runt. Vnde etiam póft longum abStilicone magiftro mili-
tum & exconfule ac patricioinuitati, Gallias occupaue-
r e , vbi fin kim os deprædontes non adeo fixas fedeslia-
buere.
t: a i . xxiii'.
De Ërmahatici régit Gothorum, qui Alexandre Magnovb multas
Rentes quasperdomliitcomparatusfuit,in Endos-, Vf*
ne tos & Ojlrogotos exp edit tont bus &
victonis.
Othoram rcge Geberich rebus excedente humànis,
V J 'p ö ft temporis aliquod Ërmanaricus nobililfimus A-
malopimin regno fiiccelïic, qui rtiultas& bellicofilfimas
Anftoas gentes peidomuit i fuilque parère legibus'fecit.
Quem meritq nonnulli Alexand.ro magno çomparàuere
maiores.Habebat fiquidem quos domuerat, G othos, Scy-
thaSjThnidosin Aunxis, Vafinabroncas» Merens,Mor-
denfimnisjCariSjRocaSjTadzansjAthual^Nauego^ube-
gentas,Coldas; & cum tantorum feruirio earns haberetur,
nonpaflhs eftnifi&gentem Ernlorum quibus prteerât A-
laricus magna ex parte trucida tam reliquam iuæ lubigeret
ditioni. Namprædiiftagens ( Ablauio hiftorico referente) j
iuxta Mæotidas paludes habitans. in locis ftagnantibus,
quas GræciEle v o cant, Eruli nominati font gens quanto
velox, eoamplius fiiperbiflima. Nulla fiquidem erat tune
g en s, qux non leuem arm a tu ram in acie luaex ipfis elege-
rint.Sed quamuis velocitas Corum ab aliis fiepe bellantibus
hon etiacuarerur, Gothorum tarnen ftabilitati fobiacuit &
tarditati, fecitquecaula fortunx j vt & ipfi inter reliquas
gentes Getarum regi Ermanarico feruiuerint. Poft Erulo-
runi dedenridem Ërmanaricus in Venetos arma commo-
u it, qui quamuis armis dilpcriti, fed numerofitare pollen-
té s, primo refiftere conabantur. Sed nihilvalet mulritudo
inbelto,prælèrtirn vbi Sc mulritudo arma ta aduen erir.nam
lu , vt initio expoficionis, yel catalogogeneis dfeerecaipi-
m ift ,ab vna ftirpe exorti ,tria nunc nomina reddidere.id èft
yeneti, Antes, Sclaui: qui quamuis nuncitafaciendbus
peçcaris noftris vbique delæuiunt, tarnen nine omnes Er-
irianarici irpperiis feruiere.Æftroram quoque fimiliter na*
tionem, qui longiifipia ripa Oceaoi Germania infident, r-
demiplèprudentiæ virtutefobegit, omnibulque Scy thiæ
& Germaniæ nutionibus ac fi propriis Jabonbusimpera-
C ap. XXIV.
De Huftnorum èxecranda originè : veneßcarum fi'üket vttm «
mundhjpiritéus congrejfu. Et deHunnorutu inOflro-Go-
tbos Scytbicos expeditione vbi & de imnia-
ni &terribili Hun nor urn vul*
Oftautem nonlpngi rëmporis interuallum, vt refert
Orqfi us, H unnoru m gens ómniferockateatrociorex-
arfitin G othos. Nam h ó s, vt refert anriquitas,itaexritiflè
comperimusifihmerrèxGotnoriim, & Gandaricithagni
nUus,,pqftegrelfomScanziarinftilae tam quinto loco<ce-
riens principatum Getarum, qui & terras Scyehicas cum
fua-gente introiflèt,^cutahobis<M.u.m eftj repperitinpo-
pulo luo qualdam magas triulierteS, quas patrio ferm orié
Aliorumnas is ipïe cognominat ,ea lque habens fofpeftaS
de mediofoi proturbat, longcqüe ab exçreitu fiio fugatas
in ïbikudinéna coegit terræ, Quaslpiritiisimmundiper e -
remum vagantes dum yidilïènt, Sc earum fe complexibus
in coitu mifeuiflènt, genus hoe fêroeilBmum edidere,
quod fiiitprimuminter pdüdes mi nutum» tetram atque
exile,quan hominum genus,nee alia vóee notum, nifi quae
humamlermonis imaginem afiignabat. Tali ergo Htmni
ftirpe creati, Gothoruhi finib.us adiiener.e, Quorum natio
fieua, vtPrifcushiftoricusrefert, inMxqtidepaludevite* |
riorem ripam infedit,venatione tantum»nee aJiq laborè ex- j
pérta, nin quod poftquam creuillèt in populos, fi audibus {
fiaient) venatores, dum in vîceriori Mjèotidis ripavenatio-
nes inquirunt, animaduertunt quomodp ex improuifo
cerna fe illis ob tulitsingreflàqtfe palude nuneprogrediens,
nunc fubfiftens, indieem fe viae tribuif. Quant fecuri venav
tores,pahidem Mxotidem, qu^m imperuiam vtpelagus
exiftimabant, pedibus tranfiere. Moxquoque vtScythica
terra ignotis apparüit,cerua dilparuit. Q uodcredofpirkus
illi» vnde progeniem trahunt, adScythamm inuidiam ege-
re. Illi veto » q u ip rste r Mæotidem paludem aliummun-
dum eftè penitusïgnorabant, admiratione induéli terræ
Scÿtliiæ,&vtfimt!olertes,iter illûd nulli ante hanc çtatem
notiifimum, dininifusfibioftenfitmrati', ad fuosredeunc,
reigëftumedicunt, Scythiâmlaudant, periiiaiaquegente
lùa,via qaam Gerüaindicedidieeread Scy chiant praperanp,
ce quàntofcunque prius in ingreilu Scythatum habuere»
litauere Vrâoriæ , reÜquos perdomitos fubegere; Nam
moxingentem illam paludem tranfiere, ilieo Alipzuros,
AIcidzuros,Itamaros,Ttincaflbs,&/Boifi:os,qui ripç iftitis
Scy thiæ mfidebant, qua fi quidam turbo genriumtapuere.
Alanos qiupque pugna fibi pares , fed hum^nrtatis v iâ û
formaqueaiflîrniles, frequenti cercamine fatigantes fub-
iugauere. Nartt & quQS/bello forfitan minime uiperabant,
vultusliiifcerroreniiniumpauprem ingeretites terribi ita
teitlgabant, eo-qiiod erat eis Ipecies pauendanigredine,
fed velut quædani ( fi dici fas èft) deforittis ofta, nori fades, <
habenlquemagis purtdta quant lumina. Quorum anintifi-,
duciam toruus prodit aljseéfcus, qui eriam in pignora fua
primo dje nata defeuiunt. Nam maribus ferro gênas fe-
cant» vràntequam lattis nutrimenta perdpiant, vulneris
coganturfubire rolérantiam. Hinc imberbes fenefeunt, &
fine venuftateephebijfiint quia facies ferro fiilcataitempe
ftiuam pilorum gratiam pér cicatrices âbfhsnm Exiguiqui-
demforma,fedarguti,motibusexpéditi>&ad equitanduni
prompriffîmnfcapulis laris , Sc- ad arcus fegittalqite paràti;
firmis ceruicib us, & in fiipérbia femper eredi. Hi veto fob
hominumfigura viuunt beluina fieütria.Qüod genus expe*
ditiflîmum, multirumque nationum grafiàtorem Getævt
viderunr,expauélcunt:fooqtie cum rege délibérant qua liter
feàtalihoftefobducant. Nam Ermanaticus tex Gothp-
rum,licet (vtfitperius retulimus ) multarumgcntium exti-
teritrriumphator, de Hunnoram tamen aduentu d u m co -
gitat,Roxolanoram gens infîda^qu* tune interaliasilli fii-
mulatum exhibebat, tafi eum nancifcicüroccafione deci-
pere. Dum eninj quandam mulieremc Sanielh nomine ex
genre memorataspro marin fiaudufento difeeflù, rèx furore
coramonis.equis ferodbus illigatam,indtatifque curfi-
bus,per diuerfà ditielli pr^cepiflç«fratres élus Sarus&Am-
mius germanæ obicu vindicantes , Ermanariei latusferro
pe tier unt: quo vulherefeucius, ægramvitamcorporisirn-
beêillitate contraxit. Quam aduerlàm eius valetudinem
captans Balamir j:ex Hunnoram , in Oftrogothas moiait
prodndumfà quorum IbciétateiamVefegothædifceflère,
quamdudum inter le iuncii habebant. Inter hæc Ermanà-
riçus tam vulneris‘dolorem>quam eriam incùrfîônesHun-
norumnon feiêns » grandïrutis Sç plenus diêrurn »-cemefi^
modecimo anno vitæ luæ defundus eft. Cuius ittortis oe-
cafiodéditHunnispræuâlereinGothis illis, quosdixera*
mus orientaliplaga fçdere,& Oftrogothasnuncupari,
* . • tA P . XX Vv
Véfegotha Ojîrcgothis a Vanddis ït&isk Vaient e lmp. Moejtam
kabitandam appetunt & obtinènt, & quum Cbriftianifieri
xuperertt,Valensvï Arimtts,pr<edicfit ores Ariartos
adeos mitti^&peifiduefua vtneno i/i-
fiât,
T 7 Efegorifæ,ideft,alii eoni^foci^&rydddtlifoliculco-
V res» metu parencum eXterriri , quid nam de fe propter
gentem Huhnorura deliberareftc.ambigebant, dïuque cogitantes
, tandem cômmuni plàeito legates ad Romaniam
direxere, ad Valenrem impèratorem fratrem Valêntinia-
ni lmperatoris feniori^, v t partem Thracke fiue Mcefiæ
fiillis traderet ad eolendum,eiu s legibus viueren t,eiulque
^—!------- ------ S 8
7 * 7 Dé Rcb.Getim.
imperiislubderetur.Ët y t fides vb çriofillis haberetur, prq-
mittuntfe, fi dodores linguæ foæ donauerit,fieri Chriftia-
n o s.Q u o Valens cofeperto, mox gratulabpndüs annuit,
qiiod vitro petçre voluiflet ; fofceptplque in Mcefiæ parri-
busGctas quafi murdmregni foiçorttracætèras gentes (tarait.
fit quia tune Valèiis Imperator Arianory perfidiafau-
jdus, nofteatum partiùm omnes ecclefias qbturalfet, foæ
partis fautores ad îllos diyigit prædicatore6,qui vçniétibus
iudibtis&ignaris, ilieo perfidi* fuæ virus defundunt.Sic
quoque Velègothæ à Valente Imperàtqre Ariani potins
quam Çhriftiani eftedi.Pç cætero tam Oftrogothk quam
Gepidis parentibus fuis per affedipnis gratiäm ênaq^eli- |
'zançes huius pcrfidiçculrarâlu çdpceptes,omnemy biqtte
linguæ huius nationçm ad culturam fini ijs lçdæ inuicalie-
re. Jpfi quoque (vedidumeft) Daniibium tranfmeantès,
Daciam Ripenfem, Mcefiam, Tracialquç perroilîu prfeci-
pisiufedçre. . ••
C a p. X X V I . ’
Vefegotbi Rcmanorum fubditi, itigentifame preßt, ^ a ducibus
Romanis peßimehabitKfeßtn libgr tatem vendtcant,& Tractas
, Daciamque Ripenfem occupant. Valens lmp.
i qui eos Arriana perfidta infiâ curarat,
diuina yindifta ab ipjis coin-
butitur, 1
EVenitbi« vtadfeletgentibus needum b en e lo co fu n -
datis', pentiriafamis.Goepere autem primates eorû &
duces,quiregum viceiHis'præerant,ideftFridigernus, A-
latheus,& SafraC exçrçrtus inopiâtn cpndolcre,négociation
nemqueà Lupicino JV(aximoque Rornanorurp ducibus
•expetere» Veram quid non auri làcra famés compellit ad-
quiefcerePCoeperunrdutesfauaritia compêliente)non fo-
lum ouium, boumquecarnes, vërumetiaih canum, Sc ini'
mundorum animalium morticina eis pro màgno côtrade-,
re: adeo, v t quodlibet mancipiüin vnum panemautdecé
libras in vnam camem' mercarent-ur. Sed iam mancipiis & \
fupellediÜdeficientibus,filioseorumauarus merçatpr vi-
d u s necelfitateexpofcit.Hatidêniro Içcus parentes faciur,
lâlittem feorum pignorum prouidenies, làtius'deliberant
ingenuitatera penre, quam vitam ; dütn miferiçorditej: àr ,
leildusqiiisveiiditur,quàm morituras feruatur. Çontigk
n.illofub tempore ærnumnofo Lupicino & d udori R.pr
manórum, vt Fridigèçnum G othorum regulupi ad çonui-
uiuminuitafe^dolumquepi.vtppftexitus dpeuit, molire-
tur.Sèd'frjdigertn!S dbli nefeiùs, cumpaucôrum comitatn
ad eohujuiupi vçfiieri^d]|m intus in prætôrio epulatus eft? \claTjipfem raiferpruramprientiu m auditet, iam que aliaiû
parte îppips eius rpclulos, dum najlitesducis fui iuflu tru-
cidare çqnarentur, &yox morientium tferifçr emiflà, iam
fu (pedis auribiis intouaretjilico apertos ipfps dolos cognp-
fcens;Frid^igernus,euaginato gladipinconuiuio, npn fine
magna temerirate velocitateque egredimr, foofijue focios
abimrainênt}riiorrçere.ptos adneepm Romanoiuminfti-
gat-. Qni nada occafione voriiia elegerunt viri fprtiflimi iq
bello mngis quam in fame deficere,&: ilico in ducumLupi-
cini&Maximi armantur occifionem lila namque dies Gp-
thorum famem, RoiHanorumque (eçuritatemademit.cra-
peiùntque Gothi iam non vtaduenæ & peregrini,fed vt ei-'ués Sç dóriiipi poflèftpribus imperare, tptafijue partesfep-
tèntrionales ylque ad Dànubium fiio iure renece, Qgod
Çompçrièhsin Auriochia'Vâléns iinperatór, m o ; arnaatp
èièrcitu ) fe Thrapaicum partes digreditqri vt lachryfeabili
bellb cpferailïq, vincentibus Gothis, in quod^m prædio
iuxta Hadriapopplim (auçiusiplèrefugiens.ignorantibus
feióquë qüod imperator in tam vfli calula delitefecret Go-*
this , ignêque ( ytartplet) fieiiientc ab inimÿp fiippofito,
cum regâli pompa crêmatus eft baudfecus quapiÖei prör-
fiis iudicio, ytâb ipfis igné çomburerêtur,quôs iplè Veram
fidèm peteritps iq pçrhdiam deejinaftet, $C igqem cjia-
rïtarisadgehenn^'igilem dctorfifiètT' Qijo tempore Ve-
lègpthæ Thracias yacianlque Ripenfem poft tanti glp-
riam trpphpjtäriquafefoio genitali pptiti, cceperunt feco-
lere.
C a p ; X X V li,
fefegotbfiïheodofio Imp. eis inurnecionem molt ente, eaagrota.u-
? adTheJfaltam Fpiros& Achaiam & Punnoniampradandas
digrediuntur. Gratianus ïmp.fadus cutn iis mit,
quod &Tkeodofittsfan- '
Kit.
GEd Theodofium ab Hilpania Gfatiantis imperator eie-
d um in oriemali princibatu loco Valentis patrui fubró-
gat,militariquedjlciplinamoxinmelioriftatu repofita,i-
• gwauiam p riorum principum& dc fidiam exclulam Got hus
vt(enfit,pertinuik; Nam imperator acp omnino ingenio,
1 vircuteque Sc confiliaclarus, cum præceptorum feueritate
1 Sc liberalitate j blandicieque fea remiiuim exercitumad
j forcia prouocarçt. At vero vbi milites principe- meliore
mutatc^fiduciam acceperunc, Got hos impetete'tentant,
cofque Thràciæ finibus pellunt: led Theodolio principe
pçne tuncvlque ad delpcrationem çgrotante,datur iterum
Gochis audacia, d luifoquc cxercitu, Fridigernus ad Thefi
, (aliam.prædandam»Epiros,& Achaiamdigreftuseft: Ala-
thetis v ero & Safrach çum refiduis copiis Panhoniam pe-
tiprunt. Quod quum Graciantis imperator, qui tune Ro-
ma in Gallias ob incurfionem Vuahdalorum recoflerat,
comperilfet; quia Theodolio fataîyielpçratioftefiicciini*
bend,Gorin magis fæuirent,mox aTeos colleêto vënit ex-
erciru, nee tarnen frétas in armis, fed gratia eos muneribuf
que-yi^tuRis, pacemque Sc viólualia ïilis concedens, cüm
ipfis ipito feedere fecit. Vbi veropofifiecfheodoliuscon
yafeit imperator, rèperitque Gratianum cum Gochis
Romanis pepigillèfoedus,quôdiplè optauerat, admodum
g taco animp-ferens, Sc iple in hac pace cónfiftit.
C a p . X X V III .
Atatiaricus Ÿefegqtboïütn rex* Tndagerni fucceffor » à Theodofio
I Iwp' Conjlantmpolïm euocatus, magnis honoribus abeo affiettur, ,
tbiqùe moritur: vktdydeFtfderatis, &de Theodoftiaduerfus
lugenium tyrannum, qui Ga di as occupât at,
auxUioVifegothorumviçtgm
A Tariàri’cum quoque regerrt , qui func Fridigerno foc*
'A*c elïèra tVdatls fibi munèribus lôciauirimoribus fois
benigniflimis, &ad le eum in Conftantifiopolim accederc
jnuic4uit.Quioiiinipolibenteracqiiielççns,regiam yrbejn
ingfeflus eft, ikiraiilque\ fen, ihqiife, çétnpqupci l^ p e fe -
I credulüs audiebam, famamyidelicet tantæ vrbis: hue il-
;
foçoçulos vpluëns?niiricfit,iim vrbis, commeatumque na-
ufem,nunç iiitpnia çkraprQlpe^ris piftafefjpppulolqup.
diuérïàrumgentiurq quali fente ïnvpo, £ diuprfisparribus
featüriente vndà,fic'qnoque milifem ordinatum alpiciensj
Dëus inquiç,fine dubio terrenugeft Imperator,Sc quilquis
aduerfiiscum manum rqQueric, iplèluilanguinisrêu§ exi-
fifeïn talieigo admiratipnç,maioreque4 priqcipé honorç
lüffukus,pauds menfibusinterieólis abhac luce m igrauit,
Quem p rin c e s àffedipnisgratiapæneplüs mortqum qua
viuumppnoranSjdignætràdidit fepuicuræ; iplè qupquefe
exequiis refetro èiu^præiens. Defian^o eigó Atanarjco,
eun’óriis exetcitus in içruitio Theodufii imperatoiis pe^r
'
durtoSjRpmanpïeimpëffelubdeqSjpqm miljtéyeluc Vr
njimcorpus eSiçic, miiiaqùe illadudufii fob Çonftantinp
piincipefeedèracorum renouata, & ipfi çüôti font Foedera-
ti. E quib. ImperatorçpncraEugenium tyrannqm,qui oç? ;
cifoGratiano Gallias occupaflèf, plus quam miftiaar-
matprum fidelesfibi Sc amjpos feteiligeqs le çum duxic,
vidoriaque dçprfçdiôto tyranno poritqs,vltipnpmj?xegit,
C a p . X X I X>
VefogothafubtraftisftBi à Tbèodofii fitüs confuetis dénis,
pertafi oti’hAlarictmfibirefem etigqnr, & îtalütm
imudunt. ’
pO f tq ù a fe verp Th.epdôfius araator pacis generilque
A Gothorum rébus excefiit Kiuqanisj cceperqnteius filii
vtramqtfe Repub.lt^uriolé vfeenres adnihUaie^uxUiarii^
qjie fuis id çft Gochis confoepa dona fobtf-there. Mox
P fF 4 ■ Gothis