Domnolus
Coenomî-
û Epif-
B
Cap. ia.
mentorum
templiD.
Cap. ir*
Dynamîus
nfidiatur
Theodoro.
MalOlic
partem re-
dicat Chll-
dcbertus.
D
Gundulfus
aathoris '
auunculus.
crebrius occulebat,præ ftolabatur rex löcum in qiio potifi-
catus honorem acciperec. Migrante aùtem Atiehiorienfis
ciuitatis pon tifice, iftü iliac dare deliberauerac. Sed beams
Domnolus hæc aiidiens, ad bafilicafenôti Martini antifti-
tis,quo tune Chlothatius reX ad oradoné venerat,àcceifit,
& noófce töta in vigil iis, excubans, perpfiores quiadèrant,
régi iuggeftionem intulit, vtnonquan capciuus abeius e-
ïongareturafpcdbi : neepermitteretfimplicitatéilliusinter
fenatores fophifticos ac iudices philolophicos fatigari,
adferens hue locum humilitatis fibi elfe potius, q honoris.
Ad hçcrexaiinüens migrante InnocentipCoenomannoru.
Epilcopo; iplïun Èccïefiæ illi antiftitem deftinauit.Iam ad-
iumpco epiieopatti, talem fe tantumqj præbuit, vt in fum-
mæ fen&itatis culmen eue&us, debilivlu greiïuum , cæco-
reflitueretvilîim. Qui poil viginti duos epifeopat9 annos,
duin fe cernèretmorbor^io calculoque grauifliraefati-
gari, Theodulfum abhatem in locumtiium præelegit: c ui9
adfenftii rex præbuit voluntatem: led non njultû poft tempus
mutata fenténtia, in Badechifilum domus regiæ maio-
rein transfertur eledio.Qui tonluratus gradus quos çlerici
forciüntiïr, afeendens, poft quadraginta dies migrante fi-
cerdoteïucceffit. r
Hisdiebus balilica findi Martini à foribus effrada fuit.
Qui ponentes ad fèmeftràm abfidæ cancellü, qui liiper tu-
m ni um cuiufila defundi erat afeendentes per eum,elFrada
vitreafunt ingreffi : auferentefq; multum auri argentique,
& palliorùm holofericorum, abiërunt, non metuerites fii-
perlàndum fepulchrum pedem ponere, vbi yix vel os ad-
plicare præfumimus. Sed virtus landi voluit hac temerita-
tem etiam cum iudicio manifeftare ternbili,nam,hi perpe-
trato feelere ad Burdegalenfem ciuitatem venfentes, orto
fcândalo, Vnus alterum interemit : ficque parefado opéré,
fur cum repértumëft :ac dehofpitali eorum argentum cornu
ni mm, & pallia liint extrada. Quod Cu régi Chilperico
nunciarum fuilfet, iuflit eos alligari vinculis, ôc fuo i. ofte -
étui præfentari.Tunc ego metuens, ne ob illius caufàmho-
mines morerentur, qui vities ih corpore pro perdicorü vita
læpius depreCatus eft, epiftolam régi precationis tranfinifi,
ne nobis non;accùfintibus ad quos prolècutio pertinebat,
hi interficerétun Quod ille benigne fulcipiés vitæ refti tliit.
Species vero quæ diflipatæfuerânc, ftudiofilfime compo-
nens, locolando reddi præcepit.
Apud Malfilienlcm verovrbcm Dynamius redorpro- |
uirici£,gcauitermfidiariThcodöi:o Epilcopo ccepit.at ille ;
âd regem properare dilponens, cô prenenfus àb eo,in medio
ciuitatis tenetur,&grauiteriniuriatus, tandem laxatus
eft. Clerici autem Maflïlienlcsdolü cum Dynanvo molie-
bantur, vtab epifeopatu eiieeretur. Sed dumadregé Childebertum
ambularet cum Iouino ex præfèdo à Gunthcra-
no rege detinerï iubetur.'Quod audi en tes Maflilienles clerici,
gaudio magno repleti, quodiam teneretur,iam depu-
taretur exilio, quod iam in hoc resperftitiiïet,vt nunquam
Mafliliam reuerteretur, domos Eccleliæ adprehenduijt,
minifteria delcribunt,regeftoria référant, promptuaria ex-
poliant, omnelque res Ectlelïæ tanquam fi iam mortuus j
eilet Epiftopus, peruadunt, diuerlà criminâ de pontifice
proloquentes, quæ fallà, Chrifto aulpice, deprehendit.
Childebertus yeropôftquacü Çhilpérico pacincàtus eft,
legatos ad Gunrhçtamnum regemittit, vt medietatéMafi
filiæ. quam ei poft obitum patris lui dederat,reddere debe-
ret, Quod fi nollet.noueritfe multa perditurum pró partis
illius retentione. SédjLlle çü haec reddere nollet,vias claudi
præcepit,vt nulli per regnum dus tranlèundi aditus pande-
retur.Hæc cernens Childebertus Gundulfum,exdome-
ftico duce fàôto de genere lènatorio,Mafliliam dirigit.Qui
cum no auderet ambulare, iam per Gunthcramniregnum
Turonos venit. Qùem ^enigne lulceptum, recognolco
matris meæauunculum elle, reteritumq; mecum quinque
diébus, impofitilque necellariis.abire petmifi/ Illëverp
progrefliis, Mafliliam ingredi obfiftente Dynamio non
valebat.Sed necepifcopus qui iam tue aim Gunduifo venerat
in Ecclefiania recipiebatur. Dynamius autem vnaeu
clëricis, portas oblèratvrbis, infultanspariter ac vtrun que
delpiciens,Epilçopû Icilicet & Gundulfum. Tandé ad colloquium
ducisadlcitus, in bafiliçam beati Stephani q vrbi
1 eft proximaj venit. Ôftiarij enim euftodiebantædis ingrefi
lùm, vt incrôeunte Dÿnamiô, vàluæ prbrinus clatideréuir.
Quo fa&ô exclu læ arm at or ü tutbæ poftJDynaiîliü ingredi
nequiuerünt. Qüo non intelligente » dum diuerlà inter le
fuperaltariü conferunt, recedentes ab altario, lalütatoriu
ingrediuntur.Introeuntes cum hisDynamiurri nudatum^;
iam à fiiorum folati o terribiliter incrcpanc. Fugatilque ià-
tellitibüs,qcùm armis eo adduifto circunftrepebant fenio-
res ciuium ad le dux vna cum Epifcopo collegit, vt ciuitatë
ingrederetur. T une Dynamiusnçc omnia cernens,veniam
petens datis duci multis muneribus,reddito e tiâ làcramen-
to,fe fidelem Epilèopo deinceps regiquefüturum, fiiis in-
dui tur ind umentis. T une relêratis tam portarum quam là-
crarum ædium valuis,ingrediuntur vtrique ciuitatem, dux
Icilicet 5cepifiopus,cumfignis & laudibus diuerfilq; honor
û vexilius. Clerici autem qui Icëleri huic mixci fuerant,
quorum caput Anaftafius abbas, & Proculus presbytere-
rant,intra Dynamij te6ta confiigiunt,petences ab eo opem
refugij à quo fuerantincitati. Multi tamen epru p idoneos
fideiuflores dimifli, ad regem iùlîï fimtambulare. Interea
Gundulfus fiibmgata emirate in Childeberci régis ditioné.
reftitutoquein locum fimmantiftite, ad regem Childeber-
tü regreflus eft.Sed Dynamius immemor fidei quam Chil-
debertbregipromilerat ,adGunthcramnum regem nuncios
dirigitdicens, quod partem fibi debitam ciuitatis per
Epilcopum perderet : iysc vnquam Malfilienfèm vrbé luo
potiretur dominio,nifi hic euellaturab ea. At ille iracômo-
tus, iubet contra fas religionis vt pontifex fiimmi Dei, ar-
btatus vinculis fibi exhiberetur, dices, Tisudatur exilio ini-
micus regrii noftri,ne nobis nocerea'mplius valeat. Sed cü
Ep fcopus de his lulpe&useflet ,nec facile poflètab vrbè
erui,aduenit feftiüitas Dedicationis oratorij rùris lubur-
bani.Cdq; adhæcfeftaegrefliis ciuitatë,propefâretjlubito
armati tu magno fremitu ab occuïtis infidiis Icatentes làn-
âum valiant antiftitem: deieëfcumqüè ab equo,fogant om-
nés comites eius, 1èruientes alligant, clëricos cædunt, ip-
fiimq; fiiper milerabilem im ponentes caballû,nullude fiiis
fiquipermittentes, ad regis deduciint prælèntiam.Cumq,
per Aquenlèmpræterirent vrbem,Piencus Epilcopus loci,
condolens fratri, datis clëricis ad folatium, impofitilq-, ne-
ceflàriis jabire permifit. Dum hæc agerentur,clerici iterum
Maflilienles domos Eccïefiæ relèrant, arcana rimantur, ôc
alia delcribunt, alia fuis domibus inferunt. Epilcopus vero
ad regem deduftu s, nec culpabilis inu en tus, ad ciuitatë fii-
am redire permifllis , cum grandi eft à çiuitatibus laudefiifi
ceptus. Ex hoc autem grauisiriimicitia inter Guthcramnû
regem, & Childebertum nepotem fiium exoritur, difiu-
ptoquefoedereiibiinuiceminfidiabantur. -
IgiturChilpericùs,rexcernens has dilcordias inter fira-
trem ac nepotem fuum pullulare, Defiderium ducem euo-
cat, iubetque vt aliquid nequitiæ inférât fratri A tille com-
mptoexercitu, Ragnoualdo duce fugato, Petrogoricum
p eruadit. Ex aëto que làcramento, Aginnum pergit. hæc au-
diens vxoiRagnoualdi,quod Icilicet fugato viro fiio.hç ci-
uitatesin poteftatem regis Chilpericiredigerentur, bafili-
cam lànëti martyrisCaprafij expetiit.Sed extrada exinde&
Ipoliata facilitate acfolatfo famulorü, datis fi’deiuflbribus
Thololàm dirigitur : ibiq, iterüin bafilica fiinëti Saturnini
ingfeflà refidebat. Defiderius vero cunëtas ciuitâtes quç in
parte ilia adregcGunthcramuüalpiciebât,abftulit.&ditio-
nibus rcgisChilperici fubegit.Berulfus vero dux,cû Bituri-
gas mulfitàre,quod Turonicum terminuingrederentur,
audiflet, exercitû cômouet, &lè in iplos fines ftatuit. Gra-
uitertunc pagilfidorenfisac Bcrrauenfis vrbis Turonicæ
deua ftati fiint.Sed Sc poftea crudeliter qui in hac obfidionc
adeflenonpoterant, funt damnati, Blan dalles vero dux in
Valconiam abiir,maximamque partem exercitus fuiamifit.
Lupus vero vrbis Turonicæciuis,cüvxorepefditaacli- ,
beris clericatum ëxpeteret, àfratre Ambrofio prohibitifs
eft,tim ens ne hæredem inft îtuerét t)ei Ecclëfiâ,fi ei côiün-
geretur, rurfufqueilli vxoïé prouidit, & dié in quoad fpô-
laliadonanda coniungerent, malefuafiisfrater indicit.De-
hinc ad Gainonenlê caltrü, vbi holpitiü habebant, pariter
aduenerun t. Sed vxor. Ambrofi j cum eflèt adultéra, & ahum
am ore lupanario exolb marito diligeret,infidias viro
CleriMaf
filienfis ci
Cap. i
pGehtilpexleu Delide
vafla
Cap. 13.
tetendit.
j-Vediftes.
Auus infta
norainatur.
' . iib .7.
tetcndit.Gümqiie higerniani pariter epulafèritur,&no£te
ylque ad ebrietatemvino maduilf nr,in vno ftrato pariter
quieuerunt.Tuncf moschus vxoris Ambrofij noifteveni-
ens^uiefetntibus cun6tis,& vino degrellis, accenfisigne
paleis,vt videret quid ageret,extra6tögladio, Ambrofium
in capite librat,ita vt d.eïcendens per oculos gladius, cerui-
cal capitis ampùtaretûn quo i6tu expergefadtus Lupus, oc
fe in languiiiem volutari decçrnens,exclaniat voce magna,
dices jHeu heu fiiccurrite,frater meus interfe^iis eil. Mce-
raiuren.u c^us vero qui iam perpetrato feelere difeedebat,hæcaudios
& Amb. i ens,regreflus adledlum,Lupü adit. Quo repugnance,mul-
oç^dic. tjs plauis,laceratum oppreflit,& mörtali idlu làuciatürti,femiuiuum
rcliquit: fed nullus de iamilia fenfit. Mane autem
fadlo.ftupebant pmnes de tanto feelere. Lupus tarne adhuc
viuehs inuentusjficut adtum fuerat referens, Ipiritumex-
halauit.Sed nec longum meretrix lugendi lumpfit Ipatium:
fed paiicis diebus interpolitis, coniundla mcecho difieifit.
Ailnoigitur feptimo .Childcberti régis,quierat Chilpe-
rici & Gunthchramni vicefimus&primus,menfe Ianuario,
pluuiæ,corulcationes atque tonitruagräuiafuerunt: flores
in arboribus olienfi fiint: Hella quam cometem fiiperius
nominaui, adparuit, itavtih circuitueius magnanigredo
eflèt. Et illa tanquam imipramine aliqua poli ta, i ta inter të-
nebras reluceb'atjlcintillans Ipargenlque comas. Prodibat
autem ex ea radius mirç magnitüdinis qui tanquam fumus
magnus incendi j adparebat à longe. Vila eft autem ad partem
occidétis in hora nodtis prima. Indie autem iàné&o pa-
Ichçapud Suelfionas ciuitatem coelum ardere vifum eft,i ta
vt duo apparerent incendia,& vnum erat maius,aliud vero
minus,Poft duarum vero horarum Ipatium coniundta lunt
fimul : fadtaqj pharo magna euanuerunt. In Parifiaco veto
termino,ver us languis ex nube defluxit,& fuper veftimen-
ta multorû hominü cecidit, ôc ita tabe maculauit, vt ipfi
propnaindumétahorrentes abnuerçnt. Tribus enimlocis
in ferminp ciuitatis illius h oc prodigium adparuit. I n S ilua-
nedtéfi vero territprio hominis cuiusdadomus,cuillemà-
ne lurgeretjlànguine relperlà abintus adparuit. Magnaigi-
tur eo anno lues in populo fuit,vahcudines variæ, milinæ
eu pufiuhs & veficis, quæ multü populu adfecerunt morte.
Multi famé ad hibé tes ftudiu ,euaferut. A udiuimus enim eo
ano inNarbonensë vrbéinguinariü morbügrauiterdefæ-
uire,itavt nullü eflèt lpadü,cü homo corrupt9 fuilfet ab eo.
Felix veto Epilcopus Namnëticæ ciuitatis,in hanc vale-
tudinem conruens,grauiter ægrotare coepit.Tune vocatis
ad fe Epifeopis qui propinqui erant, fupphcatvcconfen-
fiim quemin Burgundionem nepotem fiium fecerat, luis
lubfcriptionibus roborarent. Quod cum feÊtum fuilfet,eu
ad me dirigunt. Erat tune tampons Burgundio quafi anno-
rum vigintiquinque. Qui veniens.rogat vtaccedens vlque
Namnetas, Epilcopum euminlocumauunculiquiadhuc
fuperftes erat,ronfuratum confeçrare deberem. Quod ego
abnui,quia Canonibus non conucnire cognouhconfilium
tarnen præbui,dicens:Habemus feriptum in Canonibus fi-
li, Nonpolfequemquam ad epifeopatum accedere, nifi
prius Ecclefiafticos gradus regularicer lortiatur. Tu ergo
aileëtilfi me,re uercere illuc, &petevtipfe te quielegit de-
beat tonlurare. Cumque presbyterij honorem acceperis,
ad Ecclefiam afliduus efto : ôc cum Deus migrare voluerit,
tunç facile Epjfeopalem gradum afeendes. Atille regreflùs;
Cap.if. I
Fotlix Epi
feopus ne
potimôrîés;
ceflitEpi-
feopatum.
cófilium acceptum adimplere difllmulauit, eo quod Felix
Epilcopus abincomodo leuius agere yideretur. Sed poft-
quam rebris difeelfit,tibiæ eius ab humore pululas emilèrunt.
Tune cantharidarum cataplalînâ nimium valida po
nens,computrefeentibus tibiis, anno Epilcopatus lui tri-
cefimotertio,ætate leptüagenaria,vitamfiniüit. CuiNon-
nichius conlobrinus,rege ordinance,fiiccèllît. j
Cap. ig. Audiens autem Pappolenus eius obitum,neptem illius
worem qilâlèparatus fuerat) reeepit.Ante hocautem témpus
m ua delponiatam èaifl habuefattfeddilfimulante de nuptiis Felice.
Epifeopo,hic cüm magna cohorte veniens,ab oratorio
püellam abftraxit,&in bafilicabeati Albini côfugit. Tune
Felix Ëpiicopusïracommotus, cirçunuentam puellam do-
lis à mariço feparaüit,mutacaq} vefte apud Valàten&m vrbé
•.inmonafteriqpofîüf:fediliaoçcultospuerb nunciosdiri-
gitjVt lcilicet earn ereptam à loco in quo polka erat,acciperet.
Qüod illehônâbhüehSiâdlüttiptamdc monafteriopu-
ellam fqo cohiiigio copulauit, regalibulque munitus præ-
ceprionibüSjtimere parehtum diftulit minas.
Rex vero Chilperiçus multos îudæorum eoahrtobap-
tizari præcepit, ex quibùsplüres excepit è ianélo laùacro:
N onnulli tarnen eorum corpore tantum,non corde ablur
ti,ad iplàm quaniprius perjSdiam habuerant, b eo mentiti
rëgrelïï fiunt,ita vt & làbbaturh obferuare,&diem domini-
cû honorare viderentur.Prilcus veto ad cognofeehdâyeri-
t|ténüllapenituspotuit ratione defle&i. Tune iratus rex,
riuliît eum euftodiaj mancipari.feilicet vt quem credere, vp-
luutarie non poterat, filtern credere ficeretyeî intiitum.
Sed file datis quibufiiain muneribus,lpa,tium poliulat,donee
nliuseius Maifilienfem Hebræam accipiat : pollicctur
dolofe fe deinceps q rex iuiferat inipieturû. Interea ofitur
intentio interillum & Pathirem ex Iudæo conuerfiim, qui
iam regis filius erat exlauaçro.Cumque die fibbati.Prifcus
præcinétusoratorio, nullum.in manus.ferens ferramen-
türhjMôfiiçasleges quafi implèturus fecretiora tompete-
ret, fubitoPathiradueniens, ipfiimgladiocumfociisqui
aderantiugulauit.Quibus interfe6tis,adbafilicafin&i Iu-
liani cum pueris fiiis,qui ad1 propin qua placeam erant>cpn,-
fugir. Cumqu eibid e m refiderent,audiunt quod rex domino
vitæ cello.famulos tanquam malefaâores àbafilica tra-
<ftoS iuberetinterfici.Tunc ynus exhiseuaginato gladio,
domino iam fugato,locios fiios interficit,ipfe poftmodum.
cum gladio de bafilica egrelîiis : fed irruenre luper fe populo,
crudeliter interfeélus eft. Pathir autem accepta licencia,
ad regnum Gunthchramni vnde venerat eft regret;
fus : fed non poll multosdies à parentibus Prifci interfe-
(ftus eft.
IgiturlegatiChilperici regis, id eft Anfoualdus&Do-
michiiilus,qui ad conlpiciendam.dotem in Hilpanias fue-
rantmilfi,regreflîfiuntv His diebus Leuuichildus rexinex-
ercitu contra Hermenichildumfihum fuüm refidebat : cui
& Emeritam ciuitatem abftulit. Nam hicqualicerciun du-
cibus Imperatoris Tyberijfuerit coniunélus iam fiiperius
expofiiimus.Nam & legatis hæc caufinexuitmoraisvttar-
4ius regrederentur.Quibus vilîs,egDlbllicitus eram quali-
ter in ipfis Chriftianis qui pauci in eo loco remanferant,fi-
des Chrifti ferueret.Cui hçc Anloualdus refpôdit,Chrifti-
aniquinuncapudHilpaniàscommorântur,Cathplicafidé
intégré feruant: fed rex nouo nunc ingenio eamintiturex-
turbare,dum dolofe &adfepulchra martyrû,&in Ecclefiis
religionis noftræ orare côlîngit.bicitènim ; Manifefte cog-
nouielfe Chriftu filium Dei çqualempatri,fedlpiritum sa-
<ftum,E)eum penitüs elfe non credo,eo quod in nullis legal
tur codicibiDeus eflè.Heu heu quam iniquam fententiam,
quam venenofiimfenfilm-, quampraüam mentem/Ëf vbi
èftillud quod Dominus aiqSpiritus Deus èft:éillüd Petri,
quodad Ananiam ait,Quid tibi vifum eftt'entarclpiritum
finéliim ? Non es.hominibus mentitùs,‘fedDeo .Vbi, eft ôc
illud quod Paulus myftica doua commemorans,ait,Hæ€ e-
nim operatur vnus atque idem Ipi.ritus, diuidehs viiicuiq;
prout vult.Qui enim operatur quod vult,nulli cognofeitur
elfe lubiqâus.Acçedente autem Anfoualdo ad Chilpericu
^gem,legatio HiTpanorum eftfubfecuta. Quæ de Chilperico
ad Childebertum accedens,in Hilpanias eftregrelfi.
Apud ppntem vero V rbienfem ciuitatis Parifiacæ,Chil-
pericus rex euftodes pofiierar,vt infidiacores deregno fra-
tris fiiine nocerent aliquid, arcerentur. Quo Afelepius ex
duce præcognito,no<5le irruens,interfccit omises,pagum-
que ponti proxitnum grauiter depopulatus eft.Cumq; hçc
régi Chilperico nunciata fuilfent, rnittit nuncios -cpiniti-
busjducibusque 5rrcliquisagentibiisvteolleâo exercitû
in regnü germani lui iixuerent. Sed prohibitus eft confilip
bonorum,ne ficerec^dicentium fibi, Illi peruerfeegeruqt,
tuVerofipienterage.Mitte fratri nuncios, &fiiniuria,cua
emendare voluerit,nihil mali quæras tfi vero noluerit, tra-
dabis deinceps quid fequaris.Er fie ratione accepta,prb hi-
bitqexercitulegarionem fratri dirigit.Sed ille cûdta emen-
dan s,fratri s quæ huit intçgte charitatem*
Eoanno Chrodinus obiic, vir magnificæ bonitatis &
pietatis,eleemolynarius valdc, pauperumq; fefeâoiqiro-
fluus ditacor Ecclefiarû, clericorumq; nutritor.nam læpé a
Çap. 17.
IudçosChil
peticus ad
ndë coegit.
F
Priicus lu*
Cap. 18.
Cap. 19.
Chilperici
Cap. io ,
Ohrodini
cleemofy-
naxij obitus