A
• B
G
plantas miranturjomnesvirtutèmfenisn^ifànfiiô', &feab
miqijjanguis viru diuinitus fuilfe làluatos. Àdiftùdmifa--; 1
culum doncurricomnis exercitus, vallat multitude) oitinis
bear u in virufti, eupiehs eius fimbria^ manu tagere,.&fio£-
ciilo bbnorare no pocuiÉiôf rexexilitde ftratùlüa,accurrit-
que ad beati confeftoris aduentum. llloqùe cacéntecun-
d o s , quos reperiebat captiuqs, àbüoluit, öt reliqùosdein-
. cepSjVt yôiuitvfic récepit. Duplex ibi beneficium,, domino
vCOoperante,làrgitur:& illos à morte eruit ôc hosàiugO ca-
ptiuitatisexemit.yére,vtegoçredo,&fidesmeaeft, quià
c o liftât ab hoc periculo HUuatôs>qua;fi lufeitdos àmortuis..
Nec hoc prascerire volui, quod eum diabolus diuerfis ma-
- éhinis conatuS illudere, cum viderétlè nihil ei pofte noce-
re, viiïbilibus ilium piæliis eft aggireflus : Nam n o d e qua- |
dam duni fe fopôri dediflet, iubito éxpergefadus vidit„
ceilulamiùam quâfiincendio eoncremari, exUtgènfque,
perterxitus oftium petiit. Quem cum teferare nequiret,
in oratione proftemitur , ac figpum, fàlutare eoram fe & .
circum le facieris,prôtinus phantafiaflaramàrum, quæ ap-
patuetat, èuanui?:, cognoüitque h cc diaboli fuilfe fallaci-
ùamjidque ftatim reuelatum eft beato BrofKafio, qui ta n t
agucl Çanbidobcenfe monafterium habebatur fëelulus;
Qui eum famraa feftinatione monachorum, ex cellùlalûa
adfratrem dftigehs, hortatus éljt,dicenS; Oporcette,diIe-
diflime fràter, infidiis diaboli'refiftereviriliter, nihil déi\-
''li.us dolôfitatepauçiCEr’e,lèd omnia quæ iniiulerit,oratione
alïidua, ac figno crucisè contra oppofito, euincere; quia
i;talibusfempet tempeftatiénibus lèrups Deinititur expu7
gn^te. Senuit autem vir beams, & implèto'boni.opens,
eurlumigrauitad dolninuraj Giiius nunctumulum %pius
diuims glorificatur virtutibus. Hæc tantum-dè làndcfye-,
ro edgnouimufs : non diiudicantes alios qui maiora de eo
cognoueruntjfi voluerint aliqixa in eius laudem conftti-
bëte.
. De SanttoGalloepifcopo.
C A P . I I I . ’
NObilitatismundanæ faftigium temper inhiatcupidi-
tatibuSjgaudèt honoribus,inflatur occurfibus,litibus
forum pulfet,rapinispàfeitur,calumniisdeledàtur,rubigt-
nofiauri talenta defiderat;&, dum parù.i pôffiderëvidetur,
vt agglomérer plurima magis acçenditùr, ingeritq; ei con-
geriesauri fitim arduàm poffidendi, fient- Pçudentiusait:
Aüri nanque fam e s procedit niaior abauto. Vïidefit vt,
dumgaudet pompis fæculi&vanis honoribus obledari,
nihil eide manfiirisdignitatibu^ûlWiemoriamreuocetur;
Necrelpiciç ad ea quæ non videhrar, dummodo ilia, quib.
latiai'i animumpucat, importuné poffideat. Sed fiintqui le
de his nexibus tanquam aues de mulcipults eùolantes: &
ad akior-a tendëntes,mentis àlacriork ingenio abloluer unt,
ac relidis terrenis facultatibus, fötisfe viribus ad ilia, quæ
finit cæleftia,aptai!erüt,ficutfàndus Gallus incola Aruernè
y rbis,qucm a-Dei cultù abfttahere non pprait,riôn dfléâip
patris,non matris blanditiæ, nonamor nutricum, non ob-
.îeçundacio baiulorum;1 lèd lais omnibus pro nihilo dedu-
â is & tanquâ ftercoré exofis, Dei le dileôtione, Dei le officia
vouéns , monafteripli fe diftii&ioni fubegit; Sciebât n.
iuuenilis fer uoris flam mas non aliter polie deuincére, hifi
çenluræ canonicæ & dilciplinæ feuenlïïmæ fiibdereturj
Sciebat n.fe ab humilicatelæculi àdaltiorafubleuandüm,&
per patientiam tolerationis adillam excelfi apicisgloriam
euehendumjquod poftea probauit euentus.Sandhis deni-
que Gallus ab adplefccntia fiia deuotus Deo elle coepihdi-
ligenl^extotaanima dominum &eâ,quæ Deo diledta efi
le nouèrat, diligebatjpaterei,homineGeorgius,materve-
roDeocardiaab ftirpe Vêntii Epagati delcédens : QuéJLug-
duno pafliun Eulèbii teftnrur hiltpria, qqi ita d e pvimórib'.
lènatOribus fuerunt,vrii. G dliis nihil inueniatur elle gene-
rofiuàatq, nobilius. Gumq; ei pater cuiùfdamiènatoris fi-
liâ quærere vellet, il Ie,dllump to lecum vno puerulo,mona-
fterium Cromoneniè expeuc^fexto fitum ab Aruerna vrbe
mi liai io , luppliciter Abbatem exorans vt fibi comam capi-
' tis rondere u;gnaretiu\ Atille , videns prudeutiam,• arque
élegantiam pucxiynomeninquirit : Interrogatgenus&pa-
criam.llle vere Gallumfevocitaripronunciac, tiuem Ar-
uernum, Georgii filium lènatoris,quem abbas vtcógnouit
de primaprogenieelïè progenitum,ait-:Bene de/ideras fili, t
lèd primumpp orret hæcin pateis tui deferri notitiam, & fi
hæcillevoluerit, faciam quæ depolcis : deniq; Abbas pro
hac’caulànuneios’âdpatrern, interrogantes qüid d^puero
obferuatiiuberèGniifits Atille parumpèrconcriftatus,ait:-
Primpgenitus, inquit,erîit mihi, & ide© eum vblui coniu-
gio copùlare, (èdli Curndominus ad fiium dignamràdfiâre
ièruitiuu3,illius magis quam noftravpluntashat,Ecadiecic: :
Quicquid vobis infa.ns Dëo inlpirate rùg'geirérit,àdimple- '
té. Tune Âbbas iftanuntiis reférêcibüs, püerumclericum
'fecit., Eratautèin égregiæ càllitatis & tanquam.lèhior, n ihil
peruerfe appetens, À iOcis fe etiaraiüuènilibus ephibe-
''b a t, haben s miVædülcedinià vöcem cum tnodùlatione fi)^-
uijLédliôniiiicumbensalïidue,dele£tansieiuniis &âbfti-/
nens lèmultuiii àcibis. Q uemcum beam^Qùihtianusc-
pîfçppüà;ad idem monafteriumveniehs ëantanteihaudif-
içt,hon eum permifit vltrailluc retineri,fèdlecum àd ciui-
tàtem adduxit : Et , vtcceleftts pàter, in duîcëdihelpiritali
nutriuit.Cumque,cîefun6h) pâtre,vôx eius magis ac magis
die aduenienre èómponeretur -, atque ide in populis maxi-
‘mum haberét aniorem;Nuhciauerunr hæçTheoderico régi,
quèm difto citius arcelîîàim tanta diledione éxçoluit,
vt euniproprid filio. plusaniaretjaregina autem eiusfimih
arhore diligêbatùr. Non folùmpro hbneftaté vocis,lèd et^
iamp ró (^ltimonia corpqfis.. Namtunc Theodeficüs rex
exciuibus Aruernis clëtieès multos abduxit, qups'Treuericæecedefiæ,
acireddéhduhifàinulatumdoïiiinp,iiiffitad-
fiftere. Beatum vero Gallumafenequaquam paflus eftlè-
pararirvricle fe€lum eft,vt eunterege inÀgrippinam Y.rbem
& ipièabiretfîniul. Eratautem ibi fanum quoddam diuerfis
ornamenris refèrtum,in quo' barbaries opima libamina
exhibèns, vfqüead vpmitumcibopotuque replebâtur.Ibi
ô(fimulacra,vt Deum, adorans membra, lècùndum quod
vnumquenque dolor-attïgiftèt, fculpebac in ligno. Quod
vbi laniftus Gàllus audiuit , ftarina illuc cum vno tantum
clerico properat.Accenfoq; igné, cumnulluÿèx ftultis pa-
ganis adeltet: ad fànixm, -adphcatac luçcepdit : illi videntes,
fumum delubri ad cælüm vlquê cönlèeridére,auóborem in-
cendiiquærunt 5 inuentöenagihatisgladüsprqlèquuntur:
IlleVeÈo, infugamvërfiis, aulælè regiæcondidit. Verum
poftqiiam rex,quç|iâ:a fuerànt paganisminantibus,re cog-
nduit, blandis eos lèrmonibiis leniuit : Et.fiç eprum furore.
improbum mitigauit.Réferrè enim læpeerat (blitusvirbe-^
atus hæc cpm lachryitiis & dicèbat: Væh mihi qui non per.-
ftiti vt^rthac caulà finirét, fimgebatur eo tempoie diacoha'-;
tus "Öfticio. DèniqUe çUm beàtüs Quintianus epifcôpus
ab hoc læculo, iùbentédomino > tfarriiHèt fiméhi s GaÙus
apiid vrbem Aruerhàm èd témpore morabatur. Çiues au-
tem Arùé'rniiatd dohiiïm Impetrati prèsbyterî ëiùlHem a-
uunculi conuènerünt cohqûerénteade-obitü làcerdotis,&
; qui eins in locüm deberéf lùbftitui ieqùirentés.Qqod diu-
ti lïime pertra«âantes,régrëllus eftvhufqùifqjadfèmenpsü
>Poft quorum dilcelïum fàiuftus Gallus vocauityhiim acle-
'• d c is& ih ru ë n te in le ^ ir it^ a it,-q u id 'h in iiiif ir a n t?
Quidcurfitant? Quidretra<ftaht? vacuum eftïnquit opus
cö.riMn. Ego eró epilcôpüsv mihi dominus hune honorem
largiri dignàfiitur. Tüvëro,cum me redirëdeprælentiate-
gis audieris, accipe e quum dëcelforis méiftratuth; i&egre-
diens te obuiamexhibemihi.Quod fi audire dé(pexeris,ca-
liene fe in pofterum pcenitëàt; Cumque hæc lôqueretur,
fiiperleâùlum decuifi bebât. T une iratu s dontrà euîin clericus,
cüin itiulta exprobatet j elîlumfiïpet Ipèndani leèli
. latuä eiuslasjfit, turbidiilque difteilit : Quo dilcedépte ait
,r ImpetratmpresbÿtcradbéatumGillum-.Andidilicônfilfum
mèum,,Noli penitüs retardare , Sed vade ad regem &
nuncia ei quæ hic contigerint : f it fi eiinlpirat dominus vt
J .,tibihociaeerdptiumlargîatiîr,magnas Deorefcrimus gra-1
tias:Sin aîiud, vel èiqùibrdinatüs fuerit çpmiriëiidaberis,
ille vero abiens. quæ de beato Qmhtiano contigerant,regi
: nundauit : Tuncetiam &'Apiönculus Treuerorum epi-
Icopiis tranfiit. Congregatiquè clerici ciuitatis iliius ad
Theodèricum,regem, Sanóhim-Galium pète,bant epilco-<
pum
pitm.Quibus.ille ait, Abfcedite&.alium requirite: Galium j
ettimdiaconum alibi habco deftinatùm. Tunc eligentcs,j
laniftum Nicetium epilcopum acceperunt. Aruerni veroj
clerid cum conlenfii infipientium fadto & multa munera’
ad regem venemnt. Iam tunc germen iHudiniquumcce-’
peratpullulare, vtlàcerdotium aut vendéretür àrégibus.
aüt comparacetur àclericis. Tuncij audiunt'arege quod
lan&um Galium habituri eflent epilcopum. Quem
presbyteram ordinatum iulfit fex v t,datisde publico ek-
penfis, dues inuitarentur ad epuld,& lætarentur ob hbno-
rem Gallifuturi epilcopi. Quod ira fadtum eft: Namre-
ferre erat folitus non amplius donalle, pro epilcopatu,
qùamvnumtrientem coco qui feruiùit adprandium. Poft
häec rex,datis ad fiibfidium eius duobiis epilcopis, Aruèr-
nos eum direxit. Clericusveroille,qui luper Ipondamle-
dli eius inlilerat, Viueiyius nomine, ad occurfum pontifia
s fecundum verbum iliius properat non fine magno pu-
dore & lb,fimulque equum quern iuflerat,repræfentat,in-
greflllque vtrilque in balneum dolorem lateris , quern
ab impullüluperbiæ eius clerici incurrerac, dementer im-
propèrat. Magnam ex hoc eiingerens verecundiam nop
cum ira,lèd tantum ioco lpiritali deledfcatus. Igitur exinde
cum multo p&llëntip inciuitatemluîcipitur, &infuaec-
clefia Epifcôpus ordinatur. Iam vero alfumpto epilcopatu,
tantahumilitate,tantaque charitate cum omnibus vfus eft,
vtäb omnibus diligeretur; Patientiam verb vitra homi-
num mores habens,ita,vt,fi,dici fas eft, Moyfi compataie-
tur ad diuerlas iniurias lultiiipndas. Vndefadlumëft v ta
presbytero luo in.Conuiuio pcrcullus in capite, ita fc quie-
ttim reddiderit,vtnecfermouem quidem alpcruintelpon-
difiet,fcd omnia quæei accidebanc, patienter ferens. In
Dei hocarbitrio, à quo fe petebat eiîutrin, iadfcabat : Nam
ôc Ennodius quidam ex fenatoribiis presby ter,cuth in cön-
üiuio ecdefiæ multis cal|imniis,atque conuiciis lacelfillet,
conlurgens fiicerdos loc.i balilicarum landarum circuibac,
Tarnen cum hoc Ennodio fuillet perlatum, poft eum cur-
fii veloci dirigens, &fc ante pedes eius in iplaplateapro-
fternens, veniam petiit,- deprécans vt eum pratio eius cum
omnipotente iudice non fufcaret. At ille benigne eum çol-
ligensjcundaque, quælöcutus fuerät dem^utetindulfit,
eumarguens ne hæc vitra Co utralàcerdotes domini aude-
ret appetere,quia iplè epifcopacum nunquam promerere-
turaccipere. Quod poftpa probauit euentiis. Nam cum in
Gabalitanoad epifcôpâtùm iameledus, iam in cathedra
pôfitus'jiâ-cuncta parafa elîèn t vt benedicerfetur epifcôpus,
ita fubito contra eum’enh nis populus conlurrexit,yt vix vi-
uuS polfet e uaderë; Quip 0' flea presbyter tranfiir. Apud Au-
reîianenfem aiitem vrbëiniacriminato abiniquisMarco
epifcopo&in exilium tru lo , magniis epilcoporumcon-
üentuséftaggregatus, Chiideberto rege iubence , inqua
fynodo çognofeentes béàti epilcopi hoc eflèvaèùûqnod
cô tra ëii mfuerat mulïï tat u ,e um ciuitati&lîiæ eachtdræ re-
ftituunç,deniq; tune iii lèruitio lândiGalli Valendanus diaconus,
qui hunepresbyterhabetur,atq;vocâlis,abiit.Cumque,
epheopo alio millas dicente, Diaconus ille,proptëf ia-
dantia potius quam proDei timoré,cantare vellet,a làhifto
Gallo prohibebatur dicente fibi, fine inqùit,fili quado,domino
iubente,hos celebrauerimus Iblenhia, tune & tu ca-
pofteaabhacinfirmitate videretun Cum anteili Aruerna
ciUitas maximoincendio cremaretur, 6c hoc landus com*
periirer.ingreflTus ecclcfiam diutillime douiinum ante Ian*
d um altare.eum lachrymis,exoiauit: Surgcnlque, euangc*
liis comprehenfis, apertifq; in obuiam fe igni obtulit: quo
obteinperanteprotinusad alpedum eius itaomnein,cen-
dium ell extindum, vt nec fauillx quidem in ed igue rema
fillentSub eius autfim tempore magno terra: motu Ariier-
na ciuitas eft cocufla,fed cur hocacciderit ignoramusjHoc
tarn cn feimus, quod nullum ex populo laeiit. Cum autem
lues ilia, quamihguinariam Vocant per diuerlas regiones,
defeuirec & maxime tunc Arelatenfem prouinciam depo-
pulatet, Sandus Gallus non tantum pro fe , quantum pro
populo filotrepidus erat. Cumque d ien e d u q ; dominum
deprecaretur, vt viuens plebem fuam vaftari non cefneret,
per vilum n odis apparuit ei angelus domini, quifam cxf&-
riem quamveftem in finiilitudinfem niuis candidam effete- ;
bat. Etait ad eum:Bene enim te,o lacerdos, prolpedat di-1
uina pietas pro populo tuo lupplicantem; Ideoq; nc time- j
as, exaudita eft enim oratio tua & ecce eris cum populo
tuo ab ,hac infinnitate liberatusmullulque te viuente in re-
gioneiftaab hacftragedeperiet: Nuncautem nolimetue- ;
rejPoftodoveroannos expletos migrabis a&culo: qUod
poftea manifeftum fuit;Expergefadus autem 6c Deo mati-
as pro hac conlolatione agens, quod per ccelefteuinmici-
umconfortari dignat us e ft, Rogationes illas inftituit, vt
media quadragelima plallendo ad bafilicam beati Iuliani
marty.ris itinere pedeftri venirent. S untauteminhociti-
nerequafiftadiatrecentafexaginta. Cum autem regiones
illas,vt diximus, lues ilia confumeret, ad ciuitatem Aruer-
nam,iandi Galli intercedente oratione, non attigit: vnde
non paruamcenfeo gratiam eius qui hoc meruit , vtpa-
ftor pofitus oues fuas deuorarf, defendente domino, non
videret. S eel veniahujs ad illud tempus cum eum dominus
dq hoc mudo iufficaflumi.Cum grauatus incommode? de-
cubaret,ira febris interna omnia membra eius depilauit,vt
capftlos & barbam fimul amitteret. Seiens autem, fe, reue-
lante domino,poft tridiium migraturum,conuocat popu-
lufn & omnibus,confrado pahe,communionem farida ac
piavoluntate largitur. Adueniente autem die tertia, qua:
erat dominica dies, quae duibus Aruernis immanemintu-
lit lu d u , Albefcete ia ca-lo, interrogat quid in ecclefia pfel-
lerent.Dixeruntbenedidione lefe plallere: At ille,plalmo
quinquagefimo&benedidiohe decatata, &alleluyaricp
cum capicello expleto, confummauit officium totum tem-
pdrismatutini. Q u o imaextremoperfundus officio, ait:,
Vale didmus vobis fratres. Et haec dicens »extenfismem-
bris fpiritum ccelo iiitentum prsmilit ad dominum.Tran-
fiit autem ^tatis fuae anno fexagefimqquintb,epifeopatus
vero fui feptimo & vigelimo anno. Exinde ablutusatq;ve-
ftitus in ecclefiam defertur, donee comprouincialesadeu ■
fepeliendum conuenirent: Magnu enim ibi miraculum o-
ftenlum populis fuit; quod Hindus Dei attrado dextro pe-
de in feretro fe in aliud latus quod erat verliis altare contu-
lir. Dum ha:c agerentur togationes ill« , qux quotannis v-
bique pafeha fiunt,celebrancur.Iacuitautem inecclefiatri-
iduo aXiiduo inftante pfalterio cum magna frequetiapopuli.
Epilcopis autem quarta die aduenientibus,eum deecclefia
leuauerunt. Etportantesin landi Lauren tii Bafilicam, ibi
fepeliunt. Iam vero in exequiis eius quantus plandus,
quanti populi affuere enarrari vix poteft. Mulieres cum
lugubribus indumentis, tanquam fi viros perdidiflent,
fimiliter & viri o b ted o capite, vt in exequiis vxorum
iyios e f t, ipfi quoque Iud«i accenfi lampadibus plan-
gendo profequebantur. Omnes pra:terea populi vna
voce dicebant, vseh nobis qui poft hanc diem nunquarh
fimilem merebimur habere poncificem. E t quia, vt dixim
nere debcs;nunc eius clerici co u in a n t qui conlècrant mif- >
fcs.Àt ille,& tune fe polie,pronunciat. C ùi làcerdos,fac v t
libétîNam quod voluéris nonexplebis. Illé quoque negligent
mandatufrt Pontificis abiit. Ettam deformiter ceci- ^
nit,vtab omnibusirrid^ètur. Aduenienmautealiadom^
îiica,dicente læpediôtô pontifice miflas, iuflîtabire:Nuhç,
in ^ t, iniiomine domini,^qiïodyolueris expfiçabia Quod
eüfeèilfctintahtum vox bips præciara fada eft,vt ab ompi-
basLuidaretur.O béàtuinvirumeuitalisgratiaconcelïàéft
Vt ficut animié, ita & cum eo voces homirium fiib eius pq-
teftatê cônfifterent,quas 8c cum voluit,cahtu prphibùif;&
cum ïibuit, càntarépérimiir. Præftititautem Deus &alia
miraculamagnaperillu.Namcü Iulianus defenfor prqsby-
ter deinceps »dulciililnaè voluntatis homo,à quartanö typo
correptus grauiter crucïàretur, lednlumfändi làcerdotis
expetiit i in quo deéubans àleduatia ipfe öpertus’ paulü-
lumobdor miens, ita lanatus eft, vt nec contadus qnidera
u s, prouinciales longe diftabant, nec celeriusvenire
poterant, vtmos rufticorum habecur, glebam luper beatum
corpus pofuere fideles,quo ab a:ftu non intumefceret;
quemcelpitem pofteius exequiasmuUer qua:dam, &ve-
re,vt ego diligenter inquifiui, virgo purilfima & deuota
Deo,Meratina nomine,ab aliis eiedu collcgit:in ortufiio
pofaitinfula fiepiusaqua, domino incrementum date, vi-
uere fecit. De quo cefpitc infitmi, non folum auferentes