjjiritU & yi rtu-*
te Eliæ vçl illud , Ellas Jam venir, & fecerun(;ei quæcunque
Voluerunt, Iohannpm volens^hocdidoincelligiÿde quo
nalcituro promilê.rat^quod in Ipiritu & virtu te Eliaf fiierat
p ræcurfurus, vt pereiufdem Ipiritu s gratiam & Vniu s officii
formam alteram piiöaltétócpgnolcatnraptiüsinfiriua^
reperlbnam, Eliæ lcilicec prb lohannis qütd ficur iü<e in
primo, ita ifte in lècundo præcedit adt^itu* Hic ôc doiihi-
nüs; Elias inquit, veniet,&iplerel^ittuet omnia.Quando
enim impletpromilîa, tune reftittietadümbrata: Tuncet-
iam connrmabit padum multis hebdomada Vna, q omnia
in ipfius Eliæperfona prophetice cd^nolcuntur quondam
fuilTè præmip, quando eódem temporis interuall0,id clh
tribus annis.&lex menfibus, neplueret latuit'. diüinoquë
nutu iterupluuias impetraturüs,apparuit: &,pcrlàcrificiû
• P v 4 quod*
Ë
Nlttn
Luc* I;
M a tt, lp
M a tii j.