mundumnoxhorribilis retineret,firbitö aduêrlahte ventó
nautæ t urban tar in pelàgo,lèparatilquehauibu$> quæ p5-
tëm illüm luftinebanr, & aqua vlque ad fùmmam replet is,
defcenduht cundi vlque ad cingulum cum ipfisnauibus
in pîofündum,nequaquam tarnen nâuioüs lubd udis à pe-
dibus. Exterricifque omnibus, Bofo non rauce vociférons
Beàti MartiniaùxiIiûmimploiabat,&vt eisadlibërandum
feftiiius occürreret, prëcabatur dicëhs fidënter fiiis,-No-
lite timere, Icio enim quéd dexcera làttdi viriâd aùkilium
aditus habèretper quatuor anno s grauiter oblêratos,venit
adcellulam Cohdatenfem, in qua vir beams tranfiit. Pro-
ftratulquë ad eiùs ledulüm, nodëtotalachrymis&orati-
onibus dedudâ,imrhobilis madefecit terrain fîetibus, té-
puitquè lufpiriis eius véhérabilè lignum cancelli. Luce-
Icente autem die,reieratis cathara6tisLuminum,lumen vi-
dérè proméruk.Qdidvhquamialè fécere cùth ferramen-
tis medicis,cuni plus doloris nègocium exercuëriht,qüam
medelçjcum diften to transfixoq;lpiculi s oculo,prius morporrigéndum
maxime ih rteceffitaribus fit parata. Hæçèé ' tistorménta figurant,quani lümehaperiantrïnquoficau-
dicente,diredisabeo nauibus,mutatoqùe vento contra- j r j3
rio in lèeundum,nullo pereùnté, perüënit in ïitt'ùS.vbi tam
p ræ fê ris occûrrit beati Cénfelïoris {ùtFragium jVtetiam argentum
quod rapiëhte fitiuib perdiderant, denùo flu-
uio in littus refti mente, reciperent.
DcLaudulpbo Lunatico.
telafefèllérit, æternam mifero præparat ccecitatem Huic
autem beato Confeflori voluntas ferramentum eft,& iblà
virtus vnguentem.
De Deßderio Fnergumenà.
Cap. Xtf.
C ap. XV IIL .
QVidam ex Vianenfi territorio Laudulphus nomine,
grauiter àLunatiei dæmpnis infeftatione vexabatur,
ita vtplerunque ab hoftefè vallari putans in terram corru-
eret, cruentalque ex orê ïpumas èmittéris, tanquam mor-
tuus habcoatur. Qu,od gemis mörbi Epifëhticumperitoru :
medicorum vocitabat auddritàs. Ruftici vèro caducurû
dixere, éécjuéd caderet. Cumqj lèantedidus in héc exitü
vidërëtâffligi,audita beàti præfulis fàhia,landâmëius ad iit;
bafilicam, vtfîbi préférai* cühdis luffràgià fubuenirent.
Sedcumeodeminlocoplenus fide veniflet,atdentiuseü
(æuitia,& dæinoriis'pullàc audacia: nec ei licebat atrium e-
grcdiproptër publicaradêmoriùm inFeftatiqném : in atrio
tamënhifiil riocebatur. Nam vifibilitër cura magno aimo-
ram ftrepitu venientes,conàbantur eum caïîîsçelorum a - ,
cuminibus përfodère. Qu éd fi le fubdcrët terne ïànarum
fuper eum multitude horribilis defilire videbatur: fed &
voces publiée ab eô àudiebantur éxprobràn’tium,&dicen-
tium.Martinus qüem expetifti,nihil potèrittibi lîlbuenirèj
quia noftris es ditiénibus mancipatus. Sed illead hæc fide-
terSë immpbilis fignûni crucis oppohèns, tërri&Üitèr cos
peraèrâ effugabat. Poft has àiitem Vacuàs, &inariès ëmif-
fionesjcûvideret iriimicüs ëùm fibi vendicare Kon polïe
dolis eum tentaùitdllüdere.Componènsrlaftiqjïè in Ipëciè
veterani,yenitadeum‘,dicêns:Egô lîim Màrtihus,queni
inuocas, Siirge, & adora coram me,fi vis recipëre lànitaté'.
C u iaitillèjSitu es Doniiriûs Martinus, fac fupër mefig-
hum crucis,& eredam. A t illeaudito nominëfigni fibilehi-
perdontrarii, tanquam fiimus euanuit.Poft hæc anterti ftâs
ad pedes glorié fi Domini, fàdu's eftih ftubore mentis &
viait beatam bafilicam noué lumine effuigereiEx duae-
grediensüàncâus dixitàd éum.Exaùditaeftbratio tua,&èc-
ce eris lànus ab infirmitatè qüaih pateris.Poftèa beàtàî cru-
cis fignàdulum fuper capiit eius faciens abfceflît.IUe vero
in le teuerfus,amotis omnibus infidiis, làldtém fë lênfitin-
tcgramrecepiftè.Tàmeh pbft rëceptàm fan irate m cum coe-
piÎTëtvinô vti fiiperfluey cérpufe^ue diü ab lente imbre a-
Iuilïetjlatus ei cum vnépede manuqùe contrahitur,Scd
parfimoniæ iterum ftudens, càputquetohliirans, rürliini
beat! virtute redditur lànitati.
De Theodàmere d'ucono.
C a p . XIX.
■pvVm fingulaquoque rtiiWcula beati viri lucdmfte Icri-
-L-'bimus.nec ea in ampliori lermdne expandimus, ve-
rendo valde,atque tiiiiendd iter carpimus inchoatum^ ne
forte dicdturkprudendoribus.hiultiim hbc poteratperi.
tius extendi.Sed nobis in ECclefiaftiCo dogmate verlantib^'
videtur, vthiftoria, qu^ad xdificatioiie Ecclefiipertiriet,
poftpofita verbofitate,bteuiatqi fimplici fermone texatur,
Vt&virtutem beati Amiftitis prodat,& lapientibus fafti-
diu non imponat. Quo fa6l;o & ledtor prouocetur in ledti-
onc,& landtus probe tur in opere.Theodometis diaconus
cum pr? humore capitis,deddentibus cathara«Stis,oculoru
T N quaceUulacumDefideriùsÉhërgumenus ex Aruerno
A veniens,no<ftc integra debacchaftet, mane fa6to, ccepit
declamare. Q uod eum beatift Mar tinus incenderet.In his
vocibus euomens virulentum nelcio quid cum languine*
dæm on e eieëto purgàtus eft.lnfeâümque iànie puluerem
derelin qüens cellulàm egreflus eft lànus.
De bomine manum contra^ urn babentc.
Ca p * XXL
QVidam in eodem loco màhiim debilem contra<ftis
digiris detuhr,ita vtvngueSilipalma eius defixi R é currente
in ter dum languine, dolôrem éi nimiuçi genera-
rent; Hic proiiciëns fe ad antedùftüm gloriofi Domini tu-
mulum,flens&deprecans, rani dôlore inftigante,quam R-
de,portera die diïeëhs digitis,manum recepic incolumemi
De R emigttt matrona.
C a p . X X II.
SImilem infirmiratem Remigià mairona incurrens , ad
beatam cellulàm valdedeuütà peruenit. Quæ vigiliis &
orationibusinfiftens, cüm hiatficulam,quæibid'eih céh-
gregàrae ft,palceretjàridùm brachium cum contràdlis di-
gitis pauperibiis dëfèruiens, folpes rërneauit ad propriâ.
Hæc inpôftêruhi ahnis fingulis antedidlis fratribus ali-
mentumfiiffidèhs exhibeban Fàëlüm eft aiitem,vrqua-
dam viefe vhi puellaram fuarum malèà qüartahi tipi febre
quateretur.Dum autem lechttdum céhfuéhidihem yeni-
ens, paupéribus illis exhibet vidiim ,fandi viri implorât
àuxilium:& per quatuor dies ad beàtàm cellulàm continué
orationi arque ieiuniis dëcubans,ab omni tebre lànata pu-
ella, cum familia 'maghificans Dehm domum regie lia efti
• DeViuaJlo uco.
C a p . XXÎIÎ*
T Aliaexercens quidam Viuâftus nomine, lumen rece-
1 pic,dum Icilicet pauperibus fills vidtus hecellàriami-
niftrauit.Hic autem ccecitàte màxirhà pérànnosplurimos
âggrauatusjhabebatin confüetudine, vcveniens de regio-
he fiiàad àntédidam fàncfti cellulàm, pauperibusillis ampli
fiimum àlimentUm èxhiberet, Vigiliilque deuotifiîme
celcbratis,ëosin lâcietate reficëret : quibus ipfèiüxtàpoC
fibilitatem tanquam famulus lèruiebat. Dum igitütnæc
per multos, vtdiximu$,annos impenderet, quadamvice
impie to voto, lèruitioqué fimul, profternituradcancel-
lüm làrtâri ledluli, orans, & valedicens règrëdi cupiebat.
Poil cornpletàm autem orationem exurgens, apertis pa-
rumper oculis ÿ intuerur cortinam lëricam de Cancello
pCndcre, & a it, Video tanquàm palliujinfericiimhicap-
penlum* Cui aiunc fui, Vetitatem te vidère cognofeimus.
Iplè aUtem Coepit i teruni flere,atque orare,vt beams Con-
fcllor opus ccepcum digltantcr expleret.
Qui dum orat atten d u s, obdormiuic, àpparuitque
eivirper vifiînl dicens,Vade adbafilicam domini Martini
, Sc ibi plenam obtinebis iànitarem. Qui nihil
moràtus , fiimülorum manibiis dedudlus, vtliminabeati
confellbris atrigit, lumen integrû,opirulaité fide* recepit;
De bomine omnibus membris contraào.
C A P . X X IV .
I N Biturico quoque fuit quædam mulier, quæ concipiéns
peperit filiûjcui9 poplités adftomachü, calcanei ad crura
cpntradi e rant:mànus vero eius erant adhærentes pedlori,
fed & oculi daüfi erant. Q u i magis monftrü aliquod q ho-
minisfpecié fimilabat, Q u i cumnonfine derifione multo-
m afpiceretur,& mater arguereturjCurtalis ex ilia procellè-
rit filius,confîrebatur cü lachrymis,node ilium Dominica
generatû. Quem interimere non audëns j vt monftratü cft,
tanquafimum puera nutriebat. Adultuin vero cradidit mé-
dicis,qui eu accipientes polucrant iri car rucam, & trahétes
oftendebant populis, multaper eum ftipendiàaccipientes.
Dum hæc perlongatëporagerferentur, aniio ætatis lùæ vn-
decimo,venir ad feftiuitatébead Martini,proieâusqjji fo-
ris ante lèpulchru milèrabiliter decubabat.T râfada aüt fej
ftiuitate, vilùm auditumq; recepic, Inde redudbus ad folitâ
confoetudiné, poftulabât ftipem. Poftannu fere auc eo am-
plius,venir iterû ad folehnitatem, pofitufq; eft in loco,quo
prius iacuefat.decurfifq; folénibus feftis, direélis omnibus
mébris,pleniffiinâ obrinuit lànitatem.Quæ ne incredibilia
fortalïè videantur, ego eufolpité vidimec audita ab aliquo,
•fed ab eius ore narrara cognouLSed quiadixi,parétibus ei9
hoc ob peccatu euenillè per violatione noéris Dominicæ:
Cauete,ô viri,quibus lùnt iundaconiugiælàtis eftâliis diebus
voluptati opetam dare : hanc autem dieminlaudibus
Dei impollutideducite , quia qui in ea coniuges fimulçon-
uenerint.exinde aut co n trad i, auc epilçprid,aut leprofi fi-
lü nalcuntur fitq; hoc quod diximus,documentum,ne malum
quod vna n o d e committitur, in mulcorum Ipacia an-
norum perferatur.
De Paralytico fanato.
C A P . XXV.
I Llud præ cæterisadmirandummiraculumnobis.oran-
tibus,explicabo, q> poft immenfiim moeroris cumulum
•magnum nobis gaudium patefecit,dum&virtutes beàti
protulit & quoiritubabat ,e re x it, cordaq; nutantiapopu-
forum,.larga ftabilitatis firmitate muniuit. Nam cum in venerabili
dominicæ Natiuitatis né6fce facrosâdi dedudaex-
cubfis,p rocedentes de Ecdefia, ad bafilicâ làn d i ire dilpo-
neremus,quidam ex energumenis atro d o r cæteris, coepit
nimiû debaccharï, & decerpens lè,acqiCollidens clamabat,
fruftraappetitis limina Marcini,calIo eiu» ædem aditis,quia
vos ^ p te r multacrimina derdiquic, & ecce vos abhprrens,
Romæ mirabiliafàcit.Ibi coecorumoculis lumen infundit:
■ibiparalyricorum greftus dirigit»fèd & aliis quoq; morbis
fua virtute finem imponit. Ad hanc diaboli voce omnis po-
pulus exturbatur,&non-lbiu obruta membrorum minora |
cor in , fed etiâ nofipfi pauore concutimur. Ingredientibus \
^ütnobiscumfletumagnobafilicâ, omnes pauiraento^p- |
fternimur orantes, v td n d i viri præfenriam mereamur. Et j
ecce Bonulphus n omine, cui Ante très annos præ nimia ■ j
multitudinefebris, manusambæcumvnope4 econtradæ
étant,& ad fcftiuitatem beati viri manibus diredisipede ad
hue debili claudicabac,ante làndumaltare fternitur, orans
vr qui fibi manusaridas reftituerat,pedem quoq; contradû
■funili viccucediçigerec. ii>hac autem orationeàfebrç nimia
circundarart&-tanqextenfusin eculeum,neruorum dolé-
re torquetur.Intercadedùpplicidolor exdcat contumace,
& qui venerat inquiicie medidnam, coepit inferre calum-
niam,Aiebatenim,0 Domine Martine,lanitarem a ce,non
tormentaquæfiui.Quamfi non merear,veldoloribus non
affligàr. Cumq; nos cü fletibus drcunftantes beacipræfto-
lamilr aduentum, & inter hæc dum làndafolenniaageren-
turoblatisluper altare làcrismuncrib9, myftenoqi corporis
& langui ni s Chrifti palla ex more cooperto,molUuntur
' cocraduræ neruoru, & dirupto poft infirmi poplitis corio,
vidensegOjOinnipotenti gratiâsêgi,hminequeflctib ma-
defaciensjin hacadpopulü voce prorupi, Timor àcordib9
veftris omnis ablcedac, quia beams côfelïçr n obilcü iiiha-
bitar, nec omniné Crédité diabolo, qui mhil vnqüam protulit
Veru. Ille ab initio mendax eft, &'in veritate honftetit.
Me aut ifta dicente, omniû ludus laxatu r in gaudium. Iple
etia infirmus coram nobis aflurgens , in pedes conftiticab-
lolutus. Videns auc hæc omnis populus in coelum clamore
prolato plaudebat dicens : Gloria in excelfis De p , qui ficut
quondam paftores Angelonim lumine, ita nos hodie præ-
lèntia confellbris beati darificauit i & eü nobis adellè præ-
lènri virtuce ménftrauit. Et fiç à timoré inimici omnes ere-
pti.C H R IS TIpræfidio robéràti Hint.
DeTaulomuti/.
C A P . X X V I.
T^TEC diffimili virtütë per ipfiim Èpiphaniorupidiem Vir
1 a beat9 apparuit, cum osmuti cuiultlam obllrülùmcoram
populo relèrauic.Paulus quidam Condatenfis cleric9,à
natiuitate procedens manus claulàs lâboriolb mundo protulit,
in viu laboris iners.Et hoc cUr accident,vtrum hic aut
parentes eius peccauerint , vt fie manCus nafeeretur, non
eünoftræ dilcretionis abloluere , Vnüm tantum Icimus,
quod in eo ficut &in reliqui s infirhiis eft oftenlà gratia Sal-
uatoris. Nam cüm fàdus elïètdecem annorum, aCcrclcé-
tibulque vnguibus graues dolores manuum pateretur,
eoIHemqueferrenoncoleraret, limina beati Confellbris
adiuit. Ibique diebus multis cum lumma parfimonla de-
moratus , digiros diredos,manulqüeretulit fanas, poft annos
autem fere quinque pelfimumincurritincommodum
& dura vi nimiæ febris attri tUs, voéis eloqüutione mulcta-
tur. Ereptulque àfebrefiiiélpquelæ officio pfettûahebar.
Sedtaliterfiierat aditus oris eins o b ltru d ù s, vtnecquali-
tercumque mugit uni pollètemittere : lèdannedens fiia
corrigia tres tabulas, manu ferebat ealdeni in te r le colli-
dens,(onumqi quem ab orenon dabat, tabulis proferebat,
Hoc opus vinitoribus vtile eft,cum vineas ab infeftantium
auium catenus deferilàre conantur. Cüm autemvenillèt
antedidus ad làndi bafilicam iri ea n o d e , in qua Dominus
nofterl E S V SChriftusfluentaJaticumhauriensfelerna
perrexit, ad beati pedes vigilaredilpolüit. Trâlàdo autem
tempore mediæ no d is obdoiîiiiuit. Qui cum nelcio quid
per vifiun periculi cerneret.paupre conterritus,in hanc vo-
cem primum oblèracü aperaitos. Domine Martine,libera
me.Et ficerampens ab ore& faucibus eius languis, audi-
tumpàricer,& eloquiumrécepir.
De mulicre paralytica.
C A P . XXVII.
CVM veto inreremptô Sigiberdo Regè, Chîlpericus
Regnü, exemptes abimminénti morte, coepHïet,Ru-
ceolenus cum Cinnomanicis graüirer ciuicatc T uronêlèm
opprimebatjica vt cunda deuàftans , nullâlpéàlimoniçin
domos Ecclefiæ,vel pauperû hofpitiola relinqueret.Poftc-
ra aüt die legàtos àd ciuicatémitcit,vt homines qui propter
culpâniininie nobis incognita ad làndi bafilicâ refidebat,
exrraherentur à clericis: Quod fi differretur fieri, vniuerfà
promittit incëdip cocrëmaii. Et nos hæcaudientes, moefti
valde bafilicâ làndam adimus, & beati auxilia flagitamus.
Statimq; paralytica,quæ per duodëcim annos fiierac con-
trada ,dirigitur. Iplèvero Ruceolenusvlterioremripam
aggreirus.morbo conlèftim regiolàuciatur, atque ab infir-
mitatibus Herodianis,quæ enarrare longü videtur, allilus, *
Sc ficut ceraàfàcie ignis guttatim defluens,quinquagefima
die ab hydrope connatus in tenir.
Demulietecaca.
CAP. XXVIII.
S ED nec hoc filebo , q> illo tempore alueusfluuii nutu
D e i, vel virtute beati viri abfq; pluuiarü inundationib9