S ß ß S.Gregory Tttr onenf.t^Archicpißopt
magnam,ex hocialutem hauris. Atilla gaudens petiitex- I die quart» accipiendi defiderium capit, vinumque bibens
^ . ... i .......... . .. ' conrortatuseibDehincgratiasagenSjfifiiusdiiceffit. £
pleri,qux presbyter loquebatur. Vas etenim illud medium
erat. Cumque de hoc liquore,qui a fända bafilica fandi aC-
fumptus fuerat,perfanderetur,protinus ebulliens oleum,
ampullam vfque ad iummitatem impleuit. Quod matrona
cernens,admirans virtuteui Confeuoris beari,dQmum te uer
lä eft gaudens.
Dg digit is cuiufdam titulier ü direäis.
C A P . XXV.
A Lia vero mulier,cuius digiti in ipfam palmam defixi e
* ^ rant, bafilicam beati Martini Antiftitis expetiit.Paucis
| quoque interpofitis diebus orationem fundens, & fandi
auxilium implorans,diredis digitis, manum recepitinco-
lümera.
Be mulierecontrafta.
C A P . X X V I.
ANte hocannospuella in infirmitatem peffimam ru-
enS, membris omnibus debilitatacontrahitur. Hxc
auditismiraculis, qux Antiftes gloriofus in fingulis opera-
batur,nomen eiusinuocabacdeuote. Poftdies autempau- i
cos rogat fc ad eius bafilicam deportari. In cuius atrio die-, !
bus muitisiacens,fufafxpius oratione cumlachrymis,vir- 1
tute Pontifieis vifitatur.Sicque fubueniente diuina miferi-
cordia,(anata difeeffit.-
. Dcpuero contratio.
C A P . X X V II.
PVer vero ex Andegauo territorio dum in domo paren-
tumrefideretjpcrimmiffionem ( vtipfeaflerebat) arfis
diabolic* mahuumpedumque perdidit vfum, itavteon-
tradtis i ntrinfecus digiti s ,vngu! x in palmam defigerentur,
neruique poplitum arefadi calcaneos ad crura diuerte-
rent.Sicqueperiexannosapaien'ribusmale baiulatus, ad
templum fandi Antiftitis deportatur. Sediu oratione per-
-durans, reftitutis membris, iuxta nomimsfui proprieta-
tem ,quali nouus eftloruit Floridus.
DeccecoiUuminato.
C A P . XXV. I I I .
C Lericüs ex natiuitate feruus ipfius fand« bafilicx, per
in curium infidiatoris 1 umine muldatus, in hofpitio-
lum proprium, nihil ibi laborare po tens, reiidebat xgro-
tus. Tribus fere annis hanc iüftinuit ccecitatem, & xdem
beati facerdotis experiir. Ibique depfecans confuetam mi-
iericordiam, illuminatus rediit ad propria.
De homine, cut fuftis in manu adhaßt.
CAP. XX IX .
EX Turonico vero territorio feruus cuiufdam dum die
Dominico fepem componeret, manüs eius ad lignum
ipfum hxrere cceperunt. At file velöciter extrada dex tera,
dum fadumadmirätur attonitus, manus ipla cum dolore
magno contrahitur, defix*que funt vngulatin palmam:co-
tradilque totis digitis. dexter*, ad di ueriorium regreditur
chm mcerore.Poft qüatuor vero annös ad bafilicam fandi
aduenit,orationeque fada fänatus eft, pr*dicanspopulis
nefadumeiusquis imitaretur, netantidieifolenniaaua-
rus agricola macülaret,ne refurredionis facr*,redemptio-
nis noftr*cceleftemyfterium, humanitas infirma terrena
exercens opera difloiueretl
Depuero d doloreftomachifanato.
# C A P . XXX.
'pVe rulus quidamex Albigenfi,tabefiente diuerfis mor-
A bis ftomacho,cibum,potumque exhorrebat. Cumque
per dies multosin hoc languore er uciaretur,ipfum quoque
quod accipere videbatur , cumgraui reiieeret amaritu-
dine, fide plenus defiderium habuitveniendi ad bafilicam
beati confeilbris. In qua per triduum ieiunans, & orans,
Be dexter a mulieris arida.
CAP* X X X I.
A yfVfifcr qu*dam ex Andegauo veniens, qu© omnibus
-hVJ.quidehi membris-arida e ta t, fedpnecipue dexteram
cum digitis aridioremeteteris artubus deft rebat,ad lepul-
chrum landi profternitur. Exinde egrefla per paucum
tempusinarrio commorataeft. SucCurrente vero inter-
uentu Antiftitis gloridfi,vena ianguinem, cutis ruborem,
corpus reliquum fortitudinem recipiens, iolidatum eft.
Cuius h*cmitcaufavdfta perferret, quia die iubbatipoft
folis occafum.qjiinodi Dominic* adiacebat, panemvo-
luitconformarc.
Be mulicre,cuius mantis infebaferunt.
C A P . X X X II.
Simile huicalia mulier fecit,cuius manus retrorihm con-
traift*, & ad ft inuicem coniundtx adhsierunt. Cumque
doloribus maximis vexaretur,viam ingreditur,dicens,
iiadbafilicam beati Martini abiero,protinus h*cablcedet
mfirmitas.Confido enim quod & mihi iubueniet,qui fiepe
talia perferentibus eft miiertus,H*c cum itaageret, & in-
ceptum,vt poterar,carperet irer,manus eius ieparat* iunt,
non tamendiredfcis digitis. At verovbi ad locum iandfcum
acccffit,&orationem iiidit, protinusablato omni dolore,
/blidatii'unt digiti. Ecmanusiolidas cumgratiarum extulit
adione.
De morbo cab a Bor um.
C AP . X X X I I I .
T NBurdegalenfi autem regione hoc annograuis caballo-
rum extititmorbus. Apud vrbem vero Marciacenfem,
q u x in hoctermino continetur, fubdita ditionibus beati
Martini,oratorium eft eius,& nomini,& virtutibus conie*
cratum. Denique adueniente lupradida clad e, accede bant
adoratoriumvotaiacientes pro equis, vtfcilicetfieuade-
rent,ipii decimas loco conferrent. Cumque his h*c caufa
commodumexh; beret,addiderunt vtdeclaueferrea, qu*
oftium oratorij recludebat, caraderes cabaliis impone-
rent.Quo fado,ita virtus ian&i pr*ualuit,vt & lanarentur,
qui *grotauetant, Sc qui nonincurrerant,nihil vltraper-
firrent.
De lue,qu£ cum vefic'ufuitV
C A P . X X X IV .
C Vperiori quoque anno grauiflime populus Turono^
O rum a lu e valetudinaria vaftabatur. Eratenim talis languor,
vtapprehenius homoafebre vafida, tomsveficis,ac
minutis puftulis icateret. Erant autem vefic* alb* cum du-
ritia,nullam habentes molliciem,nifi tantum doloremni-
mium inferentes. Iam ii data maturitate crepantes caspif-
fentdefluere,tuncadh*rentibus corpori veftimentis, dolor
validus augebatur. In qua *gritudine nihil medicorum
poteratars valere,nifi cum Dominicum affuifletauxilium.
Multi enim de bafilica ianda benedidionem petentes, o-
pem merebantur. ScdquiddeplurimismcBiorare neceile
eft,cum id meruerintc*teri,quod vnam vidimus meruifle.^
VxorergoEborini Comitis, cumabhacluedetineretur,
ita his operta vefic is eft,vt neque manus,neque plant*,ne-
que vlla pars corpqris eius remaneret vacua, led & ipfi
quoque ocuhablus continebantur obtedi. Cumque iam
in diferimine mortis haberetur, lan d i fepulchri benedi-
dionem expt tiit.Tunc tranfiniftum eft ei de aqua qua beati
tumulus eft in Pafcha Domini ablutqs. Denique deh-
butis exea vulneribus,ipfa exindepotum fumpficMoxigi-
tur reftindafebre, fine dolore decurrentibus veficis iana-
taeft.
De duobusparaliticis, &vno ceeco fanato.
C A P . XXX V.
C Ecrquandomultxvirtutes/unt, quasorbis tot us expe-
ntu r,d e quibus ad nos nec minima vt opinorpars per-
Lfâiràttflor. Sdn&JjJtmi Martini Liber HI.
üénit;vdîilla,qu*vicinitàs çxper.irUr irtdiceföus. Ifmitatus7
itaque Badogifilus Canoniano'rum Epile opus, ad quen-
damlocum dioçefis fùç,venitad bafilicam bearivirij& no-
mine&: reliquisconiecràndàm. Vbi autem célébrât lolen-
niàyinubçàhtes fàndi Martini nomen, duo paràlitici g re t
fum,coeeufque vnüs vifiim recepit.
De Auguft'o contraftoi
l C A P. X X X V I. .
dumcumlachrymispeteretjilico dir edi s rhanibits, ac pedibus
A Vgüftiis aütem quidam duisvrbis Turonic*,dumni-
- ^m io r ë n um dolore laboraret,contradispe3ibuspene ' jj
ad ipfösrènes,pe1Iimé debilitatus eftln q u a ihfirmitateper
duorutn àhndrum curricula Iaboraüit. Deinde à Tuis com-
mônitusbayfificam iàn d ï e^petiit ,'ibique per feptem dies
ieiunans & orans,demptodolore, diredifqùe pedibus,fà-
nusablcelfit. ’ 1
Depuellamuta.
c a p . x x x v i i .
HÓe tempore & muller quædam dum dilcedentibus,
paribus folo remanfiffèt ad telara, apparuiteîvmbra
tcterrima,qu* arripiensillam trahërè cdspit. Atillavocife-
rans & plangëns,cùm fiullum afpicefetauxilium| virilitér
tarnen rçfîftere cönabatur. Poft decurfà vero duafumaût
triiii'xi horarum ipatià, regreflfe'mulieres reliqu* intiëne-
ru n t eam fèmiuiuam^humo iaceritem, nihil pèriitusioqùi'
pfie.Innuébat quidemillis rrianii : ièd nihileisintélligëti-
us,h*è mutapermanfît. Vmbra vero, q u i ei apparuerat,
intantüm homiiiibus domfillius infidiatà eft,vt réiinquen-
tes lôçuihVàlio cômmigrareht.froft vero,duorum, aürtriü
mènfiurtî dîebus decurfis,ad:liàfilicam publia vénieiïs ,efo -
quiüih irierdit recipere.Sicque eûnda,qu* përtnlerat,ore
proprio enarrauit.
Bedh cono Catètlamyîjt.
C A P . X X X V III .
IGiturCatalamenfis diaconus,y tmos genti eft, allis ma-
tlitinas gra.cias celebrantibus, cum pqtum hàurirer,ocu-.
lorum amiflione muldatur, recognôfeenfq-, reatum füum,;'
& fe non di^na propoûco fiio geffiffe, fufpendtturàcibo;
potuque,pernodans in vigiliis, orationibiïfque infi ften s. ;
Interea dum h*C agéret,fama,qu* totu m completiic orbe,
ad eiùs aures v%ue pérùenit.t fie apud Turonos Martinum
Antiftifem,iid cùius fepulchrum fepe calfum infîrmitatum
dàdes depulfà quieteerer. Nec moratur diaconus,fèd illé K
ter inftrmiubens, ad bafilicam fatidam non dubius de vir-,
tute beati v ü peruenit : Ibiqigroftratus iolo,prationifub-
nixus, die tertia apeitis oculis lumen recepit. Egoautem
cautius nicens extorquere v eii ta tê m, cur ei hæc eueniflènt,
, hæoab eo didici.Ante hos inq«*it,feptem menfes du çom-
’ moto matutinis fignp,Ecclefiam peterem, obuiam habui
vnum amicorum meontmûn cuius amplexns,.&oft ula ru-
ens ,fdfcitaricoepi, ficunda domi profpera reliquilTet, T uc
reupeatus àvia,potum cum eodem haurire coepi. Poftquâ
autem charitatém per poculaexpIeuifTe vifus eft,valedido
abfceflTit. Qgoabeupte, ta n t* oculis meis caliginës con-
iundis palpebris adhçferupt,vteos nnllatenus aperire p o t
ièm Denique curn hâc infirmitate rriftis abirem, defideriü
1 habui fepulchrum beàti Antiftitis yifitare.Die aütem tertio;
poftquam y,eni, ctu|ieius.fèpulchro affifterem, fiibitofe-
- bris magna oçulo's irieqs arripuit. At ëgo ingemereyeiie-
menter coepi, & findi. auxilium fôrrite r^pre ça ri , Illiço
autem erumpens ex oculis meis languis nodem pepulit,
lucemque teduxit. H * ç nobi%,diacpnus efEitus,incoIumis
r emeaijit adp ropria.
B e multere contraria & caca. . • .
C A P . X X X IX .
ERat èriara hiiilier quaecèm coeca,qu^ cóntradis retor-
fum manibusac pedibus, cum parentum iolatio celer
brarebeatamfeftiuitategicyâpfi Antiftitis expCtium Q ^ *
cumdietertiapoft decurfàm feftiuitatemdomu recure cu-
péret,proftratain fanda bafilica orare c à p it, vtei Doié1'
nus iplitâmifericordi* fine ope dignaretur oftede.re.Qupd
ftabilicis,adfàndiim adduda fepitlchrum gratias pro
acceptafblpitate peregir. Poft h*ç rogat fe deduci ad cnli-
um,vbiprpftrataiterum dicirluis, Nonhinc confurgam,
nifî pritts mihi oculorum ltimen reddat,qui pedùm,fnanuj
umque reftitüitvfùm. H*c ca dieefttë,filbitb ehërgütfièni
torqùerife proclamant,&Martiniadelïèpr*fèntiam côfi-
teh’cu'r. Sedcum diabolus,qui ab initio mendax eft ad crè-
dendum minimëadmitrâtur, rébusibfîsviri prxfèfitia de-
clàratur.Natn foeminà hæc, quæ paülo ante diredâ fueraf,
nuncillümînata,intëreflèbcatum Antiftitem approbauit.
Be PdralytiCofànatOi
' C AP . XL»
M Odico autem fuccedenre fpatio, Iacebat Paralyticus
vnus in grâbatOîquiexBiturico platiftrodeuedusad-
uenerat.Ipfe eriam pari modovirtucebeati Antiftitis furre-
xit incolumis,fuisque rëdditus grefïibus , confànguineor
rutn fpedante carerua,fanus excipitur. v
De catena fiptr puellim confiais*
C A P . X L I.
HlS diebus puella quædam iam ex liberis parentibus
ptocreata àfiliispatroni,confra61a libertate, adiugü
' feruitüfis addicitur: Vhde fiidü eft, vt ilia non acquiefeente
, îniuftis Dominis quiëquam operis exercere , catenis &
compedibus vinceretur. in qua euftodiàdum aliis beatam
feftiüitatern expetentibus,refideret,-flens & eiulansscur no7
'intèreflèr beat* fëftiùiiàti, ftibito trabs t in qua pedes eius
ardatièrarit,fcinditm,& hæc qùafi llbçrà,'nexa quidam .catenis,
beatam bafilicam experiumVbi vero primum pedes
5 fàcralimiha çoptigerunc, ftatim eonfrad* eaten* cecidc-
runt acollo eius:&fîcincolumitati paritet libertatiqüe do-
nataèft.
Detibrdvtfa eius inter flammas faluato.
C À P . X L II.
QVid fiadipfà beat* vit* feripta recurram? Nunquid
noerit admirabile^quod fàçer ille hui us hf ftoriç liber
circundatus flammis,necaduftus eft,necconfuttipt;us.?MQ"
nach us igitur maioris monafterij exiuÔh Abbatis ad cellu-
lamaliam,quafi aliquid operaturusaCçeflit,ac prolalute a-
nimæ,ac vitæcorredione, librum vit* Anuftitisdetulit fê-
cuni. Aduenienteyero.node,in ledulo fe diututno opple-
to ftramine collocat,librum ad caputloCans.Cüidormiën-
ti apparuit vir per fbmnum dicens.Noli dqrmire in his pa-
leisjiànguine enim afperfæ fùnt. Facili? autem prima vifiô
viro fuit: nec fecundà commonitio valuit. T ërriaigicur ter-
ribilicer monachum quaric. At illefùrgens, &ad operam
diluculo progrediens,puero iubet vt palcas à ledulo detra-
das,igniconfiimeret,nihildelibro cémmemorans, Puer
ignarus inter paleas apprehenfiim librum foras eiecit,& i-
gnem accendit.Quibus in fauillam redadis.curn nihil aliud,
nifi cineres remanfiflènt,apparuit liber illçfus,de quo non
litrera, non vnum, y t veritas hâbetjfolium eft confumptü.
Ita virtus diuina euftodire dignata eft alumni quodaramo-
po proprij. laudes,vc librum eius flamma non vreret,quem
atuleùs concupifcentiæ in hocfècufonon aduffit. Sedne
cuiincredibile videatur,indexipfè nobifcumvfquehodie
retinetur.
Be duobus pu er is fanatis.
( C A P . X L I Î I .
DËnique cum quadam vice ite r^ e rë ïh u s , düo de cüftodibusequorumægrotarecoepërunt.
Et vnusqui-
dem eorum valetudinejâlter difîînteria laborabac. V trum-
que tâmen febris validadetihebat, laflàtique taliter erant,
vt nec fiiper dorfà caballorum pofïèht impofiti fiiftinefi.
Extradüm autefti puluerèrh,quëm de fepuîchro fàndiab-
ftulèrant fuper capfeîfam , delibutum aqua ipfis haurire
præçipio. M ox compreflà febre,reftridoque dolorë,vcer- j
queîcbnualuit. /./•;. .. . __________ j
' ÙeMa- »
ß
G
H