repletus, hoftem, ne ciui tatem læderet, tian fire prohibuir.
In die au tem ilkrecUrrentis lölenni tads, qua Dominus pro
felute mundi propenfius, cófufo proditore difcipUlo,épu-
lum Apoftolis rriiniftrauit, cum oés ad Ecclefiam propera-
rét defiderabilia Domino vota perfoluere, quædam mulier
diuturnaccecitate grauaca, cum eflètin vrbe flereccepit, &
dicere: V* mihi,quk caecata pró peccatis non mereor hanc
feftiuitatem cum reliquo populo expedare. Tue cum fletu
magno folo proftrata,nomébead inuocat confelloris. Có-
pleta aute orarione luci priftrinæ reftituitur JPorro recepto
lumine, öbreddédas Deo gratiasâd beatam bafilicam cum
admirabili oculoram claritatepCruenit. Sed & vnus ex e-
nergumenis dieilkfendt virtute curatus eft.
GA P . XX IX .
DVO cceci ex Biturica venientes,.arefeldis palpebris, &
glutino vindis, ad pedes Domini Martini orantes de-
cubabant.Fadum eft autem in die feftiuitatis fua: aft ate po-
pulo,dum virtutes de vita iHius legerentur, fadus eft fiiper
illos (plendorcorufeo fimilis, & confradis ligaturis., qua:
palpebras obierauerant, defluente ex eculis (anguine,late-
quepatente,cernere meruerunt.
C A P . XXX.
\ JtVlier qutedam^cuius os patnlumnimius dolor cum
1V 1 febre ligauerat,vt nee linguam regere poflet,fed tantum
mugimmvt animal, no vocem vtliomo potcrat emit-
tere, fideinftigantecum magnaanimi confidetia atriaboni
confelloris ingreditur,ibiq; mulds diebus refidens, ftipem
fimulatq; oris apertionem poftulans,tandem fendi virtute
relpici tur.Nam quadam die Dominica dum miflar u (olenia
celebrarentur , hax in bafilica cum reliquo populo ftabat.
Fadumeftautem cum Dominicaoratio diceretur, haecg-
pertoore ccepit fandtam orationem cumTeliquisdecanta-
te.Ipfeautem cum iugo leruitutis haberetur v in d a , de rebus
beatiConfeiToris redempta eft. Etnunc cum vocis o fficio
ingenua perfeuerat.
De mtiliere debilt.
C A P . XX X L
N:
Ec minori miraculo fe beams viradefle inuocacum o-
ftendit. Abra qua:dam religiofe, vi febrium opprefla,
omnem vfiim membrorum, (ola tantum lingua famulate,
perdiderat.Namcummanibusfimulacpedibus contradis
iaceret,& die nodleq; flagitaret auxilium, yiliim eft ei quadam
nodevenifle ad fe fenem, qui molH tad u membra ei9
cunda tradaret. Expergefada mane fentit pedes cum vna
manU redditos (ani tati. Alia vero die admoni taper (opore,
ad beatam bafilicam nihil retardansproficiicitur. Nox aute
illaeratvigilia tranfitus confelloris. Media: autem nodis
tempore tranfede,vigiknsnelcio quo terrorecoricutijtur,
&fiibito manus eiuscoritradfca dirigitur. Stupente autem
populo,cunda qua: priuspertulerat, narrabat, cognoftens
iplius eandem-fuifle virtutem, prius u
in ilia eredione pe-
dum,qu£ nunc in manus (ua: directione clarebat.
Deoleoadfepulchrum eius crefeente.
C A P. X X X II.
^~'Vm talia miracuk quae fcripfimus,quotidie cemamus,
v ~>qüidilli miferi funt d id u ri, qui Seuerum invita fendi
Antiftiris mentitum efte pronunciantfNam abdiui quendä
nequam,vt credo, Ipiritu repletum,‘proloquentem nopo-
tuifle fieri, vt Olèû Tub Martini benedidione creuiflèc. Sèd
nee hoCjQuodekpföampiiliaruperftratum marmoris cor-
hiens,pérftitiflèt illækQuidergo nuper adum eft,multos
in teftimohium exhiberas,deekrabo.Quidamde diaconib*
noftris male aquartarii typi febre cruciabatur; Quem cum
plerunque arguerem, curlegnis adbaftlicamlandfcinon /p-
fici(ceretur,nec ex eordebrarer, vt eivirtus Pontificis fuD-
ueniret, tandem a nobis compulfiis ad beatum tumulum
prouoluitur tremens. Dehinc cum paulifperigfiis febrium
quieuillet, rogat fibi exhiberi ampullam rolaceo oleofemi
pleham.Iam <;nim ad ip(am febrem exillo,licet parum pro-
redflet,multumtarnenexpenderat:& eratmedia: Petun-
genlque ab hoc liquore frontem& tempöra, poftukt vt &
vafeulum (ecus bead mmulumponeretut. Quarta vero die
cum eum febris vrgeret,bafilicam petit, prouolutufq; diu-
tiffime orauit. Apprehenkm autem ampullam, quam reli-
querat mediam,inuenit plenam,ad miran(q; virtutem bead
Antiftitis, earn domucum timore & veneratione reportat.
Ex qua rurlus cum eftet perundtus protinus omnis ardor
quieuitincommodijnecab code vltra confradfcus eft. Quid^
etiam de eadem ampullapoft h x c adlum lit, non fine graui
-fu(pirio,atq;miraculo memoramus.Namcuminantedidti
diaconi h olpitiolo de parierependeret, incurlanubus infi-
diis inimici,percufta e ft, atqj in fruftadeciditcomminuta,
effulumque oleum velocitcr terra ablorbuit. Tarnen puer
qui aderaccum vidiftet fad um,accepro vafculo,ip(am terra
exprimens parumper olei elicuit,rolamque qu2 effufe fue-
rat cum e(Fradlo vitro colligens, nobis exhibult; Q u o d ac-
cipiens, diligeter in vafeulum alterum tranfinifl; Erat enim
menlura olei quad dimidii calicisparUull, & tamdin vafeu-
loduorum digitorum tantum aldtudinem fe citln craftino
autem jp(piciens,erataltitudo oleiquatuor digitorum.Ob-
ftupefadiusergoad virtutem (an&iliquoris hoc fignaculo
meo munitum atqUe coopertum reliqui. Poft dies autem
(eptem itemm prolpiciens plus ibi quam vnUm fextarium
reperi. Aduocans autem diaconum, & hoc ei oftendens ad-
tnirabar. Ille verqaffirmabat cumiuwmento,tantumtunc
in etfrafta periifte ampulla, quantum tunc in ifta cernere-
tur. Q uxvlque hodie in Dei nomine beneficium petenti-
busprxftat. Ipftquoquepofteaabhocvnguento fimilem
infirmum perungens, oleo crefeente (anauit,& multos de-
inceps per illud knitati reftituit.
De Alomere corttratto.
C A P. X X X I I h .
PRoferat& Andegauaregio miraculum (uum,dequa
Alomeris quidam procedes cumcontradis pedibus ac
manibus, lingua etiam debili, beati confeftbrisre,mplu ex-
petiit. Vbi'cum tota quadragefiraarefedifiet, affidue orans
ac deprecans, vt eum virt*(an«fti Antifti tis vifitaret,aduenit
dies ilia D ominica ante (an&um Pafeha, in qua Dominus
IES V S ftratas ab ärborum foliis vias inceden s , Hie roibly-
mam venit,turba profequente, ac damante, Ofanna,bene-
didus qui venit in nomine doraini. Illo ergo die cum fero
iam fa&umeflet,&ipfe lolusk forisante tumulum decuba-
ret, lubito fact us eft m extafi: Etpauore perterritusiacebat
vtmortuas.Quicum (vtipferefert) per duarum horarum
(patium aut ampli9 fuiflec oppreflus, tanquä de lomno eui-
gilans, lubito ad fenlum fuum reuertitur. Eleuatulque fur-
lum,lanumfe efiemiratur. Ibique tota n o d e vigilans *iane
nobis quse ad a lunt, ore proprio referauit. Clericulque fa-
d u s incolumis ad holpitiolumluum rediit.
C A P . X X X IV .
■p\Enique eodem anno cum feftiuiras, qua:in xftiuo ce-
-*~J' lebratur,defiderabilis populis adueniftet,clericus quidam,
cuius oculum nubes terra contexerat,ac ne lumen vi-
dere pollec arcebat, sdem beati confeflbris adiuit. Vigikta
cumreliquis hodeillucelcenteccelo,dum de bafilicapro-
celfit, viliim quem olim perdiderat, reperire meruit, l^ea-
dem verb feftiui rate tres energumeni multum fe colliden-
tes,ac beatum Antiftitem declamantes, fatentes crimina,
& vt fibi lan d u s parceret deprecantes, tandem virulentum
nefcio quid a t ore pfbiiciunt, &^c vinute fandi mundati
funt.
be car -
CMiratukrum SancHJJit
DeCarcerariisdimiJfif. ^
C A P . XX X V .
JN proximo anttm poft tertium de feftiuicate diein erant
quatuor vindifn carcere. Cumque eos laeaitia iudicis ita
conftringerct,vt nec necefiaria vlli praebere liceret, Antifti-.
tis beati praefidiacotdeprecantur. D um h ic igitur deuote,
agerent,medio die fubito feinditur trabs,qpa pedes eorunV
conclufi coardabantur,confradifque cathenis liberatos fe
fentiutit. Ndc roora oftium petunc, quo aperto,Ecclefiam
landi nemineprohibente ingiellifunt Cuftodesautem in
tantum obftupefadi fucrunt.vt nec verbis eos quidem in-
creparepraefumerent. Qui etiam feqirentes eos, cumeifi'
dem in Ecclcfia fe abdider ant. flit aüt maximas gratias Deo
referunt,qj eos obtentu Pontificis dignatus fuerk liberare.
De pignoribus qua Leodonaldus Eptfcopw detulit.
C A P . X X X V I.
do deofeuläs, ad monafterium k n d û am n e tranfitoperue-
nit.Qbi dum lingulal«ca vifitaret,quæ vir beatus aut oran-
dojàùt plallêd o landificauera t,ac vbi vel feflb corpori lom-
nuni,vel inedia deficienti cibum præbueràcdu cunda circuit,
cunda peragrat venit ad pùteum,qué fendus Dei proprio
kbore patcfecir. Fufeqj oradone aqua haurir,impofi-
tamq; in ampulla,domumregrediens deportauit. Cumqj
exindeinfirmis multas rribueretfenitates, quadaviceRi-
nofeindus pacer eiusvi febrium impullus, decubuit le-du-
lo. O dauo vero die cum iam oculis claufis in hociaceret,vt
Ipiritum exhalaret.atq; omnis familiaperftreperet,&mortem
condolens patroni velfuneri necefiaria p 12e pa rarer,
venit in mentem presbytero , vt deaquabeati putei in ore
defunduri guträ inferret.Quæ ilia ta vbi primu os eius teti-
git, mox oculos argrotus aperuit abJolutaque etiam lingua
rogat,fibi adhuc exinde miniftrati:acceptoq-, calice vt bibit,
ftacim omnis febris effugit.Etfic admirante femilia,fenus
in ledulo,inquoiacebftt,eredus eft.
De Sifulfo manco.
MVlti enim fide plehi reliquias beâti viri portantes,virtutes
inultas experiuntur. Na Leodohaldus Abrin-
cantinæ cinitatis Epifcopu s , fendiDomini reliquias per
presbyterum fuum deüotus expetiir.Quibusacceptis cum
terminos anre d id ç ciuitatis egreflus fuilfet,occurrit ei ad-
h u t in déferra pofito paràliticus deferentiumilkrusmani-
bus.Olcukto autem ndeliter vélo, quo capfafeijdorü co-
opercaefat.moxin pedes cpnftitit,acpropnisgveflibusdc-
mum regrefius eft.Hæc enim agis beatiflime confefior,nec
tibi feteft propriamædemexornare prodigiis, nifieriam
diuerfosfeltus,quospedibus non adiftijViitucibus tremen-
disilluftres.Sed&deinceps ccecusquidamadminiculo de- ;
ducente,iri occurfum earum velociter properat. Adueniens
autem, quando beati pignora in fen d um locabanturalta-
rium.expeditalblennitate, vilum recipere meruit oculo-
r um. Sed & alia nihilominus mulier, qü& diumitta fuerat,
fermonisvliim recepit.
De Energumeno fanato.
C A P . x x x v i i :
His etenim diebus ad beati viri bafilicam quidam ex e-
nergumenis cum multi sfecruciatibus dçmonum per-
ferre declamaret, & feacquifitum vafeulum per beatu Antiftitem
fateretur,deiedus in terram, fenguinem feetidum
per os coepit eiicere, Qui duarum fere horarum (patio ia-
eens,expulfo dæmone purgatus,ac eredus eft.
1 , De paella muta.
C A P . X X X V I I I .
OVella qua:dam paruulaindigena Turonic« ciuitatis ab
_ vtero matris (uas muta proceflit. Cuius os mtantum ob-
leratum f u it, vt n e c ilk s , quae cunabulorum tempore e-
duntur voces,poflet emittere .Mater vero de tarn triftifoe-
tuanxia, cumlugetetailidue-, commonetur per viliim, vt
beati prafulis lepulchru a^iiret. Q u x excitata,ad templum
fendi cu puellapergitintrepida. Expofitaq; ante lepulchru
fendi cum diutiflime brafiet, iterum earn fecum afiumic.
Accenlo vero thymiamate, cum earn deluper retineret,in-
terrog.it eam,li bonum ei odore feceret.Illa relpondit, bo-
num.Hanc prima vocem (ilia: mater mcefta cognouit. Im-
policavero ori eius aqua, q quondam defonrib. acceperat
benedidis interrogat iterum , qualem ei lapore prxberet.
Ilk relpondit,bonum, Tunc mater cum gaudio lolpite do-
mum refert', q triftis ad beati tumulum hde fida detulecat.
C A P . XL.
VErum iftud miraculum, quod nuper apparuit,quispo-
terit enarrare, cum alTumptus fendus Dei de mundo,
adhuc pridicator habearur in mundo? Qui fe pakm populis
ollenrare neqnear, iugiterfepatefadisvirtutibusmani-
feftat,dum ckcos il luminat,dum paraclicicos fenat, dumq;
&reliquos aegrotos priftina: fofpitatireformat. Sed ego, vt
Cx pe teftatus lum, indignum me cenfeo tanti viri fignade-
promere. Tarnen quiaaudax, audeo veniam peto legente.
Quia n. me impulit amor patroni, &quia efle adhuc eu de-
nunciaui pr^dicatore,dica quid conrigeritnuper.Silulfus ex
Cinnomanicispauperculus duminhortellum luummeri-
die obdor miller, nefeio quid nequitiae perpeflus eft.E lom-
noaüt exiliensjcontradis in volam digiris cum magno dolore
perpeflus,rurlitm loluitur in lopore. Et vidit per vifiim
& ecce vir ftabatante eum nigris veftib.cano aut capite.Qui
conuerfiis ait,Qui lie,inquit,in fletib.commoueris ? Et ille,
Eccevenerab bsdominedumparumper obdormiui, cum
dolore expergefedus opus manuum mearü perdidi,& nefeio
quid feeleris commifi.Tunc vir illi, tanquam difeipulis
Dominus de l x c o nato.Qqia neq; illepeccauerac, neq; pa-
rentes eius.fedvt manifeltarctur opus Dei in illo,ait.Debi-
licas tormentu indicat populi delinquentis. Vade ergo nuc
per vicos & caftelk>& ad ciuitate vlq;pertcnde,&prxdica,
vt fe omnis h emoa rapinis,& vliirisabftineat,& nullum o-
pus in lolennitatib.myfticis agat.Ecce n. coram Domino in
lachr.ymis decumbemus veniam pro populo deprecantes,
. & adhuc fpes eft obtinendi, fi emfdatio fubfequaturin ple-
. be Nani hoft'ilitates,&infirmitates,&alia multamala,qu£
perfertpopulus indignationemDominicomonentJEt ideo
nuncia velociter, vt le emendare ftudeant,nec crudeliter in
feelere fuo depereant.Tu vero his peradis,q imperaui.Tu-
ronuad bafilicam propera.ibiqj te vifitabo, & obrinebisa-
pud Dominü vr feneris.Cui ille,Die mihi, quslo, domine,
quis es,vel q> eft nome tuum. Cui vir,Ego fum inquit, Mar-
tinus fecerdosTuroneiifis.In his fendi verbis pauper lurre-
xitk fomno,apprehenfoq; bacello.iter imperatu aggreditur
& qua: fibi fiierant impel ata. populis nunciauit. Menfe aü t
feptimo poftquam h*c a d a liint,beatam bafilicam adiit, i-
biq; proftrat9 per triduum,quarta die ä fendi virtute vifita-
tus eft.Iam enim computruerat in eo caro, vel neruipalma-
ram,qua de caufe detinebatur. Et cu digiti eius diredi fu it
fent,fenguis ab eifdem erupit. Sed eis omnibus medicatis,
ore proprio qu * recolimus enarrauir.
Decaco illuminato.
C A P . XLI.
De his qua Aridus presbyter pro benediftioneportât.
C A P . X X X IX .
ARidus vir religiolus exLemocino càufe tantum deuo-
tionis Turonum aduehit,& beatum fepulehrum ora-
Biblioth. Vet. Pair. Tom.6. Pars z.
rj\A ris ergo beatiflime Confeflor tuo more, propiciaris
J» iniquicatibus populi,& fenaslanguores omnium, cun-
.dofq; ndeliter inuocantes mis medicamentis illuftras, nec
fraudas extraneosquod propriis libenter indulges. Homo
D d d £ ergo