expectant
pro méritai
nulime-
Cap. 14.
tytgwti TtironenJ'. ,
Dominus per parafcokmaddioirem^ùiflammis taftarèis
cruciabatu&;dicebat,Recepifti tu bona in vita tua,fi militer
, & Lazarus mak. Non autem cognouitdiiiesilleputpuras
fuas& byflum,nec deliciaaconHiuii.quas ei vel aer>vel terra
, vel mareprotulerac.fieutnecLazarusynlnera, autpu-
tredinesquasiaçensanteeitfsianuâs perferebat : vel cum
hie in finu Abrahæ requiefccret, illeautem cruciarerur.in
flammis.Prefby ter dixit,In alio p fàlm e leg'un us, Quiaexiifc
fpiritus eorum & reuercetufin terràm fuanïjin i l l^ i e peribunt
omnes cogitationes eoruro. Àd hare eg o , Webe âis,
quia cum egreflu&fiierit ab honiine fpiritus,& facueric corpus
mortuum., noncogitatdehisquæin mundo reliquit,
aefi verbi çaufa dicas, Non côgitatædifiçate, plantare, a-
grum excole re; non cogitat congregareaurum, atgeritum
vel reliq«as:diuitias mmidi.l?eriknjiæc cogitatip à corpore
mortuo, quia non e ft fpiritus ih eo. S ed quid tu de refill*-
redioneduoitas, quam Paulus Apoftoïus in quoipfe, vt
aitjChriftus loquebàtur, euideter exprimtt dicëns,.Confe-
pulti eriimftimus Chrifto.per baptifmurri in mortem * vt
ficut ille-.mortuus cft,&refurrexit> ita & nos innouitate vi-
ræ ambitie mus. Et itcrum, Ömnes quidqp refurgemus,
led non omnes immutabiniur.Canet enim tuba,& mortui
refurgent incorrupri,& nos im mutabimuî.Êtiterum,Srel'-
la autem differ t à Itelk in ckricatetficut&refiirrediombr-
tuoruau Item illic, Seminatur in corraptione, furgetin in-
. c.orruprione>& reliqua Itemillic, Omnes nos reprae^eritari
oportet ante tribunal Çhrifti, vtreferérvmifquifque pro-
priabbcpoHsfiii, proikgeffic,fiue bonurri flue malum. Ad
Tbeflaionicenfês aütém, euidentifïïme futuram refiirre-
dionem defignat,dicens,Nolo vosignorare dedormienti-
bus,vt non contriftemini, fient &cæteri qui (pern non ha-
bent. Si enim credimus quod lefiis mbttuus eft & refurre
X«,itaDeus eos qui dormierutperlelumadducet èufn eo.
Hocenim vebisqicimnsin verbo Domini, qiiianos qui
viuimus, qui refidui-fumus, in aduentu Domini non prie*
ueniemus eos^jui dotmiermitvQuonkm ipfè Dóminus hi
iuifu& in voce Archangeli, & in tu ba Dei defcêdet de coe-
1©,& mortui qui in Ghnftofiintyrefiirgdprimhdeindenos
qui viuimus , quirefinquimur ,fimul rapiemur cum il list«
nubibus o b u ii domino in aéra,& ficfèmperxium domino
erinius. Itàq; confpiaminiinnicemin verDisiftisv Plurima
finit emmde histeftimoniaquæ hanccatriàm confirmant,
Sed tu ignore quid ambigas de refunedione, quam fàndi
expedantpro merito, quam peeçatores metuunt prorea*
tu.Hanc cnim relurredionem & ilia quæ cerhimuselemé-
ta demonftrant, id eft dum arbores in æftate.fbliis tedæ,
hiemé veniente nudanturrfuccedente vero verno temporè
quafi refurgepteSjin illud quod prius fuérant, foliorum te-
giriine veftiiintur. Hæc oftendunt & ilia quæ iaeiunturfè-
mina terris,quç commendatafùlcis,fi fuerint moitua,cum
mulriplicifrudu refiirgunr, ficut ait Paulus Apoftoïus,
Stulce tu,quod fèminasno viuificatur, nifi prius moriatur.
Quæ omnia ad fideon refurredionis , mundo manifèftata.
fimtîfi.n.refurcediofuturanôeft, quidproderitiuftis bene
age^e, quidnQcebitpeccatoribus malerdecidaptergo cun-
d iin voluptadbus fuis, & faciat vnufquilque quæ placue-
iliudiciumfuturum non eric. Vel illud improbe non
vrbeabfcedens,Andègaùôs venic/& fèAudoueoÊpiïcopo
fubdidit, propterantiquatnamicidam, quam fimul Pad-
liis commorantes habuerant : vn d e& à Ragnemodo Pari-
fiaeæ yrbis Epifcopo,fepius excommunicatus eft, quod ad
Ëççlefiam fiiam in qua diacônUs ördinatusfuerac, redire
difterret.Hicin taiita'faminadtate'puni præfeto Andegauæ
vrbis Epifcopo adhæferat^ vt non fè pôfïet, ab élus impor-
tunitate diieutere, pro eo qùodbonis moribùs & adfedu
pio erat. Fadum eft aucem vt ædifiearet fitper muros vrbis
lç>larium e dé quo coeftæ epulo perfundo defeendens, ma*
num fîiper diacpnum fuftentabat , qui m tantum erat era-,
pulatusavino, vt vix vel figere grefïum valeret, pueroque,
qui præibar cum lümine nefeio quid commodis, pugno.,
ceruicem rerit. Quo impulfb hic cum fè condnere non po-
tuiftèt,cum ipfo impetu de muto præcipitatur,fudari u m E-
pifeopiquod baltheo dependebat, arripiens.-cum quope-,
ne dilap (us fucrat, nifi pedes Epifcopi abbas veiociter am*
plexus eflèr.Qui mens fiiper lapidem, confradis ollibus &
crate pedoiis.fanguinem cum telle difrupto euomens, fpi-
ritum e xhalauit.Erat enim ßc vino deditus, Sc in adülterio
diflolutfis.
C um autem icanaalum qùod tr e n te diabolo in rnona-
fterio Pidauienfî ortum, inampiiorem quotidie iniquita-
rémconforgerët, & Chrodieldis adgregaris fibi, vt fiipra
diximus, h omicid is, maleficis, adukeris, fugir i ui s , & ieli-
quoruni criminum reis, in fèditione parata rëfidérer, iu/ïlt
eis vtinruëntes h o d è in monafterium,abbatiflàm forasex-
traherent. Atillatumultumfèntiensvenientiumadfandæ
crucis arcam fè deportaripopofeit :grauabatur enim dolore
humorispodagrieifcilicet vt vel eiusfbueretùr auxiïio,
Sed vbi ingre flî viri cereo accenfb cùm armis, hue illucqüe ;
Vàgarentur per monafterium in qui rentes earn, introeun-
tes inoratonùrii > rëperéruntiacentém fuperhumumante
arcam k n dæ crupiSv Tune vnusacerbior cæteris, quiad
hoc feelus patrandum adgreftus fiierat, vt abhatiflàmgla-
dio diuideret, ab älio vt credo ,diuinàprouidentia coopè-,
rante cultroperéutitur. Profluentevero fànguine îfolo de-
cu bans,votuin quod lcuiconceperatanitno, non expleuit.
Imerealuftinapræpofîtacumaliisfbroribus, palla altaris,
quod erat anre crucem dominicam, extindo cereo, abba-
tiflàm operit. Sedveqientes c«m euàginatisgladiis aclan-
céis,fciflà-Véfte,& pene fàndimonialium manibus laniatis,
adprehenfàm præpofitam pro abbatiflà, quia tenebræ erat,
exeuflis linteaminibusd càpite foluta cæfàrie detrahunt, &
vfque bafilicam S. Hilarü inter manus deferunt euftodiæ
mancipandamrâdpropinquantefquèbafilieæ, ccelo modicum
albefcënte, vbi cognouerunt non æfle abbaciflam,
mox ad monafterium redire puellam præçipiuntrreuërten-
tefqueabbatiflâmadprehendunt, extrahunt, & incufto-
diamiuxta S. Hilariibafilicaminloco vbißafinametatum
habebat, retrudunt,pofitis ad oftiumeuftodibus, ne quis
vllum captiuæpræberetàuxilium. Exinde n o d e fitbpbfcu-
raadgreftimonafterium, cumnullofulgqreaccenfilunii-
nis potirentur, extrada promptuario cuppa,quæ olim ptee
finira fiçca reman (crac, ignem ihiiciunt, fadaquè phare
magna, de huiùs incendio cundam monafterii fupelledi -
lem rapuerant, hoc tantum quod ferre non poterant , re-
liiiquentes. Hæcautem geftafimtante fboertnueidfiat, sihs qquuiot,d fi liipufse Dhoomtnirinasu sin b feeaddes m Aapieoftfatotilsis f ua«it:, CCuomn- 'Cuq; Epifeopus h*c omnia grau iter fefrèrpette j mne dci evsa plearfeeht fæe-. gregabunrur ante eum omnes genres, & lepatabit
inuicem, ficift paftor ftgregat. agnós abhoedis • 6c ftatuct 0-
ues quidem ad dexteram,ha:dosautein ad finiftram.Et his
dieet, Venire benpdidiipercipite regnum t illis autem, Di-
(cedite à me operarii iniquitaris, Atque vtipfaferiptutado-
cetjibunt hi in ftippUcium æcernum, iufti autem in vitam
æterni Putaßie e.rit-refurredib mortuoru m., aut iudicium
qpertuti, quand o'ifta faciet Dominus? Re^iopdeat ergo
tibi Paulus Apoftoïus, ficut aliis incredulis, dicens, Si
C hti ftus n.on refurrexit, inanis eft prædieatio noftra,i nanis
& fidesveftra.Ad hæc çoncriftatus prefbyter, à cqnfpedu
noftro difcedt ns, polheitus eft credere in refurredionem,
iuXta fèriern feripturaiü fandaru qua fiipra memorauimus.
E.ratautemtunc temporis Theodulfus Diaconus vrbis
Parifiacæ, qui fibi videbatur in ali quo feiolus, qui fæpius
deb#çcaufâaltercarionesmouebat. Hicautem deParifiis
ditionem diabolica mitigare,mificad Chrodielde, dicens,
Relinqj abbatiflam vtin his diebus inhoc carcere non re-
tineatunalioqui non celebrabo pafeha domini, neque ba-
pnfinutn in^iac vrbe vllus cathecumenus obtinebic, nifi
abbatifla d vinculo quo tenetur ^ iubeaturabfblui.Quodfi
nec fic volueritis colledis ciuibusauferamea. Hiec eo di-
cente,ftatimClirodieldispcccufl[bresdeputat3diccns,Sjea
violenterquisauferre tfhtauerir, ftafim earn gladio percu-
tire. Ad fuicautem diebus illis Fiauianus nupecdomefticus
ordinatus, cuius ppeiabbacifiaS. Hilarii ingrefla bafilicam
abfpluitur. Inter hxc ad feputclirum lan d * Radeguudis
homicidia perpetrantur, &anteipfiiin beatasducis arcam
quidam per feditionem truncati funt. Cumquehiciuror
fuperueiiieHte die per Chrodfeldis fiiperbiam augererur,
& affidute cjrdes, & reliqua: plague quas fupra mempraui-
mu^afedicionariisperpetrarentu^atqiitah^ciadahtiatumuiflet,
HißFranc. Liber. X.
D
^ g Ê Ê g /Ê Ê Ê g g Ê Ê Ê Ê Ê Ê g g Ê g g - . . . , , 1
muiflèfi v t cofobriham fuani Bafinam altiori cbthurno de- 1 Propria dfiiinitate i pij s àtque câthblicisjpopulo dans prin-
fpiceret, ilia pcëriiteritiàm agèrë ccepif; dicèhsyÉrtaui fè- j cîpibùs quibuS concefïàeftrëlibjredaHime fùas cauks pà-
queridb.CkrodieldisiddahriamiËteceédefpéduihabeor 1 tefaeitrëligibiiritëlligehsfàcfofàndo participant^ fpiritu',
ab eadem, &t abbatiifte meté cohtutnax exifto : & conüe“r- I eorum quidominàntur fè fociâri, & conftàbiliti decreto.
fit, humiliauit fe coramâbbariflà,éxpbtenspàcèm èifis: fuè- Et quidëx tiiifftone poteftatis v e f tr ii curiiad Pidàuàm ci-
ruritque paritervho animb ëadehiqfvolüntàtèidèniqiorto i iiitàté pro conditipriibus monafterij fàndæ rëcbrdâtipiirS
fearidalo pueri qui ciim abbatiflà trant,dirai feditiorii quâ ! Radegundis éonuenimüs, vt altercariones inter abbatifsâ
Chrodieldis fchola commouit rëfiftèrént, püerum Bafînæ
percufiunt: qui çecidit & mortuiiS eft. Atilli ppftabbàtifi. ]
iàm a'd bafilicam cotifeflbtis cbnfugiurit, & bb hoc Eafihà |
telidaabbatiflà difeeflit; fèd puerisiteriim<pof fiigam làp-
fîsi in pace quam prius habuerant redié'runt. Poftea véro
multæ inter has feholàs inimititiæ orræ funt. Qt^is vn -
quamtantàs plagas tantafque ftrages Vel tanta mala ver-
bispotefit explicare? vbi vix præteriitdiès fine homibidip,
horafineiurgio,yclmomeiitumaliquod fine1 flëtu.? Hæc
autem Ghilde.bëftusrex audiens, le^ationem ad Gunth-
chrâtpmun régem direxit, vt fcilicet Epifcopi coniuodi de
Vttoqueregnt), hæé quæ gerebântur fàndionè càhohica
emendarerit. Obhançcaulàm Childeberrasrexmedibcri-
càtis hofttæ perfonam, cum Ebregifilo Agtjppinenfi &
ipfo vrbis PidaUæ Maroueo Epifcopo iuflit'adeflè.Gunth-
chramnlts vero rèx Gundegifilum Brudegalenfèm cupro-
iiincialibus fuis, éo quod ipfè mètropolitaflushùic; vrbief-
fèr.-fèdnos relu Itarë cepimtis, dicentes quod np àccédére-
rnusad huncibeu, nifilàua fèditio quæ per Chrodieldem
ftirtexitjiudicis diftridione prèmatur. Prb hac cauïàMac-
coni tûc üeporis comoti ptolata praçceptio eft,in qua iiibe-
batùr vthaé feditionem,fîfefiftereht.'vi opprimèrent Hçc
audiens ChtbdiMdis, fîcariosiftos eum armis ante oftium
oïàtorii adftaré iubeti yt fcilkèt répugnantes côcra iudicc,
fivim velletinferfe,pariterrefîiltatcnt : vnde neceflarium
fuithuiccomiriiiluceüm armis procedere, & quofdâ cæ-
fos vedibus*, notinullos telistransfîxos,&acrius refiiltan-
re&gladiorüidibus adfedos opprihiere. Quod eu C h ro dieldis
iCalumnr:
yioriialis;_
Abbatiflam
cerneret, accepta cruee dominica,cuiusprius virtu-
tem defpexeïat, in obuiam égteditur, dicëns, N olite fuper
me qutefo vim irifèrte qüæfiilii regina, fîiiaregis, regifque
alceriüs corifobrinâmoïite fâcere,quand 0 veriiat teftipus vt
vlcifcat ex vobis. Séd vulgus parüipéhdcns quæ ab éa dicè-
bantur, inruehs, Vt diximus , fiipra hos refültantéS, vin-
d o s monaftefio extraxerunt,àCad ftipiteséxtènfbs, grauif-
fimecæfos,aliiscæ(arie,aliismanibus, nohnûllis auribtis
naribufque decifis .fèditiodepreflàqüieuit. Tuhcrefidé-
tibüs fàcerdotibus quiaderaht fiipër tribühal Ecclefiæ,ad-
fait Chrodieldis mulra in abbatiflain iadans Cotouicià cum
criminibüs, adferens eàm virùm habere in monafterio qui
indutus véftimenta muliebria, prb feemiha haberetur,
cum efîèt virmanifeftiflîme dèclaratiis, atque ipfi abbâtifi
fæfamulareturafïidue.fiîdicanseumdigito Enipfum.Qul
eum in véfté , vt diximus, muliebri coraomnib. àdftitiflèt,.
dixitfè nullum opus pofie virile agere:ideoque fibi hochi-
dumentamàptaflè. Abbatiflam vero non nifï tantum nomine
noflè,fèque earn nunquairividiflè, neque cufti ea-
dem colloquium Kabuifïèprôfèfliiseft, prçfertim cum hic
ampliusquaniquadragintaab vrbePidauamilibus dege*
ret:igiturabbatillàm deifto crimine non conuincens, ad-
iecit, Quæ enim fànditas in hac abbatiflà verfàtur, quæ vires
eUnuchos, fàcit, & fècü h abirare imperialiordineprç-
cipit? Interrogatâàbbarifla/è de hac ratione nihil feire re-
fpondit: intereaeüm hæc nomén pueri eunuchi protulif-
fer,adfiiitRëbualisàrchiater, dicens, Puer ifte'paruulus
cum eflètj&infirmareturin femoré, de/peratuscoepitha-.
beri: mater qubq; eius làndam Radegundem adiuit, vtxëi
? aliquod ftudiumiuberetimpendi. Atiile, mé vocato, iuf-
fit vt fi poffim aliquid adiuuarém. T une egô, ficut quondâ
apud vrbem Cbnftantinopolitânam medicos ageoe corn
fpexeram,incifïs tefticulis puerumfiium gehitrici moeftæ
reftitui, nam nihil dp hac caufàabbatiflàm feire cognoui.
Sed cum nec de hac re abbatiflà potuiflèt culpabilis reperi-
ri,alias coepitG hrodieldis càlumniasfeuasinferre:qüarum
adfèrtiones refponfionefque quia in iudicio quodeontft
eafdem feriptum, eft habentur infèrtæ ipfius magis exem-
plarialedioni libuit inderë,
' Dominis gloriofifîîmis regibus jEpifcopi qui àdfiierant.
Çap-.tf.
Exemplar
Chrodiel-
dis 6c Baû
r Bibtioth. Vet.Patr. Tom.6.Par$ 2.
ëiufHem morîafterii, &: mbnàchas quæ dëipfb grege non
fàliibri delibératione progreflæ funt,: ipfis drfcèprantibus
agnofèére déberemus : eubcatrs patribus, ihterrbgàta
Chrodieldis&Bafiha,quare tam au d a d e r contra fuâ regil-
lam foribus monafterii confradis, difeeflèrant,-fit hac 6c-
cafiqnecbngregatio adünata difcclTit: quæ refpondenres
prôfeflæ füht famis, riuditatis, infuper & cædis fè iam iioH
ferre pericultihit adiieientes eriàin, eo quod diùèrfi, earu
in bàlrieqküarentur incongrue, ad tabulam ipfà lufèrftyat-
quefècillarés cum abbatifla reficerenc, etiam fpènfàlià in
monafterio fada fint; de palla holoferica, veftimënra ne-
ptis fiuæ temerarie feceric: foliolaatirfea quæ fueraht in gy-^
ro pallæ, ihcoiifulte fuftulerit,. &C ad colltim rieptisfuæfa-
cinorofe fufjjènderitîVittam de aüro exbrnatam,eidem ne-
ptifuæ fuperflue feceritjbarbatorjaS intus èo , quod cele-
brauerit: Interrogantçsabbatiflam,quid ad hæc refpondè-
ret,dixir,Defàme quod conquçruntur,fècuhdum quod
temporispenuriapermitteret, nuhquam ipfæ nimiàm e-
geftatem perrulerunt: devéftimentoVer6 dixit, Si qùis ea-
rum arcefiulas ferutaretuf, ampliüs eas haberè quàmnecef
fitas indigere t: de balneo veto,' qüod opponerëtur, rettjKt
hoefadum diebus quadragefimæ>&; pro calcis àmarittidi*-
n e , rie latiafitibus npceret rioüitâs ipfius fabricæ, iuflîflè
domnam Radegundem, vt fèruientes monafterii , publiée
hoeyifitarent, donee omnis odor nocendi difeedèret:
quod per quadfagëfimam vfqué ad pentecoftem invfufa-
mulis fuerit. Ad hæc Chrodieldis' réfpon d it, Et poftea fi-
militer multi per tempora latierunt. Retuift abbatiflà, Se
nec probate quod dicerent, & fè nefeire an fadum fit* S ed
adhucincülpans êafdé, qUodTTipfæ.vidiflènt cur abbatifTç
non prodereîiî? De tabula verb refpondit» Etfi lufiflèc vi-
uentèdomnaRadegunde ,fè minus culpa refpicerët, ta-
men necin régula per fcripmram prôhiberi, necin canoni-
bus retulit: fèd ad iuflionem Epifcoporurn, repromifît cer-
U Ce fè inflèxâ per poenitentiâ q üicquid iuberetur,impiété.
De Goriiiiuiis etiam a it, fè ntilla noüafn fécrflè confùerudi-
nem,hififiçütadumeftfiibdomriaRâdegùnde : fè C hri-
ftiahis fidelibris eulogias obruliflè, fiée fibi côprobari cum
illis vllatehuscoiiuiuaflè. De fponfalibus quoque ait, Ç o -
ram pontifice, clero, vel fenioribuSpro nepte fiia Oraplià-
nulaarrâsaccepifle: & tamert fi hæc eulpa fit veniam fe co-,
ram cundis petere profëfTà efttamén: nec tune cbnuiui-
, timin monafterio fecerit.De palla quod reputarenf.protu-
lit monâcham nobilem quæ ei mafortem holofèricum,
quem deparentibusdetulip, murieris caufàconceflèrit, &
indepartem abfcidiflèt,vnde quod yellet & faceret: de re-
liquo verb quantum bpportunum luit, ad brnatumaltaris
pallam cbndigne condiaerit: & de ilia infciflüra qriæ pallç
fttperfuit, purputamriepti fùæ in titnicapofuerir, quam ibi
dediflè dixit, quo monafterio profuit, quæ per omnià do-
natrixDidimiaXpnfirmauit. De foliolis aurëis & vittâauro
exornata Maccohém famulum véftrüm præfèhcem reftem
adhibuit, eo quod per manum eius ad fponïo puellç prçdi-
dæ neptis fiiæ viginfi fblidos açcepit,vnde Iiocpubiice fe-
eerit,nec de re monafterii quicquâ ibi permixrü fir. Inter-
rogata Chrodieldis cum Bafina, fi forfiran aliquid abbatif-
fæ,qüodabfit, adulterij reputarent, fiuequid hotriieidij,
vel maleficii fecerit, aut crimen càpifâle quo percütèrétür,
edicererit:refpondentes protulerunt, jNpn haberè fè a-
liquid nifi per hæc quæ dixer&nt,ëam ifta fèciflè contra re-
gukm proclamarent. Ad extremum , p tb peccàris quia
clauftradifruptafîinr, & miièrislicuitfinediteiplina abba*
tiffie fiiæ qupd véllérit èlbmmitrere tot mènfîum fpacia
quascredebamus innocentes riibnachas, pobis p ro ra te
runtprægnantes. Quibusper ordinem difeuflis, nec inué-
ro Crimine quod abbatiflam deiiçerer, de leuioribus cau-
fis paterna coihmorione ebriteftati (limits, V t hæc nulla tenus
deinceps pro reprehéfîone repeterèt.Tune nobis per-
V u j ‘ . _ ...cundan-j
quod colj
faumeroE
que dunta
xat côtegit
Caflîanus.
lull. ca. 7