
Cap. S 8.
Vin&ifoluuntur.
B
ieftituit.
c
Cap. 92.
Lufonis
JConfdToris
C*p- 9)-
Grègorii Tutonenf
f P J J _ _ _ _ _ _ _
leuelatjorie diuina comperi'tnon aliter fe pofle abfolui nifi
ad farf&i corporis reliquias Ioahnis Reomaenfis Abbatis
perueniret. Hie ergo paffim luftrando loca, tandem deue-
nitad bafilicam vbi hatldlonge d itionafteriO facratiflimu
corpuseitis locatumeft. Ibiqforarioriibusacvigiliis'ineui
bans, vinculis omnibus abfolutus eft: vixitVirhic iuftiis &
vir rehgiofus,ficut legislator Moyfes»cehcum vigintiannisi
cuius free ociilus caligauit, needens monis eft: fuic autem
inftitutorviri memorabHis, d eq u e infuoloco nartabimus;
Magnasautem virtutis fuit & ille Sequanus Lingonici
Abbas territoriiftpiiViucnsfiepe homines a vindilo dia-
bolici nexus abfbluid & poft obi'tum ad fepulchrum fliiinl
ergaftulari cathenareuindtos.liberos mentis luisabireper-
milit. Deriiq; GunthchramnusrexcbrnU,cuius vOcevel
moloflos conlegere, vel ilia corneorum arbbreb'rum ar-
menta effugare coniueuerat» furto ablatum perdidit :'qu«
res mulcos in virtcula coniedt, honnullds facultate priua-
uic. Ex quibustres viri memorati confeflbriis mohu'metf-
tum petierurit:quo reX compertdjiufliCeos cacheftisatque
compedibusne&i. Fadtumqueeft ita : media n o d e verb,
lux In bafilica humaria luce, claridif;primr; difliliunt fefc.
rearum pedeftriUni repagula, carKbnarumque diftiip'tls
bachisvindi laxantur, quoauditorex exterritus velociits
eos liberi arbitrii poteftatedenauit.
Marcellus veto l^anfiac® Vrbisfipilcbpusj qui quonda,
vein eius vitilegitur, ferpehtem immenfiim hoc depulit
ab oppido, & nunc in ipfius cmitatis vico quiefeit. Ad cuius
tumulum cbm Ragnimodus prefbyter, qui nunc eius
municipii haberur facerdos, quartano typo veniens decu-
ballec,totaquedieieiunio& oratione vacaflet, fado iam
velpere obdormiuit. ExpergefadUs vero poft paululum a
fomno incolumis fQYrexita tumulo.
Ingrediente autem Ghilpefico regeinvrbem Parilia-
cam, pfoftridie quam rex ingrefTus eft ciuitatem, paralyticus
qui in porricu bafilicaj fandi Yincentiiin qua beatus
Germanus r'equieiettin corpore, refidebat)dirigiturimane
autem fadoexpedante populo gratias beato anriftiti refe-
rebat.Nam &peibi&greflus paralytiCorum & cajeorum
vifus virtute iaditeftituuntur: & raro adUenit eids fblenni-
tas, quin ibi eiUs virtlis oftendattin
Eftit^i & (anda Genouefa in bafilica iandommiepulra
Apoftolorum,qu* in corpOre pofitatantum in Virtute pr$-
ualuitj vt mortuum rufeitaret. Ad cuius tumulum fiepius
petiridnes data fufrragium obtinent: led & frigoriticorum
Febres eiUs virtute fepillime reftingltuatur.
In Dolenfi aute Biturigi terfaini vico beatus LufoLeu-
cadlquondam fenatoris filiUs, requiefeit, qui fertur in al-
bis migraite a ieculodn crypta verb pofitus iuper pauimen-
tum fepulchrum habens ex marmorc Pario mirabiliterefc-
culptumiFadum eft autem vt qttadam vice fartdus Ger-
manus Parifiacx vrbis Epiicopusj ad hunc tumulilmvigili-
as celebrare t, haudproculformulam habens in qua genua
cum neceilitas cogetet, defledebat; Fadum eft autem in
vna vigiliarum n o d e dum pialmos ledionis Dauidic* de-
cantarent, ftatidnislabotelafliclferiei quali pro aliqub res*
leuamide fe fuper iepUlchrUtniandi dehxis vlnarumcbm-
pagibus fuftentarenti Contremui cillico bead tumuliis co*
feilbris,& fibiiniuriam inrogafei ptsefehti vibradone fate-
tur. At Germanus pontifex terrorfe perterritus 4 amoueri
defuper prscepit fomnolen tos, dicens, AbfiftitebfegheS,
proctil a tumulo j ne fendo Dei moleftiainferaturiquibus:
amotistremoremilium deiheepsnon fenferunt. Sed nec
illudplacuitpriteririi quod cuiddm patiperi idem tu ib
beatus per viium adparuit, przecepitqtiecellukm emifti-
dari: in qua, vtferuht, infantia yagitiis exegerdt: fed Cum
pauper ille bis commonitusagere iiifta diftefret, adpiruit
ei tertiojdicensj Si feceris qu*pricipio,vnu trientem pro
' Thëbdoberthi regis Arböaftes quidam pfesbÿter ciim
Frado quodàm contendebat regépræfente. Ac dtim hare
agerènturrèx lôcaiànda Vrbis qüç vrbis illiUs vicis haben-
tut, baufa vifitàbat orationis. CuVn aiiteïn videret reX per-
iecutionem presbÿterieilè càllidàm, cöriüerftls ad eum,Si
veraiùnr, inquit) quæ profeqûeris, hoc iuper tumülü Ma-
ximini an tiftitis iàcramentb côfir'ma. Aud'eo,ait,hæc,pres-
bytèr,quæpræ‘cipisadimplere.&ftàtim mâhus pönefts fti-
per iàhdiim fepulchrum, dixit, Huius iàndi vMiite oppria
màr, fi ali quid iralfi loquöf de his quæ pferfecütiône mea cô-
trahuncFrancum infiftô.Frementeaütem barbaro,& qliâ-
ficontraiandum D'ei füribundo, egreifi funt'de bafilica:
cumque per viam pariter perg'èrent, iùbito delapius preS-
byteriblopeflundedit, 8c mortuus eft. LaUdauitquedein-
ceps bàrbaïus virtuterii landi,cui prius detraxerat : ficque
Archidiaconum vrbisipfius cum à Niceticb Ebifèopo prb
adulteriicriminepüliàretür,iàcramehcô fèad huiils iàndi
fepulchrum parincariexpetiit:ingreifiiiqueprimiim crÿ-
ptæ limen reftitït quafi ftùpens.Uehinc defefendés per gra-
duS,adâliüd'oftium venit. cumque ad tërtium accedere
vellet, pr o tinus febre correptûs,greiIîim ampliüs fig'erë no
âudens, 'crimen quod impatàbatur ,indiicrimine mortis
pofitus,eft cbnfeilus,deprécahs populum vtpro fè vel iànd
i antiftids, vel Epifeopilui iuftragiaflag:tarer* fed ftatim
vt confeftùs fuît, ab im'pulfii febris erutus, iiii antiftitis eft
incharitatereceptus» |
Nîcetiusautem, Vtiupra diximùs, ipfius vrbis Épifeb*
p u s , eleemqiynæ, cliàritatis lànditatifquc totius refulfit
merito, du ni in corpore commoratus éft. Hic à feculo migrans,
ad bafilicam iàndi Maximi præcciTbris ftii fepultus
eft. Ad turns hunc tumulüm vindorumcâthehæ frangun-
tur, ënérgiam incu rfioni s d iabolicæ patientes',ëxttufilqu è
dæmoriibus liberàrttur. Gæcorumoculiplèrunqüe remo-
tis tenebris lutiiineinfunduntur:iiâm deperiütisquid di-
cam? Si quisn.ibifaliumiaramentumproferrëauiiis fue-
rît, illico diuina vltiorie corrigitur: nec quii|;uafti hæc vel
loqui auder, fi confcientia torquente, reufti iè eflè cogiio-1
üerit: quodibilàcramentum præiùmatexolüere»
Medardus veto glôriofîisconFelïbriUxtâvrbem Sueifio-
nicamqiii'efeit. Ad cüiüâ fepulchrum iæpe çompedes mi-
ferbnlm fconfradas afpeximus: pbft fetiptum dè mirabili-
biis eius librum, mulier manu debilisj déuote eXpetiit bea-
ti pr^fidiaiacêrdotiSïDeniqüë cum reliquis vigilias fide integra
célébrât, confiià ab eiils virtute manus humorè ligæ-
taspoflè diiîolui: quiifaFeliciuftî cathenas potentià virtue
tis eximèrets Fàdum ëft atitem, dum milîæcfelébrate n tü r,
refolutiS nerubrum arehdbüs ligaturis, gratias confeilbri
referéhs, àd iànduhi altareaccedens, gradàm beriedidio-
nis accepitincoluthisvEt q.toiapriufqUam templilra ædificà-
retur, erat iuper fepulchrum iàn d i cellula minutis conte-
xta virgultis, & dedicaco remplo hæc fuic amota, dignum
eft vt de ipfius ligni ténüitate magnum aliquid profera-1
müS. NaiæpiÜsde co haftulæfadæparumper àciitæ dolbri
dëntiiim remedia conculértint.Hæc âUdiettS'Gharimeris,
qui nüric rëfërendariu’s Hildeberthi regishäbetur, dûdë
hbc dolore làboraret, bafilicam (âridi expetiit, vdünjptti-
nisexlignoavirttite iàn d i médicinam mereretur accipe*'
re:fed veniens oftiüm reperit, obferatum. Gdnfifiis ergo
qtiia virtlis beati vbiqiie fitpræfens, extrade cultro haftu-
kmexcutitaboftio; Statimque vt délités adeigit, noxius
dolorabiceiîît. Habeturapud rtbs & baculus eius, dé quo
plërünque ibfirmi m edi cam ina finit experri.
Albinus aurem coiifeftbr, ciiius nuper vitæ liber a. Foï*
tunaco eft cbfticripcus presbyteip» obrinet, & ipfe impér-
tience merito fiium oftendi miractila adfepulchru iru Ade-
ratigitur dies folennitâtis in quo paralyticus'mèmbris o-
riinibus debilisj éuedusplauftcôï ante vittëam abfidc qua
pbedienti^famulaturecipiesriile verocbiiiutgens cellula iandaconcliidunturmembra fedebar. Datufoue iopuu
icop is mundata, abluta, & aqua herbiique rdpeyiaTj ftabac J vidir virum ad fe venierit6,&dicentem fibi: Quouiqj dor-
adtonxtus, pollicitam promiftiotiem opetiens, doneenu- mitas. &ianusfieri non defideras? qui ait, Vtinamjnerear
tu Dei aduerdf trientem in pauimento lucere, quem Con-* fenus fieri. Dixitqueeivir, Cum fignufh ad curium hofje
iegensl^tus abfeeifit. - • • tertisaudieris infonare, fiirge contirtuo, &ingredere ba.
Eit&apudvrbemTreuericamiuburbanofandusMa- | filicamadqUa veniftiiFuturumeftenim vtipfe hora bea-
ximinuscum domino popuh illius aduocatus. Ad cuius tu- 1 tus Martinus cu Albinocontribule ingrediatur bafilica, &
mulmnlaepecernunturmiraculaglonofe. Temporeenim otarionëfàdaadeiusfolennitatemTuronenfemaccedere
debeat.
h t Gloria X
debëafc. Sipriim to momento præfens fiieris, iàn'üs’efii'eië-
ris. Neb motatus ille, commoto fignoaecedit adtümu1
bun fimóthcunique Dauidici carminis laudationem clerici
Icanëre coepi fient, odorfuauitarisin bafilicam fànëfci adue-
mit:&hiedire£fcis pedibus in coiumnis eft ere«ftusi quod
mondpaucis, fed à pleriiqüe viiîim regio teftatur alyimna,
Sicapud Crouienlem vicutn mulier à naüuitate cæca in-
'uocans nomen iânôtr, ipiadie inlumiftata èft-.
i Fuic in regione Nicenfi Hofpitius magnus Dei,famulus,
qui mulns virtutibüs præditus ab hoc murido migra-
ùir. Cumque fepeliretùr quidam iiixtaipiism fepulchrum,
manumponensparumperpuluens eleuauit. Quod in lin-
tebinu.oluensrudifecum luftulit. Progreffiifq; proftfidie
nauem quae Maffiliam ire parabat, oftendit in litcore; led
hicLirinenfe mOnafterium expetere çupiebar. Viri. igitur
quorum erat nauis, Iudaica erartt à ftripe progepiti Qua
exiftente caüia', noluievirindieare nauclens quæ ferebàc.
Depiquepoftquam progreifi contra Lirinénfe monafteri-
um deuenecuric, riauis in medio pekgi reftitir: fiantibulq;
ventis nulla mouetUr in parte : ftnpentibus vero ludæis
quid hoc eflèt, homo ille veritatem aperuit, dicens, Reliquias
beati Hofpitiimecüm habeo: & nuncLirinumadiré
defiderp •* quod vobis indicare mecui. Nunc autem fcio ■
quia eius vu tuteretinetur pauisveftra. Ncc hi«c moueri
|¥orius potent,nili conlènfum illuc præbeatis quo ego ire
difpofiiiiQuod audiences viri,ftupore] eraiotf mutatis ve-
lisilànre venço fecupdo, iam viro in infula JUrmenlidepo-
iito, quo volueru nclibére abierunt*
Eçcequalesquanraiquç fiii6 congregac diuitias mundi
paupertas,vt eisnon iblum quæ voiuerinc, redemptor,qui
cun Cta ex nihilo condidit,rribuat: verumetiam ipia eis ele -,
mentaiubeatfamulari. Nam recolo meaudiiieapte hos
~unnos extirifle quendamin eremo rcgibniscuiuidam. Ad
quemrequirendum cum fearer c proximo prompea deuo-
tionè veniflèc, excepcus eft ab eo plena animi charitare.
T une ingrefli paruulum quod am modo eugurium» orario-
nefàëlarefedemnc.Gonfçrentelqueplurimade verbo Dei
fùrgitfenex à cellula,ingreditur liortulum, olera decer-
picad cibum4 Accenfoque focp ponir caldariamligneam
iuper ignem impletam aqua cum olenbus, vrgenlque igné
m ita vehementer feruere coègir, vt putaretur æneaefle.
Hocautem yidens vir q u iaduenerac, ftupore commotus,
interrogat quid hoc eflèt: relponcnc fenex, Muleis iam in
hac eremo annis iphabito, led lèmpenn hac caldaria cibos
domino iubente ad reficiend urn fragi e eorpuiculum præ-
paraui. Çoâifque cibis,redditis Deo debitis hymnis, vrer*-
que ex huius vafeuli minifterio flint refeôti.Hæc oiim audi-
ui.Namnupervidi Abbatem, q ui eu mi ngepu u m nomi-
nabar,adferens eum intra Àuguftiduneniëm terniinum
commoratum fiiillè, & fiepius mhocyalculo vel olus vel
crumelum codtum cum illoiumpflfle. G o nfir mabat au terp
cum iuramentovidiflèfecaldariam flammis fuperpofltam
validiflimteferuere : & 1 ta-Temper fundum eius humidurp
extiriflèi vc putaretur iugiter ab aliquo hu niebtari.
AuitusAbbas Camorepi pagi, quem Peftenfem vocat,
fiepius imminere dillblutionem lui corporis ipiritu lando
reuelance prædixit. qui recedens à corpore, üonorifice a-
pud Aurelianenfem vrbemhumatus eft,fuper quem fide-
lcs Chriftiani Ecplefiam cbnftruxcnmt.Poft cums obitum
.cum anniuerfariusadlumptionis eius dies cu flimmo cole-
re tur honore, vnusc drub us aliisad miflàrum fpedanda
folen nia eunribus,accepco raftr o vineam paftinare direxit.
Increpitulqueamultis,cur huic feftiuitau ciceflcr, redire
noluic,dicens, Ethicquem colitis,operarius fuir: verum
vbiingteiliis vineam primo id u terrain aperuit, protinus
retorta ceruice facies eius ad tergum conuerla eft. Tunc
tremens Ipedantibus populis cum flecU magno bafilicam
Iàndi lrjgreditur. Poftpaucos vero dies orans , in eodem
loco aflidue direbta ceruice conualuit. va
Cyprianus Abbas Petrocorici oppidi magnifies fanâi*
tatis vir fint, per quem Deus multa miracula in hoc mun-
do operari dignacus eft. Nam manus debiles frequenter
redintegrauit, paraliticis grelflim, cæcis reûitiiir viiùni.
Trelqueleprofos inundos oleo,priftinæreddiditianitati:
fed & nunc crebro iuper inflemos fânirates oftendit, fi rivefjdrnm.
___ ________ f f f I
deliter eius tumultira expe tant,aut exorent.,
Sed & Adeparchi Equoleneniis vrbis reclaufifepulcliro
fæpiusinfirmi fànantur» Nam & frigoriticorum febres &
alia incom moda eius meritis reftinguuntur.Cæcus vero de
Pecrpcorico rerritorio vt fe fepulcuræilli proiecit, f ufa oratione
lumen recipere meruit. Comfes autem anredi&æ vr*'
bisEquoIenenfisfure inuçnto ac fuppliciis dedito, pati-
bulo condemnari prxeepit. Ati.le cum duceretuc ad mor-
tem, inuocare huius landi nomen ceepit, & addudus ad
ftipiteipj fula oratione fupertettampatihuloadpeniusre-
lid u s eft; quod cum Monachi præfenfiflènti fimul proie-
d i ad tumulum fandi, prare coeperunt, dicentes, G iàndc
■confeflor, fi tibi vitaiuperftes eilct in feculo, erucre potue-
ras hunc pauperem de manu mortis : fient pleninque tali
fupplicio ad didos liberafti : fed nec diflidimus de tua ora-
cione, vtquod viuens fecifti in (êculo,polîi, renouare fub-
limatus in cceloi 6c data n o d e mifit Abbas vfque àd fur-
cam. Accedcntcautemmonachojftatimdifruptis ligaminibus
cetræ delap fus eft : &c fie fuftentatus à monacho viuens
adduciturad mopâfterium) hauftoque parumper vino,
conualuit, vflaqueab iudice obtenta, liber abfccffio
- Poft rranfiturfi autem FoeliciS-Biturigi Epifeopi, cum ad
eius tumulum quodmarmore exculptum Pario iuper terrain
erat poiitum, Cæcus quidam lumen oculorum fugatis
cenebris recepiftèç,cognouiiIetqj plebs amicum Deiqué
incorporepolitum obfiftentibus mundanis caliginib.co-
.gnplcerc ad plenumnon meruit: coepit in qfatioimm afli-
duitateeiusiimina penetrare: fedquoniam , vt diximus,
iarcophagus marmbreus viliori lapide obtedus erat, fe-
gacitas ciumm,&præfertimEpiicopi meliori-iàrcophagum
opertoriotexit, id eft ex marmoieHeracleo. Amoco ergo
viliorelapide poll annum fere duodecimum inuenerunt
corpus beati confefloris ita inlæiùm, vc nullâ diflblutib in
corpote, nulla putredo reperiretur in vefte :-ièd ira erant
cundaintegfa,acfivtita dixerim.,.ea hora tumulo puta-
rentur ingefta, Sed nec ibi quidem miferreordia domini
defhir, vt lapis repulfus non remaneret inglorius. Fetunt
enini quod multi erafo potatoque ex eo pulueris modico,
tam aquarfanisquam. tertianis flue quotidianis febribus
celeriterliberancuiv. ;
' Fuit &Iunianùsreclauiùs intra1 Lemouieinç vrbis terri-
torium, quiviuens mulrapopulis oftendkiniracula: fed &
nunc ad lepulclirum eius læpe morbi curantur. Nam vidi
muflosquosdinumerareputaui longum, qui cæcis ocubs
eoperdudUumenreceperunt, paralyriciq; diredifunt,
Teftüque eft ipfe pojiulus hodieque, qui cum feniràtem
recipinnt,ftatun fe triburarios loco ifli feciun t,ac reçu r f e n-
te circulo anni pro redditç iànicatis gracia tributa diiïol*
uunt. Ex quibus plurimi flint qui ad bafilicam fandi M*r-
tkiinpftri antiftiris perrinere videntur.
Pelagia vero genitrix beari Aredii Abbacis, cuius fupra
meminimusjvaidereligiofa, cum vrgeretur febribus, &
effe-tin tranfituj petiir filium, dicens, Quæfo fili dulcilfi-
m e , ne meante dicm quartum fepeliatis, vt yënientes Famuli
famHlæieomnesvideautcorpbfculuinmeû, nec vl-
• (.lusfruftretur ab exequiis meis de his quos ftudibfiflime e-
j nutriui. Et hæc dicens, emifit fpiiicurm abluta iuxta mûre,
J conlocaturinferetro,arq; in Ecclefiamdeportatur.Quar-
! po vero die priufqua fepelirepur, tantus odor fuauitatis ef-
t fragtauipi corpore,vc omnesadmirarentur.Denode veto
globusignisniagnusadparuic,quiab oriente coblùrgens
j ac per coeb circulumcurrenS) iuper Ecclefiam ftetit, in qua
I corpus defiindæ iacebat, Ex hoc enim ica cundam oedem
' iubitus fplendor obtexit,vcpucarenc fe diem medium con-
templan.Ecftatim energumeni multi exdamauerimt, di-
cences, Qgia Martinus venit ad tranfitum Pelagiæ. Succe-
denteyepodominica die poftquam fepulta eft, poluerunt
cereumad caput eius, dicentes, Parum nobis eft ceræi &
iam noxprohxiorhabetur, cum ad maturinum confurgi-
mus, tu uc acccndapur cereus ifte, & claufe oftio abierunt.
Expieto autem (bpnnb, ingrefli bafilicam,inueiierunt cere-
umardentem quem extiuçtum rebqueranc: fedde fanita-
tes-infirm or um fæpius aguntur ad huius rehgiofæ fepulchrum.
. Tu mulus erat in vico Parifiorum baud procul a loco, in
E
Cap. I or.
Silfponfus
refiitutus.
I
Cap. 10^.
Feel ids
! cotiuinpi-
tu-
6
Cap. 103.
Cap. 104.
H
Energume-
|ni clamant,
Çap. ioj.