Gregor U Tur/ntenßs
A
: Brunichilduftriane
puenarcnt. Tarnen ab illö loco difcedentès, ir- tuusaic: Liuore d u fanari fiurtw:»'Jibi, lplc‘pecçac» ilo.-
lücrtincin Jomos Lupi.Er direptoomni pr*Sdio,fingctes ftrapoctabit, & orabicpjo ttälgreflbribus: Scitprum, Siciit
ieillüdintheiàuroregistecondere, fuis eüdörnib$ihtule- auis ad occifionemduauseft:&quafiagnuscotonitonnTt,
intédentcs Lüpo minas atq; dicenrés, 'Viüns vittuteni1 den te Ce fine voce, fie non apetuit os mum.In hunldiatione
noftränö euadet. At file cernés ie in dîfcrimine.rüÈatàihtrà iuJiciumeius fublatuméft. Geheiationé eiusquisenarra-
vrbis Lugduni claaati mütos coniiigi lira. ad Güthcramrtu bit! Dominus exeraimnm nomS eins. De hoc &; Iacob lUe
regemcohfugii Aqnobenignefiiicepiuscüêôlatuit,ex- j ddcui’ teiaaasvcnifiegeherarion ,mnUahli^ii| Judiber
Altcrcatio
cum ludço;
ß
Deus An-
drogynus
à Trifrueg.
pedlans vtGhildebértusadfigltitmmperuenirctîètatémi hciiaiàhé,qüafiadipfiim Chnlbimfilium Deiloqtiens,
r Igitut Chfipcticus rex, cüm adhiic apùd filpradiiai vil- ait, Adoràbfit te filij patris tui. Càtulus leottis luda: de gerlavnmoratetur,
impedimentamouéripræcipiens,Patifios \ minefilii'miafcendifti.reçubansdor^iftl.quafilco.quali
venire diipohit. Ad quem cü iam Valedidlurus accederem, I catùlusleopisiqùisiufcitabircumrPulchrioi'esocuIieujs
Iudæus qhidam Prifcus nomilie, qui t i ad Ipefcies coemen- vino,&denteseiuslaaecandidiores.Quis,tnquit,lulci-
das iamiliariierat,aduenit. Cuius cieiarie rex blande adpre- tabiteum.Etlicetipfedixerit.Poteftatemhabeoponendi
henfa manu,aitad nie dicens, Veni lacerdos Dei>& impone
man um fiipef eüm.Illö autem rènitéte, ;ait rex O mens dur
a ^ generacio feifcpér incrédüla,qüæ no intelligit Dei film
iibi prophetarurrivoCibusrepromillum : non intelligit ec-
dciiaftitamyfteriairi fiiis làcrificijs figuratä Hæc eödicéte,
iudaeusaic, Deus non eget cöriiugio, riequc prole ditatur,
neqde vUum conlörteiii rigni habere patitur.qui perMoy-
fin aitjVidete, videte qiiiaego film Dominus, 8c abiq; me
non eft Deus. Ego ocddam,& viuere faciam: percutiam, &
ego lànabo. Ad hæc rex ait, Deus ab Ipiritali Vtero filiü ge-
nuit fempiternum, no ætateiuniorem, ho poteftate mino-
rem, de quoipfe ait, Ex vtçro ahtelucifcrü gehuite. Hunc
ergo ante feculanatum, in nouiflimis feculis mundo mißt
fànatorcm,ficut ait propheta tuus, Mißt verbum fiium, &
lànauiteos. Quodautemais, quiaipfenongeneret,audi
prophetam tùû dicentem ex voce dominica:Nunquid ego
qui alios parère fado, ip fe non pariam? hæc » nim de popu-
iô qui in eurà perfidem renafiitur ait. Ad hæc.Iudæus re-
fpondit, Nunquid Deus homo fieri potuit,' aut de muliere
nafei, verberibusfubdiîmortc damnari? Ad hæc regé taçé-
te, in medium me ingerens dixi j V t Deus Dei filius homo
fierct, nô fiiæ, fednoftræ neceffitatis éxtitit caülà. Nain ca-
ptiuum peccato hdmineni, & diaboli feruitute fubieâum
redimere no potuCrat, nifi hominé adliimpfilfet. Ego vero
non de Eüangelicis&Apôftbloquçnoncredis,fed de tuis
libris teftimonià prçberis.proprio te mucroné confodiam,
ficut qüöiidä Dauid Goliam legitur trucidaffe. Igitur qüod
P , Deus homo fütürüs effet, aüdi prophetam tuunv.Ec Deus,
chriflipr»- .inquit,& homo,&quis cognouit eum? Et alibi* Hic Deus
bami nati- /nbfter,&nonreputabitur:fiiusprætereüm,quiinuenito-
mrié viam feienriæ, & dédit illam Iacob pifero ßio.& Ifrael
dile&ö luo : poft hæc in terris vifiis eft , 8c eum hominibus
conuerfàtus éft.Quod autem de virgine nàfcKUt,audifimi-
liter prophetam tuüdiccnté, Eccevirgoin vtero côcupiet,
& pariet filium, & vocabitilr nomé eius Emmanue l, quod
eftinterpritatum, NobifçuDeus. Quod verberibuslub-
di,quod c laqis adfigideberet, & àliis iniuriis.vel fubiacere,
veladfici,alius pröpbetaait : Foderunt manus meas & pedes
meos:diuiièruntfibi veftiméta mea,&c. &iterum,Dc-
derunt in efeam mea fel, & in fiti meâ potauerût me aceto.
Et quod per ipfiim crudis patibulum labentem mundum
& diaboli ditioni fiibicdtum réftitueret in regnp fiio, idem
Dauid ait, Dominus regnaqit à Hgno. Non quodantea no
regnaueritapud patrem fed fiiper populum quem à diaboli
feruitute liberauerat,rude regnuaccepit Iudçus ad hæc re-
ipondit:.QuæDeo fuit necelntas vtiftapateretur?Cui< go,
Iam dixitibi, D. us hominem creauitinnoxiü, fedaftufer-
pentis circûmferiptus, præuaricator præcepti faâ us eft: &
ideo àfede Paradifi eieétus, mundanis laboribus députât®
anima meam,& poteftaté habepiterum lumendi cam, tamen
Paulus Apoftolus ait, Qui non crediderit quod Déus
ilium fiifeitauit à mortuis, fàluus eflè non potérir. Hæc &
alia nobis dicentibus, nunquam compunétus eftmifi'rad
credendum. Tune rexfilente illo, eu videret eü his fermo-
nibus non compungi ad mè cbnùerfiis, poftulat vt accepta
benedidione dife edetetiaitenim, DicanJ,inquit, fibio fej
cerdos, qüod Iacob dixitadangelü qui ei loquebatur, Nô
dimittamte nifi benedixeris mihi. Et hæcdicens.aquam
manibus porrigi iubét:quibus ablutis,fàda oratione, acce-
pto pane,gratias ûeoàgêtes,& ipli accepimus & régi por-
reximusjhauftoque mero Valde d}centes,difecffimus,Rex
veto afeenfb cquo Parifios eft regrcllus, cum coniuge&fi-
lia,&omnifàmiliafiiaï f ' v .
FuitautemapudvrbeNicenfem eo tempore,Holpitius
reclaufiis magnæ abftinentiæ ,■ qui éonftridus catenisad
purum corpus fèrreis, induto defuper cilicio, nihil aliud
qua^n purum panem cû paui is da&ylis comcdebat. In die-
bus autem quadragefimæ, de radicibus KerbarüÆgyptia-
rutn, quibus erémitæ vtuntur, exhibé tibüslfibinegociato-
ribus alebatur. Et primû quidé iusin quo coxerant hauries
ipiàsfiimebat inppfterum. Magnas enim per eum Domi-
nusvirtutes dignatuseft operari. Nam quodani teihpore
; reuelâte fibi fpiritû fàndo aduentüm Lpngobardorumin
GalliaS, hoc modo prædixit:Vehient,inquit,Lôgobardi in
GalliaS, & deuaftabunt ciuitates feptem eo q» incréuerit
malitiaeorumincon(|feduDomini quianùlluseft intelli-
gens, nullus eft qui faciat bonum, quoiraDei placetur.Eft,
ni omnis populus infidelis i periuriis deditus, furtis obno-
xius,in homicidiis prpptus,à quibus nullus iuftitiæfrudus
vllatcnus glifeit: non decimæ dantur,noh pauper ialitùr,nô
tegitur nudiis, non peregrinus holpitio recipitüf,aut cibo
fufficienti fetiatur: iaeo hæcplaga fiiperuenit.Nuncautem
died vobis, congerite omnèm fiibftantiam veftfàm intra
murorum fepta,he aLongobardis diripiatur:dc vofiplds in
loris firmiffimis cômünita.Hæc eo loquéte, omnes obftu-
pefa&i,& Valedicentes.cum magna admiratione ad^ppria
fimt regrefti.MonaChis quoquedixit,Abicedite &vosd
loco, auferehtes vobifeum quæ habetis : ecce enim appro-
pinqüa t gens quaprædixi.Dicentib.autem illis ,N on relin-
quimus te fendimme pater, ait, Nolite timere pro me : fu-
turumeft enim vt infei âht mihi iniurias, fed nô nocebunt
vique admortem. Difeedentibus autem Monachis, vénit
gens ilia; & düm cunda quæ reperit vaftât i peruenit ad lo -
cum vbi iàndus Dei reclaufiis erat. At ille per feneftiâ turns
oftendit feeis.Uli vero circumeuntes türrerü,aditum
per quem ingrederentur ad eum inuenire non poterant.
T une duo afeendentes detexerunt tedum, & vidantes eü
cindu eaten i s, ind u turn que cilicio dicunt, Hic malt radbr
Cap. 6.
Hofpitiui
aducntui
Longobai
dotum pi
dixit.
eft:qui permoné vnigeniti Dei Chrifti, Deo reeonciliattis eft &Homicididm fecitûdeo iu his ligàminib.vindüs tene-
eftpatn.Iudæusdixic°NôpoteratDeusmittereprophetas -tur:vpcatpquemterprete, feifeitanturabco^UîdnMlife-
aut apoftolos,qui eum ad via reuocarétiàlutis ,nißipfe hu- j_ cerit,vt tali fupplicio arda.retur.At ille fàtetür,fe hotnicida
miliatusßüflctin carneîAdhççego,Aprincipiogcn®Içm- . elfe, pmnilque criminisréum. Tunevhüsextradogladiq,
! per deliquit humanum : que nunqua terr u i t nec mbmerfio yt incapiit eiaslibraret,’dexterainiproidu fûfpenfedin-
diluuij,necincédiü Sodomæ, necplagæÆgypti,necmira- guk,nfp^eamadfepotuftreuocare.Tunegladiü&xans,ter- I culum maris IordaniFq; diuifî, qui femperlegiDei reftitit, ræ defecic Hæc videntés focij eius; clàmôrem iri coelum de-
! prophetis noncrcdidit:& non folum non cfedidit, verum derunt, flagitantes i (alido, vt quid agi oporteret, clâmcn-
| ctiam ipîbs prædicatores goenitentiæinteteuiit. Ideo nifi ter iqfinuaret. Ipfeverpimpöfitoi^utisfignö , brachium
! ipfead eum defeendiflèt,redimere,l^ec explere nô poterat fenitati reftitüit.Ille autem in eodl lococouerfiis’, tôluratp
■ alter:cuius nos natiuitate renati, bapvtifmoabluti, vu^nere capite fideliifim® monachus nue Habetur. Duo vero _ ces
curati,rèfurredione credi,afcenfipne glorificad fiimüs. qui eum audierunt,incolumespatriæredditifimRqui vero
Quod autem morb: s noftris mederi véiums erat /^ppheta { contépfer unt præceptumeius miferabiliter in ipla prouin-
Hofpitij
pereuflo
manus û
Olco bene-
difto (ana-
,uinfuin9.
Cicasilluminatur.
ca fana tur.
i Wottispn
I Cognitiû,
Hijl. Franc, Libèr FJ. 46 ƒ
cia fiint defundi. Multi autem exipfis à dæmoniis céiyt-
pti,clamabant: Cur nos fende & beatiflime fie crucias 8c
inçendis? fed impofita eis manu,muhdabateoSi Poft hæc
homo erat Andegauenfis incola , qui per nimiam febrem
eloquium pariter auditumq11 e perdiderat. Et cum de febre
conualuifle t,lurdus permanebat ae mutus. Igitur diaconus
ex prouinciailla Romain diredus eft, vt beatorum Apo- j
ftolorumpignora, vel reliquorum fendorü qui vrbemilla i
muniunt,exhiberet. Qui cum ad parétes infirmi illins per- ;
ueniffe t,rogant vt eum lïbi comité i tineris fiimere dignare-
tur, confiuq» fibeatiifimorum Apoftolorum adiret fepul-
chra, protinus poilèt adfequi medicinam. Euntibus autem
illis, vénérant ad locü vbi beatus Holpitius habitabat.Quo
làlutato acdeofeulato, caufits itineris diaconus pandit,ac
proficifcile Romam indicat, fefeq; his qui lando viro de >
naucleris amici effent cpmmendari depofeit. Cumque
ibi adhuG moraretur,fenfit vir beatüs perlpiritum Domini
adelfe virtutem.Et ait diacono : Infirmü qui cornes tui nüc
eft itineris,rogovtmeiseonlpedibusrepræfentes; A tille ;
nihil môfatiis,velpciter ad metarum vadit, inuenitq; infir j
mumfebreplenum,quipernutumaures filas dare tinhitü |
indicabat: adprehenlumq, ducit ad landum Dei. Àt ille
adprehcnlà [manu CælâEi«e,attraxit caput illius in feneftrâ, i
afiiim ptoq; oleo benedidioné fàiïdificato, tenens manu
finift ta linguam eius,Qri vertidq; capitisinfundit, dicens:
In nomine Domini mei Ielu Chrifti aperiantur aures tuæ,
referetq;;os tuum virtusilia quæ quondam ab homine fur-
do & muto noxium eiecit dæmonium. Et hæc dicens in-
terrogat nome. Iüe vero clara voce ait: Sic dicor. Cum hæc
vidillet diaconus,ait: Gratias tibi immélàs refero Chrifte,
quitaliaperferuum tuum dignaris oftendere. Quærebam
Petrum.quçrebam Paülum>Laurétiumq;,Vel reliquos qui
Romam próprio cruore inluftran t : hic omnes reperi, hic
cundos inueni. Hæc eo cum maximo fletu & admiratione
dicente,vir Dei omni intentipne vanam vitans gloriam,
ait:SiIe,file diledifïïme frater,nô hæc ego faeio,fed ille qui
mundum ex nihilo côdidit, qui pró nobis hominem fiifei-
piens.cçcis vifiim,lurdis auditum,mûris prçftat eloquium,
qui leprolis cutem priftinam,mortuis vitam,& omnib.in-
firmis adfluentem medicina indulge t. T une diaconus gau-
dens,& Vale dfcens,abfeelIitciimcomitibns fiiis. Quibus
difeedentibus, homp quidam Dominicus (fie enim erat viro
nomen)k natiuitate cæcus,aducnit ad iftius miraculi vir-
tutem probandam.Qui dum in monafterio duobus aut tribus
menfib. refideret, oration i ac ieiuniis vacans, tandem
voçatcum ad fe vir Dei,&ait: Vis recipere VifiimfCui ille
ait: Volütas,inquit,mea erat,ignora cognofcere.Nam quæ
fit luxignoro. Vnum tantum feio,quod ab omnib.conlau-
datur: ego autem àb'initio ætatis meæ, vfij; hunc videre nô
merui. Tunc cum olebbenedidpluperoculos eius crucé
landam faciens,ait : In nomitie Ielu Chrifti redemptoris
noftri,aperianï ur oculi tui.. Et ftarim aperri fiint oculi eius:
& erat admirans,cerné(q; magnalia Dei quç in hoc mundo
videbat. Dehinc mulier quædâ, quæ v t ipîà reclamabat, tria
Hâbés dæmonia,ad eum adduda eft: quam cum tadu lacro
benedixiflet,atq; ex oleo làpdo crucem frontieius impo-
fiiiftèt, eiedis dæmonib.pu rgata difeeflit. Sed & aliâ puellâ
ab Ipiritu immundo vexatam, benedidione iànauit. Cum
autem iam dies obitus eius appropinquaret, vocauit ad fe
præpofitum monafterij,dicens: Exhibe ferramétum,&in-
rumpe parietem, & mitre nuncios ad epifeopu ciuitatis, vt
veniat ad me.fepeliendû.Die n.tertia ab hoc egrediotmundo,&
vado in requiem deftinatam,q mihiDominus repro- j
forabanr,euanUcrunt.Adüeniens autem  uftadius epilco-
pus beatum corpus ftudiofiffimè fepulruræ mandauit.Hçc
omniàab ipfius dre cognoui,quem iiiperius mu turn & fut-
dumabeolàhatumexpolui : qui milita mihi & alia dê eius
vircütibüs narraui t, fed prohibüit me res ilia loqui, quia aü-
diui vitam ipfiiis à mulris fiiilfe co n feriptain. '
Eo tempore FerreolüS Vcecenfis epifeopus,ihàgnæ vir
lànditaris,obiit plenus làpienriâ & intélîedu: qui libres a-
liquos epiftolarum,quafîSidohium fecUtus,copofuit.Poft
cuius obitum, AlbiriusexpræfedP per Dynamium redo-
reili proüinciç extra regis cbnfilium fiifeepit epifeopatum:
qub non ampHus qüam tribus Vtens hienlibus,ciim ad hoc
caula reftirinet,Vtïemoueretur,defundus eft. Ioiiirius ite-
rum qui quondam prouinciæ redor fuerat, regium de çpi-
lcopatupræceptümaccipit. Sedpræueniteüm Màrcellus
diaconus,F,eIicis fei^tbris filiul Quiconuocatis compro-
iaihcialibus, per confilium Dynamij epifeopus ordinatus
eft. Sed & iplbvi piillànis,deinceps à Iouino,vt remouere-
tur, conclulüs in ciUit'ate, Vircute fedefenlàre nitebatur:
fed cum non valeret,muneribus vidt*
Obiit &Eparchius iredaufus Engoiifiherifis, Virmaghi-
ficælànditatis,perquem Deus multa miracula oftendit;
de quibus relidisplurimis, paucaperftringam. Petrogori-
cæ vrbis incola fuit,fed poft conuerfionèm clericus fàdys,
Èngolilmam veniens.cellulamfibiædificauit. In quacoller
dis paücis monachis, in orationemorabatur affidiie i & fi
ei aliquid auri argétiq; offerebatur,autin necelfitatib. pau-
perum.aut inredemptione captiuorumdiftribuebat Panis
idtellula'iliaeoviuentecqdus hunquâ fuit, fed àdeuotis
cüm neceffijas exegilfer,inferebatur: Magnam n.cateruam
populorum de oblationibAieuotorü redemi t : puftularum
ihalarum venenum cruci sfigno læpe comprelfit:dæmonas
de obfelïïs corporibus oratione abegit: & iudicib.plerum-
que vt culpabilib. ignofeerent, dulcedineprofiifà impera-
uit potius quam rogauit: nam ita erat dulcis adloquio, vt ei
negare non poflèn t,cum fiiilfet indulgenriam deprecatus.
Qiibdam vero tempore dum pro fiirto quisad pendendü
deduceretur,qui &in aliis mulris feeleribus ta in fiirris,qua.
ih homicidiis acculàbaturab incolis criminofiis,& hæcei
nunciata fuiliènt,mifit monaChum fiium ad deprècandum
iudicem.vt leil. culpabilis ille vitæ concederetür. Sed iniul-
tante vulgo atq; vociférante,quod fi hic dimitteretur,heq;
rcgioni,neq;iudici poflît effe conlultum, dimitti non potuit.
mifit. Hæceo dicente,mifit præpofitus àd epifeopp ciuitatis
Nicenfis,qui ei hæc nunciarent. Poft hæc Crelcens qui-
dam venit ad feneftram, 8c videns eum catenis vindü, ver-
mibus plenum ait: O Domine mi, qualiter tam valida tor-
menta tolerare tam forticer potes r'eui ille ait : CÔfortat me
ille pro cuius nomine hçépationDico autem tibi,quia iam
abloluor ab his vinculis,& vado in requem meam. Adue- l
niente au té die tertia,depofiiit catenas quibus vindus erat,
&proftrauitfein oratione m :&cü diurilfime cum lachry-
mis oralfet,collocans fe fiiper feamnum,extenfis pedibus,
eleuatilq, ad coelum manibus, gratias’agëhrDeo, tradidit
Ipiritum Et ftatim omnes vermes illi qui làndos artus per-
In terra extenditur,akl trocleas virgis ac fiiftibus cædi-
tur,&patibulo condemnâtur. Cumq; moeftüs.monachus
abbari renuncialïet: Vade,inquit,attende àlbnge,quia fei-
^to quod quem homo reddcrenoluic,dominus luo munere
donabit. Tu vero cum eum caderevideris, protinus ad-
prehenfiim adducito in monafteriiim.Monacho vero iulîà
cqmplente,ille profternitur in oratione : 8c tam diu in la-
chrymisàddominumfuditpreces,quoadufq; difrupto o-
bice cum catenis terræ reftitueretur adpéfiis. T une mona-
chusadprehenlîim eum,abbatis côlpedibus incolumem
repræfentat.At ille gratias Deo agens,comitem arceflîri iu-
bet,dicehs:Semper me benigno anim o lolitus eras audire»
fili dileétiffime,& cur hodie induratus, hominé pro cùius
vita rogaueram,non laxafti? At illè: Libehter te,inquit,audio
fan été làcerdos : fed infiirgente vulgo,aliud fàcere non
potui, timens fiiper me fedirionem moueri. Et tu : Tu, in-
qUit,me non audifti: Deus aüt audire dignatus eft: & quem
tu tradidifti morti,illfe vitç reftituit En,inquit,coram te ad-
ftatlànus. Hæceodicente,profternitûrad pedes comiris
ftupenti s,quod videbat viüerc quem in morris interim re-
liquiflét. Hæc ego ab ipfius Comitis ore cognouùfed & alia
multafecit,quæinfequilongumpUtaui. Poft quadraginta
quatuor Vero annos redufionis luæ parumper febre pullà-
tüs,tradiditlpiritumkProtraélufq; à cellula,fepulturæ man?
datus eft. Magnus autem Conuentüs,vt diximus,de redem-
ptisjin eiusprocelfit exequiis.
Domnolus Vero Coenomannorum epifeopus ægro tare
coepif.tempore enim Chlotharij regis apiid Parifios ad ba-
filicam lânéli Laurentij gregi monafteriali præfuerat, fed
quoniam Childebetto feniore viuente femperChlo thario
régi fidelis extirit,&nuncios illius ad fpeculandum mifios,
crefcrius
De tranîitu
Eparchius
infirmos faoiacoslibc
Vinftns E-
parchij o: