ad dominum, vt refpiciëiis popülütü, hoftes improbos ef- | Senochabbatis vita dudiim à nobis fcriptafuit. In quo
fugafét,&nonpàterecur eos litis ardore confumû Tunc | iibello multis éiufdem virtutibüs memOratis finem re—
reuelante dbi fpiriru fan&o, ait ad plebevn, Quifquis habê- | cimüs: (èd quôniam ad eius tdmulum virtus adparauic,filë
at vafculum-, eiiciat foras in plàteam, & deprecetur domi- 1 ri à nobis abfurdum fuit, Narttulfus àütem puer nimia cæ-
nuitl. Dabitenim vobis hodielargitas eius aquas iii abun- citate detentuS, 8c iplàmadhucàdolefcentiâm gratis primé
dantia,vthondeficiatisvos&paruuliveftri.HæCeodieen- , abhoc contagio dçturpatam iugiter dtflens, hüiiis fandti
te.nubesfubitotexéruntcælum, & defcèndit imber ma- J cxpetiittùmulunij atque proftratusv & htimili prece fùb-
gtius de cælo cùm tonitruis& corufcatiônibus fùpercaftrü, nixüs, flagitat fibi eius fùffragio lucem ptrditam reuocà-
Lplùrttpop'ulis beneficium præbens, plüuiaarcens (itim, ri. Quàtriduuminhoc prècacu perduratîs, refèratis oculis
rragoribüseftugans hoftem. Completaque fuhr vàfà o - inluminatus âbfceflït: fed&nunc, multi frigorincèriyn ar,
r « . . r. c— lièrumque morborum detentiirtcommodo,vtpallii eius
autdecerpfèrint fimbrias, aut, contigerint,rnôx fànantur.
Haëfcenüs de Turonicis
Cap. 14.
Monegun
dis tnfirmis
medctur.
dü]
&m
nia, & fàtiatifùnt cunëti: deque obtentu Iàcerdotis Riga-
tis aduerfariis.pôpulus fàlùàtus à caftrö difeelut. In mona-
ftèrioâiitem illius plenusdiemmtranfiit, ibiqùe fèpultus
eft: ad cuiusfèpulchrum ïæpius infirmi fànantut.Püéralüs
autem vuus ex familiaecclefiæ T üronicæ in valetudinem
corruit. Is cum aühelus occumberct -, ac irt extremis pofi-
tiis j pùtatetur fpiritùm txhalare, ad eius bafilicam déportants,
protinus extindafebre fànitatieft redditus; Sed &
puelladehismancipiis fimili forte fèbricicans j Cum ante
cancellosmonuroentifuifïètexpofitajin ipfàdie incolû-
mitati eft reftitütà. Ad rios vero cûm horüm notifia deùe-
nifîèti piïérum hufniliatis eapillis huic monafterio cefli-
mùs; Puèllam vero mutata vefte ccetui fànëtimonialium
coniungi præcepimus, ad fèruiendum D e o ..
Requiefcithaud procul abhac bafilica loanriés quida
prefbyternatiètte Bricroj infumma religionè-degens, per
cuius mahus dominus multa fignà fànitatnm dignàtuseft
èperari: qui ob amorem dîuinum ab aipeddbus fè homi-
num cohiben's, paruulam orâtoriiceilùlam habebatante
ipfàm Cainonends vici ecclefiam : ibique in viridariolo
quod manu propria cxcolebat, lautos âtboreS plantauc*
ratj quænuncvaftis columnarum fomîtibus iocündarum
frondium àmoeriitate tenduntür, fùb quarum vmbraculo
fàûdusionfqdens autlegebataliqnid aut fcribebat.Cu-1
ius poft obîcû cumarbores illæ, vt diximüs, patulis diffufàî
ramis obumbrarent lècum viridarii.vna eîthis vêtu ffate fè*
nefeens exaruit T une cuftös loci effoflà cütn radi6ibuS cô-
lumna, incilisipfiuscum ramis luis feamnum adaptatj in
quointerdumautreßderetlaflüs.aut aliquid fècure dèd-
deret, cum neceffitas exegifîet. Quod cum perduos annos
aut feçc ampli lis feamnum in hoc vfu habuiffei, tadusi vt
credo infpiratione diulna, dolorc cordis ait, Væ milii quia
peccaui, vtarborem quam taiis ïàcerdos proprià'manu
plantauit, ego ad diuerfàs necellîtatum vtatTelîiones : &
h arc dicens accepto farculo, effofla htimo, & iücißs Icam-
nipedibüs,pofuitipfùm fiib terra, repleüitque foflàm hü-
mov Mirû d id u , aduenien te verno temporë ficut, reliquæ
arbores florefcunt>ita& hæccolumna quæVirimanu>vt
itadixerim,fèpulta fuérat,rediuiiia in fofpitatevirefcens,
nouas frondes émidt. Extant de ea hodie quoqüè virgul*
tain quinum fenumque aut fete air plius pedum altitudi-
ne, quæ annis dngulis incrementum fumentia à domino
dibleuantur.
Apudipfàm Vero vrbem TuronicambeataMonegün-
dis obiit. Fuit autem ex Camoteno territorio: quæ relin-
quenstampatriamquam parentes, ad hoc tantum Tuto-
nos expetiit, vt oradoni Vacaret : per qüem Deus çrébro
mirâculà oftendere eft d ignatus. Nam fi qui s pufulam ma-
lamincurriffèt, &àd earn veniens oradonem precabatur,
confeftimque illâproftertiebatUradfüpplicàndüm dominum,
8c. collige ns folia cuiuftibet oleris aut pomi fàliua in-
linebat,facienlque crucemfüper vlcus imponebat folium,,
confeftimqüe ita omne venenumeuanefeebatj vt nihil di- '
1,gnum lethi ægrotus vitra pet ferret. Quartanariis quoq; &
gulâm dolendbus data benedidta aqua læpfus medebatur.
AdcuiUsnuncfepulchrum allidue infirmi confluunt, &
fànatur.namquantifrigora pafli, quanti à pufulis malis ve-
neno incraflànte præmortüi, quanti dyfènteria ibi funt là- ■
nâtij viritim non poteft expli cari. Sed quoniam multa ex
his in libro qüé de eius vira confcripfimus,memorauimus>
quædeincepsgefta funt,tacere nequiuimus. Probati ar-
chidiaconinoltrifamulagrauiter à quartano typo quatie-
batur, & iam pr ope annum in hac febre ægrotabattquæ inter
manu s parentum depofita fuper tumulum làn<Stum,do-
mum incolumiseft relata.
E
Co^.iy.
Simeon vero cofeflbrquiin columnàpagi Antiocheil-
fis dicitur ftetilïe> frequenter incolis tribuit fanitates. Et
qüia,vtlegitüriiieiusvitælibro, nullam vnquam midierem
poft conuérfionern oculis attëntis inlpexit: poftqUam
vero Columiiæ edition fe fanédtate feruens inuexit, non
mödo ëxtraneæ mulieri, vferumétiam hecpropriæ matrifè
videndumpermifit.Et hune ergo loctim ipfüm ab huius
fexus défenfàt acceffu. Nam ferunt quarldam mulierem
indutamfuilTevèfté virili , & in bafilicam ingredi voluifïe
Columnæ. T ràdauitfècû mifèraagere polfe per indumë-
tum,quodlaterepollètaltiffimum,ighoransilIudApoftoli.
quia Deus M>rtirridetuŸ.8c licet ibi venions ad templü ere-
xi t pedetn vt fandtu m ingrederetur limen, tarnen prqtinus
rctrorfùm ruens-cécidir, & mortua eft : fatifq; fuit populis
ne hæc vitra ttiulier vlla præfumeretj cum in iftam cerneret
vltionempeflimeinrogatami ~
• Igitürfenâus Martialisepifcopus à Romanis miflus è-
pifeopusi in vrbë Lemouicinaprædicarefcxorfus eft.Euer-
dfqüe fimulachrorû ritibus, replecàia' credulitate Dei vr-
be migrauit à feculo.Èrant tune mporis cum epd u o pres-
byteri.'quosfècüm ab orienteadduxit in Galliam: verutn
vbi complet! funt diës eorum, vt & ipfi vocarentur de hoc
feculojconiuniftis làrcophagis in eademcrypta,in quaftn-
(ftusepifcohus, fïlnt fèpulti: & vnus qùidem patieti proxi*
mus: alter vero hüic cohtigüuserat: filpër terram tarnen v-
trique ftabantrfed non poteratalreri propter ilium qurpri-
mus erat, honor impendi: hoc èft nô nid pallaexpandi po-
terat^ non lumen accendi. Quod cumincolæ loci molefte
ferrent, qubdâm inane accedentesad cryptam, inüenerût
fepulchra diuerfis pariétibus elfe locatar&ficaccefïùs h-
•ber âd vtrumque fèpulchrum patuit,& qualiter beatus an-
tiftes vt culror Dei venetaretur j énituib
Puella quædam cüiftefcio ^uo exiftenté peccato,ftianüs
vna diriguit, ac digitipalmæ defixæ erant,ad eius lepulchrû
adueriit, confifà de virtute confeflori s qüod pofïèc eius in-
tercefîiomanutnaridamabfoluere, cuius prædicatiO po-
pulumVànisfüperftitiQnum ritibüs interitu abfoluit. Ce-
lebratisergovigiliisinipfàno<fte feftiuitatis, dum ad tente
iuxta fèpulchrum brat, mànüm fùam dirédis digitis populo
tefte fàhatam miratur adtonita.
Quidam eloquium emeruit hoé m odo : hic êtenim vt
crudaoperatur rufticitas populorüm, iuramétum mendax
in ecclefiâprotulit:mox rigentehngua,mutus effedus eft,
itavtnonvocishümanæ, lèd bidèntis mugitum fimulare
videretur. Àdueniens autem ad huius confefloris tümulü*
profternitur ad orationem, fèndtq; vt poftea adlèrebat, ta-
qilamfialiqüisguctureius tangeret: quod, vt credo, virtus
erat dominici confefloris. Egreflufque prefbyterum qui a-
derat nutu deprecabatur, vt lignum crucisfaucibùs clauds
imponeret. Quod cum prefbyterfecifïet, iterum proftet-
hitur ad orationem t prötinufque eleuatus vocis officio
redditOjbmnia quæpettulerat, proprio patefeciteloquio.
Pet fandumenimStremonium,qui& ipfè à Romanis
èpifcopiscum Gratiano béatiffimo & rehquis quos me-
morauimus, eft diredus,primum Aruemaciuitas verbum
lalutis accepit. eoque prædicantelàlutaremmundiredem-
ptoremque omnium Chriftum DeifiHum credere ccepit.
Huius autem fèpulchrum apud Iflodorenfèm vicum habetur,
ad quod Cruda rufticitas, licet feiens quo quifeeret,
Cap.
Simeon ft<
lieres ab-
■hoifet fu-
pra apud
Pallad.
nullum tarnen ibi exhibebat honoris cultum poft longin-
quaveroannörum curricula, Caudnus, qui ipdùs Aruer-
næ vrbis epifeopus dacus èft, in diaconatufuö eccledâ vici
Cap.
Vênerat»
fodahum
c p i
Puëllà fa
natui;.
Deierant
lingua ob
riguit.
m£
feopusillius
1
Coniugjiti
. àcopuia
abltincnr.
D
Sepultura amantium.
CaP-3î.
'illius rexit. îgitürdurh n o d e quadam in lëdulô Êellulç fîiÇi
quæhuicbàlilica2adhæt'èbat,decumberèt,audiüitpiàllen-
tium quafi pàriim rëlbnâ’ntibüsj vocibus : 8c futgens vidit
tamplum magno fplendfchte lümiiie, 8c obftupefàdus af-
picitiittrinfecus.Eratenimcclliilaillain fuperibre contra
fencftràs rempli: & vidir, 8c ccce circa tumulum multitüdo
albatorum tëhëntiüm fcereos & pfàllentium. Quod diurif-
fime cerneiisciim difcdulïehtj ftâtimfadotfianeiufïit tumulum
cauccllo vallari, ac palliolis hitencibüs obuelari,
præcepitque reuereritiatn locoilliimpèndi. Ex hoc enim
oratio füper tumulum fiindittir, &aüxiliaântifticisim-
pettantur;Hæcabipfiusepifcôpiôréaudiuh -
Magna enim gracia eft, ii làccrdocium digne euftodia-
tu rin ad u : fi enihi homini iniquo ac pèriëcUtori iuftitiæ
tantum contulit fàcerdotium, vt prophetiani mereretur,
id eft Caiphæ, qui prophetauit vnum OpOrtëte mon dë
populo,lie gens totaperiret:quanto magis timentibus De-
um, 8c fände ac pure fàcerdotium çuftodientibus tribui
poteltàmaieftate diuinaîvcetiamiuxtalacobum profit in
firmis cum oratione vifitatio Iàcerdotis, & plerunque conférât
præfidium fola tantum eulogiarum porredioeius ex
manu.* fè.pundumillud quod apud Aruernos geftum in a-
dolefcentia m ea in veritate cognoui. Quidam prefby ter
fblitârius iter carpens àd hôfpitiolum cuiuldam pauperis
Limanicimanfioncmexpetiit. Quaaccepta iuxta morem
fàcerdotum, n o d e ab ftratu fuo cqnfùrgens, orationi adlli-
titî fèd & homo quem héCeflîtas compeiicbac lignum ex
liluis euëhere, valdemaiüte fùrrexit: 8c ficut mos ruftico-
rumhabet,nonduminchoante luce poftulat cibum àcon-
iuge, quæ fine mora porrexit. Acceptum vero homo ille
panem, non prius comédie quam d facerdote benedicere-
tur, autab eo eulogiasacciperet: quibus acceptis, lumpiit
&abiu. Cumqueadamnem adhucantelucanum veniflèt,
impofito plauftro cum Bobus, in ponte qui fîiper nauc lo-
catus érât j altetum tranfmcare ctepitinhttus. verum vbi
in medium amnis dc-uenitaudiuit vocem dicentem, Merge,
merge ,n e moretis. Gui reipôdfens vox alia ait, Sine tua
n.Jâdmonirioné quæ proclamas feciflèm , fires fàcrameis
conatib. nonobftarét. Namfçiaseum eulogiis iàcerdotis
efïè munirum: ideo ei nocere non pöftüm« At ille voces au*
diens, &peffbnàm nullius cernens, ac de iè verba iadari
cognofcens, confignans fè ctuce dominica, grattas Deo e-
git, quod ëi pars adüérfà præùalere non potuit. Tune in li-
tus vlterius progrediens, cum optacb onere domum re-
grefliis eftfaluus.
Duos fuillè apud Aruernum, Virum fcilicet & puellam,
refertanti qui tas, qui coniundi couiugio, non coitu, 8c in
vnri flratu, quiefeentes , non funt àb alterutro polluti in
voluptate carnali; poft multos vero annos cumèis ellèt latenter
vita caftiffima ex confènfu pari vir tonfûratus adele*
ricatum, puella vero religiofùm induit yeftimentùm. Fadü
eftautemvtiimpletisdiebuspuellamigraret d fècuiô: de-
niqué vir eius præpàtacafèpuhura, exhibuit corpulculum
ad fepçliendum.Cumque earn fèpulchro reconderet, arcanum
quod inter eos conuenerat, eleuatis manibus ad cælu
pandir, .dicens, Gratias tibi rerum omnium artifex ago,
quod ficut mihi earn commendare dignatus es,ita tibi red-
didi ab omni voluptads contagio impollutarn. Ac ilia fùb-
ridens ait, Sile file vir Dei, quia non eft neceftè fatearis no- \
ftrum nemineinteiroganrefecrecum. Poft hæcobteëfca o-
pertorio receffic. Non poft multu vero tempus 8c ip fe migrauit
à fèculo, fèpultufque eft in loço luo: Erat au tem in v-
na quadam bafilica, fèd c diuerfis pariétibus vtrunque fèpulchrum
habebatur: & vnum quidem ad meridiem, alte-
rum ad aquilonem. Mane auçë fàëto, inuenca funt par iter
e fie fepulchra,quæ vfque hodie fic perdurantddcirco nunc,
incolæ duos amaqres vocitant, 8c sufiio venerdtu r honore.
Fuir etiaminfupradiëta Aruernavrbe admirabilis fànëti-
tatis Amabilis quidam vici Ricomagends prefby ter, qui
virturibus magnis præceilens fæpe fèrpcntibus dicitur im-
peraflè. Nam ad huius tumulum cum dux Viëtorius defpe-
xiflètorare ,addxoèregioneequo neqüaquam poterat a-
mouere. Quern cum fiagris ftimulifque vrgeret, & ille qua-
dæneusftaret immobil«, tandemaliquando dux à fuis cö-
monitus, qui, vt ita dicam, ipfi, pecudi dmilis erat fa â u s
5
Bibhoth.VetJ>atr.Tom.6.Pars 1.
ad orationem defceridit.Cumque fideliter orafjèt,qüo vo-
luitiuit. Ad huius fèpulchrum energumenum vidi muh-
datum, periurantem diriguiflè, vtferrum: crimën confefà
fum, illico abfolutum.
Fërtur etiam fuiflè in eavrbè puella quædam religiofa
arqué deiiota Dcô, quæ in rare commahens, quo ab vrbi-
ca populatione fummotaliberius dignaS Deo laudum ho-
ftias exhibéretv Quotidie autemieiuniis & orationibus in-
fiftèbat,Fa(âuiii èft igitür vt migrans ab hoc mundo,ad ba-
ïïlicàm oppidi Câufà lèpeliêridi pörtareturi verum vbi leua-
to feretro cörpus per viam ferri ctEpiflèr, adüeniens grex
magnuseölumbardm dlpèream volate edepit: atqüë hüc
illucyolitàrido fèqüiquohæc d proximis fètebatur. Qua
iil bafilica délaça, grèx cocus fiiperreäUm ædisipdiis Vifus
ëft étinfèdiflèi Illaqüë fèpulta, âd coelos euolauèrê colum-
tiàï vride non immeriro Georgia nuncupàta eft, quæ de
cxercuit mentëm cultura fpiritali, vradepeo virginitatis fè -
xagedihi fruëtùS proüëntuegredienS dè fèctilojCæleftibus
hohorarë t u r exequiis.
In badlica autem fàh&i Venerandi, q u i fàn âi Illidii eft
proxima tranfuoluta cèllulaà parte oecidentis fuit, in qüa
multa ex marmore Pafiôièplikhrafcülpta filiit j in qüibüs
nemnulli vitorum fandtorum àc mulierüm irëligiofàrum
quiefeunt, vnde nonambigitur eos efïè Chriftianos, quia
iplæ hiftoriæièpulchroram dç virturibus domini& apo-
ftolorum eius expodtæfùnt. Eo quoque tempore quo Georgius
Valauoru m ciuis Aruernît vrbis comitatü potiebâ-
tur, pars tranfuolutionisillius q ü i per longinquæ inCuriæ
negligétiam pluuiis erat infufà,fiipef ynum eorundem fàr-
cotàgüm ruit opercoriumq; eius impulfum in frufta cô-
minuinin quo adparuic puella iacens ita membris omnibus
lolidata, quad nuper ab hoc fèculo fuiftèc addimpta. Nam
fàcics manufque.eius cum reliquis artubus integræ èrant
cumingenticæfàrieÜ9ngitudine:fèdcredo eam aromati-
bus fuiifc côdiram : veftimentum auté quod artus tegebat
exanimes aqüarum vi eratinlæfum, nullaque putredine
refolutum, aut nigredine quacunq; fufearam. Quid plural
itàadparebat integra,vt dormiés potius quàm mortuapu-
carecur.Autumâbauc autem quidam noftroram ob cando-
rem-veftimenti hbloferici, in albis cam trândfïe. Aiebant
etiâannülosmurænulafqueaureas circa eamrepercas » &
'dam ne epifeopus fènriret, ablatas: nuüa tarnen ætas tem-
poris noftri cuius meriti generiique aut nominis fueric,aut
opinione audeûione cognouit. Dum aurehoc corpufcu-
lumper anniVnius fpatiüm dèteéfcümiâceret, neceflet qui
refpedu humanitâtis,huicadhiberecfèpulchro tegumen,
contigic vt vxor,àntediëli comitis viri poft obitum grauiter
çgrotaret,a£ diuuirna valetudine obtenta oculoram lu-
miné mulâaretur. Quæ laXata à febre, ypeat medicos ’, di-
uerfâàdhibet ftudia, largitur 8c præmiô. Sed nullis potuic
modis ab eifdem elicere medelam,donee tandem Îliquan4
do pietas domini commota refpicerer. Adparuit enim çi
perfbnaquædam per vifùmnoëlis , dicens, Si vis vidoni •
priftinç reftauraüi, perge quântorius,& require lapidé mü-
dum, ac fàrcbphagum püellæ quiefeentis quod in badlica
fànéti Venerandi deteëtum habetur, citius rege: mox de-
teâas vidbus oculoram tuoram clare cunëta profpicies»
Quofaifto> vt fas illud claudt opertorio protinus apertis
oculis lumen recepic ex integro : vnde nonambigitur efïè
eam npbilis meriti, quæ talia præftare potuit ægroran ti.
Sunt auté in hoc loco multa fepulchra, quæ vt diximus,
fidelium eflèprobantur. habetur enim ibi cumulus huic à
læuac6ciguus,longitudinc,laticudme,alritudine,omnique
podtionecbdmilis: in huius fronte diperiore habeturferi-
ptum,San«ftæ memoriæ Çallæ: eft & illud nihilominus fè-
pplchrum fculpti meritis gloriosü,inter egrefliim badlicæ
fàndi Illidii &ingreflum rempli bead Venerandi in edito
podtum, inquo ferunt Alçxandrum quendam religiofùm
Fuiflè fèpultum: de quo fietjuens indrmorum neceffitas e-
rafbpulüerehauftadilutioné, extemplo confèquitur fofr
pitatem. V-nde ram freqiiens.excquiturmedicamentum,vt
proaffîduis beneficiorum commodis trànsforacumab a-
^ icientibus cematur. E regione auté huius fèpulchri fi in-
grediaris per oftiuiü in bafilicam fan&i Venerandi, dextra
de parte fèpulchrum paruum contéplaberis fùpcr terrain
B b b . hWm
E
Iurans di -
Columbx
virginis a-
guntexc-
qiiias.
6âp. 35.
Obfcquio
^ pietas.