Cap. 17.
Reges gen
C À p. Ip
Cluiftus
Niceph.
Chrifti prç-
dicàtio if hiirâcnla,
6c paflio.
G
fHicfum-
pta funt et
demi qui
a da Pilaci
inferibitut.
D
Quemcomi
mentitum
putatNice-
ph. lib I.
cap. 16. lib.
".c. ie,in.
it Apoct. !
damnauit
ôcGei;
qüevócibus rèprófniflus, Virginis Mari* vtèro per fpiri-
cüm fandtum illa^fius,äd redemptionem nalci, tarn illius
gentis, quam ohirtium gentium dignare tur. A rtajifmigra-
rione ergo vfq; adriariuitätem C h rifti, generaVionefc qua*
tuófdeam:ïdeft, Iechonias,$alathiel, zorobabel, Äbiud,
Eliachi m, Äzor, Säd0ch,Ä'chimiEliüd,Elea2ar;Matchäh,
Iacob, Iottph vir Mari* j d e qua dominus riofter IefiiS
Chiiftus nafeitur: qToi Iofoph/quartiis decimus cöputatur.
Ergo ne videamuF'vniüs tantum Hebr«* gentis habere
hotitiam, reli<|ua regna, q ü*, v’cl ^uälilfraehtarumjiierint
temporeslhemoremusiTepore Abrah* Nirius tegnabät
iuper Aflyrios: Sicyönius, Eüröpos: apud Aegyptios auté
ttxta decima erat, poteftas,qüam fua lihguä Dy naftian vo-
cabant. Tempöre Moyfi apud Argiuos regnabat ttptimus
Tropas:in Attica Cecrqps'ptimusi apud Aegyp\ios,Cen-
chis duödecimus, qui Sc in mari obrucus eft rübro : apud
Aftyrio^Texus decimüs Agatadis: apud Sicyonios Mara-
ris.Tepbre VeroSalamohis,quando regnabatfoperÏfrael,
apud Latinos Quint9 regnabätSiluius Läfcedenraniis Fi-
ftus: Corinthiis, ttcundüs Oxion: Aegyp'tiorurh, Thebei.
centefimovicefirtiöfextö äbnd iuper Aflyrios, Eutropes:
Athenienfibus, ttcundusÄgafäftus.T empotequó Amon
regnäbät foper Iud^ p& quandoeaptiüitas in Babyloniam
abiit: Mäceaoniis pr*erat Argeus: Lydoram, ’Gyges: Ae-
?gyptiorü,VaFres:apüd Babyloniam,NabUchödonoibrjqui
eos captiuös abduxit-RomänorurnSeStitsSeruius Tullus.
Poft hbs, ImpcratOrest primus» Iuliiis C ^ (ar Fuit qui tb*
tills imperil ohrinuit moriarchiam; iècundus Odauianus,
Iulii Caefäris nepos, quem Auguftum vocant:aquo& nïé-
fis Augüftüs eft vocitatus. Cuius rio'nocfëcimo imperii anno,
LugdunumGalliarum vrbem cbnditam tnaniïeftiïH-
merep'èrimus: qu* pottea illuftrata Martyrum fanguine,
nobilifli manu ricUpatuh
Anrib quadragefimoterio Imperii Augufti, Dominus
hotterIeiusChriitus,Vt diximus,ex virgine Mariä in Bcth-
ieem Dauid bppido» fecundum carKem riat'us eft: cuius
iriimenlum fidus Magi ab Oriente cerneiites, cum müneri-
bus veniut: & pueru mpplicës oblatis donis adorant. He-
rodes verb ob cbelum reghifoiydum Deum Chriftum pet-
iequi n ititu r, paruulbs infantes intèrimin Jpfè 'qupque
poftmódilmiüdicio diuinopèrcuïTuseft.
' Dotninb äütem Deo noftrolefu CKrifto pöèniten’tiarn
£t*dicahte. feäptlfmi gra'tiam tri.buente, vel ccefeftb regnu
cundtisgèritibus pfömittente atqué prodigiä Sc fignä per
populos bperarite: hoé eft, du de aquis vinaprofert dö fè-
bres ëxtingmt, dum Caèci's lütnén tribuit, düm fepuftis vitä
ïeftituit,'dum bbiêflbsabimmuhdisipiritibus librerat,du
leproïbs mifèrabili tiirpentes cute reformat,ac düm alia ii-
gnaftiulta faaehs,maniFeftiffimè iè Deüm populis eftè de-
clarattinludxisirafuccenditürjinüidiaexagitatur.acméns
de fangüinb pïbphetaru pafta, vtiuftum interimar, iniufte
hïolitÜr.Ergo vtvetéru Vatö coplerentüt otacüla,a difcipu-
lo traditur,a ponrificibüs cohdernnatut,a ïüdarisilludituty
cu iniqüis crüciHgitiir,amilitib; emiSofpiritu euftoditur.
His igicuradistenebr* iuper vniueßü muhdüFad* Funr,
& multi couerfi ingemiieentes lefutn ïiliü Dei cófefE funt.
Adprehenfusautem&Ioièph, quieumaromatibuscó-
ditüm ül fiió rüohüménto récondidit,in celïulam inclüdb
tuf & abipfis iacerdbtum principibus euftodituf , maioré
ineumhabentes ï* u ftiam f(v t gefta Pilati ad Tybefium
imperatorem miiïa reFerunt) quam in ipfum Dbminum,
vt cum ille amilitibus, hicab ipfis iacerdotibus euftbdire-
tur: ièd refurgëtè domino,euftodibusvifione angelica ter*
rids, cum nó inüenitetur in tumulo» n ó d e pariètes de cel-
lüla in qua Iofeph tenebatuï, fufpendunturin fublimi,ip-
fè Vetode cuftodia,äbfoluente Angelo, ïiberatur,parieti-
bus reftitutis ift locum fuum. Cumqüe pontifices euftodi-
bus exprobareht, ^ ; fandum corpus ab eifdem ihftantet
reqüirerentj dicunt eis militesi Reddite vos Iofeph,& nos
reddémus Chriftu m: fèd vt verum agnofcimus neque vos
benefadoré Dei,neqj nos filiü Dei reddere nunc vale mus.
Tuncillis confufis, milites fub hacexcufarione liberantür.
Fertut Iacobus Apoftólus, cum dominum iam mortuü
vidiflèt in cruce, deteftatum elfe atque iuraffe, nunquam Ce
comefturum panemnifi dominum cemeret refurgenteih
tertia demum die rëdiens Dóïninil's, fpóliatQ Tartarb cüm
triumpho, Iacobofè oftendens ait; SurgelacobejCOmedé,
quiaiama mórtüisrefurrexi. Hicèftlacbbus Iüftusquem
ïratrem domini hiincupant, pro eo quodlofèphïiieritfili-
us, bxäliavkore progënitus;
Dominicam vero fefurredionèin,de pViiriaFadatri cre-
dimus, honïêprima ficüt mültiputant. Hic e ftd ies réfiir^
redionis domiriinoftri Iefii Chrifti ,q ü én o s proprie Db-
Ih'initümiproïan'^taèius refurredione vocamus. Hicpri-
mü's lücem vidit in prindpio, & hic primus dbminum re-
furgenfem cbntémplari mè'ruitde fèpülchrb. A captiuitäte
vero Hierofblym*‘&defbktibh'ètempli. vfqu'fe ad paffio-
nem domini noftri Iefii Chrifti id eft a '^beriifepfimode-
dm b anrio fupputäntur arihi b c 1 xVrTr.
.^ .e fu rg e n s aucèm Domihüs, per qüadragihta dies curü
difcipulis de regno Dei difputafts, Viubntibus illis in nubê
füfcep tus, eüedufqüe in ccëlos» ad patrisdexteram rèfidet
gloriofus. Pilatus äutem gefta äd Tyberiuih Csfarem mit-
tit,‘& eïtam de virtutibiis ChrifK.quam de païïiorie vel rè-
furredióne eiusinfinuat. Qua: gëfta apud nos hódiereti-
nentur lcripta. Tybërius au tem hoc aa fènaturri rec'cnfuiti
quod fenatus cum ira'refpuit,pro èo quód non ad eüm pri-
mitüs adu'eniÏÏet. Hinc eteriim contra Chriftianos prima
bdibrumgerminapuïlularunt.Pilatusau'tèm hon perma-
hetóiiftpumtüs, pro fu* ittäliti* fcélere, hoc eft pro 'nece
quam in dominü noftru lefinft Chriftuth exereuit, propri-
is fè minibus interficitrqüe Manicheü fuilfe multi putänt,
fecundü illud q? in Euangeliolegitur: Venerüt quidam de
GaliléèiS nuntiantës eij quorum languinem mifeuit Pilatus
cum fitcrifrciis eortim.Sic& Herodes rex,duminäpoftolos •
domini m u r , pereüflüs diuinitus ob tanta feelera, intu-
mefeens ac ïcatés vërmibus; accëpto cultro vt malümpur-
garetp.tbpri* fe ihanusiblu liberaüit.
Beatus Petrus Apöftolusfub ImperätoreClaudioquir-
to ab Aügufto Romani ädgreditur: ibique prsdicans, in
multis virtutibus manifeftiftime Chriftum eftè Dei filium
c'ópröbaüic: ab illis enirn diebus Chriftiani apud ciuitatem
R oniäm'efte cceperünc. Cüautë nomen Chrifti per populos
magis äc'migis dila’taretur,britur cotra hscantiqui lér-
ptntis inu‘idia,& cotiife Impetatoris prscordiis immittit
i*ua nialignitas. Na Nero ille luxurioius, vahüs atq; ifiiper-
buVjVirorum fiiccubä, & rurfus viroru appetitor,matris,fb-
rbruäcprbximarü quarumq-, mulierü fpur dflim9 violator,
ad cbplendam malitiäe fuse molem, primus contra Chrifti
cultü, pèrfècïitibnë excicat in credentes:habcbatn. fecum
Siihoné Magnum, virum totiusmab'ti* & omnis magic*
artisargijmentömagiftrü.Hocelifb per apoftolos domini
Petrum atqj Paulum comotus cotra eo s, quod Chriftum
Hlium pr*dicarent, & idola adprarecontënerent, Petrum
cruce Paulum gladib iubet interfici» Ipfe quoque excita-
tam Iuper fe feditronem fugere tehtans quarto ab Vrbe laa
id e prqpria fe manu interfecit.
T unc ßclacobus frater domini, & Marcus EuangeÜfta,
pro C hrifti homine glorio fo martyrio epronati iiint .Prim9
-tarnen Omnium hanc viam Leuita Stephanus & martyr in*
trauif. Magna poft Iacobi apoftoli necemjud^os calamitas
adfecutaelK Nani adueniente V elpafiano, & templum in-
c'enfiimeft, & ftxcentamillia.Iud*orumeo bellogladio &
fame afFedalunr. Domitianus autem Iècundus poft Nero-
nem, in Chriftianos l*uit: Ioännem apoftolum in infiilam
Pathmbs relegatfti exiliu, &diucrfas crudelitates in populos
agität. Poft cüius motte, beatds loan, apoft. 6c euahge-
lifta de exilio red) it: qui fènex & plenus dief um , perfeët*-
que in Deum vit* viuens,fe depofuit in fepulchro.Hic Fer-
turnonguftate mortem donee iterato dominus iudicatu.
fusadueniatjipFo in Euangeliis ita dicente,fi cum volo mane
re don?cVeriiaih.
Tertiuspoft Neronem, perlecütionem in Chriftianos
Traianus mouet: fob quo beatus Clemens, tertius Roma*
n * Ecclefi^ Epifcop9>paflus eft öc sä&us Sime5,Jdierofbli-
mitan’ Epifcopus, Cleoph^ fili9 proChrifti nomine crucix
fixus adferitur: & Ignati9 Antiochefis Epifcop9, Roma du-
, (ftus beftiis deputatur.H*c fub Traiani réporibus a<fta süt.
P o fthunc ÄliuS Adrianus, imperatorcreatuseft vnde
Sc HierofolymaAelia ab Aelio Adriano vocatur fuccefibr
tilatus d«
Chrilto
feribitad
Tyber. Ni-
cep. lib. :
ïxTer-
I Cap. 2
iß. Petrus
Homam
Niceph.
-If-
G
Simon Ma-
Cap. 2
Mà'rci.-s
Stephani!
pro Chri
ftomoriun-
Cap. 17.
perfccutio-
C*p. 18-
Adrian.iniper.
Niee-
Domipolycat
Lus Nicep.
Irensus-
Nicephor. |
Tritthemi
s fub Do-1 mitiano.
C . I
*Hunc effe
ÉAreop. qui
ad prædi-
cationem
Pauli credlp
nit, dofte 1
ftrant Sta-
pulenfisj '
Caitlmfia-.
^us & Trit-
Abbas Vr
fpergenfis :
polfic falfi-
D
Domitiani» ëo quód earn fépàrâüerir. Poft has verb paf-
fiones fan<ft:öfum,nonFuit fatis patri adüërfç,gentes incre-
dulas contra Chrifticolas excitàflè, niii, commouere t & in
ipfîs Chriftianis fchifmata.Concitat hærcfès,&diilifà fides
catholica, alitetq; difïeritur : nâ fub A ntoniiimpério Mar-
cionitana & Valetitiniana hærefîs infàna fiircëxit : & Iufti-
nusphilofophus poftfcriptos Catholic* Ecclefl* libros,
niartyrio prb Chrifti noniine coronatur.în Afia auterti,or-
ta perfècutionéjbeatifîimus Poly carpus, îoannis Apbfto-
li&Euangelift* difcipulis o&ogefimo ætatis fuæ anno,
velut holocâuftum puriffimum,’ per igneln domino côn-
fècratur.Sed&in Galliis hmlti pro Chrifti nomine font
per martyrium gëmmis coeleftibus coronati: quorum paf-
hortum hiftoriç apud rtos fideliter vfque hodie retinentur.
Exquibus&ille primus Lugdunenfis E cclefi*Photi-
nus Epiïcopus fuirqui plenus dietü, diuerfis afFeëtus fiip-
pliciis, pro Chrifti nomine paftiis eft.Beatiffimus vero I re-
næus huius fucceftor ihartyris , qui àbeato Polycarpo ad
hancvrbèmdireiftus eft, admirabilivirtuteenituit:qitiin
modici tëpotis fpatio, prædicatione fua maximein intégra
ciuitaté reddidit Chriftianam.Sed veniente petfècùtione,
taliâibidé diabolus Bella per tyrannum exercùit, & tanta
ibimùltitudo Chriftianorum ob çonfelfionem dominici
nominis eft iugulatâ,vt per plateas flumina currerét de fàlî-
guine Chriftiartb:quorum nec numerü, neç nomina colli-
■gere potuimusiDominusenim eosin libr'o vit* confcri-
pfît. Beatumlréri*ü diuerfis in fua carnifex præfentia poe-
nisafFeótum, Chrifto domino per martyrium dedicauir.
Poft hune & 48. martyres pafli font, eX quibus primuih fu-
ifîèlegimus Vetium Epàgàtumi
Sub Decib vero Imperatore multa bèlla adueffîim nothé
Chriftianum eXoriuntur, St tanta ftrages de ctedéntib'us
fuit, vt nec nurftèrari queât. Babylas Epifcbpus Antioche-
nus, cum fratribus paruulis,ideft Vrbano, Prilidano,&E-
polono:&Sixtus,Roman* Ecclcf£pifçopus:ô£Lâu e;iti-
us Archidiâconus, & Hippojytus ob. dominici nominis
confeffîonem per martyrium confummatiïunt.Valentini-
anus & Noiiatianus maximi tùnc hæretiçorura principes,
contrafidënofframinimico impellentegrallantun Huius
tempore fèptem viri Epifcopi ordinati ad prædicandum in
Gallias mifïisüt, fîçuthiftoria paflîonis â h ’dri martyris Sa-
turnirii denarrat.ATt enim,Sùb Decio& Gratp confulibus,
(icut fidèlirecordàtione retinetur, primü ac fummü Th o -
lolàna eiuitas S. Saturninum habere coepetatfàcerdotem.
Hi ergo mifli funt: Turanicis,Gràtianus Epifcopus: Arela-
tenfibus, Trophimus Epifcopus: Natbbnæ, |Paulüs Epi-
fcdp,iis:Thôlof*Saturninus Epifcopus:Parifiacis,Dionyfi-
us Epifcopus: Aruernis,Stieinonius Epifcopus : Lemoui-
cinis, Marrialis eftdeftinatus Ëpiftopus.De his vero, bea-
-tùs^f Dionyfiüs Patifiorum Epifcopus, diuerfis pro Chrifti
nomine adfeófciis poenis, præfentem vitam gladio imminente
finiuit: Saturninüs vero,iam fècurus de martyrio.di-
d t duobus presby téiisfiiisrEcceego iamimmolôr,&tçpus
me* refolutionis inftat, rogo vt vlq; dü debitô fine impie-
àm,dvbbis penitusnonrelinquar. Cumque comprehen-
ftis ad Capitolitim ducëretur, rëliârüsab his fblus adtralii-
tur.Igitiircûfèab illis cernerét derelidtum, orafle fèrtur:
Domine Iefu Chrifte exaudi me decoelo fàntfto tuo, vtnu-,
quam Ecclefia de his ciuibus mereatur habere pontifice in
fempitftrnum. Qubdvfq; nunc in ipfaciuitateitaeuehiflè
cognouimus : hic Vero Tauti furenris veftigiis alligatus, ac
de Capitolio pr*cipitatus,vira finiuit. Gratian. vero,T ro phimus,
Stremoniufq;, & Paulus atq; Marrialis, in fumma
fànôtitate viüentcs, poft acqüifitbs Ecclefiç populos, ac fi-
dem Chrifti per omnia dilatatâ, foelici confeflione migra-
runt.Et fie tam ifti per m a rtyriumquam hi per confèmo-
nem relinquetes tétras,in coeleftibus pariter funt côiundli.
Dehotum vera difcipulis quidam Biturigas ciuitatem
adgteftîiSjfàlutare omnium, Chriftum domintyn populis
hunc&uit.Ex his ergo pauciadmodum crêden te s , clerici
ordinati, ritüni pfàllendi fiifcipiunt: & quâliter Ecclefiam
conftfuant. vél omiiipotenti Deofolenniacelebrare debe-
àtit: imbuutur.Sed illis paruam adhuc ædificandi fàcultaté
habentibus, ciùis éuiufdam domum, de qua Ecclefia faci-
ant expetuht.SenatörèsveEovelreliquimelioresloci,fanaticis
erant tune culcibus obligati qui vercredideraht.ex
pauperibus erant, iuxtaillud domini, quod Iud*is expro-
prat dicenSjQuiafoeretrices Sc publicani prçcedëntVbs iri
regno Dei, Hi vero nô obfenta a quo petierât domo, Leo-
cadium qiiendam primum Galliarum fènatorem, qui de
ftirpe VetiiEpagatifuit,quemLugdunipaflum pro Chrifti
nominefiiperius memqrauimus, repererutit.Cui cum
petitionem fuam, Sc fidem pariter intimaffent, ille refpon-
dit:Si domus mea,quam apud Bitüricâ vrbem habeo, huic
dperidigna effet, præftare non abnegarem. Illi aucem au-
dientes,pedibus eius proftrati, oblptis trecentis aureis cum
ditto argeriteo, dicunt earn huic minifterio efle congruam
Q u i acceptis de his trib. aureis pro ,beriedi<Sfcione,clemcter
indulges reliqua,cü adhuc effet in èrrorem idololatriçim-
plicitus,Ghriftianus fadtüs domü foam fecit Ecclefia. Hçc
eft nunc Ecclefia apud Biturigas vrbem prima,miro opere
compofita, & primü martyris Stephani reliquiis illuftrata.
Viçefîmo feptimo lbco,Valerianus St Gallienus Roma-
norum imperium füritadepti,qùi grauèm contra Chriftianos
perfecurioneffi fob tempore cônVbuérunt. Tune R o main
Goffielius, Cyprianüs Garthaginém foelici fàngui-
neillùftrarant.Horumtépore& Chrocusille Alamanno-
rumrcx, commoto‘exercitu, Gallias peruagauin Hic ante
Cnrochus mult* arrogantiæ fertur fui/tt. Q u i cum nan-
nulla inique g;eflifïet, per confilium ; vc aiunt, matris ini-
qu* colledam ( vtdiximiis ) Alamannorü gencem, vniuer-
tts Gallias peruagatur, cundbfque çdes,quæ antiquitus fii-
bncatæ fuerant, a fundamentis fubucrit. Veniensvero Ar-
ueruos, delubrum illud quod Gallica lingua Valid Galat*
vocarit,incenditi diruit, atque fobuertit. Miro enim opere
fadturo fuit atq; firmatum: cuius paries duplex erat. Ab incus
enim demintito lapide, àforis vero,quadris ttalptis fa-
bricatum fuit, habuit enim paries ille craffitiidinem, pedes
triginta. Intrinttcus veto marmore ac mufiuo variatum e-
rat. Pauimentüm quoque *dis marmore ftratum, defoper
vero plumbotedium. *
Iuxta hanc vrbem Liminius, Ânatolianufque. martyres
rëquiefeunt. Ibi Caffius ac Vidtorinus in diledhone Chrifti
fraterno affedhi ttcitati, per efFufionem cruoris proprii,
ccelorum regna pariter font adepti. Nam reFert anriquitas
Vidtorinum feruum fiiilie ante didti rempli ttccrdotis.Qui
dum plerunq;victim quem Chriftianorumvocant, adper-
fequendos Chriftianos adit,Caffium reperit'Chriftianum:
cuius prçdicationibus atq;miracuhs motus,credidic Chri-.
fto ; relidtifq; fimaricisfordibus,ac baptifmoconttcracus,
magnus invirtutUm operatione enituir. Nec multo poft,
per martyrium ( vtdiximus)in terrisfociati,ad cceleftia pariter
regna migraueruut.
Irruentibus autem Alamannis in Gallias, fântftus Priua-
tus Gaballitan* vtbis epifcopus, in Crypta Memmatenfis
montjs, vbiiciüniis orationibiifque vaeabat, reperitur,po-
puliGredonenfiscaftrimunitibnëconclufos.Sed dum o-
ues foas bonus paftorlupis tradere no conttntit, d*moniis
immolare compeflitur. Q u o d fpurCum ille tam execrans
quam refutans, famdiu fuftibus c*ditur quoadufque puta-
returexanimis.Sedexipfaquaffiitione,inrerpofitis paucis
diebuSj fpiritum exhàlauit. Chrocus vero apud Arelaten-
fèm Gallianim vrbem comprefichfos , diuerfis aduedhis
fiippliciisjgladio verberatus interiir, non immeritopcenas
q uâsfanâisDei intulerat, luens.
Sub Diocletiano, qui tricefimotertid loco Roiüanum
rexitimperium grauiscontraGhriftianosperannos I I I I .
perfècutio exâgicatà eft; ita vt quadam vice in ipfo facratif-
fimo die Patthæ, magni Chriftianorum populi ob veri Dei
cultü interficerentur Ebrepote, Quirin usSiftienfiseccle-
fiæfàcerdos gloriosü Chrifti nomine martyriu tulit: que
hgato ad collu molari fàxOjinfluminisgur'giréfæuitia im-
pulic paganoru, Igitur cum cecidiftet in gùrgitê diu foper a-
quas aiuina virtue© ferebatur,nec foibebancaqu* que po-
d9 criminis no premebat,Quod fadlu adinirans m 1 tltitudb ;
populi ëircunftantis delpedtofuroregeuciliû,ad liberâdü
properat fàcertlbté.Hæc ille cernens,nô paftiis eft tt à mar-
tyrio.fobtrahi,ttd eredtisad coelum ocuhsaic,Iefu domine,
quigloriofosrefides addextrapatris,ne patiaris meab hoc
ftadio fembueri,fed fottjpifs anima mea,coiungere me.tu-
Leocïdius
domui
concedit ia
cleüanr.
Cap. ji.
Vâleruni
Jitblioth. Vet.Pa'r.Tom-^-Pars i. N n
P. J4.
Priuatus
maityt.