D I
Euangkbjfit verante? die hive tbum caroia&um habitauibinnobis:
Pvcfpondc-
n eft h<^:
I dicant, fibli
nefTefa-
\ tUfa&um.
Simpliciter
dicendu eft
eodëmódo
tutu; vtique,cxquoAngeiusvirgincm falutauit,di-
censiA.no,gratia plehajDomiuus tecunv.ec«; ex quefalutatio
Angdt | & nunc e/? vnitio celebrate Quia veto nonnunquam
prSomina curcaro, &poftea dcitas ; oftendit exindefan-
diflimi Gregorij lediojdicens ira: He decipurit homines, nee
ipfidecipmturthonnnem Domimcitnt, finemente credentes, magis
nutem Dominam noftrum & Deitmmec enim feparamtts hominem
4 diuimtate. Rcce aperte ponitur in principio vcrbi prigs
quidem nominans hominem/& poftea Dominura & Deu;
& rurfus hominem & diuinicatem.Et port paucaiterum ha-
bov.P^/Mem camejmpafibVm deitatt-.ctrcunfcripttm cor pore,
incinunfcriptum jpint'uietmdem terrenutn &coeleftem, vtfibilem
:& intellechuilem, enpitdem & inedp) taUm , vt toto homine eo-
ilemMe Deo totw homo reftometur,qtu ceciderarfubpeccato. Ec- \
■ee.quoties oidih&permucato, piiuseum paflibilemdein-
deimpaflibiiem nomihauit.-poft h®c circnmfaiptum & .
tube incircumfcripcum :&poft,pIura tftlta adiecit: vt > toto j
bmuneeodem &DeoSy nodus aucem Chatcedonenfis,poft-
quam dixerat, tn duabus naturir.sdfccit,dicensi Indiuife ,tnfe-
farabiliter, imonuertibiliter agnofetndum.. Et non ait, agno*-.
feendos, vt d u o s: fed vfium, agnofcer.dunr. Et rurfuSt
SicutD.mnm rnfter lefus Chriftus nos docuit, & pattern nobis
tradidit fymbolum. Si vero( vt dids) yna eft fa&a natura;
eegonon ex duabus fed ex tribus naturis dicere debeba-
tistqutppe qui etiam talem vnitionam verbi ad humanita-
temdidtis,quaiem earo habet ad ahimam. Quid enim.ve-
ftra conceflione vicinius, anima habet ad. carnem; quath
h®c, ad deitatem; vt fit Dofninusvex duabus & nontri-
:bus.? - , .
. H a fe. Simpliciternebis refpohdete! diias naturas ad
hoc dicitis fubftitifle,vt efiicerent vnum Chriftum;ad hoc,
vnum Chriftum: vt du® natur® fiibfifterent?Sed du® uatu-.
*®, Seinalijs pridem fubfiftentiis fubftitenint! fiigitur noft
ad hoc vt ipf® f ubfi fterent, fed vt Chriftus eflet, du® naturae
fuerurttjnon iam degun t du® natur®,fed illud tarftum
propter quod & fubftiterunt&vnita? font du* naturae i fed
Vnus! Igitur non dua: natur® Chriftus confitendus! -
R vst. Mira dementia; ob hoc non fubliftere arbitrari,
naturas, eo quod idcirco fiibftiterint vt in Chriftum con-
currerent;dum nihil plus fit needle fubfiftere,quam ea qu^
ob hoc fiibftireruntvt Chriftus extaret ; 8c illud potiusfit
faiendum,quod vnitafiibfiftant, qu® vt vnirentur extite-
rant. Quin porius diuinitasjnecvt vniretur,fubftitit(ex
fempiternoeft.enim) fed humanitas ilia qu® fimul moxv-
nita eft>vt coepitexiftere.crgoffecundum te)Chrifti huma-
nitas iam non eft humanitas; q u x , vtvnirecur, iubftitir!
Quare,manifeftum eft,duas naturas vnitas fiibfiftere.Quis
igitur nifi captus mente iam dicat, quia; qu® propter quid-
dam fiibftiterunt,aut ipfe iam nort funt, aut non tor, fedil-
ludiclum propter quod fubftiterunt, dum nihil vtrorum-
que peremiflet vnitio, licet vnum immenfe exalrauerit; &,
hoc,dum perfeiftifllmum fit vtrumque fecundum propri®
natur® rationem. Hoc verofimile eft, aefi aliquis dicat;
quia ob hoc h® litter® fa^® hint, vt eflet hie feimd; quare
non funt iam h® litter®,fed folus hie fermo;Atvero;hoc,
qqideritinianius? ' . • •
H a R.- Quidquid aliud dicere velis ( vt ad propofitum
reuertamur) quaternionem nos inducere, quaternitatem
colere minime poftiimus.
R v s t» Imo verojquiafuifle quaternitatem inducitis ex
rationibus veftris, ineuitabiliter docui:& oportebat qui-
dem,inordinate tibi lupcr hoc iaeftanti fermones non dare
relponfiim.Sed ne his qui ita y11u,v® (aniunc, dicere place-
at;no nobis eft ad omnia laris fa&um:& illud adiiciam; quia
tres dicitis fancl® Trinitatis e lie naturas. Si nihil omnino
di ftant; vnde illas tres efle cognofeitis,qui diuinitatis Sc hu-
manitatistantumdiftantesduas elfe abnuitisf Nosenim
tres efte fiibfiftcntias ob h o c confitemur, quod non in eo
quod quid eftfecundum naturam, fed in eo quod quauter
fit vnumquodque proprietatibus diftinguatur. Nam pater
quidem genuit,& genitu.s non eft;&exaliquo alio non eft,
ficiit ex eo funt alii: Filiusverogenitus eft, & nihil confem-
piternum genuit:& fpiritus landlus a patreprocedit,& nihil
confempiternum proceditvel genitumeftabeo! Quig
dam v eroantiquorumv& hoeq^bprietatibus adiècerunö j E,
quia ficut fpiritus, eftm patre, filium fempirerne-non ge- i’rocfL
nuit.-ficnecproceditIpiritus afilio ficutdpatre:ego.veto; iiio, ciTiim
quia fpiritus quidem filium non genuerit fempitêrne, con- j vos
fiteor( neeenim duosdicimus patres) vtrum v ero h lilio ,:mu^pUncVl
eodem modpquoa patreprocedat; aondum perfedte ha-
beo fatisfatftum. Quoniam vero, ad id quod uune qu®*- vtrumqj
ritur nihil a ttm e t; fignandum quidem eft, fed rranfeun*- poceu
dum.
dem modo
procederca
patre & fi.
Mo, quia
hoc quod
É p i ;
ipintü (anhabecjltlius:
dicicur Ipi
proefederc;
paticperfi
lium Vide
T homam
F
Oiaconi
Neftoria-
ÖcAce-
phaios.Per-
‘' na, quid
: VideD.
H^er. Et egonimcintbrim,de hisipfisloquinonarbi-
ttorvtile:ad tuam vero contra nos obieétioneiïi, tibi breui-
terrefpondebo; imo v.ero temetipfum tibimetipfi laciam
refpondere.Quibüsdiftare dicitis vt tres fint credanturq;
iperfbn®:his cas difterre dicimus, vt tres fint credanturque
natur®. R vst. Sedmultomagisdifferunt Chrifti natur®,
quas duas efte non vUltisiquam tres perfori®:quas vulris etiam
tres elfe naturas!
H/E r. Cur ergo nonfimt & quatuot per foil®, tanquam
du® omniho perfon® funt filii?RvsT.Quiahumanitas Domini
Chrifti non eft perfbna;licec difterat ratione:fed quod
attiuetad Deum verbuig fblanatura eft; non enim(veluti
'qinsdicatJlüaipfiuSjfedDei verbi eftilia caro,vt f®pius di-4
xi.HAER. Quid igitur a perfona minus habet humanitas ? a-
nim® aliquid rationalis,an Amis, an quanti tads?
R vst. H®cnon veftra contra nos,fed aliorum contra
nos fimul & Yos'qdaïftid eft.Non eft igitur nobis necefti-
tas hanc fiibrucre loquentibus contra vos; maxime quia
fuperihs eft oftenfum, quod Deus verbum non perlbnam
noftram fibi vnierit fed naturam. Yerjuntamen m fermo-
nequemdedefinirionibus contra vos fimul Neftorianol-
que confcripfit demonftratum eft; quodnatura quidem;
communem ( ficiit dicifolet^fpeciem repr®fente't; perfona
vero, fit concurfus eorum qu® deftribuntfubfiftentiam
rationalem. Indiuiduam vero fubfiftentiam eftècirca pro-
portionem, velut fundamentum in quo mcumbnnt qu®
circa funt,reliquafficucipfiim nomen oftcndir)& ranquam
maxime propriamcauftam,in qua vniuerfaqu®accideiitia
nominanturjvt color,vt more^vt habitus Sc difpdfi crones;
6c qu® iis funt fimilia,& proprieta te s conftuunt ipfz: inter-
empto enim primo fiibicélocorumqu® circa funtindiui-
duorum, nihil vltra eftepofHbile eft;a maxima vero caufta
vtfit vnum quodque, id veroeft in quo incumbitipfato-
tietas, nominatin': id eft ;abilio fiibie&o quod tanquam
fundamentum eftiisqu® circa fiiht.tora confiftentia fnbfi-
ftencianominatur.Sedquiafeamdumredditam radonem,
folent Sc irrationabilium fubfiftenti® nominarijqiun e tiam
‘infenfibilium & inanrmatorum ; h®c vero vniueria,
period®, proprie non ab omnibusdicuntur.ideoadieci,
nancfubfiftenriam eflè radohaleiri. Quoniam veroaliqui
rurfus vqlunt, fiefpecies^ genera fubftanrialium qu®ld:-
cuntur,lubfiften das appellare;ideo adieebum eft, ban q liib-
fiftentiamradonalem &indiuiduam efle.
H a e r . Et quidpcrtinethoc ad propofitam qu^ftio-
nem?qu®fiuienim,:cur perfe«5tu$ homo perfonam habeat
non peifedtam;& hoc audii’e omnino deftdero!-,
R v s t. Hoc enim & diélümeft; fed quia minimead-
uerdfti;audi cur,humanitas p om in i perfedta quidem na-
turafit. non vero per ièmetipfimrhabensquoq; perfonam;
&cur non du® Chrifti perfon®, fed vna folaque fit: caufta
enim (ficut & tuin.fermonisinitio;licetad aliud quidin-
tendens,dixifti.JVerbum Deus eft,carnisa(liimpt^iiu quo |l
quafi in fundaihento ilia afliipiptamatura qu® eltferui for- 1
ma,ineumbit: ad hoc aftumpta,vt filius Dei qui fempitcr- 1
nus eft Deus, pro noftrafalute homoin diebus-vhimisfie- I
ret.h
^ecenim homo.de virgineoriginem habere potuiflet,
hifi nosp'er cum Deus inefFabiliter fecundum fubfiftentiam
fibi vnitam redimere compJaccret:vnitum vero, ex quo'
■ eiusquodlibetfubfiftereinchoauit invnam perfouam, v-
namque fubfiftentiam, ficut fiepiusdiximus.
Ig itu r, etli in imaginatione mentis flue fpeculatio-
ne tenuifiima, mtelleda humanitas DomiuhChrilH, yi-
; detur & fubfiftentia efle Sc perfona ( nec enim habet a-
liquid minus, prxteralias fubfiftendas rationales & in-
diuiduas ) fed (amen intelle&a per femetiplam , hoc 1
efle
A
C
M a t . n . j z
Rom. 4.17.
D
‘•Cor. 11«
eflè videtuïjfêdnon iahi ficut vnitafermonf :igitur n o n Ve- 1
ritas rei,fed metis, hoc cogit putari defe&us, quafi obliuió j
vnitionis èxiftens.Qüando Vero id quod huftianum eft,no
quafi ih femeripfb manens, fed per vnirionfem pröpriuih
fa€l\iih,fubfiftenri® Dei verbi recommembrata mens fue-
ritfnón poteft idpro perfona fiifcipere;quoniam ttêq; p ro 1
prie fubfiftenria hbminatur, cuius altera circa intelle&um
res fiibfiftendi caufla ( id eft j verbum) eft quid fempiter-
hlim. Nam fi homo fubfiftentiaeffet;no oportebat Vt eüni
folus Deus verbum in femeripfb fufciperet,& quod n o ftra1
eft(vt ita dixerim jin femetipfo fiindaret, fed porius" Vt aut
pr®exiftehs homo proprium faceret Deum Vferbum,&fta^
biliret atquefundaretfibimetipfi q üödDé i;aut magis VI
pr®exiftens vterque ad inuicem gonueniretj& Vnus Chrp-
ftus>vnus'filius, vnus-Qominiis , vnaque perfoha & fubfiftentia
6c prsexiftenteapud fe puro vnoqiidque nbh fie-
ret.Nunc autem è diuerfb factum eft: hon ergo habet per*
fonam quod noftrum eft.
H a r . Ergo fi h®c vnita noil effent j bmnimodb du®
boflent éflè perfbn®:qüia & Deus verbum nihil miftus ha*.
b e ta perfbnaffiCüt enim Dêus pater,ita&Deus Vérgum v-
na perfona eft )Sc rurfus nihil habet minus d tota perfona,
homo perfedfcus ex Confubftantialihobis cafné; & rariona*-
li (fecundum nos)anima conftans. hoium que vni tione fub-
fiftens. 1
R. v S T; Ëtu omnis homo indiuiduiis perfoha eft; non
tamen h®c caufaeft, vt perfona fit idem, qu®eft vthomo
fit.Sed vtfit quidem homo, h®c cahfaeft; qüödfitahimal
rationale de terra: vt auterfi fit perfona V h®c céüfaeft,eoq»
fit fubfiftentiarationalis indiuiduadSed(vt diximus)illa humanitas,
hqn in feftletipfafedih Vérbohabêt fiibuftenti®
réin \ nee ëhifti propter hoc vt lua ipfius feparatim feflet
ficut nos; fed vt verdo Vniretur, & feius eflè t proprium in- 1
dumênturtt Ócihèïftithabile(vt ita'qüis inquiat)ihftruhiën-
tum, & v t Deus eflèt homo; crcata feft hoftrai caufla falu- j
ris: illa igitur êaufla magis ih fubieófcö eft , quam fubie- 1
d um . Sicut igitur(verbi gratia) in homine puro fubfiftendi
carnefrij, caufla eft anima imm órtalis; quafeiun<Sta,caro in
fuanönmaheteflèntia,fedadnon efle properat ihcèflan-
ter: qüippè qubd öittnino extermihari, quolibêt corrum-
paturmödonecefleéfti Ëtrurfus tiüheanim® hömiftum
defundötum, abfque cöfpöte fuiitSc perfect® pèrfoh®
funt;ficutdk DöminusSaddiic®is: quuDeus Abraham,&
Deus ifaac, & Deus Idcöb, non èjlDeus mortuorurn ,fed viuentiit.
Omnes enim viuuntilli: Sc non air, Deus anima illius, & il-
Uus\ fed, Deus illiltS, Et hon dixit; non eft Deus ahimarum mor-
tuaruni ■, fe d , fitientlum: Dêumeflè fimplidrer dixit, &
perfeófco exiftente Abraham, &lfaac, & Iacob'. Et adiecit:
otnnéSènimviuunt ei: Sc non dixit: omnium enim an.ma vi-
uutit ei.
H ^ er. Hoe inquit; höh quod anima perfecta perfona
fit;quafi per hóe vhüm,integer Abraham fit, Sc Ifaac,& Iè-
cob:fed quoniam Deus vocai ea qua non funt, tanquam qtiêfitHil
ficut fcriptum eft*
R vst. Nöft ihtéfcipias impörtiihe fermöheiri l vbie-
nim fit, derefiitrè<3aone,:memoria; illicneceflarie iihmbr-
talitatérft tepr®fehtatahimarum: non yteotttm qu®non
fimt, & ï Deo VöcantUr tanquam fint,po qüód ea qu® no-
dutti fuht Dèusfutura eflè pr«nofèat; fed Vt ëorum qü®
funt: nullus enim fapientum dieërë ftudebit , quia com-
moriantur Córporibusanim®, vt öblloC hec Abrahamfit*
nécreliqui, nifiin pr®ftiiehtiaDëi* Quod ergo dicërèvo*
lui: ficut extra corpus,etfi hón èft dtiimal perfedüm feeün-
dumnaturam, tamen ratiortalis ahim® perfóhapëtfeóta
eft;& rurfus, poftquam cöfpüs tèfurre&ione rë cÉp ent, hi-
hilominus perfecta Jioliiinis eft perfona: fic quodam-
modo in Gnrifto,ahte lhhumaiiationenl quidem pêrfc*
&a erat Dei verbi perfoha, & poft hoC përfe&a Chriftf për-
fbnaeft, & vna fold petfbna Dëüsfimul & homo; di céufii
vt fit illa humanitas ëft Deus verbum; Sc h®c, cömpaïatio*
ne verbi, nou eft Vtfilbiëdum, fed Vtacddens. Sicut ènim
inftrumenpim per quod hoftram falutem fieri opötterëti
& ficut fupét iheumbens e i, quod vtitiir illó Vt dixihiUsi
Sicut igitur quando circa Apoftölüm dicimus i Caput muiter
is vir , & caput viri Chriftus, & caput Chrifti Dm:&nëque>,
Biblioth.Vet.Patr.Tom.6.Pars 2.
________,, . T . , , ■ v - -a 3l
j Virum duo capita habere dicimus: heqüë duo aut tria ca-
I pitamuliercm; id e f t; virum & C hriftum, aüt virum &
Chriftüm dc DeUmj quia vit ad muliërem quidem com-
paratüs caput e ft; ad Chriftüm vero iam hoh caput, fed a-
Iiquidaliud: S tturfus Chriftüsadvirum quidem compa»
ratus caput eft : ad Deum vero* hequaquam ( nec enim
verbum, capüt eftpätris; neque rtatüra qu® ëx hobis eft )
fic quodammodo (ptóuteftpoffibilë, fimilitüdinfouS in*
comparabiKa explaharé ) hümanitatis fubieótum fis cosn-
paratuni qüft fibi omhinö Ipecialiter acciduht, propor-
tionem fubfiftehti® 'oftendit i Deo autém verbo eolla-
tura; ficut aliquid eotüm qua: infunt fubfiftenti®, non fè-
cundum perfonalem fubfiftehtiam rëpêritür. Et ficut ibi
dum vir capüt fic mulieris, Sc Chriftus virifit caput;tameh
in ördinis Confequehtia,folürri eius caput eft vir, dum cer-
te per excèllehtiam glori® ChriftUs fblus(quippe vt D eu s).
cjrg i d qüodproprië fummumeft, ica&hfc eflèapparet
ciréa pa, qu® acCiderunt natur® noftr®; Sc humanitaS üla
fubfifteh’tia eflè videtur : fecundum vero; fummain fubfi- .
ftenti® propriètatem/olum verbum ( a q u o , de rêliqüö»
vna 6c fola fubfiftenria, vere torus ëft Chriftus feüécrtej
ea qu® in Chrifto funt ■, hohiinatur. Si qiiis tahien h®c
lëgit:mêmöf fit, hos proportiohem proportioni ( jfcoüt
eft pofiibile cbmpärare: non , multis perföïiis, vnam
Chrifti folämque perfonam: aliöquin cur è^tahta fiint di*
6ta.?
H Je r. In vëritate; quia, in incomparakilibüs.vei rnodi-
cam fimilitudinem adniberi difficile cfh
R v S T. Sed & quod maius eft •, d ito : iÜic enim for-
fan dicac f vt arbitror ) aliquis impüd&hria irëtus: duo vel
tria efle capita mulieris ( & forfäh hoh impie, licet ineóri-
ueniencer) hievero duas perlbhäs impoffibile eft ittüe*
niri: ham fi illic ad vnum Sc idëm^aut ad aliud Sc aliud
re compairata, duo capita efle phtentui* ( vnumqupdqué
ènim, yniufcuiufque caput eft) hic fimiliter ërit: fiecëinm
fic accidentia circa carnëmÉaïnii ficut verbo comparah-
tu r; fed carni quidem abfqüe m'ediatiohe, Deo vero. non
ira: non enim quafi. Hbn incarnatOi Mulieris autefh cä-
p u t, & abfque më'dlariohë t)eus eft': Ecclefi® bnim cap
u t Chriftus. (Figuralitër autem Ecclefia fpohfa éft ; &
^figuralitër, capüt mlilieris vir. Èt v t fimpiiciter dicamus
ac breuiter, quia & ego 'confiteor , quod eXëmplum noh
omnino fit apfchm; fed afliimpfi hoe i hpri Vt dempóftta»
tiohisy fed Vt ^ p k h atip h is gratia; fi quis verb appbrem
fimilitudinem repererit; dicat , më è c ile complacehtë
^ ^ f n b t a ï i e a t libenter. Ne forte autêfti hoe qup-
qire ptöftah dus dicere:quia ficüty niüerfus orbisfdicó vëro
orbtm terr®)licet plerumqué etiam folusjtamen tötus di-
'f éithr ihundus: & rurfiis, cum toto ccélo Sc ömnibus ele*
j m&ntis,vnus Sc fblus dicitur mühdüs; fit dicatür&de illa
I folaqüe perfona.Si vérb ob köc aliqüäs dliäs Chrifti fukfi*
ftbntias dicere crediri§(dicoäütem;ponvthäturas, fed vt
perfonas)qüia ih fubtilibus Ipeculatiohibus èc phtis intcl-
ledtibus perfemptipfäih contemplätä hümaöitas Ghrifth
videtur eis,quid pötèft & vtperföhä&yt fubfiftphriä togitariad
ätddentia fu®qüomb'db v&s ipfihégatis; duas Do*
miniGkrifti ëfle hatüraS:qüi hon ih fiiötilikuä ihtelledtiblis
Vel imaginatio nikus mentis ihtelligi folüiti, fed & ih ipla te
fubfiftere kumanam ih Chfifto haturäm negate thihimë
quids; quam, hon fblum Üla qhaénöftraëftfèd &,illa qü«
veftralynodus Epkefinäper fan^torumpatrum le&ioheS
teftatür: & ptacipüe beatiffimi Cyrilli Alexahdri® p rifu -
lis Ëpiftbl® pt®dicant? Noh ënim quod höS dicitnlis de
perfona; hoc vós poteritis reobiieere de nature, cUiüS
definltio lönga abeft ä definitiohe perfbn®. Suht enim
Chrifti natur® (Vc fuperius diftulh eft j & diuihitäs fän-
6be Trihftätis communis, & humänftas communis bm-
hibüsflobiS ih indiulduo tohtëmpktai perfona vêro at*
que fubfiftehtia Domini Chrifti, qu® horutrf Vnitiohë
Celebrafaèft. Inas Vero filbftähtiiis, tbtum décimus ëfté
Vnum fbluitique filiüm Dei Dömintüfi höftrüm Chriftum,
quern in duabus confitemur eflè riäturis. Èft aUrerti
hón minus manifefte ex ^nódicis fan^dturti patriim dó-
drinis colligere, qutó noh funt ttes natUr® farnft® Trihi-
taris',fed vnafokquë. Si ènim trés effent fanéfce Ttitlita-
'....... y 3 tisha