Piotadius
óccidttui.
B
Cap. zs.
Clalidii af-
'fabilitas.
Cap. iS-
yulfius n
fi8 Óregdrü Twrontnf.
Ërmêbergi
BranichildisaftumaÇap.
31.
Marty nam
‘ Defiderit.
D
Bctherico
fuccelSit Si
fcbatus.
lius Childeberti,nifi cuiufdimhortuhtni.Et Protadiai ipfi ;
quoqüecohfilio àdfiftens, tandem tulïîi Theodorici nio-
urturexcrdms.Qwod cura loco nomine Caraciato Theodoricus
eum exercitu caftra metaflèyhortabatur i Lcudi-
bus fui^vtcumTheodoberco'pacem iniret.Protadittsfîn-
gulos hortabatur vtpïæiium oemmktcfetùr.Theodober-
tus nec procul cum exercitu exinde refidebat.T une o'mnis
exercicus Theodorici inuentaoccafione iùpïa Proradium
irrüünt,dicentes,Meiüs eflè vnumhommemtnori, quam
tantiiinexercirum in periculum mied Prötadiiin tentoriô
Tfaeôdorici regis cum Petro Arclùatrô ad tabulam ludens
iêdebatiqtfem vndique cum iam exercitus circundafièt, 8c
Theodoricum Leudes tenebant neiliacgraderetur, mifit
Vndlcnum,VtlÙ£E iuffionis verbum nuntiarér exercirui, vt
fe de infidijsFrotadiiremôuerent. Vticilçnûs protinusad
exercitum nuncians dmt,Siciubfet dominas Theodoricus,
vtintçrfidatur Protadiusk Irruentesfuper êum in tentoriô
Cegisgladio vndique incidentes Protàdium incerficiunr.
Tneddoberto paceminiuitj&illjefùs vterqueexercicüs rë-
uertitur ad propriàs ièdes poli cædem Protàdiii
Anno xi. regni Theodorici fubrogatur maior dorrtus
DocudiusgehereRomanus, homo prudeûs, itiCundusin
fabulis , ftrenuus jn cun&is> patientiæ dedicus ,pleriitu-
dine confilriabundans.litcrarum ftudiis eruditus, fide pie-
nusvamicitram cum omnibus fedtans, priera exempla me-
tuensjlencm le &patientem huiusgradus àfcenfusofteri-
dit.Sed hoc tantum impedimentumiubebat,quûd làgina
eflèi corporis adgrauatûs. Anno xii. regni Theodorici Vn-
cilærius qui ad mortemProtadii infî'dioft fuerat locutus in-
ftigante Brunichilde pede truiïcato de'rébus expoliatüs
ad dëbjlitâtem perduàus eft.
Vulfiuspatriciusidcmqùe Brunichilde inftigante co n -
filtôiqui in mortem Protadii confènferac, Faunniaco villa
iubente Theodorico bcciditur i &in patriciacumeius Ri-
chomeris Jlomanus generc fubrogatur. £ o anno natus eft
dftconcubina Theodorici filins nomine Meroueus, quem
Chlothaiius de fanéfco lauacro lufcepir., -
Eodem annöTheodoricuS Aridium çpifcopum Lugdü-
henfem,Rogonem & Aeborinum comeftabulum ad fie-
thericura regem Hifpanis direxit,qui exinde Enn'enbergâ
filiameius Theodorico matrimonio fociandam adduce-
rent,Ibique datis ficramentis, ne d Theodorico vnquaro
d regno degiadaretur.iplâmqne accipiunt,& Theodorico
Cabillôno pr*lèntant,quam illegaudehs diligenter i’ufce-
pir.Eadem tàâ ione auiæ luæ Branichildæ virilem coitum
noncognouit. Inftigantibus verbis Branichildæ auiæ 8c
Theudelindsegennanç efficitur odiofir.Poft anni circidum
Theodoricus Ermenbèrgam expo liar am àthefiuris Hifpa-
niam retran(miccit,Bethcricus hæc indignais legationerti
ad Chiotharium direxit.Iegatus Çhlotharii eum Betherici
legato adTheodobertum perrexir. Iteram Theodoberti
legaticumGlothalrio& Betberico legatariis, ad Agonem
regem Italiæaçceiftrunt, &vnanimiter hi quatuor reges
cum exercitu vndique fuper Theodoricum irruunc, v t re-
gnUra eius auferrent>&eum morte dàmnarent, eoquod
tantum de ipfo reuerentiaducebant. Legatus vero Gocho-
rum nàui de Italia per mare Hilpaniam rcuertitur. Sed hoc-
confilium diuino nutunôn forritur effedum, quod cuin
Theodorico compertum finflèt, fortilfime ab eodem de-
fpicitur. '
Ep anno Theodoricus confilio Aridii epiftopi Liigdu-
nenfisperfidi viens ^ & perlüalu auiæ lùæ BrunichilJa: (àn.
d u ra Defidetium dcexilio egrellum lapidarepræcepit t ad
cuius fepukhrum miræ vittutes à dietranfitus lui dominus
integra alîiduitateoftenderedigfiatur y per quod cre-
dendumeftper hoc malbm geftuin regnum Theodorici
filiis fuis fui Ile deftruduim
Eo anno mortuo Betherico Silebutus lîiceeffit inHilpa-
niæ regnum,vir làpiens&per totam Hi(paniam laudabiHs,
valde pie lare plenus. Nam & aduerlus maniun publicam
dimicauitfomtenProUinçiam Gantabriam Gothorum regno
fubegit, quam aliquando Franci poftèderant. Dux
Prancio nomine qui Gantabriam tempore Francorum re-
xerâtjtribueâ Fràncorum regibus multo tempore imple-
ucrat.Sed cum à parte imperii fuerat Cantabria reuocatus,
à Gothic vt lupra legîtur prædcêupàtùr, & plures <Juitares
ab impeJrio Romano Silebutus littore maris abftulic, 8c y 1-
quefiindathencum deftruXinCumqueRöliianiab exercitu
Silebuti tràddarentur,Sifebiitüsdicebatpietare plenus:
Hèu me mKeram cüius tempöre tantifiinguînis humani
effufio fiar,cuicunque poterat occùrrere de morte hbera-
bat.Gonfirmâtùmeft regnum Gothorum in Hilpahia per
maris httoravfque montes?irenæos. _ \ : J||MW
Ago rex Loi^obardoramaccepit vxorem Grimoaldî& Idc Agon
Gund'ôàldi Germanam,nomine Theodilindam ex genele ^eudiiin
Francorum quam Childebeicus habuerat delponlàtam.
Cum eam confilio Branichildæ Poftpoluit, Gundoaldus
cum omnibus r'ebiis feciïm germanam Theodilindam in
Itallaintranftulitj& inhiatrimoniti Agoni cradidit. Gundoaldus
dominain
de gente nobili 'Longöbardorumaccepit vxorem*
de qua duos fihös accepit his nominibüs,Gundobei cumec
Charibertun:. Agorcxfilius Autharii regis deTheudilinda
habuitfilium nômineAdoaldum.&filiam nomine Gunde-
bergam.DumGundoalcliis à Longobardis nimium dilige-
reuxr , fa d io n t Agonis regis & Theudiîindæ, cum iplam
iam zelo tenerent,vbi àd ventrem purgandum in faldeone
fèdebatjlàgitra là'acîus moritur.
Anno xiii. regni Theodorici, cum Thêo^obert'us Beli-
childem habebat vxorem,quam Bru niçhildis d negbriato-
ribus merçatafuerat.Cum eilet Belichildis vcilis 8c à cun- ;
dtisÀuftrafiis vehementer diligeretur,fimplicitate Theo-
doberti hbnefti comportais nihil le minorem à Brunichilde
elle cerrierer,lèd laepiu s per iegatos Brunichildeni delpi-
ceretjdum ab ipfà increpabarur, quodancilla Brunichiidæ
fuiflèt.-tandé his ßc alii s verbis legatis dilcurretibus ab inui-
cem vexarentur,placicum eftincolecenfî&lbznitehfi fieri,
vrhas duas reginaspro pace inter Theodoricum & Theo-
dobertum coniungerenc ad colloquium. Sed Belichildis
cohliliis Auftrafiorum inibi venire diftulit.
Anno xiiiil regni Theodorici heatus Columbanus cre*-
Ue rat jam paiïïm fama ciuitatis fu æ in vniûerlàs Gallias * &
Gennaniæ prouincias, erat que omniuiâ rumore laudabi-
liSjomnium cuira venerabihs» in tantum vt Theodoricus
rex ad eum fiepe Luxouium veniret, & orationum luarum
luffragio om ni cum humiiitatep öfterer. Ad quem fiepilfi-
me cum venirer,ccepic vir Dei eum increpare, cur concu-
binai um adulteriis mifterctur,& non porius legirimi eon-
iugii folaminibus frueretur, vt iegalis proies ex honorabi-
li regina procederet,& non polius ex lupanaribus videre-
tur cmergere. Cumque iam ad viri Dei imperium regis 1er-
mo obtemperaretj&feâb omnibus illicitis lèg regare Ipon-
derec,mentem Brunichildis auiæ fecùndum vetera & d « e -
ftabiliaantiquusanguis adiic, eam que contra virum D ei
ftimulatam lü pe i b îar auileo excitât,quia cernerct viro Dei
Theodoricum obedire.Verebatur enim ne fi abiçélis con-
cubinis régi nam auiæ præficerèr, dignitatis atque honoris
lui modum amputaret.Euenit ergo vt quadam die beams
Columbanus ad Branichildem veniret ( erat enim tune
apud Btucariacum villam ) cumque ilia eum in aula venire
cerneret,fiiios Theodorici quos de adulterinis pertnixtio-
nibüs habebat ad virum Dei adducit: quos cum vidHlèt
ftiftitabatur quid fibivell^fl. Brunichildis a it, Regis lunt
filiiitu eos benediétione roboia. Ait ille : Nequaquam, in-
quit.iftos tegalia fufcepti a fufeepturos fciaside lupanaribus
emerfcrunt.lllaiurens patüulosadimi iubet.Egrcdiens vir
Dei regiam au la m,dum h m i cem tvan li lire t,fragor ex terro-
re inculfit,nec tarnen miftrç fecminæ furorem eompeftuitt
parat quidem inde infidias molirk Vicinis monafterii per
nuntios imperat vt milli CotUm extra monafterii termines
iter pandatur, neque receptacula Monachis eius ,vel cuili-
bet iublidia tribuantur. Cernens beams Columbanus re*
i gios animos aduerfym ft permotos,ad fe(» properat,vt luis
moiu.tis rhiftræ peninâciæintancum frangat. Etant ciiim
tune temporis apud Spiofiam villam publicam, quo cum
iam lofe ocçumBente-Venilïèt,rcgi.nuntiantvvirüm Deiini-
bi elft,nec regis domibus metari veile» Tôe T hèodocieuss
Melius eflè virunv Dei opportunis lubfidiis honorate,
quam dominum èxièruorum eius offenla ad iracûdiâpro-
uocai*e.Iubec ergo regio cultu opportune parare,Deifàmu-
lo dirigerc.Ita.quc venerunti& iuxtaimperium regis ©bJa_
ca of-
Coluban
ult b
nedicere.
■ I I f
fiapbfiram, pfallentiumque orations deditum cum omni
congregatione frattum reperiunt,ficque viriim Deiallo-
quuntuf. Precamur vt non tam regiis, quafei etiam noftris
obedias prxeeptis: grelfufque eo itincte quo primum ad-
uentaftiin locis: At ille * Non enim ( inqujt) reor,placere
conditorifimulnatale folum o b Chrifti timorem teli&um
denuorepedare.Curhque nullatenus cetneret, fibi virum
Dei obedite,reli(ftis quibufdam Bertharius quibus krox a-
nimus inerat3abfcelfit.Hi vero qui remanferanr,viriim Dei
hortantur.vt illis miftr«atur,quod tale opus patrahdum in-
feliciter fueraht reli6ri,eorumqj periculo confuleler, qui li
èum viólentèt nbn abfttaherfent, mortis eos periculum in-,
cürrërè. At ille ft ait iamfièpius teftatum e(Te,nifi vi abftra-
hferetur, non diftefliitum. Illi gèminb vallati periculo,vn -
diqtie vigénteformidine, pallium quo iiidutus erat attiri-
g unt: alii genibus prouoluti ciim lachrymis precahturvt
pro tatitifteleris culpa iHisignbfterëtj qui non liiis defide-^
riiSjfed regiis obtemperarent praecepiis. Vidensitaquevir
Dei.pericUliim fore h fu* veritati latisfaceret, ciim bmui e-
iulatu atqtiè mbérbre egreditiir* deputatis cuftodibus, qui
quo vfque ditionis luas regnb pelleietur, rion eum telique-
rant. Inter quos primus Ragumundus erac,qui eum Nam-
nedis vfque perduxit; Sicqué iregno Thebdbrlci expulfus,
rebta Hybèrniam infulam répedare di Ipbluit. Sed vi nulli
penitusinter gradiendum fitpohtificium nifi permiflual-
tiffimi. Ipft vero fan&us Italiam expetens, mbtiafterium hi j
loco nomine Bobio conftrüens,fan<ft$ conuerlationis plenus
dierum migrauit ad Chrifttircii
Anno duodecimo regni Theodorici Cufti Aleftiiones
vbi fuerat enutritus praecepto patrisfui Childeberti tene-
bat,ad Theobertiim ritu barbaro periiaditur. Vnde plack
turn inter hos duosreges, vc Francorum iudicio finiretur,
Saloifla caftroinfticuunt. Ibique Thtodoricuscum Sca-
rittis vtrumqüë decern millia accedit. Theodobercus veto
cum ma'gno exercicu Auftraliorum inibi prtelium vo-
lens conimittere aggredinir, quod cum vndique Theodoricus
timbre perterritus per padiionis vinculum Allacios
ad partem Theodoberti firmauitj &iam furgerentih ft&
Turenfes 8c Gahipanenfts, quod fiepius repetebat,idem-
queamififlèviluseftjtegceflus Vterque adlèdespsoprias.
His diebiis 8c Alemahni in'pago Auenticenfi vltralura-
hüm hoftiliter jrigrefli lunt,ipuimque pagümpriedantes
Abbèlinus &ErpinuS comites cum caeteris de iplo pago
comitibus cum exercitu pergüntbbuiam Alemannis.'Vter-
que phalangte oidines iungunt ad praclium. Alcmanni
Trahsluranosluperant, plures tarnen eoram trucidant,&
proftèrhunt: maximam partem territorii Auenrieenfisin-
cendiq eoncremantjplurimoram nimium hominum exinde
in captiuitatem duxerunt: reüerfiq; cum praeda pergunt
ad propria. Theodoricus ob hasiniurias demcepsIntegra
alliduicateconfiliu iniebat, quo padfco Theoflobertu poft
fct opprimere, Écanrio Belichildisa Theodoberto interfi-
citur* Theodobertus puellam nomine Theudicliildem
accepit vxoretn.Anno xv. Theodorici legationem ad Glo-
tharium direxic, indicans ft contra Theodobertüt o quod
frater lims elftt j hoftiliter veile aggredi, li Ghlothariusin
folatitim Theodoberti non efler,ducatumDentelini quem
contra Theodobertu cadauerat, fiTheodoricus Theodo-
bettum luperarét, Chlotharius lupenhemoratum Dente-
lini ducatum in luani dicionem rcciperet. Hac conuentio-
ne inter Thbodoricum & Glotharium legatis intercurren-
tibus firmata,T heodoricus mouet exerdrum.
Anno xvii. Theodorici regis Lingonas’de vniiferiis regni
fui prouinciis menft Maio exercitus adunatur, diri-
genlq; p e r Andelaum Nafio caftro coepro Tullumciuita-
tem perrexit.Ibique Theodobertus cum A uftrafiorum exercitu
obhkiu pergens Tullen fern Campaniam, confli-
gunt. Theodoricus fuperat Theodobèrtu,eiulqueexerci-
ram profternit.Csla eft de exercitu eodem prtelio ingens
multitudo virorum fortium.Thebdbberras. terga vercens
per territorifi Metenft veniens,tranfitb Vofigo Goloniam
fugaciter peruenit- Theodoricus pofttergum cum exercitu
inlequens, beatus 8èApoftolicus vir Léonylius MötaofFeniht:
Quicümvidiflèt dap es 8c poculàculrii regio
admîniiftraià, inqüîric quid fibi ifta vellent : diçüntilft, Tibi
à Rege fuerunt direda: Abömïnatus ea ait : Scriptiirti eft,
Muncra impioriim reprobar altiflimus.Nohenim di^nurn
eft vt famuli Dei rhuriëribüs èius polltiantur, qiii non folum
Ibis, verumetiath aliorum habitàculis famülis Dëiàd-
itum denegat. tîis di&is vaftulâ omnia in ftufta difiupta
funt,yinaqueacficeràfblôdiftufa,cæteraque fepärarim d.if-
perla.Pauefadi miniftrirei geftæ calùhiregi nuntiant. Ille
pauore perculfiis cum auia diluculo âd Viriim Dei prope-
rac.Precantur de commilTo veniam ,f t iii pofteriim ejnen-
darepollicentur. His pacatus prorriillioiiib. thoriafteriuiii
rediit,ftd polliciti vadimonii iuran^urh dill ftruatâ violenter
exercentur miferiararb incrementa,foH'taque ä rege àd-
ulteriapatrantur., Qu o a u d ito B.Columbaniisliterasäd
eum obiurgationibus plenasdirexitycbmmiriattirqueëx-
tbnimuniçgtionem,fiemendari dilatando non veÜet. Ad
hæcr'ùrlumpermota Brunichildis regis animumaduerfus
Çblümbaamn excitatVomnique conatuperturbare inten-
dit.oiatqiie proceres aulicbs,optimatesomnesvtregisa-
himiimcôntrà virum Dei^çrturbent:epifcopofqueiblli-
çitare adgtëîïa * vt de eius rèligiöne detranendo, & ftatum
regulaequam luis cuftódiéndam.Monachis indiderat maculaient.
Obtempérantes igitur aulici regis contra virum
Deipemifbant, cogèhtesvtaccederet,acreligionem pto-
baret. A BaâÜs itaquë tex ad virum Luxouium venir, con-
qubftiilque cum eo cur à comprouincialibus moribùs dif-
çeflèrit, 8c intra fepta fecretiorâomnib. Ghriftianis aditus
nonbatéret. B.itaq; Cdliimbâhüs*vterataudax, atq; ani-
movigëns talibüsobiieienti regi refpohdit,Seconlùetu-
diiiêm riohhabërë vtftcülâtium hbminiim &religione a-
lienis, ftmulorum Dei hâbitationis pändatintröitüm : ftd
opportuna aptaqi lbea ad ho<rhabitare pâratà, quo omniu
holpitum aduentus lùftipiatur. Adhæcréx,Siinquit,lar4
git^tisnoftræ munera, & lolum in his lupplementumca-
pere çupis,omnib. ihlocis omnium patebits introitusi Vit
Dei refpondit : Si quod nunc vfqüè lub regalis dilciplindé
habenis cpnftriétum fuit,Violare conaris, bec tuis müneri-
bus.nec quibuftunqj fubfidiis mê foré à te llifteritatum. Et
fi haiic ob caufäiö tu hoc in loco venifti : vt feruorum Dei
coenobia deftf uas regiilarem difciplirtam macules, ftitb
tuirm regriutrt fundituS rditurum, dccum omni propagine
règiaperitUrum, qüod ppftèa rei probauit eüentus. Iain e -
nim temerario coriatu rexrefeôtoriuingrdTus fuerât. His
•ergo territus ditftis foras celer repédat. Duris poft hæc vir
Denncrepationibus d rege arguitur,ftontraquémT h e o doricus
ait .' Martyrii cbtoname ti#i illaturumlperas ,-non
elle tanræ dementiæy t hbc tantum pittarfct (céliis, fed po-
cioris corifîlii le agérè Vtilia patraturum, vt ab omnium lie*
cuïarium moribus difeedat : qtta venerit,ea via repédare
ûudea t.' Aulicifimul conlona vQcevotaptbrampunt, ft
habere i n ^ locis non velle?qui omnibus non focietuï. Ad
hæc B. C™mbanus fe dicit de coetiobil ftptis bon egrëf-
furum, nifi violenter,abftrahatur. Difcelficergo tex,relin-
quehs virum quendàm procerum,nomine Adulfütb.Ià er-
go cum remanfilïet , virum Dei a monafterio pellit, & pce.
nisÿefoneiorie oppidoad exulandumpetducit, quoaduf-
quëex eo regalis tententia quod^oliiiflët,dëcemeret«Poft
rfiæc vir Dei cernens,quod nullis çuftodiis angeretUt,a nul-
lommoleftiamFerfet: videbartt n. ompes in to Deivittüté
flagrare,ideoq; omnes eius db iniuriis ftgreg4>antur,ne fo-
cii culparum forent. Âftendit ergo domimea die in verti-
cem ardui cacuminis mohtis illius, ita enim fitus vrbis ha-
betiir,cum dotnoru denfitaS in diffufq latere pröcllüi ittontis
fitàfit,prorumpens arduain lùblimib.cacuminibuSjiqui
vndiq; ei abfcifî fluminis, Deme alueo vallante nullatenus
commeantibus viam pandit, ibiqi vlquead mediam diem
expedaeffialiquis iter ad monafterium reuertendi prohi-
beat. Et cum nullus contrarius,exilieret, ipfe per mediam
vrbem cum fuis ad monafterium regreditur. Q u o audito
Brunichildisac T heodoricus,quod fcilicetab exilio fë-
uertiflet, atrocioribus iræ aculeis ftimulantur, iubentes
Betcharium comitemattentiusperquirepdumviramdira ». . . . . ... I H H
præfidio, fimulque& Baudulfumquemfuperiusdixeram | gacenfisvrbisepifcopus,diligens vnlitatem Theodorici,
deftinaruntrquo c.um veniflènt,B. Colulhbanum in eccle- odiens ftulritiam Theodoberti, ad 1 heodoricum veniens •
^Z.Biblioth. Vet. Patr. Tom.6.Pars i. • ______________ _________ X x x dixit
G
Al em anni |
valiant.
Theodor’-
pugna.
Theodo