Cap. 14-
Piftauos
defertores
Günthers
ms popular
ut.
Cap.25.
MarUeifus
medicus
(poiiatur.
G
Cap. 16. Gundobal-
d us fidem
ci u ita turn
éxigit.
Magnulfus
reculât &
lacer at GÜ-
dobaldum
reperiunt,virofque extrahunt, multum’negantc Iniürioib,
quod inhac caufa non fuerät inquinàtus.Poft hæcin iudi-
cium venir: fed cum fortitef, vc diximus, denegaret, & hi no
haberent qualiter eum conuineere poifent, iudicatum eft,’
vtfeinibnté redderec fàeramento.Sed nec hoc his adquief-
centibus, placiru in régis Childeberri præfentia pofiierunt.
Vcruntamenneq;pecunia,neqicautiones Iudæi defun&i
repertæiuntLoquebantur tunc multi hominum Mcdardu
tribunum in hoc freiere mixtum fuillè, eo quod & ipfeà
Iudæo pecuniam mutuallè c, Iniuriofùs tarnen ad placitü in
confpe&u régis Childebertiaduenif, &pertridiiurrt vfque
occafum folis obferuauit.Sed quumhinon vçnifîènt, neq;
de cauiahac ab vllo in terpellatus fuiilèt,ad propria rediit*
Anno igitur dechnö Childeberri regis rèx Gunthcram-
nus commotis gentib.rcgni fui magnum junxit exercitum.
Sed pars maiorcum Aureliatenfibus atq; Bituricis Pidtauu
petiit:exceflèrant enim de fide quam ÿegi ptomifè'rat.Miiè-
runtq; prias legationem, vt (cirentVtruin fufeiperentur ab
his*annon Sedepifeopus loci Màroueus dure fufeepit hos
nuncios. Atilliirttra terminü ingreffi, prædas, incendia, arque
homicidia faciebâc.Hi vero q cum præda reuertebatur,
per T uronicum tranfeuntes,fimiliter il li qui iam fâcraméta
dederär, faciebant. Ira vtipfæ quoq; ecclefîæincéderentur:
& quæcunqueinuenire potuilIènt,diriperentur : q> fæpius
aëfum eftjdumillvâd regë ægre conuerterentur. Sed cü ex-
ercitus pnopius ad vrbem accederer,etiain pars maximare-
giûiîis deuaflata cerneretur,tuncmiferunt nûcios,fidelesiè
régi Guhthcrânbfatentes. At ilia in tra muros vrbis recepti,
fup epifeop ü irruerunt dicétres eu infideléeiïè. 111e vero dû
feab his cerneretcoàrâatü, effradlo vno de fàcris miniftris
Calice aureo,& in numifmata redado fe populüq; redende.
Màriléifum vero qui primus mèdicorum ih dofno Chil-
perici régis habitus fuerat, arden tiffime v allant. Et qui iam
a Gararico ducé valdefpoliatus fuerat,ab his iterumdenu-
datur,ita vt nulla ei fubftantia remaneret. Et quos quoqUe
eius,aurum aréentumque fi ue fpecies quas meliores habe-
batjpariter auferentes,ipfiim ditioni ecclefiafticæ fubdide-
runt. Seruitium enim partis eius taie fuerat , vt molendina
ecclefiafticaftuderet, fratreiqueac confobrini, velreliqui
parentes cülîrûs^ominicis atque piftrino fiibiedi erant.
Gundobaldus vero Pi&auü accede revotait, fèd timuit.
Àudiérat enim iam contra fe exërdtum co mmoueri. In d-
uitatibus enim qüæ Sygiberti regis fuerarit ex nomine regis
Childeberti iacraméta fufeipiebat. In rèliquis vero quæ aut
Gun theramni aut C hilperfei fuerant,nomine fiio, quod fidem
ieruarent iurabaht.Poft hæc Èngolifmam acceffit, fùf-
cep tifque fàcramen tis, muneratifque prioribus,Petregori-
cum adgreditur, grauiterepifeopum tunciniuriatum reli-
quit,pro eo quod fufceptus abeodem nonhülfet.
Exinde Tholofàm digrefïus,emifit nuncios ad Magnul-
fiim epifeppüm ciuitatis, vt ab eo fùfciperetpr. Sèd ille non
immemor prioris iniuriæ,qua per Sigulfum quondam q fe
in regnu eleuarè votait,pertulerat,dixit duib9 fiiis : Sçimüs
enim regem efïè Gunthéramnum ac nepotê eiiis, hune aüt
nefeim9 vnde fit.Eftote ergo parati:& fi voluerit D efiderius
düx haccalamitatem inducere fùper nos, fimili vtSigulfus
forte depçreatîfitq; omnibus exemplum,ne quis extraneo-
rumjFranebmm regnu audeafviolare.His ita refiftentibus
& bellum parantibns, adueniéte Guldobaldo cum magno
exercitu.cum vidillent q> fùftiuere non pof!ènt,fufceperun t
éum.Pofl: hæccumadconuiuiüindomoecclefiæ ep'ifcop9
vno cum Gundobaldorefideret,ait, Filiü te Chlotarii regis
adferisifèdvtram fit verum,aninon,ignoramus. Et fi poflls
vindicate coepta,incredibile habetur apüdanimos noftros.
At ille ait, Ego regisChlotarii fùm filius,& pattern regni de
præfènti fùm pereèpttiruSjôtvfqjParifiosvélodter accéda,
&ibi fedém regni ftatnam.Cui epifeopus ait, Vérumne eft
ergo q> nullus de ftirpe Francorum remanfir,fi tu quæ dicis
impleueris'Inter hasaltercationes,cum hæc Mumolus ex-
audifTet, eleuata manu alàpiscæddit epifeopü,dicens,Non
pudet vt ta degener & ftult9 itàrnagno regi refpôdeat? Verü
vbi & DefideriuS de confilio epifeopi com périt q fuerat di-
da,ira cômotüs.manus inéum iniecit.rcæfumq;cômuniier
haftis3pi^nis,&calcib9,acfune reuindû, exilio danauerüt,
res eins tam proprias q ecclefiæintegre äufirentes.Vüaddo
aütquieratmaiordomusreginæRigunthîs, fèeiflemco”
pulauit.Reliqui vero qcum eo abieratperfiigâ dilapfi fine*
Poft hæcexerdtus ab vrbe Pidaua remotus inant ea,poft
Gundobaldum pröfidfätur:Secutiq;fimt eum de Turoni-
cis multi lucri câtifà.’fèdPidaüis füper eum irruentib9 non-
nulli interemptijplurimivero fpoliati redierunt.Hi aüt qui
de his ad exèrdtum prius iunxcran t pariter abietuht.itaque
exercitus 9d Dorononiamfluuium accedes, præftolari coe-
pit,quid de Gündobaldo côgn öftrerer« Cuiiä vt fiipradidlü
eft,adhæfèrant dux Defiderius & Bladaftes cum Vuaddone
maiore domus Rigunthis regiriç.Erant enim primi cum eo
Sagittarius epifeopus 8c Mummolus. Sagittarius enim iam
promiflîonem de epifeopatü Tholofàno acceperat.
Dum aüt hæcagerenturmififrex Gtinthcramnus Clau-
dium quendam dicens,Si àbieris,inquit,& eiedü de bafili-
ca Eberulfiim autgladio interemeris , aut catenis vinxeris,
magnis te muneribus Ibcupîetaibo.yeruntamen ne fànâæ
bafilicæiniuria inféras omnino, comoneo. Ille vero vt erat
vanitati atqj auaritiæ deditus, velociter Parifios aduolauit.
Vxorenim ei ex Meldenfi terrîtorio erat. Voluere animo
coepit,vtrum Fredégundem rëginâm videret,dicéns,Si earn
vidèro,elicere ab ea aliqdmuneris pofTum:fcio enim eâef-
fe homini ad que direârus fîim inimicam.Tune accedens ad
eam depræfénri munera magnacapiës}Jpmifïiones mültas
elicuit,aut extradü à bafilica Eberulfum oc.ciderêt,autcif-
cum üentü dolis catenis vinCirét,aût certe ih ipfo eum atrio
trucidaret; RegrefTusaütad Duhënfè caftrum, comitéco-
monetytin trecentos viros quafi adeuftodiédas Turppicæ
vrbis portas,adiungeret:fcilicet vt cum veniffèt p eorü fbla-
tiû,Eberulfum poflet opprimere. Cüftiqj cornes lociviroS
iftos eommoueret,Claudius Turonbs acceffit. Et çumiter
a^retjVt cofuetudo eft batbarôrü,aufpicia intédere coepit,
ac:dicere fibi e0é côtraria:fimulq;interrbgajte mültos fi vir-
tbsbeati Martini depræfèntimanifeÂaretürinpfîdis. Aüt
certe fi aliquis iniufiam in eum lparanribusinCuMet, fi h-
tfnus vlrio féqùerëtur. Igitur poftpofitis, vt diximus,vins a
ad fblarium ei9 venire debuerant, ipfè ad bàfilicam ândara
acceffitS tatimq; infoeliciËberulfo coiund9,facrarnetada:re
coepit,ac iuràre per omniafiicfofih^jVèivittütepfæfenfis
ahtiftitis,nullumin caufî? eius fôrçfideliôré}quiita cü rege'
càufaS ei9 poffit exfèrere Hoc enim apud fè confiliü habüé-
rarmiferrimus^,' Nifi eum pëierândb dècép érbi riô Vincâm.
Verum vbi yiditEberulfuSjqieitalia cum fàcramëto inipfà
bafilicaac pporticus, &fingulalôcaatrii venerandà jpmit-
teret,ctediditmifer Komitïi peierantL Dièàüt altero cùm
nos, in villa quafi millià’xxx.ab vrbe cômmôi:aremur,àd co-
uiuium bafilicæ fânâ ç cum eodé & rèliquis ciuibüs eftad-
fötus:ibiq(eunf Claudius gladiofèrirevoluit, fi piiëri eius
longi9 adftitifîejnt. Yetuntame niïhq hæeÈberulrus,vt erat
yànüs aduettit.Poftquam aütem coüiüiümeft finitüm, ipfe
fimul àcClaudiuVpèratriu. dom9 bafîlicæ deambülàré coe-
perunt.fibiinuicem fîdemac çharitàtem facrametis inter-
cûrrentibus promittenres,His ira loquétïbüs ait Claudius
Eberulfo, Deledtat animum admetatum tuüm Haürire po-
tum, fi vinaodoramentis efpnt irtf mixtä, auf certe pöteri-
tiôrisvinihbarionéftrênuitâs tüarêquirerét. Hæceo'dic^'?
te,gauifus Eberulfus,refpodithaberefe ditens,&omiflafq
volueris ad metatüm meum reperies:tàntü Vt'dijzâërur do-
minus me9 tu^riüingredinwnfionismeæ.Mîfîtqjpuétbsi
vrium poft aliüm adrequirenda porëtiôràvina,Latic:ina vi-
deheet atqi Garizina.Cumq; ilium à pueris rèlidum folüm
Çlaudiu s c6fpexiflct,eleuata côtra bafilicaînanu, ait, Martine
beatilfimefàc me vxorem cü parentib9 cito videre. In-
fcelix enim in dîfcrimine pofit9, & hune interficere iri atrio
cogitabat, & virtùtéfàndi antiftirismetuebatTanc vnus è
pueris Claudii q erat robuflaor, adprehenfum Eberulfum à
tergOjVâlidiôribus lacertis adftringit réfùpiiùtumqipèâtus
eius ad iugulandum parat, At Claudius ëxtraâro à baltheö
gladio,ad eü dirigit, Sed & ille prolatü à cingulo ferrü é ad
percùtiendü dum tenereturadaptat.Cumqi Claudi9 eléua-
tadcxtera,cultrü ei9 pedtpri inieciHèt,acillenô fègniterfùb
M m illiüs pugiôné deffxifïet,re traäoqjad fè,libraw> iâu,
pbllice C laudii intercidit, Èx hoc couenientes pueri ei9 cü
glàdiiSjEbérulfiirh diuerfis iëtib9 faUciàrit.Qüôrü de manu
dilap^dufugèteiaexanimis riitêretur, extra&o gladio câ-
PU
Cap. as.
Ex ercitus.
Gundobal-
dumfeejui '
Cap. ;
Claudi* ad
Ebetulfum; occidedum
mittitui.
Çlaudiu
iureituâdo
fallit Eberulfum.
Cap.îoitj^
Gundobal^
intcrcipiun
C
Cap.jl.
Miracula
ad reli-
qtùasB.
Sergii.
Hiß. Frànc* Ltber. VU.
put eiusgraüiffime verberant, «ffufoq-,cerebro cecid i t,&,
mortuuseftniecpromeruitab eo fàluàrijque fideliter nun-
quâintellexic expofcere.Igitur Claudius timoré perter cit9i
cellulam abbatis expetiit,ab eo tutarife cupiens,incui9 pa-
trontfm teuerenria habere no%fàpüit.lllo quoqnefidentes
aitjPerpetràaiin eft.fcelus immenfùm,& nifi ru ftibiienetis,
peribimus.Hæçeo loquente,irruerunt pueri Ebërulfi cum
gladiisaç lanceis Obferatumq;reperiëtesoftiü efftaÔiseel*.
lùlæ vitreis häftasp parietis feneftras iniiciüt, Claudiumq-,
iam femiuiuum iftü tratjsfigunnSatellites au t ei9 poft oftia
&fub le&is abduntur.Âbbas adprehenfus àduob9clerids,
inter gladior ü acies.vix viuus eripiturirefèratifq; oftustnrbagladiatorumingreditur:
Nohnullieciâmatriculariorû&
reliquo rüm pauper um, prb fcelerecômiflb tedura cellulaé
conantureuertere.Sèd & energumeni acdiuerfi egeni cum
petris & fuftib9 àd vlcifcendam bafilicæ- violentianijpficift
cuntur,indigne ferétes,curtalia qnunq fa£ta fuerant, dfent
ibideppetrata. Quidplura?Èxtrahütür fugaces ex abditisi
• & crudeliter trucidâtüf Pauimécücellulæ cabo maeiilatur.
Poftquaverôinteremptiliint,extrâhütur foras,&nudi flip
humü frigida reliiiquunrur.Percuflbfesvefonoéte feqùéti
adprehenfis fpoliis füga dilabuntur.Adfuit àüt Dei vlrio de
præfènti füper eos qbèatum atrium humano fanguinepol-
luerunt. Sed nec eius facin9 paruum efTe çenfetùr, que talia
beat9 antiftes pferre pmifit. Màgnanï exhocrex iracüdiam
habuitjfèd cognita ratione quieuit. Res taméipfi9infcelicis
tam mobiles quam immqbiles,q à prioribus reliëfcû fuerat,
fuis fidelib.çondonauit:q vxorem eiusvalde fpoliatamvin
fànôta bafilica reliquerüt. Corp9 vero Claudii & rcliquorü,
parentes proxitni auferentes in fuam regioné fepelierunt.
Igitur Gundobald9 dilös ad amicos ftiös legato s direxit,
clericosvtique: ex qüibus vnus abbasCâdürçinæ vrbis jli^
terasquas acceperar, cauata codicis tabulafub ceia recon-
dïdit. Sed adprehenfus ab homini bus rggis Gunthchràm-
ni, repertis literis in regis præfentiam eft: dedu6lus :^qui
cæfus grauiflimeùacuftodiam eftretrufus^-;>‘;;
: Erat tune temporis Gundobald us iii vrbe Burdegalenfi
a Berthchraihno epifeopo valde diled9:inquirens aüt quæ
inpartib9 qrientîsrex, ablatp fandi S e rgii marry rispollice,
indextrp braçhio corporis ftii infèruiiIcrt.Güq', eineceflîtas ;
: ad depellendû inimicos obuenilfe^in hoc eonfifusaiixilio^j
vbi dextri lacerti eréxifïet vlnam jprinus multitudo hoftiü
quafi marty ris obprelfa virtute labebatur in fuga.Hçc audies
GuridobalduS jinquirere diligencius cospir quifnam effet in
eo locoq reliquiae fàn^iSergi j marty ri smeruiffetaccipere.
Intereajpditusab epièopoBerthchranb Euff 6 negociator
p inimicitia quia inuitûaliquando eum totundèrat}inhians
facultati eias.Quod ille’difpiciens,ad aliam vrbe tranfiens,
cæfàrie crefcenteiegreditur. Ait ergo epifeop9: Ëft hic.^da
SyrusEufçoh nomme,qui de domo fuaecclefiâ faciès, hui9
fandireliquiascollocauit : & plurima ex his figna virtute
martyris opitulanteçofpexit.Nam cü téporequodam Bur-
degalenfis çiuitas maximo flagraret incédio, h'æc dom9 çir-
cundataflammis,nullatenus eftadufta.Ifl:aeo dicéte,ftarim
Mümol9 curfü rapido cü epifeopo Berthchramno ad dqmü
Syri aCcedit:vailatoq> homine,pignera fibi (ànda præcepit
oftendi.Negatijle: tarnen cogitans q>jp màlitiaaliqua ei hæ
pararentur infidiæ,ait,NoÜ fati^re fenéÂnec fàndoinferre
iniuriam fed acceptis a me céçum aüreis abfcede.Illo quoc^
infiftëtc vt fàndas videret,reÙquias,ducëtosaüreos obtulft
8c neç fie obtinuiteü recedere nifiipfà pignera viderént,ur.
Tune Müraolus eleuariad pariere fealam iubet.erant enim
in fublimi parietis côtra alcäriü in capfùla recôditæ diaconü
fuü feandere pcepit.Qui p grad9 feandés fcalæ, adprehedés
capfam,itatremore çôcültus eft,vt nec viuens putaretur ad
1 terrain reuerti. Attamen accepta, vt diximus, çapfula q de
pariëte pendebat,detulit. Qua pferutata Mummolus osde
fàndi digito repérit,q» çultro ferire no metijit. Pofito enim
jlefùp cultro, 8c fiedealio percutiebat.. Cümq; poft: muliios
iétus vix fraiigi potuifièt, diuifum in tres. partes officülü di-
uerfàs in partes dilabitur.Credono erat açceptüm marty ri,
vt hçc ille co ntingeret.Tune fiente vehjemenrius Eufronio,
profternunturoëS inpratibnë, deprecantesyt Deusdigna-
: rëtùrofeendereqaboculisfueranthulnanisablata.Pôftorationém
aüt rêpertæfuntpàrticulæ,quib9 vna MtimttioîuS5
adsuptajabfcefîitdèdnô.(vtcred,^cü^nitia martyris, fient j
m fe’cjiiëhti deelaratü eft>Dum aüiin baCvrbe lnofarentuiv
FauftiânfiptesUyterü Aquenfivrbi epifeopü ordinari præ1-
cipiuht.Nuper enim in Aqucnfi vrbe epifcopüs obierar, &c
Nicetins cornes lôci iilius,ge,rmanus Ruftici„vici lulienfis
’epifeopi præccptionéab ChilperioD elictierat | vttonfiuat9,
ciùit.iu ilii laccrdos daretuf.Scd Güdobald9 deftruerc nités
eius décréta,conuocatis epifeppis iuffitëü benedici Berth-
chrânus aüt epi&opli s qeratmetropolis,cauësfutura, Pal-
ladiû Sanôloriicûiüiügit qui eu benediçeret.Nâ oculi ei eo *
rëpore alippitudine grauabanturiFuitàütadhâc ordinatio-
tië 8t Oreftes Vafàtéfis epifeop9: fednegauit hoecora regÇi 5
Poft h oc mifit itetum Gundobaldus duos legatos ad regé
cum virgis côfecrati s, iuxtaritü Francotü, vtfcilicerno co-
:tingerétiu ab yllo, fed expofitafegatione cü refpôfo reuer- ,
terentur.Scdhiincauti,p'riusqregispræfentiamcernerentj
feultisqpetebant explànauerunt.Exeplo fermo cùcurrit ad j
regem: itaq; vih6ti catenis in regis præfentiam, dedpCutur.
Tûçilliquid qrerent,ad quédireifriyvèlàquo fuerintmiffi
negarenôaüfi,aiüt,Güdobaldusquinupaborienteveniés,
diçitfè filiüeffepatris veftriregisChlotarii,mifitnos vtde-
bitâ portionMfgni lüi recipiat.fin au t àvobis non redditur
noueritiseümhaspaitescüexercituëfïè véturü.oés enim
virifortifïirai regionisilhiisqyïtraDorononiâfitàadGal-
lias pemnet, ei côiiinôfi, (ui it:& ita infit,Iudicabir tune De? !
cum in vifius c âpi planit: é iunxeri mus, y rrü fi m G h lo tharii
filius,an nô, Tunc rex furore f uccçftis iufllt e®s ad trpcleas
adprob. rér: &flaliquiddôliadhuc inrrap^étbruin'arcana
retinerent.vistormentoiü exrorqupret inuicis.Deindein-M
crefeentibus fuppliciis, ai un t, ne p céalli u s, id eft ,re gi s Chil-
periçi filiâ cû MagnnlfoTholofànorü epifeopp exilio, depu-^
tara, theiàuiosoésabipibGüdobalbofublatos, reddidiflè.
ipium quoqjregëab omnib.maiorib9natuChildéberci regis I
expetitüeiîe i'e^præfertimcüGûthchrânusBofo ante fios J
annos Côftantinopûlimabiffetyipfümin^lfiasinuitaiîè.j
Càpiîh
Quibus cæfis &in carcereretrufis,, rexarceffirinepotë <
ftiü.Childebçnü iubet vtfdliçctcôiundipariter homines ‘
iftosaudire deberent.Deniq; cum fimuicoiundi,virosin- <
terrogarentjiteraueruntea regibus fimul aftantib9, q prius |
folusrexGunchchranusaudiuit.'Adl'erebanretiâconftâter
hanc cauiàni,ficùtiâ fUpradiximus.omnibusiènioLribusin
regno Childeberti regis elfe cognita. Et pb hoc nôn ulli de
priorib. régis Childeberti in hoc placitü abiretimuerunt,q
inhac cauià putabâtür elfe participes.Poft hçcrexGüthcrâ-
nus da ta in manu regis Childebeitihafta, ait, Hoc eft indi-
ciü q tibi omne regnu meü tràdidi, £xhocnûcvade & oes
duitares meastanq tuaSjpprias ,ftib tuijuris dominationé
fiibiice.Nihil enim facientib9 peccatis,de ftirpe mea remâ-
fit,nifi tu tantum qui mei fratris es filius-.Tu enim hæres in
omni regno meo fiiccede,cæteris exhæredibus fàâis. Tüc
reliais omnibus àdiumptp- feprfum püero çlâ locutus eft*
prius obteftâs diligerrtiffime neiecretacplocutioyllihomi-
nü panderetur.T une indicaultei qüos in,confilio haberet,
aut fperneret à cplpquio.-quibus fe creçferet , quos viîàret,
quos hpiioraret muneribus,qupsab honore depelleret.lrt
tereainterdicésvtEgidiüepifcopü.qeiièmperiniràiGU'i.ex^
I tkerac,nullo modo autcrederet,aut haberet, quia&ipfi 8c I
path feoiæpiuspeieraflètDeindecum àdcpnuiuiüconue3-
’ nilïènt, cohprtabatur Cunthchranus rex pem ex^rcitu, di*- !
cés,yidete,pyiii quia fili9 meas Childebertus iayirmagü?
effed9eft. Videte,&:cauetê lie eu jp paruulo habeatis.Relin-
quitenüc puçrfitates,atq;prçsüpriones quas exercetis,(|uu ;
rexefteuivosnûç.dëferuirëdeberis.Hagt&hisfimilialocü- :
ths,p triduü epulantesatqjiocüdantesmultifqimuneribus
locupletâtes,cü pacediiçeiïèrüt. Tüc ei reddidit rox Guth»
chramnus omnia qpatef eius Sygiberus habuerat,obteft;â's
ne ad matrem acc ederet,nc fortealiquis daretur,âdit9,qualiter
ad Gundobaldü feriberet, ab eo fcriprafuicipetet.
IgiturGüdobaldus cum aüdjfièt fibiexçrcirümpropin-
qùare,reli(5tusàDefiderioduce,GaronnamfumSagittario
epifeopo,Mümplo,& Bladafteducibu s atq;Vuad done tra-
fiuit. Conuenas petentes.Eft enim vrbsfin cacumine môtis
fita,nulliq; monri côtigua. Fons magnus adradice montis