i r r ill.
D.Primafi Comm.in Epiß.
m
!' ••'iVJoliasicandatis,&téntiçionibus, quibus nofterimpe-
I aducntus. Vos autem dominus multipliées,&1 abundarefa- ciatcharitatem vefiram in inuicem. Mulciplicec in numcro
J credtnnum,velin fide & fqentià. Et nocandurn,quod do-
f ininus hoc iàcit,&non fine Deo humana fragilitas. Etin
vmnes-,q • emadmodum &nosinvobùad confirmanta corda Vejlra
finequereia. Vt non lolum Chriftianos, fed etiam omnis fe-
&x hominel, non propter errorem, fedpropter liibftan-
tiam diligatis & eis in quo indiguerint, milericordiam,qua
eisDeusinpnefentiexhibet,nonnegetis. Hæc omnia vt
feciatis , fiibaudiendum efhllud, quod lùperius dixit, Vos
autem dominus multi plicet, & abüdare faciat in cbaritate:
quia ipfius donum eft,vt faciamus,cuius eft donupî,vt din-*
gam us J n fanftitate ante Deum & pat rem nojlrum in ad uent uni
domini noftri lefit c brifit cum omnibus fane tu cuis, amen. Non
ante homines.
Deeateroergofratres, rogatnus vos & ohfecrantm in domino left)
Vt quemadmodum accepted nobis, quomodo vos oporteat ambulate
& placer e Deo . Y os quibus via Chriftus eft,dignis earn
greffibusambulace, manfuetudims feilicet, charitatis, pa-
cis&caeterorum fimilium. Sic &ambuletis, Vf abundetis ma-
gù. Scirisenim quapracepta dederim vobis per dominum lefupi >
Quia cum çtate & fidc,dcbetis profeétus augere & mores,'
fieut pro «tare carnis & cibus crefeit & ftudium. Hoc efte-
nimvcluntasDeifanâtficxtfbvejlra. Sanélifieatioab omniin-
continéhtia temperat Chriftianum, cum Moyfes làn&jfi-
care volens populum, ab omni feemina præceperitcoiine-
re,vt Dei legem accipere mereretür. Vt abfttneatù vota forni-
catione, vtfeiat vnufqiii cfeveftrmu Colifiderandum eftquia
nô eis,yt Corînthijs fçribit. Suüvaspoftdtre in honore & fàn-
clificatione.Suam corpus caftum feruâdo lànâifiçet, &C honorer:
vel certe lanrû propter filiosvxorsm cognofcat. N m
in pafrienedefiderijfieut & gentes qua ignorant Deum. Ne extra
côiugium licitum fornicemini.Er nequisfupergrediatur.Vto-
pofitum continendi Neçpj circmemat in negptiè fratrem fuum.
Ne quis poft deuotam ex cenlenfu continentiam pari fiio
aliqua circunuention e vim inférât,fîue in quolibet negotio
fraus fiat. Quoniavindex eftdominusde his omnibus. Non (f>iu de
forniçatione,fed etiam detrâlgrcffioriepropofiti : quiaipfi
fibi mquendo fecerunt illicitum q> licebat. Sicut pradixmus
vobis,& teftifieatifumus. Si enim Corinthijs, multo magis,
his prædicauerat eaft itatem. Non enim vocauit nos Dette inim-
mundiciam. Nimia incontinentia in côiugiopoterit immü-
diciæ deputari : quia corpus Cbüftinonpermittit accipere.
S«f infanfttficationem. V t exemplo Chrifti viuatis. Jtaque
qui bacfiernit,non boniment Jpemit, fed Deum. Non mea verba
feernit, fed eius qui in me loquitur:cuius Ipiritui iniuriam
racir omnis qui contemnit."Qu1 etiam dédit Jpirttum fuum fan-
ttuminnobù. Qui non nifi in iàn&ishabitat Decharitateaute
fratermtatù nonecejfe babemus jcriberevobUùpfi enim a Deo dtdi-
ciJlüiYt diligatis inniccm,etenim facitis illttdA? r opter Chriftum
qui dixit,Mandatum nouum do vobis, vt diligatis inuicem.
Nouum,hoc eft,vtproalterutro modamur,quia hoc vêtus
noniuiTeratteftamentumJ»omnesfrattes , invniuerfa Ma-
cedonia.Sine exceptione perfonar. Rogamus autem vosfratres,
vt abundetis magts,&opérant detù. Etiam erga peregrines, vel
inimicos amandes.Vt quietifitts, & vt vejlrum negotiuagatù,
& opertmini manibus veftrù,fieut pracepimus vobù. Quo id am à
iiiperfiuis, &fecularibus negotijsreuoeat, quæ quantum
datur intelligi lucri cauià agebant: multo ergo iuftius efi: /p-
pri js manib9 viâu quærere,q caufi s talibus implicari,^ peinas
ab his aliquid,qui foris fun t,lperare bene fici), ^ jp quolibet
qua iuuando alios lædebat. Aliqui pu tant q> non offi-
eium docentis, fed vitium gentisexprobret: deniq; in (ecu-
da ad eos dicit,Si quis operari non vul t,necmanducer.£r vt
bonejle ambuletù ad eos qui fortsfunt,& nuüius aïtquiddefderctù.
Ne vos ipfi dénotent,qui præflare videntur. Nolumus autem
vos igriorarefiatresde dermienttbns,vt non contrijlemini. Lazarü
fiiluator dixerat dormire^quem npuerat fiirre^urum.5ir %•
Aliter debet fieri qui peregre proficiicitur, aliter ille
qui mpritur Quifpem nohabent.Futurorum. Sienimcredimus,
quod lefiu mortuusefijér refurrexit*Si hoc credimus quod aeqj
non videmu & per eius no» relurre&ionem certifimus
vcniameonfecutosjcur illud fimilicer non credamus,quod
gentes ideonon credunt,quia non vident?/f<« c^ Detë »osqui
dornûerunt perlefttm, adduce t cum eo. Qui capurrèfiilcitauit,
ipfè &cætera nyembra refufcitare repromifit, Hoc enim vobù
dic'mustnverbodowiw/.NonioNoftro. Quianosquiviuïmus,
quirefidut fumus. Sufpenià euangelij fèntentia,lemper eos
diem domini fecithabere fufpedlum quafî, eos in corpore
inueniret dies ipfe. In aduentumdomini noßri non praueniemus
eos qui dormiertint.Tarn celer eriteôrü refùrre6Ho,quam nq-
* ftraalîumptio. Quontam ipfe dominUs iniujfu& tn voce archangel}.
Terribili. Helias terribilem Dei yidit aduentum. Etin
tuba Dei défi endet de cctlo, & mortui qui in Cbrifiofimt. Non hp-
mines.Hefurgentprimi. Ab illis qui fimt mortuino in Chri-
fto. Deihdenosqui,viuimus,quirelinquimur ftmulra\iemurcum
illis in mbibus obuiam domino in der a. Peccatores mortui cum
his qui viai inueniuntur, &igne loluentur, iimul refurgent
adpoenam: Sciuftiviui,iihmutati ,&incorruptibiles effç-
«äijin momenco cum iufiis refiurgentibus rapienturadglp-
riam,qui non iudicabuntur,ïèd i^dicabunt. Stfiefemper cum
domini In eadem glorià.Er<ww.ybicui^qjfuerit?Jr4^W con-
fotamini inuicem. Noranaum quodièlaicos dicit deber^co-
fiilari. I» verbù tfiù.Nc contriftemini. '
De tempaébus Gütern &momentùfratres non ïndigetù,ytfcti-
bamus vobù:ipfi enim diligenter feitù. Huidenter de euangelij
lcüione^f>ujadies dominifieut fur in noble it a venit. Quan do
emnes loerit dormire fecuro6.C« emmdixerint,pax&fecu-
riutSjtunc repentinus eùfuperuenit interim. T une maxime ti- j
mentis eft.quando eum nemo timet. Sicut dolor in vtero ha-
bentù.îd eft,partus.E/ non ejfttgtcnt. Sicat illa veniétibus do-
loribus non effugiet\gaxxxaxi,Vos autemjratret notteflisin.tene-
brù.Non eftisinignorantia, quia fcicis vos fèmper paratos
elle debere. Vt vos dies iBe tanquam fur comprebendat. Sotnno
inertiæ dormientes. O nines enim vosfilijlucisefiis, & filij dtei.
Iplc eft lux, & dies fcientiae, & operatiqnis. Non fumus noäis
ne iue tenebrarum• Sicut tenebræ,ita & ignorante dat fiduciâ
delinquedi.lgttur non dormiamus.Mente Sicutca er/.C^ii fie.
Std xigtltmus, &folrjfimut. Attendue vobis, negrauentur
corda veftra crapula, & e b rie täte, & curis huius yitaî ; ergo
& cur* inebriät. Qui enm dor mi unt. Ideö ociofi fimt & c*-
tcri: quiain tenebris Hint. Sequitur comparationem. Noble
d rmti nt. In peccatis.Et qui ebrÿfunt,nobleebrij funt.Id eft,de
peccans.Nor autemquidietfümus.Nos qui diéhabemus,nec
ociofi nec ebriydîè debemus. Sobrtjfimus. Ab omni pecca-
to. Induit loricamfidei,& charitatisj&galeam Jpem falutis.Pidte
& chan täte Iufti tiæ vefteminduti ,quam a}ibi loricæ comparai
» t. Quontam no pofint nos Deus m tram.Id eft,in perditio-
nem. Nôncredetes in ira funt pofiti, qui iam iudicati funt.
Sed in dcquifitionefalutùper dominum nofirum lefun^cbrifium.
Vtacqtiiramus falutern. Qui mortuus tjipro nobis. Nam fiue
morimur,fiue viuimus, fiué incorpore, fiue èxtra corpus,
cum ipfo fimpexynxtimuSiVffiue vigilemus,fiue dormiamus,fir
mul cum iUoviuamus Bonis operibus. Propter quod iono! am ini
inuicem, &adificafealterutrum,ficut &facitù.SicüXfclixeftq
*di ficat,i ta infelix qui deft r ui t.Roga mus a ute vosfiat res. No-
tandfi quia hoc laicis quos præpofitis monet exhibere ofli-
da charitatis V t nouer itis eos,qui labor at inter vos. Vt inreiliga-
tis laborem ipjforû Etprafunt vobù in domino. Domini exem-
pl o.non po teftate terrena:qa bonus doûor non finelabore
poteftdoçerevelpræeflèaSjs, Etmonent vos,vthabeatùiüos
abund ant; us in c/>/*rÙ4re.Presby teri qui laborät in verbo, du-
plici honore digni fimti&charitatis,&lod. Propter opus bUo*
rum\Stpacemhabeteium e ».Ne cum pro aliqua caula eorripe-
rencur à facerdotibus,iniraici,& ingrati exilierent.RogaOttu
out vosfratre^.Hoc lacerdotibus pr*cipit. Gorripfteinquietos.
Pro diuerfirate morboru,dii>erncas adhibeiaeft medidnç.
Nu c prazpofitis loqu i tut, & hucufq, plebi. Cefolanuntpu:. Ua-
nimes. Qui exafper^aeficiunt.Sufcipite iufirmos.Sa&itiete
nup credétes,q nöndu fimt firmi in &dc,Patiettisefieteadoes*
Epä adillosqui corripiupturX^xii in patiéntianon ef^non
corrigit, (ediiiitat.Vidttewequù malum. Omni diligentia &
cauteTavPn> mala alicui reddat. Tim c t ne Vel reddâtquos lace-
re non pofle ^edebat. hoc iam generaliter. Sedfmper quod
bonum eflfiäJminiin inuicem. Reddergpto malo bonô.Eri»
oes. Non folum in inuicem, led etia in oês homines. Semper
gaudete. Quafi triftes, fyinperaut gaudetes,id.eft,fpe futur*
vitx.Sine intermifiioneoraie*Qcxtde, licut Moyfi taeeni tdici-
tur, Quid clamas ad me.- In omnth9 grattas agite. In omnib9 q
' accidei
s
A
h
€
AdThefjalonicenßsI. y?
atciderirttjficut beams lob, Ih dninibus a£tibus veftris domino
gratiac referahtur. Haterim voluntasDei tfi tn Chriflo
Iifuin omnibus vobU.Siciit in illo irripleta éft per drtîriià:ita&
in vobis omnibus impleatut.S'pirifww noliteextingàéré. S]pi-
ritum exhortâtis obieâionibiis riôlite'extingüere qùæftid-
num. Extinguere ittalis operib.id eft,opera ânéfi ^Jiritus,
quia quidquid illo infpiran te facimus,ille facit :qui autor eft
opens bonijfictit'diaboltis muli.ProphetiasnoliteJpernere.Si-
ue futura prædicentes,fiue pf*têntadiflèrenteS,tànt5t>ïd-
betis fifideinonfiinteontraria,;q dicuntuir, &fi qtitd fale
(\ietiiyVe(utnte.omnfaprobateyquodbonut{lteHete‘.abomniJph-
cie malddbftinetevos. Qniimtllt|lpéciès filnt ma.\oi^.lpjeiut
Deus pacts. Qui omnesniftinéc eriablàfpnemantes. Sanctifi-
tet ror.fligi cuftodia proregendo:quô s aût iuftificauit, hos
&fani£tificauit.P*r pw»M.Vtperfewi fifis in pmnib.Ef mftger
fpiritusve/?w.Gratiafpirims quæçünqi inl^integrafir, non
tamen integra,nifi ab integris cuftoditur.Dicitur frequéter
fpiritus ipfa mens râtionabilis 5 Vbi eft quidda tanqüt o cii-
Itts anim*,ad q'pertinet imago,&agnitio Dei, & aliqub ties
fpiritus pro fpiritaliintelleduaccipitur.Efrfw. 'wi^.Cogitatùi
Et corpus fine querela. Ab opere.InaduentumdMintnofiri lefit
Chrifii feruetur.Pidelis ciï,qui votduitvos. Qui dixit, Venite ad;
iUe oes,qui labotatis, & onerati eftis,& ego vc> s requiefeere
feciam.^ietiamfdciet.Vtperfeüëretis. Quod pforrtifiedi-
cens,Eccè égo Voblfcu fumvfq} ad confiimitiatibhç.f'f/irrff
ordtepro nobù.Sdlutatéfratresomnesinofculo fanbto. Adiiirovos
per dminïïyt legatttrepifiola hoe. A diurare licet, iurare non fi-
cct.Omnibus fanbtùfratribus. Gratia domini noftri ïéjù Gbrifti
vobifcum,dnten.Sznâos poflîimus baptizatos accipere«
Etais epift. ad Thcjfdlonieenfesprimât
in interitum ater nas.]? ccna firife patience dici non poceft lem-
piterna. A facie domini,&dgloriavirtutis eins. A ciiius conlpe-
an^téhturnaccipient.C«yi veneriigldnficarimfanftU fuv;
Ipfe in fiiisglorifiéaDitiir mébris, qüi folis Iplendore rutfia-
biilit:Siiie glorificabitur,eutn eihmebit quodjpmifit.Ef ad-
mirabilisfieri in omnib.qui crediderunt. Mirabuntur enim i,m-
piiiri fublimatione iuftor ü infpiranre falutis. Quid creditu eft
tefiimonium nofirum fuper vosin die jifo.Quia mülti ereditis te-
ftimonio noftro de die illo.In quoetiaotamus femperprovitbiss
vt diguetur vosvocattóne fua Deus. Vt digni ihueniahiihi ad q>
eftis Vöëati.qüos enim Vocaüitillos &iuftificauitiCèrtei5
bap tizatis loquebatur.fr imp leaf omnefn vohtntattm bohiiatis,
& opusfidei in virtitte. Adiütório quc-cidiano gratia: & feien-
ti*: ac confolatio virtutum,qu* opus fiint fidei. Vt clarifies
tur no men dohini noftri lefikChriftiin vobis ■, & vós in itio. Vt
Chrifti nomen in veftris actibus clariim fit: & vosin eius
fignisatqüe Virtutibüs glori<^vRgfuHdiim gratidth Dei noftri
&'domini lefu Chrifti. Non fecuhdum virtuteih noftrami
led fecundur* gratiam Dei. Diligenter confidera , qüod
iècündüm gratiam Dei dixit, non lecunduin meritano-
ftra: vt ilihil fibi arroget hiimana prxlumptio ■, & luis mentis
quicquam adl^ribati
R ogamus autem voi fratres pér aduéHtubi domini noftri lefit
Chrifti. Qjib vdbis nihil eft Chariüs,quafilan6tis. Etnofirt
iongregationisintpfum.C^Mid o a quatuorveritis c^itogre-
g^hühtattléóBiVtnbncitomoueaminikvéfrófenfu.Konna.-
lêjfedrationabilitër, lecundum eüangeliiéüidentilfimam
fenteifliam de ilia die,Qüi credit citoileuis corde,&mino-
rabi tur. Netfc terreamini,KeeperJpititumbNec figna Vos terre-
"antjqu^ per lpirjtiim,transfignratum in lantftum, fientrquia
Sc hoc fiutftto): ante prsem oiim t Nekpetfermonehn D iale&i-
C* fkllaci*,vel rhetoticaï fiiafiortis.Nf^per èpiftolam. Pote-
ratêiiim etia hoc diabolica inueiiire verlutia:ficut in multis •
ap ocryphi s apparet,qU* ad fideiti perfidi* faciendam apo-
ftölörüm hóminetitulaqtur.TaM^«4W/>cr nosmijfam.UoÖxö
nomine tituktamiiQtufiinfieidies domini.Dies iudiciiN^ quit
vosfeducatvllo modo. Dkrens, EccehicChtiftus ,,ecceiUic.
jQuoHiam nifi vomit. Nifi antichriftu$ ^èherit j horf yeniet
Cbriftus,qüia ita ipfi: ptomifitlbifcefiibprimum.I)efernó ve-
ritatisjVerfiii ptincipatüsifiuë dilceffio gëhtiurn i Römahö
idriipèf iö,licut in pariiéle per beftianj, Sc imagïnis figutam
ftiöhfttatür. Dilceffio aütefti diabolus ri'ön ïmihepto dici-
tur:ab eo quoddifcelïit d D éó. Ef reuelatusffctit hotiiipèctaii
Id eft,diaboli:qiii fecmldiim Elaiam pröphetam cbhturbat
geteSj & c. F ill us perditionii qüi dduerfittur,& extoUitur. Quia cS
qüafilibi öatiim'eicipiet Supra otitne. Supra *teriiitatèm Sc
omftipötentiajü le iaiftitabit, & laefamenta eultur* all-»'
gefë le dieet Nam 6c templu HierölblymiS teftituctjSèom-*
riialegis cereifionialia reftauiabit, tain turn vt eiiaiigelium
ChriftidilToluat; qü* res mifêtabile^ Iud*os cfipro Chri-i
fto fiifcipete perfiiadebif jiii fiió,nÓ in Dei nomine Vënien-
téhi.Qügd diciturDeus,ant quodcolituriita viin iémplo Dei fedeat
bftetides fe, tanquamfit DeUs.Nénret inetis,qüodcum ejfemiu dpüi
vosMtdicebamus vobis l Quod dicitürDeus j ècclefiaeft:
quod autetn cölimi: 5 Dèus fiiinmus efti^yt in templd
Dei fedeat., oftendensfe,qüöd ipfi: fit Deus : id eft quod
iplc fit eëclefiatquale ëftjfi diceret,in templu Del fedeat,0-
ftëdes fe qUOdipfe fit DeileramKauifiiDéüiïi fedeat,ofte-
dens qtiód ipfe fit DeusJftüd de Ticonii tegulistEt hue quid
detiheatfcitbiAdüëntum'^antichrilH.rtr^frfeffr ihfito tempo-
»•é.Uéantiéliriftus. Nam myfiermm iam operaturiniquitdtis.Iti
ptÉeurforib.éiusantichriftiiqüiexiemncirifnühdö. Tania
vt qui tenét jfeMCjSdlicèt, fmperiu. Tènedtfionec demediójidtj,
Régnum Römahörum dëmêdió prius aürcrètur,qüam ati-
tichriftiis fê üèletut.Éf tune rèuetdbfiuriüe iniquusiijue dominus
Ufusmiè ‘ficiéifpiritü or isfui, & deftruet iüufttaimè aduetus fuu
Quia fieut'fixlgor córiifeabit in mündo»E«w> euiits eïl adüetUh
fecandum ópéédtiohemfafiMnalE^iiigcht pfeüdöpfbpKete,&s
pfeïidochrifti,& dabüht figna hiaghadta vtm’èrroremrnit-
tanturjfifieripoteft,etiamele<3:i. In ómhi virtiite,&fignis,
S pródigtis mendacibus. In fantafiaifr in oiniitfedufior.e initptti-
Mf&.Èftetiiih fedüö:ic>'véfitaris.Hïi qui perêuht: eoatiodchd-
ritatem vetitdtithon recèphunt,vtfalüïfiér ent. Quivëfitatem
hóftdilöceriiftt, diliget Vanitatèm Ideo fnittet msDeus opera-
tionehienóris,vt eredam mehdaciO.Pêtimmt defeïehdofNahi
—— T- s £ r~ ï I fti
AD THESSALONICENSÉS
E P ISTOLA
SECVNDAt
AVLVS, &Sttuanm,&TimotbaûtcclefiaTbejfato-
^ ^ ^ k nicenfimninDèopàirenoflro i & domino lefu Ghrifi'o.
Gratid vobu*& pdx à Deo pâtre noftrô, & dotnitio Ie-
fuchiïifto.SihQàfiitttjideft*ecciefiai &omnëSfidèles
bàptizati. Gratias agite deberHus Deo femper pro vôbis
fratres, itavtdignumeft. Qui Vos tales fecit i taleinqüeex
vobis ecclefiam,donoque mifèricor diæ præparàuit: v t tari-
ristribulationibüs noncédatis^Q«s»i .mfupercrefcitfiles fe-
ftra,&abundai chantas vtiiufcuiufque veftrum tri inuicem .Ante
don ôDei crediditihuncfiipêrcrefcit fides jideo & làüsâû-
getur.Iuftum èrat,vtfilpëfcrelcenté èprüin fide,& charita-
te,& eius fiipetcrefceret laus fimtil;& illiideis prænühtiat,
quod in nouo arguméto eos quidam à fide ten tituri eflent
auertere, qiiod dicerent Chriftum cito adefle,& quem veulent,
pro Chriftoinducèrentadluadêndiinii lta vt $ nos ipfi
in vobùgloriètHUr tn ecclèfiù DeiprO pdùentii reflfd, &fide.Ta.-
tùm profeciftisjVt ùôfblûm alii vos Iaudent, lèd etiam iios
ipfi præferamus omnibus Vôslihitartd o&.inom mbits perJêcu-
t'mibmveftŸU,&mbuldûbbtbits,qUdsfüftinetùi Qjfia nifi cre-
detetis dôiiô Dêi fututa,‘iflàwinimè fiifterrètisiSed ^rafiâs
âgirnus Deo,tifiàstft,Vt|bffîris!.I/ï^dxetüplurh iufti ïudiétjbeL
Vt exemplum detis iiiftufti IDéîiudrciû expeftaiidi i qüetti
ita creditis vefiifle. Vtdtgni hâbeamini tegno Dei. Digîîi filht
iregn00êi*qû!f^c»riam‘éiàls Itiefité^i^lUm condignam elle
pütàrt t p^àhçtPro^m^&fatMibM^fitdmen iuftüntéftd-
pud beît rethbùeil^bÆitbkèin^yfittiçsMbuUnttVlicy^d ta*
mëftiinfidtâÉiÿèft,hbii!3übfi^Üis^:quafidicât, Si tame fobs
'iüftiti^potefl^diearéifcbiüftlirh^du.Êr‘tobts,qUi tribilldmini,
requiem nobifeum in reuelationem ào'minïdecdlo. Qüia nobiftu.
compatiftiml.Clifiîf kiïgelis VirEutïs tiùï: Qgi vîndicêt litflàm*
ma ignùdantÜViMiâMW^ui^ônWi^runtDeUm. StJidtuit
Mamma fires piidfbs Ïi8!bi^fcft;qiiâ& don eadê ârns ïæüîôr*
aliis milior credatur? Et qûïnfflowiUnteUdHgéliù tfôttiini noftri
]îefu Chrifti. Nbh fôîùrii qui nofi hoüerantDeiim* fèd etiam
qui non obediunt euangelicis dilciplinis. Qui pétnàedabuiÇ
■ Btblioth. Vefr Patr. Toni.6. Pari i.