V . FrimafCmm. in Epifl.
cflèmusin camiU conuerfarione, paffiô concapifccnt»
operabararinoQulis.&cætcns mcmbns, quæ tarnen pet
legem oftendebantur « p M M i M
peccati.Incarne, in q u ic id e ft, carnahbusdcfyden|Sob-
{ttiEàtaiètcmm:PafiioiKsptccatorum.tiaaptrUgemerant,opo.
rabat«urinmmbrnmm.kpalSomhmmonmt,pmmn
mentefernitlcgiDei.qnatnuispaffionesip&necdnmortmefint.
Auaamdicitcoticnpifcentiaro.qnûlex-ppohibet.
Augmentum concnpifcqpriç de inhibitione:& reatu pxnq
dejrauaricatione. Hoc eft,quia per bonâm c i t a tu m eft
mortemrffra3^Mrrayi!»«i.Ideft,vtnosinijfdepafttoni.
poficos legis fcueritaslÄerficeret, &frmftumom d en o -
ftra petditione'ptçberet.quiattuaus peccàti moiseft.Fiu-
aificamnsmorti,dûprohibita feumls. Eluncautffilptijiß
mus à lepe ïwor««ï.texi»ortis,quç occidit peccatÂtesiia elt,
criminofodÆd&lexpeccatiideodicttiir.nôquiaiplapec-
caîu eft,iêd quia peccatoribdmponimr.Ideo enana mortis
dicitw.r,qniaftipendiüpeccatftriorssoeiile us autem mortis*
peccafu.-ŸÏrtus'Véropeccati,\cx.lnquadctinebamur.Deq u e-.
bamur per peccatû. IM vtftruiamminnouitttijpintm & non
i»p«8Æ4«/iwkSpiitâlisgraqÇprçcepttsobe^ientesmon
literamlegisfequétës.^dtrg«di«i»i«-?{“ /*f“ t“ e f (ÿ la :
dixerar,quod paffiones per legem mmtifruaihcaret,rdeo
?fibi'6biicit,Lex peeçatum eftî& refponder,dtj!r:Hoc fie r i
contra Manichaa1,qui»etnsteftamçnmmnegatQuodli
dixerint:IdeobicpropterIudæpsafeitlegem,quiatimuit
fcandalO. Refpondendû eft: Ergo « n p e r timmt feandalu,,
Iquia nfiquam contra legélscutus cil. Cÿ ergo multislocis
operalegisdeftruxerit,nûcmeritoinhooéïlaudat,inqua
fmtitaliseft,&Manicbçoseittsinfinuaionecofundit:Ab.-
lft.Ne quis enim propter h ic teftimonia vituperet legem,
dcmalameflè contendat,pra:uidit Apoftoius malexnrelli-
gentibus quid poffitoccurrere.eandemfibllple propolmt
quatftionem. Quid etgo dicimns,inquit:lex peccàtum eft.
KbCi.Sedpeccatum non cognouhnifiperlegemMotiAtn iuper:-
us dixerat, Per legem cogmtiopeccati. Noncrgo abiauo,
fedcognitioeft.Quæideadataeft,ncm«ljeccacumtolleretnequevtextirpàretur,
fed tantum ^ im o n f tra r e tu r.v t
quia peccatum fine grauaDei vincinonpoteft, tpfa reams
iollicitudo cogat ad gratiam conuolare.Sed q|ccatum»on
co'gnoui,niii per legem. N,»» CMC«#«»»» ntfcubam ,ntfi
lex dicer et, No» concupifces. Hihc incipîc Apoftolus quafi de
fe dicere,&de fe dire exemptant,qui fub lege vixeöt,qute
perfenoiiüluatifedoftédatpeccatum.namnectolljtijec
iuftif^at:fedintranfgreübtibusvindicat.Nonait, Pecca^,
tum »on fecimifi periegemifed, Çfccatum nOneognoui,
nifipcrlegem.quæoftenditpeccatitmdueùDncupiicentia:
quod ego nefdebam eiïè peccatum-ConcupiE enttarn,m--
quif,néfeiebam.Non dixit : N o n habebam.aut no tacoeba,
ièd nefeiebam effe peeçatum. Vndç apparet çpncupifcen-
tialn per legem noniniîtam/qd demonftratam.qtiæ docet
quidquifquefeccredebeat,velvitare.Sedvetusfc®moad^
hiic tiahicùr confuetudine delinquendi i Concupiicentia
enimnoftta:naturæeft, accedensperpcccatüm,nonüei
conditio.f.t'.dcü malüm iplùm non Derdifiunchone lepa-
randuin,ièd Dei miftiationc fanandum eft. Occafione autem
dccepta-Httic Apoftolus prçteriam virant fuam.quando fub
le’geviucbat, Scadolefcentue fuæ pugnam commémorât,'
Et qnodaicËgo »utemviuebam fine legetpriraam fllam x-
tatem infibuar:adueniei^p,inquit,mand^p, peeçatum rc-
uixîtXgo atltem m ol tous luiu : iani fc plaice pti capaccm,
fed nó efficacem fuiffe ceftatiir. E t ideo vtpræuancatorem
fe legis oftenderet, inquibus interioribus talem fe-fuffle
Icieosit Apoftolus ante gratiam Dei, quae per Iefurn Chri-
ftum dominum noftrum eft. Et ad Epneüos .bqcapertiïïi-
meconfitetut,Inquibus,inquit, vtnqsomnesïöhuer&i
fumusi'in deiÿderijscanùs & cogitatioflum: & eramus natura
filiinæ,ficut&ca:teri:&reliqua.Eta{lTitura:Fuîmus
& nos,inquit,a!iquando ftulti,& increduli, crantes: &re-
liqua q u i ibi ièquuntur. Talis ante gratiam fuit, toccata per
mandata ap«rÂS!Sicutqaiinuidet,tuncmagisoccafipné
nocêdiaccipit.quando ei.cuinocere vult.aliquidcredirur.
in u n i métis iiihrmuas,vt diiiiciiius obfcruari poffiii: pro -
hibita. Sinclege enim peçcamm mottuum eratud eftdatebat.
nonapparebat, iguorabatur,.mihimortuum viclebatunvel
in obliuionc erat naturalislex,quq oftendebat quid
effet peccatü.Ideo&léx data eft literæ.quie commemorate
: leg cm natural. Ego atltem ri*eid»a%«u»de.Quaii tuftus,
&liberàpeccatoviueremibiTidebar.S!»elegoiVndem.anifcftat,
nonexperfona (ùa proprie,fed ^n e ra lite r experfo-
nahominis loqui. Sed quuni v eniffef mandatumnd eft, m
pjdiuioném véneiat elle peeçatum: At vbi venu mandant,
r^cosoitum eft peccacufh,vt omnSsqui illua feceric,mor-
tuumfetÛètogtio(^t.Re«jxi^I(lefti enitüit, &àpparuit.
Reuixtfjàit: non vixit : vixeratenimaliquando in pàradiio»
quando'cfèncra datam$?r*ceptum iatis àpparebat admil-
■i\im.Peccatumreuixti,egoautemmortuus:^umiioce{kt^pÇ^^~
it quod ftiemt occulmmjquia vixerat per r|ientiam nacura-
lcm,& mortuum fnçrat per obliuionem:qüia pr^uaricatus
Ifufti iaïn fciêsj&thdrcuum me eflepeccati manireftatione
perip^ci : quiaiam^èuaricatione peccat,quividetperle-
gemsquidfeccre;iioifclebeat, &tamenfacitûue titftlatio-
leÆue dele«ftatiori'e>& fi non confenfione : vfl quiareatus
præuaricationis cerram mords fiipglicium comminatur.
Etinuentunu.e^ihimandatufh'(^Q&cuiioàitüm profide-
iibat ad vitaî|jjhocnegle<9:tiîn perduxitad mortegniqùià ici-
ens illuü non éuftodiui;Hôc tottim ideo,vt oftendat legem
quidem daram advitam, {èdquianon déditadiutoriuquot
modpipolfimqjS fàluari,vt nos^ deducat ad gratiam,quæ to-
tun^^ct,&piiferi>'o^diamj&adhitbduid,& éxemplum. <
Ouoderatadvitamjiocejfead mortem.Sivis ad vitamuenire,
^ riia Mandata. Cuftodinim manda^um vitam tribuit: non:
cuftoditum,mortem,quæ trangreflio eft. Nam peeçatum oc-
ceprà.Si quid contra legem vfdetur dicére, eis imputât,qifi
perfediora acdpecebonvaluerunt. Ideo pccafionem dixit
fuiflè peccati.Por»24»f/4r«.Quia fuafio delinquendiad pec»
catum vehemefltior eft,eum adelfprohibitio : & nô folum
peccatôrem, fed &tran%relTprem fadt.Quiaergoab ho-
minibus nondùmfpiritalem gràtiam .aceipientibusfüaui-
us admittitur quodvftatur,fallit peeçatum feWà dulcedinc:
quia vero àceidit reams p ræ ^ ic a tio n is, occidit : -quia pre-
tiurn mortiferæ voluptans^fiapleétitur dulcédinemillam
qua fâlliïur,& deledatur etiam contra lègem facere : & ta-
j to magisUbetidü^to minus lfêet.Sc dux'tt me,& per illudoui;
dif.Heq*,eniiù milium peeçatum,nifi concupifcendo com-
mittitur. Prmndé^uæ hocprohibet,bona 8c kudabilislex
eft.Sed vbilandùs adiuu^t ^ iritus.inlpirans^concupif
,ce ntia müla cortcupiftentia b0nâ,bocêfticharitatë ^iffun-
dés in cordibusnoftris: p|ofed^.ilIalexquâuis bona'augec
prpbibendodèfydériuib malum; Sicut aqùæ impetus h ii^
earn partem non céifetfluere,vehementiorfit obice oppo-
fito,cuius molem cü euicerit maiorîçumulo précipita tus
Vièlentius per proriaprouoluimr. Nelcio quo enitrpnodo
gfiocipfiim quod concmpilcitur,fit iucundiüs du vetatur. Et
Ç o c eft quod fallitpddatum permandatum, & perillud
occidit:Cum acciÉtetiamjirçuaricatfpjquæ ngllaeft.If^; S
c Uxtquidmfanâ^&mandatufanaü&iuJium.Conmimpu^
natores legis, &contraeosqui iuftitiamàbonitate fecer-
nunt.lex & fanda,&bona d icitu r,^ gràtia iufta. Nifi eriim
abundauerit iuftitia veftra,&reliqua. Sed&Deus in veteri
teftamento nonnunquam bonus,&in nouo di< itùriuftus:
vt eft illud,Pater iuftei E t hoc contra Marcionjjkâs'.- tamen
1 nihilex ea red e fit firre gratiâ, quia non eft data qu^poflit
viuificare,fed præuaâcatiônis caulàpofitai eft;vt conuidos
‘concludferet lub peccato,non iuftificandis impijs,(ed conuirfCendisluperbis
præuaricationis caula pèfita. Et contra
Manichæos eft,qiua laudator : & contràPelagianos, quia
* nemo ex lege iuftf^arar:& ideo wiüificandis eis quos ^tera
occidit/piritus gratiæ gratis opimlatur.Nam nihilexea-
re d e fit,fidSt didurueft,fine^gratiavqaianoneftdataquae
poifit viuificare.Ef w.Çuftodientibus. Quoi ergo bonum
efr, mihifaftumest mors ? Abfit. N o n mihi mandatum per fe
^caulâ morti&extitit : (èd ego m ih ilâ c io ^ |ie c ç an d o morte
digna committo. In male vtente quipppvitium eft : non
*” ‘ ' 3 * inmandat^
AdÊàrhâtioi.
in maridato ipfö, quodbonunt eft, quoniam bonareftlex.
SedpeccatuniyVt apparentpeccatum,per bonum mihioperatum eft
mortem.Per legem apparet peccati^n,& per iplarri punitur.
Ergo per bonum,id eft, perlcgem,qua: bona e^:,h quis ea
legitime vtatur,mihi operacur mort%cum eiustraigreflbr
efficior. Vtfiat fupramodum peccans peccatum per mandatum.
Iniquitatis exigit magnitUdo vt nomo iam nbtipeccator,
fed peccatum vocecur. Ante legemmodum habebatpec-
cati appétitus perignorantiam: fiipta modum eft quod lei—
enteradmittitur. scithusfmm.ld eft quod lèx ardua. fed Ipi-
ritalia priecipit-fed ego cumiukca carnalern cpiduefudineqi
titfllor, ab eius perfedipne dififentio.perfeda pffimit im*
perfeduiii. Quod lex jpintalts eft. Expoikuni eft hoc. Mandat
qu* Ipiritus ftint opera: vnde oftendit nonpoft: inmle-
rilegem,nifi ablpiritali. E\goauteifi carnalis fum. Quüegem
accipiojconfiieui carrialiter^/iuere:id^eft,carni c oni^ti(?hs
iioiidum ipiritali gratia liberatus. Bonum eft enim non
conc;upilcerê:.&hoc bo^umyult iuftus,^ui ex fide vmit,&,
tamenfacit^uö4oditiquiacöncupilcit,quamuispo%on-
cupifccnti^sfuas nonpar. Quodfi fecerit,tunc^re,ipfe fz-
cit,vtcedat,vr cönlènt at, vtdefideriope<;cati pbediat.Fe-
nundatusfubpeccato. Id eft precium temporalis voluptatis.
Inter vendenteln autem&ementeifi^^óp.lodo iftudpro-
batiir eife comniercium. Proponit iriirpicus iniquitatis,
cbnfiliqm&aCcipit voluntatis aflenfiun.'Accipioergoa-
railfe innoccntixprécium,iplampeccandiyoluptaitem,ac
morciferam de iniquaiuauitate-.dulcedinern. Venundati,
inquit eftis peccatis veftris,ne quilquam eum non^mre-
demptum Chrifti fanguine exiftimet.Sed redemptmnem,
id eft,immortalitatem expedat. Vel venundatum fub peccato
in prima trangrelfione prcecepti, vt Haberet corpus
cormptibile,quodaggrauatanimaro.Nuncvero,tanqqam
emptum mancipium, cogitur feruire libidini. Quod enim o-
peror nanintelligo. Nunquid non intdligo malum ellèquod
inuitus admitto ? quomodó non intelligit’qui hoc agit
quod non vult,& qupd odit,illud facit?Non paruilm intel-
ligentiae iudicium eft , odifiè delidum : ergo quod operor
nonintelligo,ideft,tion coulcntio,nonapprobo, nonfa-
cio,&quSlibetvidus contrariumcfie decerno: 8i redum
non elle euidencer intelligOjnon agnofc o efièin pnec eptis
veritatis. Non enim quod volo bonum, hoc, ago. Hue vlque fimt
verba hominisyVtdiquiputant, fub lege conftimti, notf*
dum fub gratia: vtaliqui etiamfi nolitpeccare, vincitur a
peccato, mti|luit enim confuetudo carnalis, & naturale
vinculum mortalitatis: ne forteux His verbis quifpiattlcó-
fèntirecarniscöcupifcentiaiad opera maUflhda Apoftö-
lu fufpicetur: fed confideret c^uod adiunxitj^iutem qUod
nolo,hoc fecio,confentio legi,quoniam bona eft: itiagis
nimfeeficit legiconfenrire, quamcarnis concupif entix:
hanc enim peceati nomine appellat. Facere ergo fe dixit,
nonaffedu confentiendi,& implendi, fed ipfo rriotU con -
cupifcendi .Sedquododio malum, illudfacio. Benum eft enim
non concupifcere: & hoc bonum vult iuftus,qui ex fide vi-
uit. & tamé facit quod odi t,quia concupifcit,quatliuis póft
concuplfcentias non eat.-quod fi fepetit,tunc vere ipfe facit
vt cedar,vt{ confentiat, vt defidecio peceatiobediat. Si aute
quod odio,iUud,facio.lihft:,d\jm nolo facerequod committd,
vtique cum lege concordo, qua: mala & non vult, & pro-
hibet.-Ideoq; eimente confentio,opere contradico.atq; ita
aliud in me confcientia>aliud infirmi tas agit,qua: iugo pec-
cati,iudicio contradicente,fticcumbit.facere ergo fe dixit,
&operari, non affedu confentiendi & implendi, fed ipfö
motu concupifcendi. Confenttolegi, quonidm band eft. Quia
nolo,quod no vult,confcietis lege ei c önfèntiö:quia quod
nolo facio. N«»c 4«few.Nunc iam fub gratia,qu? me libera-
uit a confenfione. lam non ego operor illud. Id eft,no coliferi-
. tioNamfï&concupifcit&canfènrit.&agi^quomödöjnÓ
ipfe illud pperajur P efiartifife ipfe oMfari dodeat'j *& vinei
grauiter ingerriifcat.Non ego opertfithoc eft,non interior
-mefis.-necconfentio exhibere membra mèa arnid iniquitatis.
ArncqUarU lex.prohiberet, libens ipfe ^ ciebdm i fed
poftquam lex veiiit, muitus pecco,quia confuetudine vin-
cor. Sedquod habitat in me peccatum. Habitat quafi hofpes,&
dominatur,&quafi a)iud in alio,non quafi vnüm habifat in
meadhudcarhalis afFe&us.Scio enim quiaianoH habitat iti me.
it
Exeoquodfcit,cohfenfitlegilexeo^iiodfacifj cèdifpëé-
çatoivt in nie ita piæualeat,quafî irihatumvideatur : duod
quidem norî eft à Deo çoriditumifed ex vitiatâ natura pro*
ceçfit.Hicincipit dicere,quodipfèritiliationem carnis ha-
fiuic. NoCandum etiam,quod fitillationém ipfäni Apöfto-
lus Çe fènfifiè teftetur. Hoc eft m carne nteâ bonumi Non dixit,
Caxo méa non eft bôna:fèd B.onum in carné mea riô habitat,
quam oeccati deprimi eön fuetudo,cpiôd yincere ne-
qu eo : quia dum de opéré legis i-onfido,gratiæ adiutorium
non requiro.Hoc âutem quodinhabitat,ex tradu. e roorta-
liratis pet tranfgreflbrem in omnes homines venir. N<*w
veUeadiacet niihi.Eft quidem in me voluntasàDéo prépara-
taatque donata,fèd no eft effedus: quia carnalis c ôfueÈüdo :
-voluntati ipfi ’rembt,adhuc in ifta yiramortali. Aliqùi æfti-
mant , quod voces ift* fine hoiiiini^fub legébonftjtuti,
.nbnduit)ffi^raoa^P«^c«rt autem -bonum non ihuenio. Sine
adminicylo gratiæ non ii-iuenio bonæ volüntacis effedtum.
Nait^vt vc% fi^iam voluntas à Déôbræparatà eft:qtiia ipfè
eftjquiin nobis operatur& veile. Etnöchötandum,quod
noil dixit.FacCre bonum nonînuenio, fed perfiçere : qua:
eft çnim perfe^io bo^î,nifi (“xtinâio niali? PerfécHo-bofii'
èft, nonconcupifterélquid enim feciUus homini fùblege
cohftituto,quam velle bonum,&fàcere malum? Namhoc-
eftperfkere bonum, vt necconcupifcathomo.Imperfedtu
eft bonum, quando concupffcit : etiamfi concupife entiæ
non confèiititad nialurn. Noninuenio,ideft,nôn poffum.
Non enim quodvolöbonum hocfaçio:fed quod nolo malum, hOca-
^o.Vincenteconfuetudine quod nolo facio: ficutfi quis iu-
rarc confueuit,qiïando nonputat incnmt Siautem quod no- 1
lo illud facio. Faceré’érgo fè d u it,& operari,non affedu cçn-
fentiendi ; & implendi : fed ipfo motu concupifcendi Non
iam ego operor illud. Non ego,quia inuitus t fed ego,quia.ipfè
mihi hanc per vim confuetüdinis impofùi necefîitatemi
Sed quod habitat in me peccatunêHzbkzt in me confuetudo
pëccati,quæ mihi pettranfgréffionem primi parentis ex
vitiata natura traUsrafà tft.lnuenio igitur legem volentïmihtfe
cere &0««W.Mente inuenioiegem bonnm fàéerc contra malum
, quod eft in carne mea. Légéiii confèntaneam habeo
interiofîs homiiiis vtexcludatur malum, quoiimihiper
vitiatam n a tu ra l ineft : fed fine gratia Dei fieri non poteft.
Ideo dico* Quis me liberabit dé corpore mortis nuiüs?
Quoniamtnihi malumadiacet. Id eft, defidéria mala,vel con-
filiainimici, vel bella carnis, qüibüsinueterato confènfu
obtemperare confîieui.Adiaéet autem malum éxconcii-.
pifcentia,cni non confèntit,qui dixit : Iam non ego öperöt
illud. COndeleftor enim legi Dei. Hic düas leges ponit : legem
fpiritus,& legém carnis. qüærefîftit legi mentis : id éft,vel
tconfcientiæ naturali,vel legidiuinæ, qüæinmenteconfi-
ftic. Libertas enim deleâat: nâ quamdiut i more facis quod j
iliftiim eftmon Deus te dele&atiquàrndiuribn tedeledat,
adhuc fèruus fâcis. Deleétet tc,& liber ess De le âa t me lexj
dele&at quod lex iubet y deleârat mé ipfà iuftitia. Secundum
interior ein homittem. Secundunimehtem. Videoaütemaliam
legeminmembrU mets. Hæqéft,quæ remanfitinfirmitas. Re-
pugndntemjegi mentis rhea, &cdptiuantem meinkgepeaàttiqüa
eft in membris meis.Ex hac parte fendt captiuitatertt,vbi noa
eft inipleta iiiftitia. Video diätem äliani legcm iii mferiibris
xneis: defideriacàtniSi &itiotidneS yitiatértatüfæ :ideftj
éoneüpifcëhtiarti.Sed ifta cbncupifcentiâ fî’vdqatüf pëtcdr
tum: ideo,quia àpeceato fàdta eft,fic ^ocatiir: fîclifc Ictipfd“
râ manUs,Cuiufq; didtur,qu0d mànüs eâm fëcèric 5 péécata
autem futit,qüæ fèeundum carnis eoncupifcenciam illicite
nun e. Legem appellat in mèmbris fuià,ôniis ipfiim rtiorta-
litatiSjin quo ingemifçimus graUàtbCûrpus qtiod èotrapi-
tUrjaggrauatanirtiaipipef quödfit etiatn fæpejVt inuite dé-
ieiâet quod rtdn licëtrquâm fàrcinâ idéo lege appellat,quia
iutè füpplicii irrtpofita eft; Repugbaritem legi mentis rhéé.
Q ü é alibi môrtincari iübet in mêmbris.Mdrüficateiihquit
membm veftraiLegijinqint.Dëi: qûé in mente éft*« èaj*-
tiüanté me.Captitiu le efle dèplotat : quia ftntlt irt fédëlt-
déria fürgere püfitad mentis contrariâîcohtiaqui grarialti
liberatoris implorât. Et hoc poteft ihtelligi^quod éaptini-
taté dixerit carne,non men teioccafiorié,rtdn cônfénfiolie:
' & ided câptiiianrç,qüia Sc in ipfà carné nô eft aliéna naturaÿ
fed ftoftra. Poteft etiam videri Apoftoliis eiim deferibète
tjui fü^